Εγκύκλιος Μητροπολίτου Κυθήρων Σεραφείμ για την αρχή του Τριωδίου

Ἐν Κυθήροις τῇ 18ῃ Φεβρουαρίου 2016

Ἀριθ. Πρωτ.: 64

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ
(ὑπ' ἀριθ. 141/2016)

                                                                   Προς
           Τόν Ἱερόν Κλῆρον καί
                  τόν Χριστώνυμον Λαόν
                              τῆς καθ΄ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως
                                           Κυθήρων καί Ἀντικυθήρων

«Ὁ μέν Φαρισαῖος ... οὐ μόνον οὐκ ἔτεκέ τινα καρπόν, 
   ἀλλά καί τόν ὄντα ἀπώλεσε. Ὁ δέ τελώνης ἔρημος
     ὤν καί οὐδέν ἀγαθόν  ἔχων, ποιεῖ ἑαυτῷ κατόρθωμα»

(Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου Ε.Π.Ε. 33,372)

                 Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί καί Συλλειτουργοί,

                Ἀδελφοί μου Χριστιανοί, Τέκνα μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά.

               Εὐλογημένο, εἰρηνικό, εὔδρομο καί εὔκαρπο τό Ἱερό Τριῴδιο!
               Ἡ Χάρις τοῦ Παναγίου Πνεύματος ὡδήγησε γιά μιά ἀκόμη φορά τό σκάφος τῆς ζωῆς μας εἰς τόν εὔδιο λιμένα τοῦ Ἱεροῦ Τριῳδίου. Εὐλογητός ὁ Θεός!
                 Μέ τήν σημερινή Κυριακή τοῦ Τελώνου καί τοῦ Φαρισαίου ἄνοιξε ἡ ἱερή καί κατανυκτική περίοδος τοῦ Τριῳδίου. Περίοδος αὐξημένης προσευχῆς καί κατανύξεως, συντριβῆς καί μετανοίας, ταπεινώσεως καί ἐπιγνώσεως τῆς ἀνθρώπινης ἀδυναμίας μας, ἀνανήψεως καί πνευματικῆς ἀνορθώσεως...

                  Τό Ἱερό Τριῴδιο ἀνοίγει μέ τό ἀξιομίμητο παράδειγμα συντριβῆς καί ταπεινώσεως τοῦ Τελώνη καί κλείνει μέ τήν ἀληθινή καί γνήσια μετάνοια τοῦ εὐγνώμονος ληστοῦ, τό Μέγα Σάββατο. Ἑβδομήντα ἡμέρες ψυχικῆς καθάρσεως καί προετοιμασίας. Τό Ἱερό Τριῴδιο, ὡς γνωστόν, περιλαμβάνει τίς 4 πρῶτες Κυριακές τοῦ Τριῳδίου (Τελώνου καί Φαρισαίου, Ἀσώτου, Ἀπόκρεω καί Τυρινῆς) μέ τίς τρεῖς ἑβδομάδες τῆς Προκαθάρσιμης περιόδου καί τίς ἄλλες 5 Κυριακές τῆς Μεγ.Τεσσαρακοστῆς (Ὀρθοδοξίας, Γρηγ. Παλαμᾶ, Σταυροπροσκυνήσεως, Δ'Νηστειῶν, Ε'Νηστειῶν) μέ τίς 6 ἑβδομάδες τῶν Νηστειῶν  καί τό ὅλο ἱερό καί κατανυκτικό κλῖμα τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς.

                 Εἶναι ὠφέλιμα καί διδακτικά τά πρότυπα καί παραδείγματα  τῆς ἁγίας αὐτῆς περιόδου, ἄλλα πρός μίμησιν καί ἄλλα πρός ἀποφυγήν. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, σκιαγραφῶν τόν Φαρισαῖο καί συγκρίνοντας τον μέ τόν Τελώνη , λέγει τά ἑξῆς: (παραθέτουμε ἀπ΄εὐθείας τήν μετάφρασι): «Ὁ μέν Φαρισαῖος ... ὄχι μόνον δέν παρήγαγε κάποιο καρπό, ἀλλά ἔχασε καί αὐτόν πού εἶχε. Ὁ δέ Τελώνης, ἐνῶ ἦταν ἔρημος καί δέν εἶχε κανένα ἀγαθό, πραγματοποιεῖ γιά τόν ἑαυτό του  ἕνα κατόρθωμα». (Ε.Π.Ε 33,372)

                 Στιγματίζοντας ὁ Ἱερός Πατήρ τήν κενοδοξία τοῦ Φαρισαίου παρατηρεῖ ὅτι: «Ὅσες καλές πράξεις καί ἄν πράξωμε, ἡ ὑπερηφάνεια δέν τίς ἀφήνει νά παραμείνουν καί νά μή γκρεμισθοῦν. Κοιτάξτε τόν Φαρισαῖο˙ πόσες καλές πράξεις ἔκανε, ἀλλά δέν τόν ὠφέλησαν, γιατί δέν ἔκοψε τήν ρίζα τῆς ἀλαζονείας, πού κατέφαγε ὅλες τίς ἀρετές του». (Ε.Π.Ε 23,14)

                 Ἀντίθετα ἐξυμνώντας ὁ ἅγιος Χρυσόστομος τήν ἀρετή τῆς ταπεινοφροσύνης, πού ἦταν ἄγνωστη εἰς τόν Φαρισαῖο, καί «εἶναι ἕνα μόριο ἀρετῆς», ἐπισημαίνει ὅτι «τήν ταπεινοφροσύνη ἄν δέν τήν ἔχῃ κάποιος, ὅσα καλά καί ἄν ἐπιτελέση, φαίνεται στά μάτια τοῦ Θεοῦ ἀκάθαρτος. Καί αὐτό τό βλέπουμε στόν Φαρισαῖο τῆς παραβολῆς:Ἦταν στολισμένος μέ μύρια καλά, καί ὅμως ἐπειδή δέν εἶχε ταπεινοφροσύνη ἀλλά κενοδοξία τά ἔχασε ὅλα». (Ε.Π.Ε. 11,534)

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,

                 «Φαρισαίου φύγωμεν ὑψηγορίαν, καί τελώνου μάθωμεν τό ταπεινόν ἐν στεναγμοῖς» μᾶς παραγγέλλει σήμερα ἡ Ἁγία Μητέρα μας Ἐκκλησία. Ἡ μίμησις τοῦ ταπεινοῦ φρονήματος τοῦ Τελώνη μέ τήν πλήρη συντριβῆς καί κατανύξεως στάσι του καί τήν ἐγκάρδια προσευχή του˙ «ὁ Θεός ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ», καί ἡ ἀποστροφή τῆς ἀλαζονικῆς συμπεριφορᾶς τοῦ Φαρισαίου μέ τήν μεγαλοστομία καί τήν καυχησιολογία του, τήν αὐτοδιαφήμισι καί τήν αὐτοπροβολή του, ἀποτελοῦν  τόν πνευματικό μας στόχο κατά τήν ἅγια αὐτή περίοδο, ἀλλά καί καθ΄ὅλον τόν βίο μας. Ἡ δικαίωσις τοῦ Τελώνη καί ἡ κατάκρισις τοῦ Φαρισαίου καθορίζουν τήν γραμμή πλεύσεως, πού πρέπει νά ἀκολουθήσωμε στήν πορεία τῆς ζωῆς μας.

                 Εὔχομαι πατρικά καί ἀπό καρδίας νά διαπλεύσωμε μέ ὑγιεία πνευματική καί σωματική «τό μέγα τῆς νηστείας πέλαγος», διανύοντας προθύμως «τό στάδιο τῶν ἀρετῶν» καί ἀγωνιζόμενοι «τόν καλόν ἀγῶνα τῆς πίστεως καί ἐπιλαμβανόμενοι τῆς αἰωνίου ζωῆς».

                 Εὐλογημένο, καλλίκαρπο καί εἰρηνικό τό Ἅγιο Τριῴδιο.

Μετ΄εὐχῶν καί ἀγάπης.

Ὁ Μητροπολίτης
† Ὁ Κυθήρων Σεραφείμ