Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος

ΑΓΙΟΣ ΙΓΝΑΤΙΟΣ Ο ΘΕΟΦΟΡΟΣ

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητού

      Οι Αποστολικοί Πατέρες αποτελούν μια ξεχωριστή κατηγορία στην Εκκλησία μας. Ονομάζονται Αποστολικοί, διότι είναι οι άμεσοι διάδοχοι των Αποστόλων και ως εκ τούτου έλκουν την αυθεντικότητά τους από εκείνους. Ένας από αυτούς είναι και ο άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος. Μια πραγματικά μεγάλη πατερική μορφή και οικουμενικός διδάσκαλος της Εκκλησίας μας.

      Δεν μας έχουν διασωθεί πολλά πράγματα από την προσωπική του ζωή, αλλά από την εκκλησιαστική του δράση και το σπουδαίο συγγραφικό του έργο. Καταγόταν από την Αντιόχεια και είχε προφανώς ελληνική καταγωγή και παιδεία. Γεννήθηκε από γονείς Χριστιανούς, οι οποίοι τον μεγάλωσαν με την πίστη στον αληθινό και την ευσέβεια, σε ένα περιβάλλον φανατικών ειδωλολατρών. Η παράδοση αναφέρει πως όταν ήταν μικρός βρέθηκε στα Ιεροσόλυμα και υπήρξε ένα από τα παιδιά που ευλόγησε ο Χριστός, τον πήρε στα χέρια του και τον έδειξε στους ακροουμένους Του και τους είπε πως αν δεν γίνει ο άνθρωπος σαν το παιδί αυτό, δεν μπορεί να μπει στη βασιλεία των ουρανών.

       Ο Ιγνάτιος χειροτονήθηκε πρεσβύτερος από τους Αποστόλους και αργότερα αναδείχτηκε επίσκοπος της μεγάλης πόλεως Αντιοχείας. Από εκείνους διδάχτηκε την χριστιανική πίστη και γι’ αυτό αναδείχτηκε φορέας της γνησίας αποστολικής παραδόσεως. Μέσα στην γεμάτη είδωλα και ειδωλολάτρες μεγάλη πόλη της Συρίας υπήρξε φωτεινός πνευματικός φάρος, ο οποίος διέλυε τα μαύρα σκοτάδια της ειδωλολατρικής πίστης. Χιλιάδες άνθρωποι, ακούγοντας τα σωτήρια λόγια του και βλέποντας τα έργα του και την αγία ζωή του, ασπάζονταν τη νέα πίστη. Ας μην λησμονούμε ότι η Αντιόχεια υπήρξε το λίκνο της πρώτης Εκκλησίας, όπου οι Ιουδαίοι είχαν στείλει από την Ιερουσαλήμ τον Σαούλ - Παύλο για να την διαλύσει.

       Δεν θα πρέπει επίσης να λησμονούμε ότι στην Αντιόχεια λειτουργούσε ονομαστό «ιερό» της αρχαίας θρησκείας και ξακουστό μαντείο στο προάστιο Δάφνη. Το εκεί ειδωλολατρικό ιερατείο και οι πολυπληθείς μάντεις θορυβήθηκαν από την δραματική μείωση των οπαδών της ειδωλολατρίας, και ως εκ τούτου ζητητών χρησμών, μειώνοντας έτσι τα έσοδά τους. Δεν θα πρέπει τέλος να λησμονούμε ότι ήταν ήδη σε πλήρη εξέλιξη οι διωγμοί κατά των Χριστιανών από το ρωμαϊκό κράτος. Γι’ αυτό και μπήκε στο στόχαστρό τους ο άγιος επίσκοπος της πόλεως Ιγνάτιος.

      Ο θρησκόληπτος και θρησκομανής αυτοκράτορας Τραϊανός (98-117), ύστερα από μια λαμπρή νίκη κατά των Τατάρων, νόμισε ότι αυτό ήταν αποτέλεσμα της εύνοιας των ειδωλολατρικών «θεών». Προφανώς τον έπεισαν γι’ αυτό οι σκοταδιστές ιερείς των ειδώλων και οι οποίοι ζήτησαν την ένταση του διωγμού εναντίον των Χριστιανών, οι οποίοι αρνούνταν να θυσιάσουν στους δαιμονικούς ψευτοθεούς. Ένα κύμα αγρίων διώξεων άρχισε να εξαπλώνεται σε όλη την αυτοκρατορία. Χιλιάδες χριστιανοί σύρονταν στα μαρτύρια και οδηγούνταν στο θάνατο. Ποτάμια  αιμάτων έρεαν.

       Την εποχή εκείνη βρέθηκε ο Τραϊανός στην Αντιόχεια, όπου ετοίμαζε πόλεμο εναντίον των Περσών. Οι ιερείς του Δαφναίου Απόλλωνος τον πλησίασαν και διέβαλλαν τον Ιγνάτιο, ως δήθεν επικίνδυνο για την ρωμαϊκή εξουσία. Τον κατηγόρησαν ότι αρνείται να λατρεύσει τους «θεούς» της πόλεως και του κράτους, ότι λατρεύει κάποιο ασήμαντο εσταυρωμένο για Θεό και ότι δεν συμμετέχει στις οργιαστικές παγανιστικές εορτές, αλλά κηρύσσει την εγκράτεια. Ότι αποτρέπει τους πολίτες να απολαμβάνουν τις απολαύσεις της ζωής. Ο αυτοκράτορας διέταξε να τον φέρουν μπροστά του να ακούσει από τον ίδιο για τις κατηγορίες αυτές. Να δει ποιος είναι αυτός ο επίσκοπος που καταφρονεί τις διαταγές του και αψηφά τις φοβέρες του.

      Ο Ιγνάτιος στάθηκε με πρωτοφανές θάρρος μπροστά του και απολογήθηκε με παρρησία για την πίστη του. Ομολόγησε ότι ο αληθινός Θεός είναι ο Τριαδικός Θεός, που μας αποκάλυψε ο σαρκωμένος Υιός Του Ιησούς Χριστός. Πως οι διάφοροι «θεοί» τη ειδωλολατρίας είναι ψεύτικοι, ανύπαρκτοι ως «θεοί», δαιμόνια, τα οποία θέλουν να σφετεριστούν τον αληθινό Θεό. Αρνήθηκε με βδελυγμία να θυσιάσει στα είδωλα.

      Η άρνησή του αυτή αποτέλεσε την αρχή του τέλους του. Τον έδεσαν με αλυσίδες και τον έστειλαν στη Ρώμη να δικαστεί από το αυτοκρατορικό δικαστήριο, όπου συνήθως επέβαλε το φρικτό θάνατο δια της κατασπαράξεως αγρίων θηρίων σε δημόσια θέα, όσων Χριστιανών δεν θυσίαζαν στα είδωλα. Γέρος ο Ιγνάτιος σύρονταν από άγριους και απάνθρωπους στρατιώτες οδικώς προς τη Ρώμη. Παρ’ όλες τις ταλαιπωρίες, τα βασανιστήρια, τις στερήσεις  και τα γηρατειά του, βάδιζε με χαρά τον δρόμο του μαρτυρίου του. Στο δρόμο έμαθε ότι οι Χριστιανοί της Ρώμης σχεδίαζαν την σωτηρία του. Αλλά εκείνος τους διαμήνυσε ότι επιθυμεί το μαρτύριο, να γίνει το σώμα του «ψωμί του Χριστού, αλεσμένο από τα δόντια των θηρίων»! Τους παρακαλούσε να μην του στερήσουν αυτή τη χαρά και τιμή! Πρόκειται για την περίφημη επιστολή του «Προς Ρωμαίους».  

      Μέσω της Μ. Ασίας, Μακεδονίας και Ηπείρου, πέρασε με πλοίο στην Ιταλία και έφτασε στη Ρώμη, όπου δικάστηκε και καταδικάστηκε στον, δια της κατασπαράξεως υπό των θηρίων, θάνατο. Οδηγήθηκε στο μεγαλοπρεπές Κολοσσαίο, όπου συγκεντρώθηκε πλήθος κόσμου να δει το φρικτό θέαμα.  Άφησαν τα λιοντάρια και τις τίγρεις νηστικά επί μία εβδομάδα και μετά τα ελευθέρωσαν στο στάδιο μπροστά στον ανυπεράσπιστο γέροντα επίσκοπο. Εκείνος αγέρωχος, χωρίς ίχνος φόβου, προσευχήθηκε και προκάλεσε τα θηρία, τα οποία όρμισαν και τον κατασπάραξαν, υπό τις κραυγές του ειδωλολατρικού πλήθους. Τα λίγα εναπομείναντα λείψανα τα περιμάζεψαν κρυφά οι Χριστιανοί και τα έκρυψαν στις κατακόμβες. Το μαρτύριο συνέβη περί το109 ή 110 μ. Χ. Η μνήμη του εορτάζεται στις  20 Δεκεμβρίου.

      Ο άγιος Ιγνάτιος, ο Αποστολικός Πατέρας, όπως προαναφέραμε, υπήρξε μια από τις σπουδαιότερες πατερικές μορφές της Εκκλησίας μας. Έγραψε επτά σπουδαίες Επιστολές (Προς Ρωμαίους, Φιλιππισίους, Εφεσίους, Μαγνησίους, Τραλλιανούς, Φιλαδελφείς, Σμυρναίους και Πολύκαρπον), στις οποίες αναπτύσσει την περίφημη περί τη ενότητας της Εκκλησίας θεολογία του, περί τον επίσκοπο και τη Θεία Ευχαριστία.