Ο
Άγιος Μάρκος Ευγενικός ανατρέπει την διδασκαλία ότι η μονολόγιστη ευχή «δεν είναι
η σωστή προσευχή».
Ο Άγιος Μάρκος Ευγενικός, ο
μέγας στύλος της Ορθοδοξίας, εκάρη μοναχός σε ηλικία 26 ετών και παρά το νεαρόν
της ηλικίας του σύμφωνα με τον Γεώργιο Σχολάριο ήταν «σωφρονέστερος τῶν τάς
ἐρήμους οἰκούντων».
Στην ησυχία του ερημικού
νησιού «Αντιγόνη» της Προποντίδος υπεβλήθη σε σκληρή άσκηση και μάλιστα στη
μονολόγιστη ευχή, «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησόν με τόν ἁμαρτωλόν». Ακολουθώντας
την νηπτική και ασκητική παράδοση των θεουμένων αγίων της Ορθοδοξίας, πέρασε
από τα πνευματικά στάδια της καθάρσεως, του φωτισμού, ηξιώθη του δοξασμού από
την άκτιστη Χάρη του Αγίου Πνεύματος και έγινε μυσταγωγός της νοεράς προσευχής.
Το σύντομο κείμενο που ακολουθεί αποτελεί ανάλυση της ευχής του Ιησού, και αρχικώς μας παρεδόθη ως έργον ανωνύμου. Κατόπιν όμως ερεύνης του Σέρβου ιερομονάχου Ειρηναίου Μπούλοβιτς, απεδείχθη πως αποτελεί κείμενο του Αγίου Μάρκου του Ευγενικού. Πρωτοδημοσιεύθηκε στο περιοδικό ''Κληρονομία'', αρ. 7 (1975), σελ. 345-352, και αργότερα συμπεριελήφθη σε μετάφραση στην ''Φιλοκαλία των ιερών Νηπτικών'', τ. 5, σελ. 284-288, εκδόσεις “Το Περιβόλι της Παναγίας”, Θεσσαλονίκη, 1984.