Ποιμαντορική Εγκύκλιος Θεοφανείων Μητροπολίτου Αιτωλίας Κοσμά

Εν Ιερά Πόλει Μεσολογγίου τη 2α Ιανουαρίου 2018

Αριθ. Πρωτ.: 01                                                         

ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ 2018

Π Ο Ι Μ Α Ν Τ Ο Ρ Ι Κ Η  Ε Γ Κ Υ Κ Λ Ι Ο Σ

(ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ  ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 101)

Αγαπητοί πατέρες και αδελφοί,

Εορτάσαμε τα Χριστούγεννα∙ το μυστήριο της Ενανθρωπήσεως του Κυρίου και Θεού μας Ιησού Χριστού. Σήμερα εορτάζουμε το δεύτερο μεγάλο μυστήριο. Το μυστήριο της Βαπτίσεώς Του. Εορτάζουμε την εορτή των Θεοφανείων.

Μας συγκινεί, μας διδάσκει, μας τονώνει, μας οικοδομεί, μας ανυψώνει, μας χαροποιεί η εορτή των Θεοφανείων. Γιατί αγαπητοί;

Α) Μέσα σε αυτή την εορτή αποκαλύπτεται η Τριαδική Θεότητα.

Μας λέει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος: «Όταν βαπτίσθηκε ο Ιησούς, ξαφνικά άνοιξαν γι’ Αυτόν οι ουρανοί και είδε το Πνεύμα του Θεού να κατεβαίνει με εξωτερική μορφή που έμοιαζε με περιστέρι και να έρχεται επάνω Του. Και τότε ακούσθηκε μία φωνή από τους ουρανούς που έλεγε: “Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός στον οποίο ευαρεστήθηκα”» (Ματθ. γ’, 16-17).

Ποτέ δεν είχαν φανή τόσο καθαρά τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος και όσοι ήταν εκεί, κυρίως ο Τίμιος Πρόδρομος, εγνώρισαν το τριαδικόν της Θεότητος.

Με την εμφάνισι της Αγίας Τριάδος και την ομολογία του Τιμίου Προδρόμου γνωρίσαμε κι εμείς τον Τριαδικό Θεό, και σαν αυτόπτες μάρτυρες ομολογούμε: «Πατέρα, Υιόν και Άγιον Πνεύμα, Τριάδα ομοούσιον και αχώριστον».

Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς διδάσκει ότι ο Τριαδικός Θεός φανερώθηκε κατά την δημιουργία, αλλά και κατά την αναδημιουργία του ανθρώπου.

Όπως ο Τριαδικός Θεός απεφάσισε την δημιουργία του ανθρώπου και είπε: «ποιήσωμεν άνθρωπον κατ’ εικόνα ημετέραν και ομοίωσιν» (Γεν. α’, 26), έτσι και τώρα με την Βάπτισι του Χριστού άρχισε επισήμως το έργο Του για την αναδημιουργία και τη σωτηρία του ανθρωπίνου γένους.

Β) Εκεί στον Ιορδάνη ποταμό, με τη Βάπτισί Του ο Κύριος φανερώνει μία ακόμα φορά την άκρα Ταπείνωσί Του και την άκρα Υπακοή Του.

Αν ο Αδάμ έπεσε δια της υπερηφανείας του και της παρακοής του, ο νέος Αδάμ, ο Χριστός, ήλθε και ανόρθωσε το ανθρώπινο γένος με την ταπείνωσί Του και την απόλυτο υπακοή Του, γενόμενος «υπήκοος μέχρι θανάτου» σταυρικού στον Πατέρα.

Έτσι άφησε σ’ εμάς υπογραμμόν «ίνα επακολουθήσωμεν τοις ίχνεσιν Αυτού» (Α’ Πέτρ. β’, 21).

Γ) Μας χάρισε ο Κύριος με την Βάπτισί Του την «δι’ ύδατος και πνεύματος» αναγέννησί μας (Ιωάν. γ’, 6), το δικό μας μυστήριο του βαπτίσματος.

Κατέβηκε γυμνός ο Κύριος μέσα στα νερά του Ιορδάνου, για να πάρη τον γυμνό από Χάρι Θεού άνθρωπο και να τον αναγεννήση, να τον αναστήση, να τον ελευθερώση από τους ακαθάρτους χιτώνες της αμαρτίας και των παθών και να τον ενδύση τη νέα στολή της καθαρότητος, τη στολή της αφθαρσίας.

Όλα έγιναν από τον Κύριο «δι’ ημάς τους ανθρώπους και δια την ημετέραν σωτηρίαν», όπως ομολογούμε στο Σύμβολο της Πίστεως.

Εκεί, μέσα στα νερά του Ιορδάνου έφερε και τη χάρι Του, η οποία τον ακολούθησε και αγίασε τα ύδατα και τα στοιχεία όλης της φύσεως, την φύσι όλη. «Τας της φύσεως ημών γονάς ηλευθέρωσε».

Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός σημειώνει, ότι ο Κύριος βαπτίστηκε για να συντρίψη τας κεφαλάς των δρακόντων στο νερό, επειδή υπήρχε η αντίληψη ότι οι δαίμονες κατοικούσαν μέσα στο νερό. Για να πλύνη την αμαρτία, για να αγιάση τον Βαπτιστή, για να αποκαλύψη το μυστήριο της Αγίας Τριάδος, αλλά και να γίνη τύπος και υπογραμμός του δικού μας βαπτίσματος, που είναι τέλειο βάπτισμα και γίνεται με ύδωρ και Πνεύμα Άγιον. 

Η Βάπτισι του Χριστού φέρει σήμερα στο νου μας το προσωπικό μας βάπτισμα, το οποίο συνέστησε ο Θεάνθρωπος Λυτρωτής. Εμείς οι χοϊκοί και αδύναμοι, με το βάπτισμά μας απαλλασσόμαστε από το βάρος και την ενοχή των αμαρτιών μας, παύουμε να είμαστε δέσμιοι του κακού, αποπλύνουμε τον ρύπον της ψυχής μας, πολιτογραφούμαστε στον ουρανό, εντασσόμαστε ως μέλη στους κόλπους της Αγίας Ορθοδόξου Εκκλησίας, αποκτούμε την υιοθεσία από τον Θεό, φορούμε τον πανάγιο χιτώνα, ντυνόμαστε τον Χριστό, αφού κατά τον Απόστολο Παύλο: «Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε Χριστόν ενεδύσασθε» (Γαλ. γ’, 27).

Πέρα από αυτά, ο Κύριος με τη Βάπτισί Του, στον Ιορδάνη ποταμό, αγίασε και τα νερά. Γι’ αυτό την σημερινή ημέρα των Θεοφανείων τελούμε την ακολουθία του αγιασμού των υδάτων και παρακαλούμε το Πανάγιο Πνεύμα, να αγιάση τα ύδατα.

Αγαπητοί πατέρες και αδελφοί,

Σήμερα, αυτή τη λαμπρή ημέρα, ακούγοντας τα ιερά κείμενα και ζώντας το Μυστήριο της Θείας Λειτουργίας, ας ευχαριστήσουμε με όλη μας την ψυχή, τον Βαπτισθέντα Κύριο με θερμή πίστι για το ότι κατά την Βάπτισί Του απεκάλυψε σε εμάς τους αμαρτωλούς την Τριαδική Υπόστασι της Θεότητος.

Να Τον ευχαριστήσουμε για την άκρα Ταπείνωσί Του και την άκρα Υπακοή Του. Να Τον παρακαλέσουμε θερμά να μας φωτίση και να μας βοηθήσει κι εμάς να κατανοήσουμε πως οφείλουμε να μάθουμε και να καλλιεργήσουμε την ταπείνωσι και την άνευ όρων υπακοή στο άγιο θέλημά Του.

Να Τον δοξάσουμε, γιατί με την Βάπτισί Του μας απεκάλυψε ότι είναι ο Θεός ο αληθινός, ο Σωτήρας και Λυτρωτής μας. Η μαρτυρία του Πατρός ότι ο βαπτιζόμενος δεν είναι ένας κοινός άνθρωπος, αλλά ο Υιός Του ο αγαπητός, δείχνει την Θεότητα του Κυρίου Ιησού Χριστού.

Και τέλος, με καρδιακή και ολόψυχη ευγνωμοσύνη, να Τον ευχαριστήσουμε για το μυστήριο του βαπτίσματος που μας χάρισε, και στο οποίο μας δέχθηκε.

Χρέος μας, να κρατήσουμε τον χιτώνα που λάβαμε με το βάπτισμά μας αμόλυντο, καθαρό, αγιασμένο, για να αξιωθούμε να ζούμε αιωνίως με τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα.

Μετά πατρικών ευχών,

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ  ΚΑΙ  ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ  ΚΟΣΜΑΣ