Αρχιμ. Κύριλλος Κωστόπουλος, Το Πρόσωπο της Θεοτόκου Μαρίας

Το Πρόσωπο της Θεοτόκου Μαρίας

Του Αρχιμ. Κυρίλλου Κωστοπούλου, Ιεροκήρυκος Ι. Μ. Πατρών-Δρος Θεολογίας

Η Αγία μας Εκκλησία με την Ορθόδοξη Πατερική διδασκαλία της αποφαίνεται για την Παναγία μας ότι είναι η Αειπάρθενος Κόρη, η Οποία μέσα σε όλη την υλική και πνευματική δημιουργία, έφθασε στην πληρέστερη ανθρώπινη δυνατότητα να γίνει η Μητέρα του Υιού και Λόγου του Θεού Πατρός.

Είναι Εκείνη, η Οποία δέχθηκε στην παναγία Γαστέρα της τον Υιό του Θεού και με αυτόν τον τρόπο το Όνομα Θεοτόκος είναι μία αναπόσπαστη συνέπεια του Ονόματος Θεάνθρωπος.

Το μυστήριο της Ενανθρωπήσεως εμπεριέχει και την Μητέρα του Ενανθρωπήσα­­ντος Λόγου. Ο Θεός Λόγος έζησε υποστατικώς ως ένα μέρος του σώματός της. Με την δική της σάρκα και το δικό της αίμα έζησε μέσα στην πανάμωμο Μήτρα της ο Θεός.

Έτσι η Θεοτόκος Μαρία ταύτισε την ύπαρξή της με την ζωή του ακτίστου Λόγου. Ένωσε θα λέγαμε στην δική της ζωή την κτίση με τον Κτίστη της.

Η εκκλησιαστική ποίηση, για να κηρύξει την ανακαίνιση του σύμπαντος κόσμου αποδίδει στην Παναγία Μητέρα του Κυρίου μας περιληπτικώς τις φυσικές εικόνες. Την ονομάζει «ουρανόν», «γη αγαθή», «όρος αλατόμητον», «πέτρα ποτίζουσα τους διψώντας την ζωήν» καὶ «άρουρα βλαστάνουσα ιλασμούς».

Οι αιρετικοί, Παπικοί και Προτεστάντες, δεν διαθέτουν χώρο στη θεολογία τους ή κακοδοξούν για την Θεοτόκο Μαρία, για τον λόγο ότι εκπίπτουν της αληθείας, όσον αφορά στο πρόσωπο της Θεοτόκου. Έτσι, όταν δεν αληθεύεις ή αγνοείς το πρόσωπο της Θεοτόκου Μαρίας, έπεται ως φυσική συνέπεια το να παρερμηνεύεις και το πρόσωπο του Θεανθρώπου Κυρίου. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος μας λέγει ότι όποιος δεν θεωρεί Θεοτόκον την Αγία Μαρία είναι ά-σχετος με την Θεότητα: «Ει τις ου Θεοτόκον την Μαρίαν υπολαμβάνει, χωρίς εστί της θεότητος» (PG 37, 177C).

Στο σημείο αυτό οφείλουμε να τονίσουμε ότι η Θεολογία, αλλά και η ευσέβεια πρέπει πάντα να οδηγείται και να ελέγχεται από την δογματική διδασκαλία. Γι’ αυτό και ο Φλωρόφσκυ επισημαίνει ότι σε μια ελλιπή Χριστολογία δεν υπάρχει χώρος για την Μητέρα του Θεού (Θέματα Ορθοδόξου Θεολογίας, 1973, 126).

Η ευλάβεια προς την Μητέρα του Θεανθρώπου Κυρίου διαποτίζει κυριολεκτικώς ολόκληρο το είναι της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας και -όπως τονίζει ο Σμέμαν- ο σεβασμός αυτός προς την Μητέρα του Κυρίου αποτελεί μια «διάσταση» του δόγματος, της ευσεβείας, της Χριστολογίας καθώς και της Εκκλησιολογίας (Σμέμαν, Η Παναγία, Ακρίτας 2000, 78).

Η θέση που κατέχει η Παναγία μας μέσα στο Θείο σχέδιο για την σωτηρία και λύτρωση του ανθρώπου είναι μοναδική και ανεπανάληπτη. Για τον λόγο αυτό ψάλλει η Αγία μας Εκκλησία: «Η γέννησίς σου Θεοτόκε χαράν εμήνυσε πάση τη οικουμένη. Εκ σου γαρ ανέτειλεν ο ήλιος της Δικαιοσύνης Χριστός ο Θεός ημών» (Απολυτίκιον Γενεσίου Θεοτόκου).

Δικαίως, λοιπόν, βρίσκει όλη η Δημιουργία στο πρόσωπο της Θεοτόκου Μαρίας την πύλη της «όντως ζωής», την είσοδο προς το πλήρωμα των ανθρωπίνων δυνατοτήτων.

Θα τελειώσω το σύντομο αυτό άρθρο μου με τα λόγια του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά: «Ω! Παρθένε θεία και τώρα ουρανία, πώς να περιγράψω όλα τα προσόντα σου; Πώς να Σε δοξάσω, τον θησαυρό της δόξης; Σου και η μνήμη μόνον αγιάζει αυτόν που την χρησιμοποιεί [...] δια Σου καταλάμπεται το πνεύμα με την επιδημία του Θείου Πνεύματος [...] Μετάδωσε λοιπόν πλούσια στον λαόν σου, σ’ αυτόν τον κλήρον σου, το έλεός σου και τα χαρίσματά σου, ω Δέσποινα. Δώσε λύση των δεινών που μας κατέχουν» (Παλαμικόν Ταμείον, 436).