Παιδεία χωρίς αξίες

Η ΠΑΙΔΕΙΑ, λοιπόν, τίθεται πάλι σε τροχιά άκαρπου διαλόγου. Και είναι επόμενο. Υποβαθμίστηκε ό φρονηματιστικός σκοπός πολλών μαθημάτων και δόθηκε έμφαση μόνο στο γνωστικό μέρος. Χωρίς ουσιαστική αναφορά στις πνευματικές ηθικές άξιες. Και όχι μόνο έμφαση δεν δόθηκε, αλλά σε μερικές περιπτώσεις οι άξιες περιφρονήθηκαν ή και πολεμήθηκαν.

Όπως εγράφη: «Τα σχολικά βιβλία χρόνο με το χρόνο, ελάττωσαν επικίνδυνα τα κείμενα πού τονίζουν τις βασικές άξιες, οι όποιες είναι ό ακρογωνιαίος λίθος κάθε ελεύθερης δημοκρατικής κοινωνίας. Ή τιμιότητα, το θάρρος, ή καλοσύνη, ή γενναιοδωρία, ό πατριωτισμός έχουν ξεριζωθεί ή ελαττωθεί αισθητά από τα σχολικά εγχειρίδια. Επιπρόσθετα στη θέση των παραδοσιακών άξιων τοποθετήθηκαν κείμενα αμφίβολης μορφωτικής σπουδαιότητος ή πού διδάσκουν ότι οι άξιες είναι σχετικές... Στα πρόσφατα χρόνια το εκπαιδευτικό μας σύστημα παρήγαγε πληθώρα πτυχιούχων, για τούς όποιους ή ευφυΐα είναι σημαντικότερη από το χαρακτήρα, το εισόδημα σπουδαιότερο από την ακεραιότητα...»

«ΖΩΗ»27/01/2011

Η Ρωσία ζητάει από την Τουρκία ενεργοποίηση των βυζαντινών ναών

Το θέμα της πνευματικής, βυζαντινής κληρονομιάς και ειδικότερα του μέλλοντος της ορθοδόξου Μονής της Παναγίας Σουμελά, στον ιστορικό Πόντο, τέθηκε στην τελευταία συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, στο Στρασβούργο, από τον Ιβάν Σαββίδη, μέλος της ρωσικής αντιπροσωπείας, βουλευτή της Κρατικής Δούμας της Ρωσικής Ομοσπονδίας.

Μεταξύ άλλων, ο κ. Σαββίδης, ευχαρίστησε τον πρόεδρο της Τουρκίας, Αμπντουλάχ Γκιουλ, για τη δυνατότητα διεξαγωγής θείας λειτουργίας στην ιστορική Μονή της Παναγίας Σουμελά, στην Τραπεζούντα, που τελέστηκε για πρώτη φορά το Δεκαπενταύγουστο του 2010, ύστερα από ογδόντα οκτώ χρόνια. Παράλληλα, έθεσε θέμα να υπάρξει δυνατότητα μεταγενέστερης χρήσης, για θρησκευτικούς λόγους, σημαντικών βυζαντινών ναών και μονών, ενώ υπενθύμισε τη θλιβερή τύχη της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης.

Σε επιστολή του προς τον πρόεδρο της Τουρκίας, ο κ. Σαββίδης ζητάει να εξεταστεί η δυνατότητα παράδοσης της Μονής της Παναγίας Σουμελά στη δικαιοδοσία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, με στόχο την αναστήλωσή της, αλλά και την έναρξη θρησκευτικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τους ορθόδοξους κανόνες.

«Στη βάση του συστήματος αξιών της ορθόδοξης θρησκείας, όπως και του ισλάμ, είναι η καλοσύνη, η ευαισθησία και η αυταπάρνηση, που αναμφισβήτητα συνδέει τους λαούς μας και εγγυάται την στερέωση των σχέσεων καλής γειτονιάς μεταξύ των χωρών μας», τονίζει μεταξύ άλλων, στην επιστολή του ο κ. Σαββίδης.

Ο Αμπντουλάχ Γκιουλ υποσχέθηκε στον Ρώσο βουλευτή να εξετάσει το θέμα συνεργασίας στον τομέα του διαλόγου πολιτισμών και θρησκειών, αναφέρεται σε ανακοίνωση του Ιβάν Σαββίδη.

«Το Βήμα»31/01/2011

Ρωμαιοκαθολικοί ιεροσπουδαστές σε Ρωσική Ορθόδοξη ιερατική σχολή στη Γαλλία

Στις 25 Ιανουαρίου 2011 ο επικεφαλής της σχολής του Αγίου Sulpice, Issy-les-Moulineaux, Abbe Didier Bert, με τους εκπαιδευτικούς και σαράντα ιεροσπουδαστές επισκέφθηκε τη Ρωσική Ορθόδοξη ιερατική σχολή στη Γαλλία. Πριν από ένα χρόνο η Ρωσική αντιπροσωπεία είχε επισκεφθεί, το Ρωμαιοκαθολικό ιεροδιδασκαλείο. Les séminaristes d'Issy-les-Moulineaux en visite au séminaire orthodoxe -

Οι Ρωμαιοκαθολικοί συμμετείχαν στον Εσπερινό στον ναό του Ορθόδοξου Ρωσικού σεμιναρίου όπου στο τέλος μίλησε ο Abbe Didier Bert και επεσήμανε τη σημασία των σχέσεων μεταξύ της Ρωμαιοκαθολικής και Ορθοδόξου σχολής.

Τα δύσκολα έρχονται(μάθημα Θρησκευτικών, κάρτα του πολίτη, ανατροπή της πολιτισμικής ταυτότητας της χώρας…κ.ά.)

ΣΚΛΗΡΑΙΝΕΙ Ο ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ

-Η τακτική των ήπιων τόνων, που κρατά τρία χρόνια, δεν έφερε κανένα αποτέλεσμα

-Η γκρίνια της Ιεραρχίας και η ασυνέπεια της κυβέρνησης τον αναγκάζουν να βγει μπροστά

Θεαματική στροφή 180 μοιρών δείχνει να κάνει τον τελευταίο καιρό ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος ταυτιζόμενος με τους Αρχιερείς που τον θέλουν πιο δυναμικό απέναντι στην κυβέρνηση, στέλνοντας μήνυμα ότι η υπομονή του εξαντλείται.

Το ήπιο προφίλ που είχε χτίσει τα τελευταία τρία χρόνια φαίνεται πως το αφήνει (για λίγο;) στην άκρη ο Αρχιεπίσκοπος. Από τη μια οι γκρίνιες πολλών Μητροπολιτών από τη φιλοκυβερνητική του στάση και από την άλλη η τακτική υπουργών να τον «αδειάζουν» και να μην υλοποιούν αυτά που προφανώς είχαν συμφωνήσει, τον ανάγκασαν να «βγει μπροστά» και να αλλάξει τακτική.

Βλέποντας να αποστασιοποιούνται ακόμα και Μητροπολίτες που τον είχαν ψηφίσει, αποφάσισε ο Αρχιεπίσκοπος να αναλάβει δράση και να κάνει στοχευμένες δυναμικές παρεμβάσεις, που κάνουν αίσθηση με βάση τα ως τώρα δεδομένα.

Όχι πως υιοθέτησε πρωτόγνωρες και ριζοσπαστικές θέσεις που δεν έχουμε ακούσει από έναν Μητροπολίτη. Τουναντίον, συχνά οι Αρχιερείς περίπου τα ίδια λένε στο πλήρωμα των Μητροπολιτών.

Όμως ήταν έκπληξη να βγαίνει ο κ. Ιερώνυμος και να λέει «θα πάρω αν χρειαστεί το καριοφίλι» ή πως «δεν αντέχει άλλους μετανάστες η Ελλάδα». Αισθανόμενος πως χάνει έδαφος στο εσωτερικό της Εκκλησίας, είπε στους Αρχιερείς στην τελευταία τους Σύνοδο πως μπορεί να γίνει ακόμη πιο σκληρός, αν τα γεγονότα το επιβάλλουν, έχοντας πάντοτε συνοδική εξουσιοδότηση. Για να μην εκτίθεται μόνος.

Τα δύσκολα έρχονται

Η συγκυρία κατά την οποία ο Αρχιεπίσκοπος επιχειρεί τη στροφή δεν είναι τυχαία. Σε έναν μήνα συμπληρώνει τρία χρόνια στο τιμόνι της Εκκλησίας και μετά τον… μήνα του μέλιτος θα ξεκινήσει ο απολογισμός και η σκληρή κριτική. Κυρίως εκ των έσω. «Αν κάνουμε μια απογραφή για τα όσα έχουν γίνει τα τελευταία τρία χρόνια στην Εκκλησία, διαπιστώνουμε πως γκρεμίστηκαν όσα βρήκαν από τους προκατόχους τους, βόλεψαν τους ημέτερους και έχουν ένα… διαρκές όραμα που δεν έχουν κάνει πράξη ούτε στο ελάχιστο» έλεγε Μητροπολίτης που βρίσκεται στην ομάδα των παραδοσιακών επικριτών του.

Από τη μια λοιπόν η… κακή βαθμολογία στις αρχιεπισκοπικές επιδόσεις της τριετίας και από την άλλη τα δύσκολα θέματα που έρχονται και αφορούν την Εκκλησία (μάθημα Θρησκευτικών, κάρτα του πολίτη, ανατροπή της πολιτισμικής ταυτότητας της χώρας με την ανεξέλεγκτη είσοδο λαθρομεταναστών κ.ά.) έφεραν τα ξαφνικά ξεσπάσματα του Αρχιεπισκόπου. Από τη Συρία δήλωσε πως δεν αντέχει άλλο η χώρα τους μετανάστες, σε τηλεοπτική συνέντευξη προειδοποίησε πως αν χρειαστεί θα πάρει το καριοφίλι και, γενικά, τον τελευταίο καιρό φροντίζει να κλίνει πιο πολύ προς την Ιεραρχία παρά προς τους υπουργούς του Γ. Παπανδρέου, όπως τον είχαν συνηθίσει οι Αρχιερείς. Αυτή η στάση των «διακριτικών» αποστάσεων από την κυβέρνηση, λένε οι πληροφορίες, είναι πολύ πιθανόν να ενταθεί, από τη στιγμή που «όλο λόγια ακούμε και υποσχέσεις, αλλά από ουσία μηδέν».

Ούτε μέρος της περιουσίας της Εκκλησίας έχουν αποδεσμεύσει, καθιστώντας τους «ομήρους» του κάθε υπουργού, και περιμένουν να υπογραφούν τα διατάγματα, αλλά ούτε κάποια ουσιαστική ρύθμιση που να ευνοεί τα σχέδια της Εκκλησίας βλέπουν. Το αντίθετο συμβαίνει.

Μια με τη «φήμη» για διακοπή της μισθοδοσίας των κληρικών, μια με τις λιγότερες προσλήψεις λόγω των μέτρων Ραγκούση, συνεχίζει να αιωρείται στην ατμόσφαιρα η εικόνα ενός «αθόρυβου» χωρισμού Εκκλησίας - Πολιτείας. Με τη μέθοδο της σαλαμοποίησης, όπως έλεγε και ο μακαριστός Χριστόδουλος…

«Το Παρόν»30/01/2011

π.Ιώβ Τάλατς,«Στο Διάστημα βλέπεις τη χάρη του Θεού »

Ο εξομολογητής των κοσμοναυτών στο Κέντρο Εκπαίδευσης «Γιούρι Γκαγκάριν», κοντά στη Μόσχα, μιλάει για τον Θεό και τη Δημιουργία με το ποίμνιό του ακόμη κι όταν αυτό βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τη Γη

Μαρία Αντωνιάδου

«ΣΥΝΑΝΤΗΣΑΤΕ τον Θεό εκεί που φθάσατε;». Το ερώτημα, ειρωνικά πολλές φορές, κάποτε με ειλικρίνεια και για κάποιους βασανιστικά, τέθηκε επανειλημμένα σε μέλη διαστημικών αποστολών, μετά την επιστροφή τους στη

Γη. Αμερικανοί αστροναύτες απάντησαν κάποτε, και τα λόγια τους έμειναν στην ιστορία, ότι... αντίκρισαν τα ίχνη Του. Οι σοβιετικοί κοσμοναύτες αντίθετα δεν σήκωναν ούτε έκαναν αστεία με τέτοια θέματα. Στην άθεη Σοβιετική Ενωση, όπου η θρησκεία ήταν «το όπιο των λαών», Θεός δεν υπήρχε. Ως τη δεκαετία του ΄80. Σήμερα, στη Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν οι συνθήκες έχουν αλλάξει. Οι ρώσοι κοσμοναύτες ομολογούν ότι έχουν τον δικό τους εξομολόγο, με τον οποίο επικοινωνούν ανά πάσα στιγμή, ακόμη και ενώ βρίσκονται στο Διάστημα, λίγο προτού βγουν για τον διαστημικό τους περίπατο.

Οι ατρόμητοι κοσμοναύτες, μαθητές της μεγάλης σχολής που δημιούργησε ο μύθος του Διαστήματος Γιούρι Γκαγκάριν, για τον ηγούμενο Ιώβ Τάλατς, είναι άνθρωποι με τoυς δικούς τους φόβους και τα δικά τους ερωτήματα. Και αυτοί απορούν «πώς δημιούργησε ο Θεός το Σύμπαν».

Εφημέριος του Ναού της Μεταμόρφωσης, στο Κέντρο Εκπαίδευσης Κοσμοναυτών «Γιούρι Γκαγκάριν» της Πόλης των Αστεριών, κοντά στη Μόσχα, επισκέπτεται συχνά το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ, το ρωσικό Κανάβεραλ, στο γειτονικό Καζακστάν, απ΄ όπου ξεκινούν οι αποστολές για το Διάστημα. Εκεί προετοιμάζει πνευματικά τους κοσμοναύτες λίγο πριν από το μεγάλο τους ταξίδι και τους περιμένει πάντα κατά την επιστροφή τους για να ευχαριστήσουν, όπως λέει, όλοι μαζί τον Θεό. «Οταν ένας άνθρωπος είναι στο Διάστημα μπορεί να δει την αληθινή μεγαλοσύνη του Σύμπαντος και έτσι έρχεται κοντύτερα στον Δημιουργό» δηλώνει μιλώντας στο «Βήμα» από το Μπαϊκονούρ, όπου λίγη ώρα νωρίτερα είχε τελέσει τον αγιασμό των υδάτων, αφού το Πατριαρχείο Ρωσίας εορτάζει τα Θεοφάνια σύμφωνα με το παλαιό ημερολόγιο.

«Είδα ίχνη του Θεού»

Ο ηγούμενος επικαλείται τον αμερικανό αστροναύτη Φρανκ Μπόρμαν, τον πρώτο άνθρωπο που είδε το φεγγάρι από κοντά, ο οποίος εκείνη την ώρα, έπειτα από μακρά σιωπή μέσα στο διαστημόπλοιο, είπε: «Εν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γην. Η δε γη ην αόρατος και ακατασκεύαστος...». Ηταν «ο πρώτος στίχος από τη Γένεση,το πρώτο βιβλίο της Αγίας Γραφής. Πολλά μέλη του πληρώματος δεν μπορούσαν παρά να κλάψουν εκείνη τη στιγμή. Και όταν ο Μπόρμαν επέστρεψε στη γη,τον ρώτησε κάποιος:“... είδες τον Θεό όταν ήσουν στο Διάστημα;”. Και αυτός απάντησε:“Οχι, δεν είδα τον Θεό. Είδα όμως τα ίχνη της παρουσίας Του”» λέει ο κ. Τάλατς.

Αυτά τα ίχνη που είδε ο Φρανκ Μπόρμαν στο ξεκίνημα της «οδύσσειας» για τη γνωριμία του Σύμπαντος φαίνεται πλέον να ομολογούν και οι ρώσοι συνάδελφοί του τονίζει ο ιερέας. «Οι κοσμοναύτες με καλούν πριν βγουν να περπατήσουν στο Διάστημαζητώντας μου προσευχές και ευλογίες. Ο Υuri Lonchakov, διοικητής διαστημόπλοιου, διάβασε ολόκληρη τη Βίβλο στη διάρκεια της πτήσης του. Στις τελευταίες ώρες της πτήσης ήμασταν τακτικά σε επαφή, συζητώντας θεολογικά θέματα:πώς δημιούργησε ο Θεός τον κόσμο,γιατί τον δημιούργησε μ΄ αυτό τον τρόπο,πώς κατανοούσαν οι άγιοί μας τη φύση του Σύμπαντος. Ο Οleg Skripinchko, ενώ βρισκόταν σε τροχιά,τηλεφώνησε να μας συγχαρεί για την επίσκεψη του Πατριάρχη Κύριλλου στον Ναό της διαστημικής βάσης. Και ο ελληνικής καταγωγής Fyodor Υurchikhin που επέστρεψε πρόσφατα κατά τη διάρκεια της 6μηνης περιστροφής του γύρω από τη Γη είχε μαζί του τα λείψανα του Αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτη και του Θεοδώρου του Τύρωνος».

Αγιασμός πριν από την πτήση

Ο πατέρας Ιώβ επισκεπτόταν τους κοσμοναύτες με τους οποίους είχε πνευματικές συζητήσεις και ευλογούσε κάθε λογής τεχνικό εξοπλισμό πολύ προτού ιδρυθεί εκκλησιά μέσα στον σταθμό. Μετά, « με τη βοήθεια του Θεού,αποκτήσαμε την εκκλησία μας» λέει και συνεχίζει: «Τα τελευταία λίγα χρόνια έχει αναδυθεί μια ολόκληρη παράδοση. Ολα τα πληρώματα διαστημόπλοιων επισκέπτονται την Αγία Τριάδα πριν από την εκτόξευση για να προσκυνήσουν τα λείψανα του Αγίου Σεργίου και να συμμετάσχουν σε μια σύντομη δέηση στην εκκλησία του Αγίου Νίκωνος. Κατόπιν τους ευλογώ με αγιασμό και δίνω στον καθένα τους μικρά Ευαγγέλια τσέπης και εικόνες του Χριστού και της Θεοτόκου που τα παίρνουν μαζί τους στην πτήση. Τέσσερις μέρες πριν από την εκτόξευση πηγαίνω στο Μπαϊκονούρ για να τους εξομολογήσω και να τους μεταλάβω. Συζητούμε πνευματικά θέματα, διαβάζουμε μαζί το Ευαγγέλιο και μιλάμε για διάφορα σημαντικά ζήτημα. Οταν οι άνδρες επιστρέφουν στη Γηείμαι εκεί για να τους υποδεχτώ με μια ευχαριστήρια δέηση στον Θεό ».

Φόβος και γενναιότητα

«Και βέβαια αισθάνονται φόβο, όπως κάθε φυσιολογικός και ζωντανός άνθρωπος ενώπιον του κινδύνου που μπορεί να απειλήσει τη ζωή του» λέει ο ηγούμενος Ιώβ περιγράφοντας τα αισθήματα των κοσμοναυτών.

Οσο γι΄ αυτά που σκέφτονται όταν βρίσκονται έξω, στο Σύμπαν; «Το Διάστημα είναι ακόμη εχθρικό για τον άνθρωπο. Φανταστείτε ότι στον ήλιο η θερμοκρασία είναι +180 βαθμούς Κελσίου,ενώ στη σκιά-150. Αν ο άνθρωπος βρεθεί ξαφνικά χωρίς το σκάφανδρό του τον περιμένει βέβαιος θάνατος. Η γενναιότητά τους συνίσταται στο γεγονός ότι αισθανόμενοι τον φόβο μπορούν να τον ξεπερνούν. Η πλειονότητα με τη βοήθεια του Θεού ξεπερνάει τον φόβο και βλέποντας το έλεός Του προσεύχονται και κάνουν αυτό που πρέπει να κάνουν. Οταν βρίσκονται εκεί εργάζονται και ίσως δεν σκέφτονται και πολύ το εάν φοβούνται ή δεν φοβούνται. Προετοιμάζονται επί χρόνια για εκείνη τη στιγμή. Για να γίνει κάποιος κοσμοναύτης προετοιμάζεται επί δέκα χρόνια και γνωρίζουν τι τους περιμένει. Η προετοιμασία είναι πολύ καλή».

Φθάνει αυτό; «Εμείς στη Ρωσία έχουμε και μια παροιμία:“Να ελπίζεις στον Θεό,αλλά κάνε και ΄σύ κάτι”.Οταν ο άνθρωπος επιτελεί το έργο του σωστά και με πίστη στον Θεό τότε όλες οι δυσκολίες, εσωτερικές και εξωτερικές, ξεπερνιούνται,διότι μόνον ο Θεός μπορεί να στηρίξει, να δώσει ελπίδα, να νουθετήσει τον άνθρωπο ώστε να κάνει το σωστό σε δύσκολες καταστάσεις » λέει ο κ. Τάλατς.

Αμαρτίες στο Διάστημα

Μπορούν οι άνθρωποι να σωθούν από τις αμαρτίες στο Διάστημα ή θα υποπέσουν σε αυτές και εκεί; Ο πατέρας Ιώβ δεν δυσκολεύεται να απαντήσει. «Από τον εαυτό σου δεν μπορείς να ξεφύγεις. Η συσσώρευση των μειονεκτημάτων και των αδυναμιών- η οποία σε οδηγεί στην ανάπτυξη των παθών- συμβαίνει ανεξάρτητα από το πού βρίσκεται ο άνθρωπος. Οι Πατέρες της Εκκλησίαςλένε ότι αν δεν απελευθερωνόμαστε από την αμαρτωλότητα και το πάθοςτότε όλα αυτά θα τα πάρουμε στην αιώνια ζωή. Ο φθονερός και στην ουράνια ζωή θα παραμείνει φθονερός, αλλά εκεί η ζωή του θα είναι ανυπόφορη. Ετσι οι ανθρώπινες αδυναμίες υπάρχουν τόσο εδώ στη Γη όσο και στο Διάστημα. Στους κοσμοναύτες, όπως και σε κάθε άνθρωπο, εμφανίζονται και κακές σκέψεις και υπάρχουν και παράπονα και θυμός, όπως σε όλους τους ζωντανούς ανθρώπους. Δεν είναι ρομπότ. Είναι έξυπνοι, ταλαντούχοι και πολύπλευροι, αλλά και άνθρωποι, γι΄ αυτό και ζητούν τη βοήθεια του Θεού».

«Θεέ μου, γιατί γύρισα;»

Κάθε κοσμοναύτης κατά τον πατέρα Ιώβ αποκομίζει και μεταφέρει κατά την επιστροφή του τις δικές του εμπειρίες. «Δεν μπορείς να το εξηγήσεις.Δεν μπορείς να εξηγήσεις ποιος αισθάνεται τι,διότι οι άνθρωποι αποκομίζουν πολλές και διαφορετικές εμπειρίες.Ενας κοσμοναύτης,ο Βάλερι Ολιαγκόφ, έχει παραμείνει στο Διάστημα, εάν δεν κάνω λάθος,επί έναν χρόνο και τρεις μήνες,δηλαδή είναι κάτι σαν πρωταθλητής.Στη διάρκεια της παραμονής του στο Διάστημα γιόρτασε το Πάσχα.Εφτιαξε ο ίδιος ένα πασχαλιάτικο γλυκό και έψαλε το “Χριστός Ανέστη”, αλλά μετά όταν επέστρεψε εδώ σε μας υπήρχαν όλα τα καθημερινά προβλήματα.

Και όταν άρχισε να τα ξαναζεί και να τα βλέπει είπε μισοαστεία-μισοσοβαρά:“Θεέ μου,γιατί γύρισα;”».

«Το Βήμα»30/01/2011

Ο επίσκοπος Ράσκας και Πριζρένης Αρτέμιος χειροθετεί νέους Μοναχούς (video)

Ο επίσκοπος Ράσκας και Πριζρένης Αρτέμιος κατά την διάρκεια της Θ. Λειτουργίας (26/01/2011) στο Καθολικό της Ιεράς Μονής αγίου Ιωάννου του Βαπτιστή στην περιοχή Ljuljacima παρουσία πλήθους πιστών χειροθέτησε τέσσερις νέους Μοναχούς, τους Συμεών, Σεραφείμ, Σάββα και Μιχαήλ. Οι νέοι Μοναχοί αναλαμβάνουν δύσκολο έργο κατά τις ταραγμένες ημέρες που περνά η Εκκλησία της Σερβίας. Η προσευχή του πληρώματος της Εκκλησίας κρίνεται αναγκαία.

Σερβία - Η επίσκεψη του Πάπα και ο σταυρός στην αρχαία Ναϊσσό

Νις – Η εφημερίδα"Nacionalni građanski"σε πρωτοσέλιδό της αναφέρει : Η Σερβία σε δρόμους οικουμενισμού «Εξαιτίας του ερχομού του Πάπα στη Σερβία θα χτιστούν κατοικίες για 125 χριστιανικές χώρες . Ο σταυρός που θα τοποθετηθεί στο λόφο Βίνικ (για τα 1700 χρόνια από το Διάταγμα των Μεδιολάνων, με το οποίο ο Άγιος Κωνσταντίνος αναγνώρισε το Χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία) θα είναι ύψους 80 μέτρων και γύρω θα είναι οι κατοικίες δηλαδή χώροι όπου όλες οι χριστιανικές χώρες θα δείχνουν την εθνική ιστορία και τον πολιτισμό τους.

Στo Νις (παλιότερα Ναϊσσός ή Νίσσα) και στους πρόποδες του μεγαλύτερου σταυρού στα Βαλκάνια, θα υπάρχουν χώροι για εμπορικές χρήσεις. Ο υπεύθυνος για την κατασκευή αναφέρει:

- Σχεδιάζουμε να οικοδομήσουμε ένα μουσείο του Χριστιανισμού, ένα αμφιθέατρο, ξενοδοχείο, multi-media δωμάτιο με κινηματογράφο, εστιατόριο και πολλά καταστήματα να πωλούν αναμνηστικά.

Όλα θα γίνουν σύμφωνα με το ύφος που κυριαρχούσε την εποχή του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου.

- Τα πάντα θα είναι στο πνεύμα της εποχής - φαγητό, ποτό ... Ακόμα και οι εργαζόμενοι θα φορούν ρούχα που είχαν κάποτε οι Ρωμαίοι».

NOVI SAD – Pored katoličkog krsta od 80 metara, na brdu Viniku pored Niša izgradiće se i 125 kuća. Plan je da povodom proslave 1.700 godina od Milanskog edikta, kojoj će prisustvovati i papa Bednikt XVI, svaka hrišćanska zemlja dobije kuću u rodnom gradu cara Konstantina.

Δείτε σχετικά και:

-Πατριάρχης Σερβίας Ειρηναίος:"Δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ Ορθοδόξου και Ρωμαιοκαθολικού σταυρού"

Eπίσκοπος Ράσκας και Πριζρένης Αρτέμιος, Η Αγιοσαββική Εκκλησία κινδυνεύει

-Σερβία – Συνεργασία Παπικών και Ορθοδόξων για τον εορτασμό του Ιωβηλαίου το 2013

-Νις – Άρχισαν οι προετοιμασίες για το ιωβηλαίο του 2013

Παναγιώτης Σημάτης, «Τὴν ἐν ζάλῃ τοῦ βίου ψυχήν μου…»

Την εν ζάλη του βίου ψυχήν μου-2

«Ευλόγησε Κύριος την ήμέραν την έβδόμην και ήγίασεν αυτήν» (Έξοδ, κ' 11).

ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΑΡΓΙΑΣ;

Και πρό των εορτών ετέθη και τώρα επανεξετάζεται το ζήτημα λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων μία ακόμη Κυριακή το χρόνο, έκτος της ήδη καθιερωμένης προ των Χριστουγέννων. Είναι φανερό, και πολλοί διερωτώνται μήπως ή πρόταση αυτή αποτελεί πρόκριμα για τη σταδιακή κατάργηση της Κυριακής αργίας; Έδώ θα θέλαμε να υπενθυμίσουμε, πώς ή εργασία κατά τις Κυριακές εντάσσεται στο «αντικοινωνικό ωράριο» απασχολήσεως. Και δυστυχώς ή αργία της Κυριακής φαίνεται να μην ισχύει για πολλά εκατομμύρια Ευρωπαίους. Στον αριθμό αυτό συμπεριλαμβάνονται γυναίκες και άνδρες πού ή απασχόληση τους λαμβάνει χώρα σε μόνιμη βάση εργασίας. Και μόνο ό χαρακτηρισμός «αντικοινωνικό ωράριο» δείχνει τον χαρακτήρα της εργασίας αυτής, όταν γίνεται επί μονίμου βάσεως. Και τούτο γιατί παραβλέπει τις πνευματικές ανάγκες της ψυχής, ότι ό άνθρωπος έχει και άλλες υψηλότερες εφέσεις. Και αυτές έχουν τις συνέπειες τους. Τιμωρούν τους καταφρονητές τους με ποικίλα ψυχολογικά ή άλλα προβλήματα, όπως τονίζει και ή ιατρική επιστήμη με το στόμα των πιο επισήμων εκπροσώπων της.

ΑΔΕΛΦΟΠΟΙΗΤΙΚΗ Η ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Γνωρίζουν όσοι εισηγούνται την κατάργηση της Κυριακής αργίας, ότι ή θεία Λειτουργία συντελεί και στην ανάπτυξη αδελφικού πνεύματος μεταξύ των ανθρώπων; Καλλιεργούνται οι αρετές της ένότητος, της αδελφοσύνης, πού γκρεμίζουν τα χωριστικά τείχη των διακρίσεων. Κατ' εξοχήν μέσα στον ναό του Θεού αισθάνονται όλοι ίσοι, γιατί νιώθουν παιδιά του ίδιου Πατέρα, του Θεού και επομένως αδελφοί μεταξύ τους. Ακόμη ή ψυχή του άνθρωπου, στη φυσική της κατάσταση, αισθάνεται την ανάγκη της επικοινωνίας με τον Θεό. Όπως είναι αφύσικο ό άνθρωπος να κλείνεται στον εαυτό του, στο εγώ του και να μην επικοινωνεί με τούς γύρω του, το ίδιο είναι αρρωστημένο να διαγράφει τον Θεό και να μην έχει καμιά επικοινωνία μαζί Του. Ό άνθρωπος πού λατρεύει τον Θεό, συγχρόνως εξυψώνεται και ως σκεπτόμενη προσωπικότητα. Με το να επικοινωνεί συνειδητά με τον Θεό δεν γίνεται απλώς ένας θρησκευόμενος άνθρωπος. Γίνεται ό σωστός άνθρωπος. Ή ανύψωση αυτή είναι εισπνοή οξυγόνου, αποτοξίνωση του πνευματικού οργανισμού, δύναμη ακαταμάχητη για την ψυχή. Ό ανυψωτικός, ό κοινωνικός, ό άδελφοποιητικός σκοπός της θείας Λειτουργίας είναι φανερός σε κάθε της ευχή και αναφορά.

«ΖΩΗ» 27-01-2011

Οι Τρεις Μεγάλοι, επίκαιροι σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε!

Με την ευκαιρία της Εορτής των Τριών Μεγάλων Ιεραρχών πολλά θα ειπωθούν αυτές τις μέρες. Αξίζει όμως στην κοινή μνήμη των Μεγάλων αυτών Οικουμενικών Διδασκάλων να ανατρέξουμε στην εποχή τους για να δούμε την τραγικότητα και εκείνων των ημερών, και όχι μόνο των δικών μας, και πτυχές από τη γενναία και αγία ζωή τους χρήσιμες σήμερα.

Μεγάλοι ήταν και οι Τρείς Πατέρες και «ουκ έστι δευτερίων εν τοις τρισί» και «ως απόστολοι μετά τους 12» έχουν χαρακτηρισθεί. Μορφές ανεπανάληπτες που η καθεμιά τους είχε και από ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα ως σφραγίδα και τίτλο. Ο Βασίλειος ήταν ο μέγας της Φιλανθρωπίας, ο Ιωάννης Χρυσόστομος ο μέγιστος της Ρητορείας και ο Γρηγόριος της Θεολογίας. Πάντες όμως αρχιερείς του Υψίστου, θεολόγοι, συγγραφείς και κήρυκες, μοναχοί και φιλάνθρωποι, αγωνιστές της αληθείας και υπερασπιστές των δικαίων της διωκομένης και χειμαζομένης Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Η εποχή τους ήταν ο χρυσούς αιών – ο 4^ος μ.Χ. - της Εκκλησίας, κάτι σαν τον χρυσόν αιώνα του Περικλή στην Αθήνα. Πλήν όμως είχε και απέραντες δυσκολίες με κυριότερη τη δράση και έξαρση των αιρέσεων. Είχε βεβαίως η Εκκλησία ως παρακαταθήκη την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο το 325 μΧ στη Νίκαια της Βιθυνίας, αλλά το Σύμβολο της Πίστεως ήταν στο ήμισυ και πολλά δόγματα ακόμη αδιαμόρφωτα. Αν και είχε καταδικασθεί ο αιρεσιάρχης Άρειος, οι αρειανοί διαφέντευαν και σχεδόν ήλεγχαν την Κυβερνητική πολιτική, πλατειές μάζες κόσμου, αρκετούς κληρικούς και πολλούς ναούς. Ημφεσβητείτο ακόμη η θεότητα του δευτέρου προσώπου της Αγίας Τριάδος, καθώς και του Παναγίου Πνεύματος, οι Ιουδαίοιείχαν παρουσία και μαρτυρία, η ειδωλολατρεία δεν είχε πεθάνει ακόμη.

Σημειωτέον ότι στην Κων/λη επί αγίου Γρηγορίου οι Ορθόδοξοι δεν είχαν κανένα ναό, ήταν όλοι στα χέρια των αρειανών. Ο άγιος Πατέρας μέσα από προσευχές και αρρώστειες, αμφισβητήσεις και κινδύνους, μίλησε με 5 θεολογικούς λόγους για την Αγία Τριάδα και τη θεότητα του Αγ. Πνεύματος. Επί Μ. Βασιλείου, ο άγιος επίσκοπος της Καισάρειας, δέχθηκε επίθεση από τον ίδιο τον αιρετικό αυτοκράτορα Ουάλη, καθώς επίσης και από τον Παραβάτη Ιουλιανό, τον συμφοιτητή του Γρηγορίου στην Αθήνα. Και ο άγιος Ιωάννης πάλεψε κατά των Ανομοίων και των Ιουδαίων, καθώς επίσης και κατά του ιουδαϊκού και χυδαίου τόπου ζωής. Αυτά δεν ήταν μόνο συνήθειες του κόσμου, αλλά αιρετική και στρεβλή άποψη περί του Θεού και του τρόπου της ζωής. Δεν είχαν μόνο οι άγιοι Πατέρες να αντιμετωπίσουν κυβερνητικές πράξεις και την βία της Εξουσίας, αλλά και τη μαζική νοοτροπία, αιρετικά συγγράμματα, μεγαλόσχημους που ξέφευγαν από την ορθόδοξη πίστη.

Όλα αυτά στοίχιζαν και υπήρχαν περιπέτειες στη ζωή τους. Ο Γρηγόριος όταν κατέβηκε από το πλοίο στην αποβάθρα, στην Κων/λη πετροβολήθηκε και κανά – δυό φορές έγινε απόπειρα δολοφονίας σε βάρος του. Ο Βασίλειος ανεχώρησε από την περιοχή του και ταλαιπωρήθηκε έστω και για λίγο. Τα κατά Ιωάννην πάθη τα γνωρίζουμε όλοι, δηλ. τι τράβηξε ο Μάρτυρας Πατριάρχης της Κων/νου πόλεως. Η πορεία του στην αφιλόξενη έρημο, η εξορία του στον πόντο, η ταλαιπωρία του από τις βαρβαρικές επιδρομές. Όλα στοίχιζαν τότε.

Και οι Τρεις Ιεράρχες πάλεψαν στήθος με στήθος για την αλήθεια. Εναντίον αιρέσεων και αιρετικών. Για να λάμψει η αλήθεια της Αγίας Γραφής και της Παραδόσεως, της Ορθοδόξου Πίστεως και της Εκκλησίας. Αγωνίστηκαν όμως και για τον λαό του Θεού. Του πρόσφεραν αναλλοίωτη την αλήθεια, αλλά και την αγάπη ανυπόκριτη. Μάτωσαν οι Άγιοι Πατέρες για το Λαό του Θεού. Για την απέραντη φιλανθρωπία τους έγραψαν οι ιστορικοί χρυσές σελίδες. Για την κοινωνική τους ευαισθησία και τη μάχη του έδωσαν για την κοινωνική δικαιοσύνη και εναντίον της αδικίας και απάνθρωπης εκμετάλλευσης από ανθρώπου σε άνθρωπο. Ασφαλώς και όλοι το γνωρίζουμε ξεκίνησαν όλοι – σύντρεις – από την προσωπική τους περιουσία, την οποία μοίρασαν στους πτωχούς.

Κυρίως ήλθαν σε σύγκρουση όχι με ανθρωπάκια του κοινωνικού ιστού, αλλά με τις αρχές και τις εξουσίες του σκότους του αιώνος τούτου. Με βασιλείς και ηγεμόνες, με συμφέροντα και αποφάσεις αυτοκρατορικές, με πίστεις αιώνων και θεσμικές παραδόσεις άσειστα εδραιωμένες. Το να κάνει κάποιος ένα αόριστο και ανώνυμο κήρυγμα, είναι τελείως ακίνδυνο, το να πεί όμως τα πράγματά με το όνομά τους, είναι συχνά θανατηφόρο.

Για τη θεολογική του δράση ο άγιος Γρηγόριος έχασε το θρόνο του, οικειοθελώς βέβαια, ένεκα αντιδράσεων όμως. Ο Ιουλιανός προειδοποίησε καταστροφή της Καισάρειας, αν δεν συμμορφωνόταν ο επίσκοπός της. Ιεράρχης Βασίλειος. Ο άγιος Ιωάννης τρείς φορές εξορίστηκε, κάθε φορά όλο και πιο μακριά και στην μακρινή Πιτυούντα και τα Κόμανα του Πόντου κάτω από απερίγραπτες συνθήκες διαβιώσεως και ενδιαίτησης εξεμέτρησε μαρτυρικά το ζήν.

Ο πρώτος κινδύνεψε για την αναστήλωση της Ορθοδοξίας στη Βασιλεύουσα, ο δεύτερος γιατί δεν προσκυνούσε την πίστη του βασιλέως και ήλεγχε τους έχοντες και κατέχοντες και ο τρίτος γιατί καυτηρίαζε την άτακτη ζωή της αυτοκράτειρας Ευδοξίας, έλεγχε τα καρναβάλια και κάθε ειδωλολατρική εκδήλωση, μπήκε στη μύτη των Ιουδαίων και των κυριών της αυλής και υπερασπίστηκε το δικαίωμα στην ιδιοκτησία μια χήρας και το άσυλο της Εκκλησίας.

Τέλος και οι Τρείς Φωστήρες της Τρισηλίου Θεότητος δεν ήταν απλά φιλόσοφοι και φιλόλογοι. Ούτε απλά λογάδες και ρήτορες. Σαφώς δεν ήταν εκπρόσωποι του λαού σε κάποια βουλή και αντιεξουσιαστές με αναρχικές θεωρίες. Ούτε έκαναν καλές πράξεις από ματαιοδοξία και για να ξοδεύουν το χρόνο τους σε ακτιβιστικά προγράμματα. Βεβαίως και τα πίστευαν όλα αυτά και τα έκαναν, συσσίτια, βασιλειάδες, φιλανθρωπίες, αλλά δεν ήταν σε κάποια φιλανθρωπική οργάνωση, που έπρεπε οπωσδήποτε να κάνουν μια καλή πράξη τη μέρα, αλλά όμως δεν πήγαιναν ποτέ στην Εκκλησία.

Πρωτίστως ήταν άνθρωποι του Θεού και όλα ξεκινούσαν από τον Χριστό και δια του Χριστού και χάρη του Χριστού και για τη δόξα Του τα επιτελούσαν. Ήταν Χριστοκεντρική η ζωή τους. Ανάπνεαν καθημερινά τον Χριστό, προσευχόντουσαν, λειτουργούσαν και κοινωνούσαν. Ο Χριστός ήταν η πηγή της εμπνεύσεώς Τους και η πηγή της δυνάμεώς τους. Δεν είναι τυχαίο ότι και οι Τρείς άγιοί μας έγραψαν θείες Λειτουργίες - (μάλιστα ο άγιος Γρηγόριος την απευθύνει κατευθείαν στο Χριστό!) - και λόγους σε Μεγάλες Εορτές και αγίους μάρτυρες.

Ζούσαν μέσα στην Εκκλησία μας. Από την άγια φωτιά που έκαιγε μέσα στο βωμό της Αγίας Τραπέζης έπαιρναν φως, ζωή και απάθεια και άλλαζαν τον κόσμο. Τι έλεγε ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος; «Φτάνει ένας άνθρωπος πυρακτωμένος από θείο ζήλο και μπορεί ν΄ αλλάξει ολόκληρη πόλη». Πως όμως πυρακτώνεται η καρδιά ενός ανθρώπου, αν όχι από το πυρ του αγίου Πνεύματος, όπως ακριβώς συνέβη και με τους αγίους Αποστόλους; Πως μπορεί κάποιος να ανάψει φως και φωτιά σ΄ έναν άλλο άνθρωπο, αν ο ίδιος πρώτα δεν έχει πυρακτωθεί από τη φωτιά της θείας αγάπης; Να γιατί οι Τρείς Ιεράρχες εξακολουθούν στους αιώνες και είναι διαχρονικοί διδάσκαλοι της Οικουμένης, και ο λόγος τους κατανύσσει και κεντά τις ψυχές των ανθρώπων, όν τρόπον και ο λόγος της θείας Γραφής!

Τέλος πρέπει να πούμε και κάτι για το στήσιμο της προσωπικότητάς τους. Δεν ήταν άξεστοι και αγράμματοι, αμόρφωτοι κληρικοί που μπήκαν στον κλήρο, για να λύσουν το βιοποριστικό τους πρόβλημα. «Εφαγαν» τα νειάτα τους στο θρανίο και το βιβλίο και σπούδασαν σε όλες τις γνωστές πόλεις του τότε κόσμου. Τίμησαν όσοι λίγοι τα γράμματα, ύψωσαν στο σωστό της βάθρο την αρχαία σοφία και δόξασαν στα πέρατα του κόσμου την αθάνατη ελληνική γλώσσα. Έγραψαν και δίδαξαν. Ενσυνείδητα και υπεύθυνα αναδέχθηκαν το βάρος και το έργο της Ιερωσύνης, ως κλήση Θεού και Σταυρό του Κυρίου.

Δεν ήταν απάτριδες και κοσμοπολίτες. Αγαπούσαν την πατρίδα τους και με το παραπάνω, καυχιόντουσαν για την καταγωγή τους, μιλούσαν συχνά και θεολογικά για τη σωτηρία του γένους μας… Ο Βασίλειος καυχιόταν για την αρχαία ελληνική καταγωγή του, ο Γρηγόριος μας λέει για το πως πρέπει να αγαπάμε την γενέτειρά μας και ο Χρυσόστομος έσωσε την πόλη του Αντιόχεια με το λόγο του από την οργή του προσβληθέντος αυτοκράτορα.

Δεν ήταν αναίσθητοι, ψυχροί και ακοινώνητοι. Ήταν ανθρώπινοι. Αγαπούσαν την φύση, τα ζώα, τις τέχνες, την ομορφιά, την οικογένειά τους, τα αδέλφια τους και κυρίως τη μητέρα τους. Είχαν και οι τρείς άγιες μητέρες, οι οποίες έβαλαν στις ψυχές τους τα θεμέλια της αγάπης και του θείου πόθου. Έμαθαν και συμπονούσαν οι Τρείς Ιεράρχες τον άνθρωπο, τον πονεμένο, τον αμαρτωλό, τον αδικημένο, τον φτωχό, τον ξένο, τον άρρωστο. Ήταν ωραίοι άνθρωποι, γεμάτοι από συναισθήματα άγια για τον Θεό και τον άνθρωπο, για τούτο και έπραξαν πολλά σαν Καλοί Σαμαρείτες για την ανακούφιση της δυστυχίας στον κόσμο.

Δεν ήταν αδιάφοροι και για τους μακράν. Ερωτευμένοι καθώς ήταν με το Θεό και το λόγο Του δεν ζούσαν ψυχρά επαγγελματικά και τυπικά. «Κάναμε μια λειτουργία και τελειώσαμε». Φρόντιζαν για την τιμή των μαρτύρων, των πεπελεκημένων για το αίμα και το λόγο του Αρνίου. Για τους εργάτες και συνεργάτες του θείου λόγου και της ιεραποστολής, άνδρες και γυναίκες και επικοινωνούσαν μαζί τους οικοδομητικά. Και για τους όπου γης αποδέκτες του ευαγγελικού μηνύματος. Ήταν γεννημένοι και φτασμένοι ιεραπόστολοι. Θερμοί χριστιανοί, που ήθελαν να συνεχίσουν το έργο των αγίων αποστόλων μέχρι τα πέρατα του κόσμου. Ίδρυσαν ιεραποστολές όντας οι ίδιοι άρρωστοι, φτωχοί, μεσήλικες, κυνηγημένοι και εξόριστοι!

Τέλος, οι Τρείς Ιεράρχες αγαπούσαν μέχρι θανάτου την Εκκλησία του Χριστού και εργάσθηκαν μέχρι της τελευταίας ρανίδας του αίματός των για την εύκλεια και την προκοπή της. Ήταν η πραγματική τελική και ανεπανάληπτη – αναλλοίωτη μέσα στο χρόνο πατρίδα τους. Ό,τι ιερότερο είχαν σ΄αυτό τον κόσμο. Ποιος μπορούσε να σταθεί τόσο δυνατά ως επίσκοπος, όπως ο Βασίλειος μπροστά στο Μόδεστο, αν δεν ήξερε βαθειά μέσα του ποιόν θεσμό υπηρετεί και εκπροσωπεί; Ποιος μπορούσε να ξαναγεμίσει τις εκκλησίες στην Κων/νου Πόλη με ορθοδοξίας τα πλήθη, με αλήθεια και Χριστό, αν δεν πίστευε στην αιωνιότητα της Εκκλησίας και την Μοναδικότητα της ορθοδοξίας, όπως ο άγιος Γρηγόριος; Και ποιος θα έλεγε τα αθάνατα εκείνα λόγια για την παντοδυναμία και το αήττητον της Εκκλησίας, που είπε ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, μάλιστα δε ο ίδιος δεν εγκατέλειπε τη θέση του Αρχιποιμένος, όσο κι αν εκβίαζε η εξουσία; Η Εκκλησία ήταν ο Τριαδικός Θεός, τα πάντα γι αυτούς, ο Χριστός μαζί τους παρατεινόμενος εις τους αιώνες.

Αθάνατοι Μεγάλοι Πατέρες, Θεοφόροι και Φωστήρες, Οικουμενικοί διδάσκαλοι, ποτάμια αστείρευτα της αλήθειας και της Χάριτος, που αέναα ποτίζετε δαψιλώς άπαν το πρόσωπον της γης, κοιτάξτε από ψηλά τα χάλια μας σήμερα. Αυτή η εκκλησιαστική Ταυτότητα της Ελλάδος, της Πατρίδας σας, πόσο απαξιωμένη είναι! Τα παιδιά σας στα σχολεία, πόσο καρναβαλικά ζούνε όλο το χρόνο και στο Τριώδιο ακόμη χειρότερα. Την οικογένεια την χάλασε αυτή η απαίσια πολιτική εξουσία μαζί με τα άθεσμα θεάματα. Ο κλήρος και ο μοναχισμός πορεύονται μονότονα χωρίς κανένα ρίσκο και κανένα πέταγμα στη φτωχή ζωή τους. Τα γράμματα που σας έχουν προστάτες, έχουν γίνει βορά των κομμάτων και η ελληνική γλώσσα πέθανε πρό πολλού. Ο δικός σας ελληνοχριστιανικός πολιτισμός αποτελεί μια ανάμνηση και προκαλεί δυστυχώς ως όρος την παγκοσμιοποιημένη θολή κουλτούρα των ιθυνόντων…Πρεσβεύσατε σας παρακαλούμε και σώστε μας από ψηλά!

Χριστιανική Εστία Λαμίας

Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Άνθιμος: «Μη θέλετε να αφαιρέσετε από την παιδεία το μάθημα των Θρησκευτικών. Τι μας έβλαψε;»(video)

Θεσσαλονίκης Άνθιμος: «Προσέξτε την Εκκλησία»

Σε θέματα παιδείας αναφέρθηκε σήμερα (30.01.2011) κατά τη διάρκεια του κηρύγματός του, ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης κ. Άνθιμος, με την ευκαιρία της Εορτής των Τριών Ιεραρχών.

Ο κ. Άνθιμος ανέφερε ότι οι Έλληνες στην πλειονότητά τους είναι Ορθόδοξοι Χριστιανοί και ότι η πίστη μας είναι πολύ βαθιά ριζωμένη μέσα στην ψυχή μας «και δεν πρόκειται να αλλάξει ποτέ και με τίποτα». Επικαλούμενος μάλιστα τόσο την πολύχρονη εμπειρία του στο χώρο της Εκκλησίας, όσο και την καθημερινή του επικοινωνία με νέους ανθρώπους, ανέφερε ότι «θα υπήρχαν άνθρωποι, άνδρες, γυναίκες, Χριστιανοί, ώριμοι και νέοι, που θα υφίσταντο μαρτύριο για το Χριστό και για την Εκκλησία». «Σας το λέω μα καθαρά την συνείδηση», συμπλήρωσε και κατέληξε λέγοντας πως «αυτός είναι ο θρίαμβος της Εκκλησίας».

«Προσέξτε την Εκκλησία» τόνισε ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης και συνέχισε: «Κρατήστε την Εκκλησία, βοηθήστε την Εκκλησία. Όχι υλικά, όχι με οποιαδήποτε άλλα κοσμικά κριτήρια». «Σεβαστείτε την Εκκλησία όλοι. Να τη σεβαστούμε όλοι», υπογράμμισε.

Τόνισε ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι η προϋπόθεση για τη διάσωση, διατήρηση, επιβίωση και ανανέωση του Ελληνισμού συμπληρώνοντας; «Προσέξτε την Εκκλησία. Και προσέξτε και την παιδεία. Μη θέλετε να χωρίσετε την παιδεία από την Εκκλησία. Αυτό είναι το κυριότερο αίτημα της Εκκλησίας».

«Μη θέλετε να αφαιρέσετε από την παιδεία πρώτο το μάθημα των Θρησκευτικών. Τι μας έβλαψε;», διερωτήθηκε σε άλλο σημείο του κηρύγματός του για να συνεχίσει λέγοντας πως «εδώσαμε τη ζωή μας στο λαό και την Εκκλησία και στην πατρίδα και τον δίνομαι μέχρι τελευταίας πνοής. Τι άλλο μπορεί καλύτερο να κάνει ένας πολίτης για την πατρίδα του. Και το κάνουμε αυτό εμπνεόμενοι επειδή η Πατρίδας μας και η Εκκλησία μας είναι μαζί».

«Πως θα αναδείξουμε προσωπικότητες;» ανέφερε ο κ. Άνθιμος. «Με την Θρησκειολογία; Μη γένοιτο. Μήπως τα άλλα θρησκεύματα ασχολούνται με την δική μας θρησκεία;», συμπλήρωσε.

Κάνοντας και πάλι έκκληση προς το αρμόδιο Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και δια βίου μάθησης και επικαλούμενος τις απόψεις των δύο Θεολογικών Πανεπιστημίων ανέφερε: «Κρατήστε τα Θρησκευτικά να είναι μάθημα κανονικό» και στα Γυμνάσια και στα Λύκεια και συμπλήρωσε: «Κρατήστε και τα άλλα. Κρατήστε και την Ιστορία. Κρατήστε προπάντων τη σωστή διδασκαλία της Ελληνικής γλώσσας».

«Το μεγάλο αυτό θησαυρό της Ελληνικής γλώσσης δεν μπορούμε να τον χάσουμε», τόνισε ο κ. Άνθιμος σημειώνοντας πως «τον στραπατσάραμε με αυτή την κατάργηση των τόνων που ήταν η καλύτερη άσκηση της μνήμης και της κρίσεως των μαθητών».

«Είμαστε μεγάλοι προνομιούχοι οι Έλληνες, Δεν το καταλαβαίνουμε. Δεν το τιμάμε. Δεν ξέρουμε τι θησαυρούς έχουμε σε όλο τον κόσμο» τόνισε, κάνοντας παράλληλα λόγο για Χριστιανούς στην Ευρώπη «που μαθαίνουν Ελληνικά για να διαβάσουν την Αγία Γραφή, το Ευαγγέλιο δηλαδή από το πρωτότυπο».

Αναφερόμενος στα Θρησκευτικά, την Ιστορία και την Ελληνική γλώσσα. Υπογράμμισε πως «είναι οι τρεις βάσεις οι πραγματικές, στα οποίες στηρίζεται το μέλλον και η εξέλιξη και προπάντων ο τρόπος ζωής και ομορφιάς του σκοπού της ζωής για τους Έλληνες που έρχονται μετά από εμάς και που είναι αυτή η νεολαία που και σήμερα αποτελεί ένα μεγάλο τμήμα του Εκκλησιάσματός μας».

Τέλος ο κ. Άνθιμος ευχήθηκε ο Θεός «να αναδεικνύει αξίους Ορθοδόξους Χριστιανούς, κληρικούς και λαϊκούς, πολιτικούς και στρατιωτικούς, εκπαιδευτικούς και υπαλλήλους, εμπόρους και επιχειρηματίες, εργάτες και τεχνίτες όλων των κατηγοριών».

Αναγραφές

Κυριάκου Παπακυριάκου, Το πρόβλημα της μεταφράσεως των κειμένων της λατρείας της Ορθοδόξου Εκκλησίας στη Δημοτική γλώσσα

Το πρόβλημα της μεταφράσεως των κειμένων

της λατρείας της Ορθοδόξου Εκκλησίας στη Δημοτική γλώσσα

του Κυριάκου Παπακυριάκου

Θεολόγου, τ. Διευθυντού Γυμνασίου-Λυκείου

από το περιοδικό της ΠΕΘ «Κοινωνία», τεύχος 4, Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2010

Περίληψη από την εισήγηση του Παπακυριάκου Κυριάκου στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στο μάθημα της Λειτουργικής (Καθ. Ιωάννης Φουντούλης) στίς 27-5-1985, βελτιωμένη και με σκέψεις το 2010.

***

1) Έρευνα στο ως άνω θέμα

Από χρόνια σκέπτομαι το θέμα της μεταφράσεως των εκκλησιαστικών κειμένων. Έψαξα σε διάφορες βιβλιογραφίες, πλην της τελευταίως εκδοθείσης Τριμηνιαίας έκδοσης Ορθοδόξου Διδαχής της Θεοδρομίας του 2005 τεύχος και δε βρήκα αξιόλογες σχετικές ή παραπλήσιες εμπεριστατωμένες εργασίες, άλλα άπλες μόνο εργασίες, διότι δεν απασχολούσε έντονα τους συγγραφείς. Το θέμα είναι σύγχρονο, της τελευταίας πεντηκονταετίας, από τότε που ή Ελληνική κυβέρνηση κατάργησε την καθαρεύουσα ως επίσημη γλώσσα του κράτους.

Δεν στηρίχθηκα σε γραπτές πηγές, άφ' ενός μεν επειδή δεν υπάρχουν αξιόλογες, άφ' ετέρου δε για να μην επηρεασθώ ευθύς εξ αρχής εξ αυτών και δεσμεύσω τη σκέψη μου σε γνώμες άλλων. Κατέφευγα κυρίως σε φιλικές συζητήσεις με πρόσωπα πεπειραμένα που τους απασχολεί το ίδιο θέμα από καιρό.

Έβαλα στους μαθητές του Γυμνασίου-Λυκείου πού υπηρετούσα «τεστ» με τις εξής δυο έρωτήσεις:1) Τί καταλαβαίνω κατά τον εκκλησιασμό μου στο ναό από αυτά που ψάλλονται και διαβάζονται; 2) Πώς θέλω να γίνονται οι ιερές ακολουθίες στους ναούς για να προσεύχομαι και να λατρεύω το Θεό καλύτερα;

Οι μαθητές ανώνυμα εκφράσθηκαν ελεύθερα και διατύπωσαν πολλές σοφές γνώμες που λήφθηκαν υπόψη στην ανάπτυξη του θέματος. Ζήτησα τη γνώμη ενός υπεύθυνου, πανελληνίως γνωστού πνευματικού ανθρώπου και μου απάντησε: «Μην το συζητάς το θέμα σε πολύ ευρύ κύκλο, γιατί θα θεωρηθείς νεωτεριστής θεολόγος. Η λύση του προβλήματος αυτού μπορεί να προκαλέσει διχασμό στους πιστούς της Ορθόδοξης Εκκλησίας και να δημιουργήσει δημοτικιστές και συντηρητικούς στην εκκλησιαστική γλώσσα. Καλό είναι να το αφήσουμε να λυθεί μόνο του το πρόβλημα με την πάροδο του χρόνου.»

Όσο και αν το αποσιωπήσουμε το πρόβλημα, δε θα πάψει να υπάρχει κα να γίνεται αιτία προφάσεων απομάκρυνσης πολλών πιστών από τη λατρεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

2. Ενστάσεις των επιμενόντων στη μετάφραση των Εκκλησιαστικών κειμένων και αναίρεση αυτών.

Οι ισχυριζόμενοι την αναγκαιότητα της μετάφρασης των Εκκλησιαστικών κειμένων φέρνουν ως επιχείρημα τα κείμενα του Όμηρου, τα όποια θα ήταν άγνωστα στους περισσότερους έλληνες αν δε μεταφράζονταν στην Νεοελληνική γλώσσα. Παραδέχονται όμως ότι μειώθηκε ή λογοτεχνική τους αξία.

Δεν εξομοιώνεται ή αναγκαιότητα της μετάφρασης των εκκλησιαστικών κειμένων με τη μετάφραση των Ομηρικών έργων, διότι ή γλώσσα αυτών δεν είναι τόσο δύσκολη και απλησίαστη όπως ή Ομηρική γλώσσα. Είναι πολύ ευκολότερο, με λιγότερο κόπο, να εξοικειωθεί κανείς στην εκκλησιαστική γλώσσα παρά στην ομηρική. Δεν διαφέρει πολύ το λεξιλόγιο της "Εκκλησιαστικής γλώσσας από την καθημερινή στρωτή Ελληνική γλώσσα. Το 90% των λέξεων των είναι ίδιες με διαφορετικούς μόνο τύπους διατυπώσεως γραμματικών καταλήξεων.

Και για αυτή ακόμη τη διαφορά ισχυρίζονται ότι δεν υποχρεούται να μάθει ό λαός την εκκλησιαστική γλώσσα. Προτιμούν να θυσιάσουμε τη παραδοσιακή ελληνική γλώσσα για να προσελκύσουμε τους ανθρώπους στην ορθόδοξο λατρεία.

Φέρνουν ως παράδειγμα τα λόγια του Απόστολου Παύλου: «Και εγενόμην τοις Ιουδαίοις ως Ιουδαίος, ίνα Ιουδαίους κερδίσω. Τοις ανόμοις ως άνομος, μη ων άνομος Θεώ, άλλ' έννομος Χριστώ, ίνα κερδίσω ανόμους. Εγενόμην τοις ασθενέσι ως ασθενής, ίνα τους ασθενείς κερδίσω- τοις πάσι γέγονα τα πάντα ίνα πάντως τινάς κερδίσω.» (Α' Κορινθίους. Θ' 20-22). Και επιμένουν ότι πρέπει να προσαρμοσθούμε στις ανάγκες του λάου. Λέγουν ότι οι χριστιανοί που αγνοούν τη γλώσσα της λατρείας μας είναι ασθενείς αδελφοί μας και πρέπει να μεταφράσουμε τα Εκκλησιαστικά κείμενα για να τους φέρουμε στο νοσοκομείο των ψυχών που λέγεται Εκκλησία. Επιμένουν να προσαρμόζεται η Εκκλησία με την εκάστοτε εποχή για να φέρουμε τις νέες γενεές στους κόλπους της.

Το ζήτημα της μεταφράσεως των λειτουργικών κειμένων δεν μπορεί να συμπεριληφθεί στα θέματα του εκσυγχρονισμού της Εκκλησίας, διότι η Εκκλησία δεν είναι κοσμικό ίδρυμα άλλα θείον. Ο ιδρυτής της, ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, χθες και σήμερα και σε όλους τους αιώνες ήταν, είναι και θα είναι ο αυτός, δεν αλλάζει. Παραμένει ό ίδιος ως προς τη διδασκαλία του και τα δόγματα της πίστεως μας, τα όποια οι υμνογράφοι σαφώς διατύπωσαν στους ύμνους της Εκκλησίας μας. Όπως δεν είναι δυνατό να αλλάξουμε το περιεχόμενο του ιερού Ευαγγελίου και το δογματικό περιεχόμενο του συμβόλου της πίστεως μας, το ίδιο δεν είναι δυνατόν να αλλάξουμε κατά χιλιοστό με τις μεταφράσεις και το νόημα των εκκλησιαστικών ύμνων. Στη διατύπωση των δογματικών αληθειών υπάρχουν φράσεις αναντικατάστατες. Η Α' Οικουμενική Σύνοδος το 325 μ. Χ επέμεινε στο δόγμα της ορθόδοξης πίστεως για ένα ι μεταξύ των λέξεων ομοούσιος και ομοιούσιος. Η Ορθόδοξη Εκκλησία, ως γνωστό, δεν βιάζεται στις αποφάσεις της, και καλό κάνει, γιατί αλλοίμονο αν άκουγε τον οιονδήποτε και έκανε κάθε φορά αλλαγές στην όλη οργάνωση της λατρείας. Τότε δε θα ήταν η Ορθόδοξη Εκκλησία, άλλα μία από τις εκατοντάδες παραφυάδες οποιασδήποτε άλλης Εκκλησίας. Η Ορθόδοξη Εκκλησία παρέμεινε Ορθόδοξη, διότι τήρησε την ιερή παράδοση της και δεν επηρεάστηκε από τους νεωτεριστές.

3. Τα αίτια της οξύνσεως του προβλήματος της μεταφράσεως των Εκκλησιαστικών κειμένων

Το πρόβλημα έγινε οξύτερο από της καθιερώσεως της Δημοτικής ως επίσημης γλώσσας των Ελλήνων, με τη φράση του υπογράφοντος ότι σήμερα υπογράφουμε τη ληξιαρχική πράξη του θανάτου της Ελληνικής καθαρεύουσας. Έκτοτε οι νέοι μας βλέπουν την εκκλησιαστική Ελληνική γλώσσα σαν νεκρή. Τα παιδιά πού δυσανασχετούν να διαβάσουν βιβλία της προ τεσσαρακονταετίας ομιλούμενης απλής καθαρεύουσας πώς είναι δυνατό να διαβάζουν και να καταλαβαίνουν κείμενα της ελληνιστικής εποχής; Δυσανασχετούν να διαβάσουν τα βιβλία του Παπαδιαμάντη και άλλων συγγραφέων της καθαρεύουσας. Τα απορρίπτουν σαν να είναι γραμμένα σε ξένη γλώσσα που την αγνοούν. Μερικοί νεωτεριστές κατηγόρησαν τόσο πολύ την καθαρεύουσα στα παιδιά, για να είναι προκατειλημμένα εναντίον της και να την απεχθάνονται. "Αποστρέφονται ακόμη και τα πολυτονικά κείμενα. Θέλουν να απλοποιηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο ή γλώσσα μας. Αν είναι δυνατόν να αλλάξει το Ελληνικό αλφάβητο και να εισαχθεί το Λατινικό για να καταργηθούν τα φωνήεντα η, υ, ω και οι δίφθογγοι αϊ , οι, ει ευ, ή και η ορθογραφία της Ελληνικής γλώσσας. Τα θέλουν όλα στο έπακρον απλοποιημένα, έτοιμα, μασημένα. Θέλουν να έχουν όσο το δυνατό λιγότερα γράμματα και λέξεις στο λεξιλόγιο τους. Επιβάλλεται να αμυνθούμε για εθνικούς λόγους εναντίον της γενικής καταστροφής της Ελληνικής γλώσσας, και να διατηρήσουμε τα κείμενα της λατρείας της Ορθόδοξης Εκκλησίας για να καταλαβαίνουν οι Έλληνες ένα μέρος από τη γνήσια πατροπαράδοτη ελληνική γλώσσα Το πρόβλημα της γλώσσας υπήρχε πάντοτε, διότι πάντοτε υπήρχαν αγράμματοι και μάλιστα περισσότεροι από ό,τι σήμερα, πού εισήχθηκε ή υποχρεωτική εννεαετής κρατική εκπαίδευση, Και όμως οι άλλοτε εντελώς αγράμματοι καταλάβαιναν καλύτερα την εκκλησιαστική γλώσσα από τους σημερινούς απόφοιτους του Γυμνασίου. Γιατί; Διότι άλλοτε υπήρχε μεγαλύτερη θρησκευτική διάθεση ακροάσεως των εκκλησιαστικών ακολουθιών από τους περισσοτέρους Ορθόδοξους Έλληνες. Άκουγαν ευχαρίστως τα εκκλησιαστικά κείμενα και τους ύμνους στη γλώσσα που είναι γραμμένα και χαίρονταν, ενώ σήμερα προκατειλημμένοι πολλοί βρίσκουν ως δικαιολογία τη γλώσσα για να μην εκκλησιάζονται. Αν γίνει ένα «τεστ» μεταξύ των νέων ηλικίας 15- 30 ετών, θα διαπιστώσουμε ότι το 50%, για να δικαιολογηθεί πού δεν εκκλησιάζεται, θα ταχθεί υπέρ της μεταφράσεως των εκκλησιαστικών κειμένων.

Προ ετών οι χριστιανοί θεωρούσαν βεβήλωση να αλλάξουν οτιδήποτε στην παράδοση της Εκκλησίας, Γνωστή είναι η υπόθεση των Ευαγγελικών του 1900, όταν μετεφράσθηκε η Καινή Διαθήκη στη γλώσσα του λάου, από τον Πάλλη. Συλλαλητήρια διαμαρτυρίας έγιναν στην Αθήνα εναντίον της μεταφράσεως αυτής και ολόκληρη κυβέρνηση έπεσε. Στα χρόνια μας μπορεί να συμβεί το αντίθετο, δηλαδή να διοργανώσουν συλλαλητήρια για να γίνει οπωσδήποτε ή μετάφραση των εκκλησιαστικών κειμένων.

Προ πεντηκονταετίας, παρ' όλη την αγραμματοσύνη χιλιάδων αναλφάβητων, παρακολουθούσαν πολλοί νέοι με ευλάβεια τις ιερές ακολουθίες της Εκκλησίας. Τις ένιωθαν περισσότερο με την καρδιά τους και λιγότερο με τη λογική. Πολλές οικογένειες διάβαζαν και έψαλλαν κατ' οίκο το Μικρό και Μεγάλο απόδειπνο, τον μικρό και μεγάλο Παρακλητικό κανόνα, τη Θεία Μετάληψη και άλλες ιερές ακολουθίες της Εκκλησίας μας. Πολλές ηλικιωμένες κυρίες αποστήθιζαν το μεγαλύτερο μέρος αυτών. Έψαλλαν με πολύ κατάνυξη τους ύμνους. Διάβαζαν άπ' το πρωτότυπο την Ευαγγελική και Αποστολική περικοπή της Κυριακής κάθε Σάββατο βράδυ και προετοιμάζονταν με πίστη και πόθο για τη Θεία Λειτουργία. Γυναίκες αγράμματες, της Δευτέρας Δημοτικού, που μετά βίας γνώριζαν ανάγνωση και γραφή της ελληνικής γλώσσας, ήξεραν άπ' έξω τα απολυτίκια όλων των κινητών και ακίνητων εορτών του εκκλησιαστικού έτους και όλες τις ιερές ακολουθίες (μεσονυχτικό, ώρες, όρθρο, εσπερινό κλπ.). Είχαν τρίβει τόσο πολύ με την εκκλησιαστική γλώσσα που την ένιωθαν σαν μητρική τους γλώσσα. Η τριβή συντελεί πολύ στη μάθηση της γλώσσας. Όσες φορές τους ζητούσες να ερμηνεύσουν ορισμένες δύσκολες λέξεις και προτάσεις των εκκλησιαστικών κειμένων κατόρθωναν εκ των συμφραζομένων και με την φώτιση του Αγίου Πνεύματος να δίδουν σωστή απάντηση. Δεν καταλαβαίνουν στην αρχή το νόημα, άλλα με την συνεχή τριβή στην εκκλησιαστική γλώσσα και με τη φώτιση του Αγίου Πνεύματος, όπως συνέβη και με τους Αποστόλους, τα κατανοούσαν με την καρδιά τους. Αυτό μου θυμίζει έναν ιεραπόστολο της Αφρικής που δε γνώριζε να μεταφράσει σε μία αφρικανική διάλεκτο τη λέξη «πιστεύω» και ρώτησε έναν Ιθαγενή χριστιανό. Εκείνος του απάντησε: «Πιστεύω σημαίνει ό,τι ακούω και καταλαβαίνω με την καρδιά μου.» Το ίδιο κάνουν και πολλοί, φτωχοί αγράμματοι χριστιανοί. Άκουγουν και καταλαβαίνουν με τη μακροχρόνια τριβή τα λειτουργικά κείμενα και τους ύμνους της Εκκλησίας με την καρδιά τους.

4. Μερικές αφορμές των υπηρετούντων στους ναούς πού απομακρύνουν τους χριστιανούς από τη θεία λατρεία

Τί τέλος πάντων είναι αυτό που απωθεί τους νέους και πολλούς μεγάλους αγράμματους και εγγραμμάτους από την Ορθόδοξη λατρεία; Θα απαντήσει κάποιος ότι είναι ή έλλειψη πίστεως, ευσέβειας και καλής διαθέσεως. Όχι δεν είναι πάντοτε η έλλειψη αυτών, διότι υπάρχουν πολλοί πού εκκλησιάζονται με πίστη και καλή διάθεση, αλλά απογοητεύονται από μερικές παράτυπες ενέργειες μερικών ιε-ρέων και ιεροψαλτών της Εκκλησίας, πού διώχνουν με τίς ενέργειες των πολλούς ανθρώπους από τη λατρεία.

Πολλοί εκκλησιαζόμενοι παρακολουθούν με αφοσίωση τις λατρευτικές ακολουθίες, αλλά δεν αντιλαμβάνονται τις λέξεις των ύμνων, διότι μερικοί ψάλτες τους ψάλλουν με συρόμενη φωνή υπερτονίζοντας μόνο τα φωνήεντα αυτών. Δεν καταλαβαίνεις ούτε μία λέξη από τη ψαλμωδία τους. Επιδίδονται περισσότερο στην επίδειξη της φωνής και της ψαλμωδίας τους και όχι στην καθαρή διατύπωση του νοήματος των ύμνων.

Το ίδιο κάνουν και μερικοί ιερείς στις εκφωνήσεις των ιερών ακολουθιών. Λέγουν τις δεήσεις και γενικά τη θεία Λειτουργία και τα ευαγγελικά αναγνώσματα με παρατεταμένη τη ψαλμωδία, σχεδόν τραγουδιστά, διαστρεβλώνοντας το νόημα.

Σε μερικούς ναούς και μοναστήρια οι ψάλτες και οι ιερείς για να τελειώσουν γρήγορα τις μακρές εκκλησιαστικές ιερές ακολουθίες τις αναγινώσκουν ή τις ψάλλουν τόσο βιαστικά, που περικόπτουν συλλαβές και λέξεις. Οι εκκλησιαζόμενοι, δεν καταλαβαίνουν τίποτε από όσα αναγιγνώσκονται και ψάλλονται. Ακούν μόνον μία ψαλμωδία, χωρίς να διακρίνουν τις λέξεις. Το κίνητρο μερικών ιεροψαλτών είναι αποκλειστικά η επίδειξη φωνής. Σκοπός μερικών είναι να δοξάσουν τον εαυτό τους και όχι το Θεό. Να φάνουν καλλίφωνοι, με εντυπωσιακή φωνή. Επίσης βάζουν τα μεγάφωνα σ' εκκωφαντική ένταση, που δεν διαφέρει άπ' την ένταση των μεγαφώνων ενός κέντρου διασκέδασης. Αντί να περιέλθει ό εκκλησιαζόμενος σε κατάνυξη προσευχής εκνευρίζεται, κουράζεται ψυχικά και απομακρύνεται από τους ναούς στη μέση της Θείας Λειτουργίας.

Η κατανόηση του περιεχομένου των ύμνων εξαρτάται περισσότερο από τη σωστή, χωρίς λάθη, καθαρή, κατανοητή ανάγνωση και ψαλμωδία. Τίθεται το ερώτημα και αν ακόμα μεταφράσουμε στην ομιλούμενη γλώσσα όλο το περιεχόμενο των βιβλίων της λατρείας μας και συνεχίσουν μερικοί από τους ιερείς και τους ιεροψάλτες μας να ψάλλουν και να αναγιγνώσκουν κατά τον ίδιο ακατανόητο τρόπο δεν θα καταλαβαίνουν και πάλι το νόημα των ύμνων οι εκκλησιαζόμενοι. Σε τί θα ωφελήσει ή μετάφραση; Πρέπει να διορθωθούν αυτά τα τρωτά της λατρείας από τους ιερείς και τους ψάλτες πρώτα και μετά να σκεφθούμε αν πρέπει να μεταφραστούν ή όχι τα Εκκλησιαστικά κείμενα.

5. Τρόποι εξοικειώσεως και τριβής των χριστιανών στην Εκκλησιαστική γλώσσα.

1) Να στρέψουμε τη προσοχή και το ενδιαφέρον των χριστιανών στην πνευματική γνήσια Θεία Λατρεία. Να γνωρίσουν οι νέοι την πλούσια σε λέξεις και νοήματα εκκλησιαστική γλώσσα από το σχολείο. Στο μάθημα των Θρησκευτικών ό θεολόγος να εξοικονομεί από το αναλυτικό πρόγραμμα του ορισμένα λεπτά της ώρας της διδασκαλίας του για την ερμηνεία της Θείας Λειτουργίας και των άλλων ιερών ακολουθιών και όλων των αντιπροσωπευτικών εκλεκτών ύμνων των μεγάλων εορτών της Εκκλησίας μας. Να επωφελείται σε κάθε ευκαιρία στο μάθημα του για να ερμηνεύει στους μαθητές του τις φράσεις της Άγιας Γραφής και της εκκλησιαστικής υμνολογίας που συναντούν οι μαθητές κατά την εξέταση και την παράδοση των μαθημάτων του την ώρα διδασκαλίας. Να γίνεται ανάλυση της Θείας Λειτουργίας και των ύμνων της Εκκλησίας, όταν παρουσιάζεται ευκαιρία στη διδασκαλία του.

Από μία προσπάθεια μεταφράσεως της Θείας Λειτουργίας που έκανα στους μαθητές του Γυμνασίου διαπίστωσα ότι οι περισσότεροι ενδιαφέρονται να γνωρίσουν το νόημα των κειμένων αυτής. Με την ερμηνεία τριάντα με σαράντα δύσκολων μόνο λέξεων κατάλαβαν εύκολα το νόημα όλης της Θείας Λειτουργίας. Παρατήρησα ότι αγνοούν τις καταλήξεις των ονομάτων, των επιθέτων και των ρημάτων της καθαρεύουσας και γι' αυτό ρωτούν από τη θεία λειτουργία να τους εξηγήσεις και τις πιο γνωστές λέξεις. Εάν κατατοπιστούν στις γραμματικές καταλήξεις των λέξεων που συναντούν στο λειτουργικό κείμενο το κατανοούν εύκολα.

Η εξοικείωση των χριστιανών στην εκκλησιαστική υμνολογία επιτυγχάνεται και με τη συμμετοχή αυτών στις ψαλμωδίες των ύμνων. Οί μαθητές πρέπει από μικροί να ψάλλουν ύμνους των εορτών της Εκκλησίας. Ό Θεολόγος καθηγητής, όταν έχει γνώσεις Βυζαντινής μουσικής ή πρακτικής ψαλτικής ή με μαγνητοφωνημένες κασέτες, μπορεί να συμβάλει πάρα πολύ και σε αυτό. Η διοργάνωση σχολικής χορωδίας Βυζαντινής μουσικής στο σχολείο και στις ενορίες θα βοηθήσει πολύ στο σκοπό αυτό. Η οικογένεια, χάριν της διατηρήσεως της προγονικής μας γλώσσας και της καλής θρησκευτικής αγωγής των παιδιών της, να τα προτρέπει με το παράδειγμα της στον τακτικό εκκλησιασμό. Να τα προμηθεύσει εγκόλπια της Θείας Λειτουργίας, καθώς και άλλα βιβλιαράκια με κείμενο και μετάφραση των άλλων ιερών ακολουθιών. Να παρακολουθούν κατά την ώρα του εκκλησιασμού τους μαζί με τα παιδιά τους αυτά που ψάλλονται και διαβάζονται στους ναούς. Να συζητούν σε κάθε ευκαιρία το βάθος του νοήματος των εκκλησιαστικών ύμνων.

6. Προσπάθειες της Εκκλησίας για τη διόρθωση της καταστάσεως

Για τη διόρθωση της επικρατούσης καταστάσεως στη λατρεία διατυπώνονται μερικές σκέψεις:

α) Η Εκκλησία ομοιάζει σαν την στοργική μητέρα, πού δεν μπορεί να ταΐσει στο δεκάμηνο παιδί της το κρέας χωρίς να το αλέσει στο μπλέντερ. Μέχρις ότου μεγαλώσει για να το μασάει (το αλέθει) με τα δόντια του. Κάτι παρόμοιο γράφει ο Απ. Παύλος προς τους Κορινθίους: ότι «Και εγώ αδελφοί, ουκ ηδυνήθην υμίν λαλήσαι ως πνευματικοίς, άλλ' ως σαρκικοίς, ως νηπίοις εν Χριστώ. Γάλα υμάς επότισα και ου βρώμα. Ούπω γαρ ηδύνασθε. Άλλ' ούτε έτι νυν δύνασθε έτι γαρ σαρκικοί έστε» (Α' Κορινθ. Γ' 1-2). Το ίδιο κάνει και η Εκκλησία η οποία με το τακτικό της κήρυγμα στους ιερούς ναούς προσφέρει δια της ερμηνείας και αναλύσεως των κειμένων και των ύμνων της λατρείας την πνευματική τροφή απλοποιημένη σε όσους δεν μπορούν να την κατανοήσουν. Επίσης συνιστά ή παραχωρεί εντός του ναού τη χρήση βιβλιαρίων ερμηνείας της θείας Λειτουργίας και όλων των Ιερών ακολουθιών της λατρείας, σε δυο παράλληλες στήλες ή σελίδες, όπου στη μία στήλη ή σελίδα αναγράφεται το πρωτότυπο κείμενο και στη διπλανή στήλη ή σελίδα αναγράφεται η πιο απλή και αποδοτική σε νόημα μετάφραση. Με αυτό τον τρόπο οι εκκλησιαζόμενοι παρακολουθούν το κείμενο και όπου δεν καταλαβαίνουν προστρέχουν στη μετάφραση.

β) Οι εκκλησιαστικές ενορίες να προγραμματίζουν τακτικά διαλέξεις ερμηνείας των τελουμένων ιερών ακολουθιών στους ναούς και θείο κήρυγμα των αναγιγνωσκομένων αγιογραφικών περικοπών από τον άμβωνα.

γ) Στις έδρες των Μητροπόλεων να λειτουργεί Σχολή Βυζαντινής μουσικής, για να προετοιμάζονται πιστοί ιεροψάλτες με πολλά πνευματικά και φωνητικά προσόντα και γνώσεις μουσικής και να διοργανώνονται τακτικά σεμινάρια για τα καθήκοντα των ιερέων και των ιεροψαλτών,

δ) Ό προϊστάμενος της ενορίας να είναι υπεύθυνος για την ακριβή τήρηση της εφαρμογής της ορθής αναγνώσεως και ψαλμωδίας όλων των Ιερών ακολουθιών. Οι εκκλησιαζόμενοι να διατυπώνουν γραπτώς τις παρατηρήσεις των και να τις βάζουν σε ένα γραμματοκιβώτιο του ναού, η δε εκκλησιαστική επιτροπή να φροντίζει για τη διόρθωση των αναφερομένων παρατηρήσεων.

ε) Για να μην παρατείνονται πολύ οι ακολουθίες να ψάλλονται όλοι οι ύμνοι μόνον μία φορά και να αποφεύγονται οι πολύ αργοί ρυθμοί της ψαλμωδίας σε μερικούς ύμνους της θείας Λειτουργίας.

7. Είναι δυνατόν να μεταφραστούν ή να γράφουν νέοι εφάμιλλοι ύμνοι της Εκκλησίας στη δημοτική γλώσσα;

Το ερώτημα είναι κατά πόσο είναι δυνατόν να μεταφραστούν στη δημοτική γλώσσα τα εκκλησιαστικά κείμενα ή να γράφουν καινούργια σε απλή σε εφάμιλλο ύψος του περιεχομένου τους; Δυστυχώς κατεβάσαμε την ομιλούμενη νεοελληνική γλώσσα σε τόση πολύ χαμηλή στάθμη, που δε μπορεί να αποδώσει πλήρως το ουσιαστικό και κύριο νόημα των εκκλησιαστικών κειμένων έστω και για βοήθημα.

Υπάρχουν εκκλησιαστικοί ύμνοι αναντικατάστατοι και ανεπανάληπτοι στο ύφος, στο νόημα, στο είδος και στο μέλος τους. Δεν είναι δυνατό να διατηρήσουν όλα, το βάθος και το ύψος του λογοτεχνικού και νοηματικού μεγαλείου τους με οποιαδήποτε αρίστη μετάφραση στη ομιλούμενη Ελληνική γλώσσα. Όπως συμβαίνει στις εικαστικές τέχνες, της γλυπτικής, της ζωγραφικής κ. λ. π., πού τα έργα των μεγάλων καλλιτεχνών καθίστανται ανεπανάληπτα, οσονδήποτε και αν προσπαθήσουν να τα ξαναφτιάξουν οι ίδιοι ή άλλοι διακεκριμένοι καλλιτέχνες, έτσι και στην εκκλησιαστική ποίηση και λογοτεχνία υπάρχουν κείμενα και ύμνοι που δε μπορούν να ξαναγίνουν παρόμοια με κανένα τρόπο με άλλες λέξεις. Είναι έργα τόσο μεγάλης αξίας πού και αυτός ό πανδαμάτορας χρόνος τα σεβάστηκε και τα αναγνώρισε ως αριστουργήματα των αιώνων π.χ. οι ύμνοι των Χριστουγέννων, των Θεοφανείων, της 'Υπαπαντής, του Τριωδίου, της Μ. Τεσσαρακοστής, της Μ. Εβδομάδας, του Πάσχα, της Πεντηκοστής και άλλων εορτών, τα όποια είναι αδύνατο να τα μεταφράσει κανείς στην ομιλούμενη γλώσσα, με την ίδια λογοτεχνική δύναμη και συμπύκνωση των νοημάτων και το ίδιο μέλος. Η προσέγγιση του ενός σημείου θα είναι πάντα σε βάρος του άλλου. Θα απολέσουμε μεγάλο μέρος από το βαθύ νόημα, το λογοτεχνικό μεγαλείο και την ασύγκριτη αξία των λειτουργικών μας κειμένων και των εκκλησιαστικών μας ύμνων. Όσο και αν προσπαθήσουμε δεν είναι δυνατόν να πετύχουμε την ίδια λογοτεχνική ωραιότητα και το ίδιο κατανυκτικό μέλος.

Ένας άλλος τρόπος λύσεως του προβλήματος είναι να γραφτούν από την αρχή στην απλή ομιλούμενη γλώσσα νέοι ύμνοι και ευχές με το ίδιο αγιογραφικό, δογματικό και θεολογικό περιεχόμενο. Αυτό θα αποδεσμεύσει τους συγγραφείς από τη προσκόλληση τους στα παλαιά κείμενα της εκκλησιαστικής λατρείας. Ομοιάζει με την αρχιτεκτονική που κτίζει από την αρχή μία πόλη, χωρίς να δεσμεύεται από την παλιό ρυμοτομία και τα σχέδια των παλιών κτιρίων.

Η μετάφραση ομοιάζει με την αρχιτεκτονική που επιδιορθώνει και τροποποιεί τα παλιά ρυμοτομικά σχέδια και τα οικοδομήματα μίας πόλης. Δε μπορεί να κινηθεί ελεύθερα στο έργο της ρυμοτομίας και των αρχιτεκτονικών σχεδίων. Ο μεταφραστής δεσμεύεται από την υμνολογία της Εκκλησίας, γιατί το απαιτεί να κρατηθεί γνήσιο το δόγμα και η παράδοση της πίστεως μας. Ο μεταφραστής οσαδήπτε προσόντα και αν έχει, ευσέβεια, πίστη, ευφυΐα μόρφωση, μακροχρόνια πείρα, δεν θα κατορθώσει να μεταφράσει τα εκκλησιαστικό κείμενα στο ίδιο μεγαλείο της λογοτεχνικής των εκφράσεως και δύναμης των νοημάτων των. Θα είναι αμφίβολη σε μεγάλο ποσοστό ή διατήρηση του αρχικού ύφους, της λογοτεχνικής αξίας του μέλους και του βάθους του νοήματος του κάθε ύμνου.

Τα εκκλησιαστικά κείμενα συντάχθηκαν κάτω από ειδικές συνθήκες πίστεως, αφοσιώσεως και θερμής, ειλικρινούς αγάπης προς το Θεό. Πολλοί από τους συγγραφείς των έζησαν σε πολύ δύσκολα χρόνια, βαρβαρικών επιδρομών, μακροχρόνιων αιματηρών εμφυλίων ή αλλόφυλων πολέμων, συχνών θανατηφόρων επιδημικών ασθενειών, που δεν υπήρχε άλλο καταφύγιο παρά μόνο ο Τριαδικός Θεός, η Υπεραγία Θεοτόκος, οι Άγιοι Απόστολοι, οι Άγιοι, οι Μάρτυρες και Όσιοι της Εκκλησίας μας. Όταν έγραφαν ύμνους ανέθεταν τις ελπίδες της σωτηρίας των με πολλή θερμή πίστη και αφοσίωση στην Αγία Τριάδα, στην Παναγία και στους Αγίους της Εκκλησίας. Οι ύμνοι είναι το ξεχείλισμα της ψυχής των. Πρέπει να βρεθούν άνθρωποι της ίδιας πνευματικής στάθμης, πίστεως, ταπεινώσεως και αγάπης προς το θεό, με τις ίδιες κατανυκτικές συνθήκες των συγγραφέων που έγραψαν τους μέχρι σήμερα υπάρχοντας ύμνους για να μεταφράσουν ή να γράψουν καινούργιους ύμνους. Το να γράφει κανείς ωραία κοσμικά ποιήματα λογοτεχνίας είναι εν μέρει έμφυτο, άλλα το να γράψει εκκλησιαστικούς ύμνους πίστεως και δόγματος είναι θείον χάρισμα και χριστιανικό βίωμα του συγγραφέα.

Από μία σύντομη ανασκόπηση των δέκα τελευταίων αιώνων, φαίνεται ότι ανάμεσα στα δισεκατομμύρια των πιστών χριστιανών που έζησαν, ελάχιστοι χριστιανοί συγγραφείς βρέθηκαν να γράψουν ύμνους διαχρονικούς εφάμιλλους με τους πρώτους εκκλησιαστικούς ύμνους. Είναι δύσκολο να βρεθούν σήμερα κατά παραγγελία εφάμιλλοι υμνογράφοι για να μεταφράσουν ή να γράψουν από την αρχή στην εξασθενημένη από απόψεως βάθους νοημάτων και πλούτο λέξεων Νεοελληνική Δημοτική γλώσσα νέους ύμνους εξ ίσου ωραίους στο ύφος και στο μέλος με τους παλαιούς ύμνους. Δεν υπάρχουν οι ίδιες ψυχολογικές συνθήκες από κάθε άποψη.

8. Η στάση της Εκκλησίας στο θέμα της μεταφράσεως των εκκλησιαστικών κειμένων.

Το πρόβλημα της μεταφράσεως των εκκλησιαστικών κειμένων και ύμνων συγκρούεται μεταξύ της προσελκύσεως των αγνοούντων τη γλώσσα της ορθόδοξης λατρείας και της χρήσεως και διατηρήσεως των αριστουργημάτων των εκκλησιαστικών κειμένων στη γλώσσα τους. Η διατήρηση των θα απομακρύνει τους νέους από τον εκκλησιασμό, ενώ ή μετάφραση των θα αχρηστεύσει και θα καταστρέψει τα ασύγκριτα, ανεπανάληπτα λογοτεχνικά έργα της Ελληνικής υμνολογίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Θα ξεχαστεί εντελώς ή πλούσια σε λέξεις και νοήματα εμπνευσμένη Ελληνική γλώσσα. Θα περιφρονηθεί ο θησαυρός της λογοτεχνίας του έθνους μας και θα παραβιάσουμε την ιερά παράδοση της Εκκλησίας.

Η Εκκλησία δεν πρέπει να ενεργήσει βεβιασμένα στο ζήτημα αυτό, ούτε κατά ούτε υπέρ. Άς αφήσει να ωριμάσει το θέμα. Με το πέρασμα του χρόνου θα της δείξει η χάρη του Θεού τί πρέπει να κάνει. Με σύνεση να σφυγμομετρήσει τους κτύπους της διαθέσεως των πιστών της και να εξετάσει προσεκτικά με κατανόηση και τις δυο παρατάξεις. Πρωτεύει να καλύψει τα κενά των γνώσεων της εκκλησιαστικής γλώσσης στο ποίμνιο της και να προσπαθήσει να διατηρήσει στη λατρεία της τα αριστουργήματα της Εκκλησιαστικής λογοτεχνίας.

Να μην παρασυρθεί από τις φωνές ορισμένων «προοδευτικών» νεωτεριστών, που θέλουν να τα γκρεμίσουν όλα για να κτίσουν δήθεν μία νέα κοινωνία, άλλ' ούτε πάλι να αρκεσθεί στις γνώμες ορισμένων μορφωμένων που αδιαφορούν για τους αγράμματους. Αυτά πρέπει να ζυγισθούν στην πιο ευαίσθητη πλάστιγγα ακριβείας (πλάστιγγα φαρμακείου) για να εξακριβωθεί αμερόληπτα προς τα που βαραίνει περισσότερο ή πλάστιγγα. Πολλοί ζήτησαν να μεταφρασθεί το Ευαγγέλιο στην κοινή γλώσσα για να το διαβάζουν κατ' οίκον, αλλά δεν φάνηκαν συνεπείς όταν μεταφράστηκε. Πολλά είναι προφάσεις για να δικαιολογούνται για την παράληψη των θρησκευτικών των καθηκόντων

Η Εκκλησία να αντιμετωπίσει το θέμα κατόπιν μακράς προετοιμασίας με πολύ σύνεση έπ' ωφελεία, της σωτηρίας των πιστών και της διατηρήσεως του πνευματικού θησαυρού. Στο θέμα αυτό υπάρχουν πολλά υπέρ και ελάχιστα εναντίον, τα οποία μπορούν να αντιμετωπισθούν. Ανώδυνη λύση δίδεται στο πρόβλημα αυτό, εάν, σύμφωνα με τις δημοκρατικές αρχές, ανεβάσουμε σε όλες τις τάξεις του λάου την πνευματική στάθμη αυτού στη μάθηση, στην τριβή και στην εξάσκηση του στην γνήσια Ελληνική γλώσσα.

Ζωηφόρος