Σαράντος Ι. Καργάκος, Η αμφισβήτηση του ’21

Η αμφισβήτηση του ’21

Σαράντος Ι. Καργάκος, Ιστορικός - Συγγραφέας

Δεν προφθάσαμε να μπούμε στο 10ήμερο των εορτασμών για την εθνική επέτειο και άρχισαν πάλι οι αμφισβητήσεις για την εγκυρότητα κάποιων γεγονότων, όπως αυτά μας έχουν παραδοθεί από την προφορική παράδοση για το ’21. Η πρώτη αφορά στο κατά πόσο η Επανάσταση άρχισε από την Τσίμοβα (Αρεόπολη) της Μάνης. Επ’ αυτού παρέχεται πλήρης και αποστομωτική απάντηση στο Β΄ τόμο της «Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821» που από τις 23 Μαρτίου εκδίδεται από την εφημερίδα RealNews και θα ολοκληρωθεί κατά το πρώτο μέρος σε 4 τόμους.

Δυστυχώς εσχάτως προέκυψε και νέα αμφισβήτηση που πλήττει τον μάρτυρα Αθανάσιο Διάκο. Όπως με πληροφορεί με επιστολή αναγνώστης μου, νεόκοπος ιστορικός θεωρεί μυθεύματα τα περί του μαρτυρίου του ήρωα. Όλα, λέει, είναι γεννήματα της φαντασίας των πρώτων Ελλήνων ιστορικών και των απομνημονευμάτων φυσικά, για να διατηρηθεί και στους μετέπειτα καιρούς το μίσος εναντίον των Τούρκων, να μη γεφυρωθούν οι διαφορές μεταξύ των δύο λαών και πάντα να μένει ριζωμένη στην ψυχή των Ελλήνων η αντίληψη ότι οι κατοικούντες στην έναντι όχθη του Αιγαίου ήσαν και είναι βάρβαρος λαός.
Δεν θα ασχοληθώ με το αν και πόσο ήσαν ή είναι βάρβαροι οι Τούρκοι. Ως ιστορικό αυτό που μ’ ενδιαφέρει είναι το αληθές ή το ψευδές περί του μαρτυρίου του. Στο Β΄ τόμο της «Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821» δίνεται πλήρης περιγραφή των συνθηκών του θανάτου του Ρουμελιώτη ήρωα. Στις μαρτυρίες αυτές προσθέτουμε ακόμη δύο, τις οποίες «τρυγήσαμε» από το βιβλίο του ιστορικού της Λαμίας Νίκου Δαβανέλλου. Αξίζει να προσεχθούν.

Ο καθηγητής του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Παναγιώτης Φάκλαρης βρήκε στο Αρχείο χειρογράφων και ομοιοτύπων της Εθνικής Βιβλιοθήκης ένα έγγραφο με αριθμό 12699, γραμμένο από τον Παναγίωτη Σκόρδη, γραμματικό του Ομέρ Βρυώνη, ο οποίος εκθέτει συνοπτικά τα της εκστρατείας:

«Ἐκστράτευσεν ὁ Ὀμέρ πασιάς διά τήν Πελοπόννησον καί φθάσας εἰς τό Δερβένι Φούρκα μέ τά στρατεύματά του δέν ἔλειψα νά εἰδοποιῶ τά Ἑλληνικά Στρατεύματα καάὐτόν τόν μακαρίτην Διάκον ὅλα τά Στρατηγήματα τοῦ Ὀμέρ πασιᾶ, καί ἀφού ἐσυλήφθη ὁ μακαρίτης Διάκος, καί ἐθανατώθη μέ τόν αἰσχρότατον θάνατον, ἀγόρασα τό σῶμα του καί τό ἐνταφίασα μ’ ὅλην τήν μεγαλοπρέπειαν, ὁμοῦ μέ ἑκατόν τριάκοντα κεφαλάς θυσιασθέντας εἰς τόν πόλεμον τοῦ διάκου, καί εἰκοσιτεσσάρους χριστιανούς ἠλευθέρωσα ἀπό τόν θάνατον ὅπου εἶχον συλληφθῆ αἰχμάλωτοι, ὑπέρ τάς πέντε χιλιάδας γρόσια ἐδαπάνησα εἰς τήν θανήν τοῦ Διάκου καί εἰς τάς ἑκατόν τριάντα κεφαλάς καί εἰκοσιτεσσάρων αἰχμαλώτων» (Νίκος Ταξ. Δαβανέλλος: «Λαμία: το χρονικό μιας πόλης», Αθήνα 1994, σ. 187).

Από το ίδιο βιβλίο αντλούμε και την ακόλουθη είδηση, την οποία ανέγραψε η εφημερίδα «Φωνή του Λαού» στις 10 Απριλίου 1882:

«Ἀπεβίωσεν ἄρτι (=πρόσφατα) ἐν Λαμίᾳ εἰς ἡλικίαν 94 ἐτῶν ὁ λεπτουργός Φίλων Ἀλεξίου, ὅν οἱ κατά τό 1821 ἐν Λαμίᾳ κρατοῦντες Ὀθωμανοί βίᾳ καί ραβδισμοίς ἠγγάρευσαν ἵνα λεπτύνῃ καί προετοιμάσῃ τόν πάσσαλον δι’ οὗ ὁ ἥρως Ἀθανάσιος Διάκος ἀνεσκολοπίσθη. Ὁ δυστυχής γέρων ἐπί ἥμισυ καί πλέον ἔκτοτε αἰῶνα ζήσας, οὐκ ἐπαύσατο εὐχόμενος τῷ πανοικτίρμονι Θεῷ ἵνα συγχωρήσῃ αὐτῷ τό ἀκούσιον ἐκεῖνο ἁμάρτημα» (όπ. π. σ. 188).

Σαράντος Καργάκος