Μητροπολίτης Γόρτυνος Ιερεμίας, Ο άγιος Γρηγόριος Νεοκαισαρείας ο θαυματουργός.

Δημητσάνα - Μεγαλόπολη, Κυριακή 13 Ὀκτωβρίου 2013

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ

Ο ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΝΕΟΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ Ο ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΣ 

1. Στό σημερινό μου κήρυγμα, ἀδελφοί μου χριστιανοί, στήν σειρά τῶν ἁγίων Πατέρων πού βρισκόμαστε, θά σᾶς μιλήσω γιά τόν ἅγιο Γρηγόριο, τόν ἐπίσκοπο Νεοκαισαρείας, τόν θαυματουργό. Ἡ Ἐκκλησία μας τόν ἑορτάζει στίς 17 Νοεμβρίου. Λίγα θά σᾶς πῶ γιά τόν ἅγιο αὐτό, ὅσο μοῦ ἐπιτρέπει ἡ ὥρα, καί παρακαλῶ πολύ νά τά ἀκούσετε. Ὁ ἅγιος γεννήθηκε στήν Νεοκαισάρεια τοῦ Πόντου. Ὦ Πόντος, Ὦ Μικρά Ἀσία! Μέρη πού ἀνθοῦσε κάποτε ἡ ὀρθοδοξία μέ Ἐκκλησιές καί Μοναστήρια. Ἀλλά τώρα τά μέρη αὐτά δέν εἶναι ἰδικά μας, δέν εἶναι ἑλληνικά, τά πατοῦνε τά πόδια τῶν παιδιῶν τῆς Ἄγαρ. Ἀλλά εὐχηθεῖτε χριστιανοί, καί βαθιά ἀπό τήν καρδιά σας νά ἀνεβεῖ ἡ προσευχή στήν Παναγιά, πάλι μέ χρόνους μέ καιρούς, πάλι δικά μας μέρη νά γίνουν οἱ τόποι αὐτοί. 

Στήν Νεοκαισάρεια λοιπόν τοῦ Πόντου γεννήθηκε ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ θαυματουργός, γιά τόν ὁποῖο θά σᾶς μιλήσω σήμερα. Ἦταν εἰδωλολατρία στά χρόνια πού γεννήθηκε ὁ ἅγιος, τό 210 περίπου μ.Χ., ἀλλά ὁ Ἰησοῦς Χριστός κάλεσε τόν Γρηγόριο ἀπό μικρόν στήν ἀγάπη του καί ἔγινε χριστιανός. Ἀπό μικρός πάλι ὁ Γρηγόριος ἔμεινε ὀρφανός ἀπό πατέρα, ἀλλά ἡ καλή του μητέρα αὐτόν καί τόν ἀδελφό του, τόν Ἀθηνόδωρο, θέλησε νά τούς σπουδάσει, γιά νά γίνουν καλοί ἄνθρωποι στήν κοινωνία. Σπούδασαν τή ρητορική, τό δίκαιο καί τά λατινικά.

2. Ἀλλά οἱ δύο ἀδελφοί θέλησαν νά συμπληρώσουν τήν μόρφωσή τους καί μέ νομικές σπουδές καί γι᾽ αὐτό ἀποφάσισαν νά πᾶνε στήν Βηρυτό, ὅπου φημιζόταν ἐκεῖ ἡ νομική ἐπιστήμη. Πέρασαν ἀπό τήν Καισάρεια τῆς Παλαιστίνης, ὅπου ἦταν ἡ ἀδελφή τους μέ τήν οἰκογένειά της. Ἐκεῖ ὅμως στήν Καισάρεια δίδασκε ἐκεῖνα τά χρόνια τήν θεολογία ὁ μεγάλος ρήτορας τῆς Ἐκκλησίας ὁ Ὠριγένης. Οἱ δύο νεαροί ἐπισκέπτες ἄκουσαν τήν φήμη τοῦ διδασκάλου αὐτοῦ καί θέλησαν νά τόν ἀκούσουν. Ὁ Ὠριγένης στό μάθημά του ἐκεῖνο μιλοῦσε γιά τά βάθη τῆς θεολογίας, γιά οὐράνια καί ὑπερουράνια πράγματα, τά ὁποῖα ἔχει κληθεῖ ὁ ἄνθρωπος νά τά ἀπολαύσει καί γενικά παρουσίασε τήν θεολογία ὡς τήν ἀνώτερη ἀπό κάθε ἄλλη γνώση καί σοφία. Οἱ νεαροί ἀκροατές, ὁ Γρηγόριος καί ὁ Ἀθηνόδωρος, τήν ἔπαθαν! Πρώτη φορά εἶδαν καί ἀπόλαυσαν τέτοιο πνευματικό ἅλμα εἰς ὕψος, πρώτη φορά γεύθηκαν τέτοια γλυκά χτυποκάρδια γιά τό βάθος καί τό μεγαλεῖο τῆς πίστης στό Χριστό. Καί ποιό ἦταν τό ἀποτέλεσμα; Οἱ δύο νεαροί ἐπισκέπτες τῆς Καισάρειας λησμόνησαν τήν πατρίδα τους καί τήν νομική ἐπιστήμη στήν Βηρυτό καί ἔμειναν κοντά στόν Ὠριγένη, γιά νά σπουδάσουν τήν θεολογία.

3. Βλέπετε, χριστιανοί μου, πόσο μεγαλεῖο ἔχει ἡ θεολογία μας, πόσο θαυμασμό προκαλεῖ ὁ λόγος γι᾽ αὐτήν, ἄν ξέρει βέβαια κάποιος γιά νά τήν παρουσιάσει! Ἡ θεολογία εἶναι ἡ ἀνώτερη ἀπό ὅλες τίς ἐπιστῆμες. Καί θά σᾶς πῶ τό γιατί: Ὅλες οἱ ἐπιστῆμες, καλές καί ἀναγκαῖες βέβαια, ἀλλά, ὅλες λέγω, ἀσχολοῦνται μέ τά κτίσματα. Ἡ θεολογία ὅμως ἀσχολεῖται μέ τόν Κτίσαντα, μέ τόν Θεό. Ὅλες οἱ ἐπιστῆμες εἶναι ἀναγκαῖες, ξαναλέγω, ἀλλά εἶναι γιά τήν παρούσα ζωή. Ἡ θεολογία ὅμως μᾶς λέει γιά τά ὑπερπέραν, γιά τά πέραν τοῦ τάφου, γιά τήν αἰωνιότητα. Γι᾽ αὐτό, γονεῖς, ὅσοι ἔχετε παιδιά πού φοιτᾶνε στήν θεολογία ἤ εἶναι θεολόγοι νά τό ἔχετε χαρά καί καμάρι, γιατί σπουδάζουν τήν ἀνωτέρα ὅλων τῶν ἐπιστημῶν. Στό ἐξωτερικό ὅταν ὁ πατέρας πεῖ ὅτι τό παιδί μου σπουδάζει τήν θεολογία, οἱ ἄλλοι πού τόν ἀκοῦν τοῦ λέγουν: «Μπράβο! Τόσο ἔξυπνο παιδί ἔχεις, ὥστε νά σπουδάζει θεολογία;». Ἐμεῖς ἐδῶ ὑποτιμοῦμε τήν θεολογία, οἱ δέ ἄρχοντές μας, ἀκόμη χειρότερα, θέλουν νά ἀποφασίσουν νά μᾶς βγάλουν τό μάθημα τῶν θρησκευτικῶν ἀπό τά σχολεῖα. Καί ἕνας ὑπουργός παλαιότερα εἶπε μέ θρασύτητα σέ φοιτητές τῆς θεολογίας: «Δέν ἔπρεπε νά σπουδάσετε τήν θεολογία. Ἡ Ἑλλάδα ἔχει ἀνάγκη ἀπό μηχανικούς καί ἠλεκτρολόγους καί ὄχι ἀπό θεολόγους». Σάν δέν ντρεπόταν καί αὐτός καί οἱ ὅμοιοί του σήμερα...

4. Ἀφοῦ γιά πέντε χρόνια ὁ Γρηγόριος σπούδασε μέ τόν ἀδελφό του τήν θεολογία στόν Ὠριγένη, ἔφυγε ἔπειτα καί ἐπέστρεψε στήν πατρίδα του, τήν Νεοκαισάρεια τοῦ Πόντου. Ἦταν τότε περίπου στήν ἡλικία τῶν εἴκοσι ὀκτώ ἐτῶν. Προτοῦ ὅμως νά φύγει ἀπό τήν Καισάρεια, τό ἔνοιωσε ὡς ἀνάγκη του νά ἐκφωνήσει λόγο εὐχαριστήριο στό διδάσκαλό του τόν ᾽Ωριγένη. Εἶναι ὁ περίφημος «Χαριστήριος» λόγος του, στόν ὁποῖον ἐκφράζει τήν εὐγνωμοσύνη του σ᾽ αὐτόν, ἀλλά ὁ λόγος αὐτός εἶναι καί ὕμνος γιά τήν σοφία τοῦ διδασκάλου του. Ἦταν εὐγνώμων μαθητής. Μέ τόν λόγο του ὅμως αὐτόν ὁ Γρηγόριος ἐγκαινίασε ἕνα νέο εἶδος στήν χριστιανική γραμματεία, εἶδος πού καλλιεργήθηκε στόν ἑπόμενο αἰώνα. Εἶναι τά λεγόμενα Ἐγκώμια καί οἱ Ἐπιτάφιοι καί οἱ Βίοι τῶν Ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας.

5. Ὅταν ἐπέστρεψε ὁ Γρηγόριος στήν πατρίδα του, σέ σύντομο διάστημα ἔγινε Ἐπίσκοπος σ᾽ αὐτήν. Ἐπίσκοπος στήν Νεοκαισάρεια τοῦ Πόντου. Ἡ δράση του ἐκεῖ ἦταν πολύ θαυμαστή καί ἡ φήμη του ξεπέρασε τά ὅρια τῆς περιοχῆς. Ζοῦσε βίο ἀσκητικό καί ὁσιακό. Καί μαζί μέ τήν ἅγια ζωή του πρόσφερε σάν ποιμένας τήν θεολογία στόν λαό του. Τά θεολογικά μαθήματα, πού ἄκουσε ἀπό τόν διδάσκαλό του τόν Ὠριγένη, καθαρμένα ἀπό κάποιες ἐσφαλμένες ἀντιλήψεις του, ὁ ἅγιος Γρηγόριος τά μετέφερε στήν Καππαδοκία. Ἔδωσε σ᾽ ὅλη τήν ποίμνη του ὑψηλή θεολογική κατήχηση καί ἔκανε πολλούς νά ἀγαπήσουν τήν θεολογία. Ἡ γιαγιά τοῦ Μεγάλου Βασιλείου καί τοῦ ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης, ἡ ὁποία διαπαιδαγώγησε τά ἅγια αὐτά ἐγγόνια της, ἦταν μαθήτρια τοῦ ἁγίου γιά τόν ὁποῖο μιλᾶμε, τοῦ ἁγίου Γρηγορίου Νεοκαισαρείας τοῦ Πόντου.

6. Ἡ Ἐκκλησία μας τόν εἶπε θαυματουργό, γιατί πραγματικά, γιά τήν ἁγιότητα τῆς ζωῆς του ὁ Θεός τοῦ ἔδωσε τήν Χάρη του καί ἔκανε πολλά θαύματα. Θά σᾶς πῶ σύντομα ἕνα μόνο θαῦμα. Ὁ ἅγιος ἦταν πολύ ἐλεήμονας. Δυό ἄνθρωποι πού τόν εἶδαν νά διέρχεται ἀπό ἕναν δρόμο ἤθελαν νά τόν ἐκμεταλλευτοῦν καί νά τοῦ πάρουν τόν μανδύα πού φοροῦσε. Ἀκοῦστε τί ἔκαναν: Ὁ ἕνας ἀπό τούς δυό ξάπλωσε κατά γῆς καί ἔκανε τόν πεθαμένο. Καί ὁ ἄλλος δίπλα του ἔκανε ὅτι κλαίει γιά τόν θάνατό του. Ὅταν πλησίασε ὁ ἅγιος ρώτησε αὐτόν πού τάχα ἔκλαιε, τί συμβαίνει. Καί αὐτός τοῦ εἶπε ὅτι πέθανε αὐτός ὁ φτωχός ἄνθρωπος καί δέν ἔχει οὔτε ἕνα ἔνδυμα νά τόν ἐνταφιάσω. Τότε ὁ ἅγιος ἔβγαλε τόν μανδύα του καί σκέπασε μ᾽ αὐτόν τόν τάχα πεθαμένο. Ἀλλά ὅταν ἔφυγε ὁ ἅγιος, διεπίστωσε αὐτός πού ἔκλαιε ψεύτικα ὅτι ὁ φίλος του πέθανε στήν πραγματικότητα! Δέν κουνιόταν καθόλου! Τό δίδαγμα ἀπό αὐτό τό συμβάν εἶναι ὅτι οἱ ἅγιοι δέν ἐμπαίζονται! Ναί ἄνθρωπε, ἄν δέν μπορεῖς νά θαυμάσεις τόν  ἅγιο καί νά τόν μιμηθεῖς, τοὐλάχιστον νά τόν φοβᾶσαι καί νά μήν παίζεις μ᾽ αὐτόν. 

7. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος, ἀδελφοί μου, ὁ Ἐπίσκοπος Νεοκαισαρείας τοῦ Πόντου, ἦταν μεγάλος ἱεραπόστολος. Θά σᾶς πῶ μόνο αὐτό, πού ἔχει μείνει στήν ἐκκλησιαστική ἱστορία, ὡς ἐκπληκτικό γεγονός: Ὅταν ἔγινε Ἐπίσκοπος στήν Νεοκαισάρεια, πού ἦταν μεγάλη πόλη, ἦταν δεκαεπτά μόνο χριστιανοί. Ὅλοι οἱ ἄλλοι ἦταν εἰδωλολάτρες. Ὅταν ὅμως πέθανε, τό 270 περίπου, ἦταν δεκαεπτά μόνο εἰδωλολάτρες. Ὅλοι οἱ ἄλλοι εἶχαν γίνει χριστιανοί. Τό συμπέρασμα εἶναι ὅτι, γιά νά γίνουν οἱ ἄνθρωποι συνειδητοί χριστιανοί καί νά χαροῦμε μιά ἀγγελική κοινωνία, ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό ἁγίους Ἐπισκόπους. Εὐχηθεῖτε το, χριστιανοί μου! 

Mέ πολλές εὐχές,

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας