Το ηφαίστειο Αίτνα της Σικελίας

Η ΚΑΤΑΝΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΒΑΘΟΣ Η ΑΙΤΝΑ

Το ηφαίστειο Αίτνα της Σικελίας

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου – συγγραφέα

ΓΕΝΙΚΑ: Η Αίτνα είναι ενεργό ηφαίστειο στις ανατολικές ακτές της Σικελίας. Πρόκειται για το μεγαλύτερο και υψηλότερο ενεργό ηφαίστειο στην Ευρώπη [ύψος 3.350 μέτρα]. Βρίσκεται πολύ κοντά στην πόλη Κατάνια [αρχαία ελληνική πόλη Κατάνη].

 Η Αίτνα καλύπτει έκταση 1190 τετραγωνικών χιλιομέτρων, με περιφέρεια βάσης 140 χιλιόμετρα, δηλαδή είναι τρεις φορές μεγαλύτερη από το Βεζούβιο. Είναι από τα πιο ενεργά ηφαίστεια στον κόσμο. Αν και οι εκρήξεις του μπορεί να είναι μερικές φορές πολύ καταστροφικές, γενικά δεν θεωρείται ιδιαίτερα επικίνδυνο και δεκάδες χιλιάδες κάτοικοι ζουν στις πλαγιές του ηφαιστείου και τις γύρω περιοχές. Το γόνιμο έδαφος είναι κατάλληλο για εκτεταμένες γεωργικές δραστηριότητες. Τον Ιούνιο του 2013, η UNESCO ανακοίνωσε την ένταξη της Αίτνας στον κατάλογο με τα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ – ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΑ: Η ονομασία Αίτνα προέρχεται πιθανότατα από την ελληνική λέξη αίθω, που σημαίνει «καίγομαι», ή τη φοινικική λέξη «attano». Οι Άραβες ονόμαζαν το βουνό Gibel Utlamat, το βουνό της φωτιάς. Η ονομασία αυτή, λόγω και της κατοχής του νησιού από Άραβες κατα το Μεσάιωνα, εξελίχτηκε αργότερα σε Mons Gibel κι έτσι στην τοπική διάλεκτο το ηφαίστειο ονομάζεται Mongibeddu. Στην ελληνική Μυθολογία ο Αίολος είχε φυλακίσει τους ανέμους στις σπηλιές κάτω από την Αίτνα. Κατά τον αρχαίο τραγικό Αισχύλο, ο γίγαντας Τυφών καταπλακώθηκε από το όρος Αίτνα, και αυτός ήταν η αιτία των ηφαιστειακών εκρήξεων. Στη ρωμαϊκή Μυθολογία, ο Βουλκάν, αντίγραφο του Ηφαίστου και θεός της φωτιάς, είχε το εργαστήριό του κάτω από την Αίτνα .

ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΕΚΡΗΞΕΙΣ: Η ηφαιστειακή δραστηριότητα στην Αίτνα ξεκίνησε περίπου πριν 500.000 χρόνια, με υποθαλάσσιες εκρήξεις κατά μήκος των ακτών της Σικελίας. Από το 33.000 έως το 15.000 π.Χ., περίπου, έλαβαν χώρα μερικές ιδιαίτερα ισχυρές εκρήξεις. Μάλιστα, συχνά στάχτη από αυτές έφτανε ακόμα και μέχρι τη Ρώμη, που βρίσκετααι περίπου 800 χιλιόμετρα βόρεια της Αίτνας. Γύρω στο 1500 π.Χ. χρόνια, μια ηφαιστειακή έκρηξη προκάλεσε μια γιγάντια κατολίσθηση στην ανατολική πλαγιά του βουνού. Το γεγονός ιστορεί ο Διόδωρος ο Σικελιώτης και αποτελεί την πρώτη γνωστή μαρτυρία για έκρηξη της Αίτνας. Η επόμενη κατολίσθηση θα γινόταν 15 αιώνες αργότρα, δημιουργώντας μια τεράστια καλντέρα. Το 396 π.Χ., μια έκρηξη της Αίτνας ματαίωσε τα σχέδια των Καρχηδονίων για εισβολή στην ισχυρότερη ελληνική πόλη του νησιού, τις Συρακούσες, κατά τον Πρώτο Σικελικό Πόλεμο. Τελευταία μεγάλη έκρηξη του ηφαιστείου σημειώθηκε το 1992. Από τα τέλη του 2013 η Αίτνα άρχισε πάλι να “ξυπνά” και να “βρυχάται”, φωτίζοντας τον ουρανό κατά το μεγαλύτερο μέρος της ανατολικής Σικελίας με μια επιβλητική στήλη από τέφρα. Αυτές οι τελευταίες εκρήξεις δεν έθεσαν σε κίνδυνο τα παρακείμενα χωριά ενώ δεν διατάχθηκε εκκένωσή τους. Το αεροδρόμιο στην κοντινή πόλη Κατάνια, είχε ανακοινώσει πως δύο τομείς του εναέριου χώρου πάνω από το ηφαίστειο είχαν κλείσει, ενώ το ίδιο το αεροδρόμιο λειτουργούσε κανονικά.