Περί αὐτοκεφάλου ὁ λόγος

 

Συχνὰ ἀκούσαμε τώρα νὰ γίνεται λόγος γιὰ «αὐτοκεφαλίες» τοπικῶν ἐκκλησιῶν.

 • Ἡ ἀρχὴ ἔγινε μὲ τὸ «αὐτοκέφαλο» («κακοκέφαλο» χαρακτηρίσθηκε) τῆς Οὐκρανίας, τὸ ὁποῖον ἔδωσε –παρὰ τὶς ἐκφρασθεῖ­σες καὶ συνεχιζόμενες σοβαρὲς ἀντιρρήσεις– ὁ οἰκουμενικὸς Πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος εἰσπηδῶν στὴν δικαιοδοσία τοῦ Πατριαρχείου τῆς ῾Ρωσίας, ἀπὸ τὸ ὁποῖο θέλησε νὰ ἀποσπάσῃ τὴν Ἐκκλησία τοῦ νεωτέρου τούτου κράτους.

 • Δοκιμάζοντας ἐν συνεχείᾳ τὴν ἀνοχὴ τῶν ἀνὰ τὴν οἰκουμένη ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, μετὰ τὴν Οὐκρανία καὶ ἀφοῦ προεξαγγελτικῶς ἄφησε ν᾽ ἀκούεται ἐπ᾽ ὀλίγον ἡ πρόθεσίς του, ὁ Πατρ. Βαρθολομαῖος ἑτοιμαζόταν νὰ παραχωρήσῃ αὐτοκεφαλία στοὺς Σκοπιανούς. Ἐκεῖ τὸν πρόλαβε καὶ ἴσως αἰφνιδίασε αὐτὸν –καὶ ὄχι μόνο– τὸ Πατριαρχεῖο τῆς Σερβίας παραχωρώντας αὐτὸ στοὺς Σκοπιανοὺς αὐτοκεφαλία.

 • Ἔκπληξι τέλος ἀπετέλεσε μία τρίτη αὐτοκεφαλία ποὺ γνωστοποιήθηκε αὐτὸ τὸ καιρό· εἶνε ἡ αὐτοκεφαλία ποὺ αὐτοβούλως διεκήρυξε δι᾽ ἑαυτὴν ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας, ἡ ὑπὸ τὸν κανονικὸν ἀρχιεπίσκοπον κ. Ὀνούφριον.

 • Σύμφωνα μὲ τὴν ἀπὸ τῶν χρόνων τοῦ Μ. Φωτίου διατυπωμένη καὶ πανορθοδόξως ἀποδεκτὴ ἀρχὴν ὅτι «εἴθισται τὰ ἐκκλησιαστικὰ τοῖς πολιτικοῖς συμμεταβάλλεσθαι», ἡ δημιοιυργία ἑνὸς νέου κράτους δικαιολογεῖ καὶ τὴν αὐτελῆ σύστασι καὶ λειτουργία τῆς ἐν αὐτῷ ὀρθοδόξου τοπικῆς Ἐκκλησίας. Ὅταν ὁ Μ. Κωνσταντῖνος ἐγκαινίασε τὴν Αὐτοκρατορία τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ἡ Ἐκκλησία τοῦ Βυζαντίου ἀπετέλεσε αὐτοδύναμο ὀρθόδοξο κέντρο ὡς νέα ῾Ρώμη καὶ ἀπέλαβε τὰ ἴσα πρεσβεῖα τιμῆς μὲ τὴν παλαιὰ ῾Ρώμη.

  Μὲ τὰ δεδομένα λοιπὸν αὐτὰ ἄρχισε καὶ ἐπὶ τῶν ἡμερῶν μας νὰ συζητῆται ἡ ἀνακήρυξις σὲ αὐτοκέφαλες τῶν ἐκκλησιῶν τῶν κρατῶν ποὺ προέκυψαν, μὲ τὴν ἀπόσπασι ἐκ τῆς Γιουγκο-σλαβίας καὶ τῆς Σοβιετικῆς Ἑνώσεως· Ἐσθονίας, Λετονίας, Λευκορρωσίας, Οὐκρανίας, Σκοπίων, Μαυροβουνίου.

 Ἡ διαδικασία, μὲ τὴν ὁποία θὰ παρεχωρεῖτο ἐκκλησιαστικῶς ἡ αὐτοκεφαλία, πρὸ τοῦ Κολυμβαρίου, ἀπετέλεσε ἀντικείμενο μακρῶν συζητήσεων στὶς προσυνοδικὲς Διασκέψεις, ὅταν συνεζητεῖτο τὸ θέμα τοῦ Αὐτοκεφάλου. Ὅλοι εἶχαν συμφωνήσει ὅτι ἡ ἐπιθυμοῦσα τὴν αὐτοτέλειά της τοπικὴ ὀρθόδοξος Ἐκκλησία θὰ ὑποβάλῃ τὸ αἴτημά της στὴν μητέρα Ἐκκλησία, στὴν ὁποία μέχρι τότε ἀνῆκε. Ἡ μητέρα Ἐκκλησία, ἀφοῦ τὴν ἐγκρίνῃ, διαβιβάζει τὸ αἴτημα καὶ τὴν συμφωνία της στὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, τὸ ὁποῖο ἀναλαμβάνει συντονιστικὰ νὰ ἐξασφαλίσῃ τὴν συναίνεσι καὶ τῶν ἄλλων Ἐκκλησιῶν. Ἄν ἡ μητέρα Ἐκκλησία ἀρνηθῇ ἤ δὲν συναινέσουν ὅλες οἱ Ἐκκλησίες, ἡ διαδικασία χορηγήσεως τοῦ Αὐτοκεφάλου διακόπτεται. Τὴν ἀνακήρυξι τοῦ αὐτοκεφάλου, μὲ τὴν συναίνεσι ὅλων, πραγματοποιεῖ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, ὡς ἡ πρώτη τῇ τάξει Ἐκκλησία. Δὲν χορηγεῖ μόνο του αὐτοκεφαλίες, ἀλλὰ συνοδικά, συναινετικά.

  Καὶ στὶς τρεῖς ὅμως ἀνωτέρω «αὐτοκεφαλίες» ὁ τρόπος αὐτὸς δὲν ἴσχυσε. Τὸ μὲν αἴτημα εἶνε δίκαιο, ἀλλὰ ἡ συμπεφωνημένη διαδικασία καταστρατηγεῖται. Οἱ ἐνεργήσαντες ἐκινήθησαν ἀντικανονικῶς. Τὴν δὲ μεγαλυτέραν εὐθύνη φέρει ὁ ἀρξάμενος, ὁ οἰκουμενικὸς Πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος, ὁ ὁποῖος παρέσυρε ἢ ἐνεθάρρυνε καὶ τοὺς ἄλλους νὰ τὸν μιμηθοῦν. Ρίζα τοῦ κακοῦ εἶνε ἡ ἐντελῶς λανθασμένη κατανόησις τῶν «πρεσβείων» ὡς «πρωτείου» καὶ ἡ καταπάτησις τῆς ἀληθοῦς συνοδικότητος.

 Καταπατοῦνται τὰ ὁμοφώνως συμφωνηθέντα· ἀλλὰ ὁ Πατρ. Βαρθολομαῖος μετὰ τὸ Κολυμβάρι ἀκυρώνει καὶ καταπατεῖ ἀκόμη καὶ πρόσ­φατες ἰδικές του δεσμεύσεις· κινεῖται ὡς ἀσύδοτος, μιμεῖται τὸν πάπα.

  Ἔγινε κακὴ ἀρχή. Ἀκούει κανείς; Θὰ βάλῃ κανεὶς φρένο σ᾽ αὐτὸ τὸν κατήφορο;

Πηγή: «Χριστιανικὴ ΣΠΙΘΑ» ἀρ. φύλ. 777 Σεπτέμβριος – Ὀκτώβριος 2022

Ορθόδοξος Τύπος