Κυριακή πρό των Φώτων-«Εγένετο Ιωάννης βαπτίζων εν τη ερήμω και κηρύσσων βάπτισμα μετανοίας εις άφεσιν αμαρτιών»

Ευαγγέλιο: Μάρκ. Α΄,1-8

Απόστολος: Β΄ Τιμ. Δ΄,5-8

«Εγένετο Ιωάννης βαπτίζων εν τη ερήμω και κηρύσσων βάπτισμα μετανοίας εις άφεσιν αμαρτιών»

     Το χαροποιό μήνυμα για την έλευση στον κόσμο του Θεάνθρωπου Ιησού εξαγγέλλει σήμερα ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος. Και γίνεται έτσι ο άγιος Ιωάννης, η αρχή του Ευαγγελίου, σύμφωνα με εκείνο που έχει προφητευθεί και είναι γραμμένο στους Προφήτες. 

Ιδού, λέει, εγώ αποστέλλω τον απεσταλμένο μου πρωτύτερα και μπροστά από σένα, που θα προετοιμάσει τις ψυχές των ανθρώπων, για να σε υποδεχθούν σαν Σωτήρα και Λυτρωτή κι έτσι θα προπαρασκευάσει μπροστά από εσένα, το δρόμο μέσω του οποίου θα πλησιάσεις, σαν Διδάσκαλος και Σωτήρας τους ανθρώπους. Και ο απεσταλμένος αυτός είναι εκείνος, για τον οποίο προείπε ο Προφήτης Ησαΐας τα εξής: «Φωνή ανθρώπου, που κράζει στην έρημο και λέει. Ετοιμάστε το δρόμο μέσω του οποίου θα έρθει σε σας ο Κύριος.

    Κάμετε ίσιους και ομαλούς τους δρόμους, από τους οποίους θα περάσει. Ξεριζώστε, δηλαδή, από τις ψυχές σας, τα αγκάθια των αμαρτωλών παθών και ρίχτε μακριά τους λίθους του εγωϊσμού και της πώρωσης και καθαρίστε με τη μετάνοια τον εσωτερικό σας κόσμο για να δεχθεί τον Κύριο». Και γίνεται ο Ιωάννης, φυσιολογικά, αρχή του Ευαγγελίου, με το να βαπτίζει στην έρημο και με το να κηρύττει βάπτισμα που έπρεπε να συνδέεται με εσωτερική μετάνοια, για την άφεση των αμαρτιών. Αυτή, ακριβώς τη μετάνοια είναι που χρειάζεται αυτή τη στιγμή ο τόπος μας, γι αυτό και σήμερα θ’ ασχοληθούμε με το θέμα αυτό.

     Η μετάνοια είναι κάτι το θεμελιώδες. Είναι η αρχή και το τέλος, η βάση και η ουσία και του χριστιανικού κηρύγματος και του χριστιανικού βίου. Είναι το κλειδί με το οποίο ανοίγει ο άνθρωπος τη θύρα της Βασιλείας του Θεού και εισέρχεται σ’ αυτή. Είναι το εισιτήριο που μας επιτρέπει να καταλάβουμε μια θέση και να γίνουμε έντιμα μέλη στην Εκκλησία του Χριστού. Αλλά υπάρχει και μια αλήθεια που δεν πρέπει να λησμονούμε. Ότι δηλαδή δεν αρκεί μια αρχική μετάνοια, για να διατηρήσουμε την τιμητική ιδιότητα του μέλους της Βασιλείας του Θεού, της Εκκλησίας. Η μετάνοια πρέπει να είναι διαρκής κατάσταση της ψυχής μας. Μόνιμο γνώρισμά της.

    Γιατί η τραγική πραγματικότητα, λέει, ότι η αμαρτία δεν μας αφήνει ήσυχους. Δεν παύει να μας προσβάλλει και μετά την πρώτη μετάνοιά μας. Η αμαρτία κτυπά, προκαλεί, στήνει παγίδες, δελεάζει. Νύκτα και μέρα μας επιτίθεται. Κι εμείς λόγω αμέλειας, αδυναμίας ή χαλαρότητας, πέφτουμε στα δίκτυά της, πληγωνόμαστε, μολυνόμαστε και λυπούμε το Θεό μας.

    Και βγαίνουμε από την περιοχή της χάριτος. Για να κερδίσουμε και πάλι τη θέση που χάσαμε, θα πρέπει να επιστρέψουμε στο Θεό με την μετάνοια. Αυτό που ακολουθεί μετά την ειλικρινή μετάνοια είναι ότι γεμίζει η ψυχή μας από χαρά και ευφροσύνη. Και αυτά ακόμα τα κόκκαλά μας δοκιμάζουν τη χαρά της μετάνοιάς μας. Και αυτό το καταλαβαίνουμε αν λάβουμε υπ’ όψει του τι φέρνει σ’ εμάς η αμαρτία. Φέρνει θλίψη και πικρία, φόβο και αγωνία, ντροπή και όνειδος και καταισχύνη. Σαν επακόλουθο όλων αυτών, ντρεπόμαστε τους ανθρώπους, ντρεπόμαστε και αυτό τούτο τον εαυτό μας και δεν έχουμε το θάρρος  ούτε και αυτό τον εαυτό μας να τον κοιτάξουμε.  Προ πάντων ντρεπόμαστε και φοβούμαστε και τρέμουμε το Θεό, γιατί τον νοιώθουμε Κριτή και Τιμωρό μας. Από την ώρα όμως που μετανοούμε και αναγνωρίζουμε την ενοχή μας, από την ώρα που τρέχουμε ιδίως στην εξομολόγηση και με συντριβή και ταπείνωση και πόνο και δάκρυα εξομολογούμαστε και λέμε το «ήμαρτον του ασώτου» και το «ημάρτηκα» του Προφητάνακτος Δαβίδ, από την ώρα εκείνη αλλάζουν τα πράγματα και νέος κόσμος, νέα κατάσταση, νέα ατμόσφαιρα ανατέλλει μέσα στη ψυχή μας και σε όλη τη ζωή μας. Φεύγει η αγωνία, ο φόβος και ο πόνος και ειρήνη, χαρά, ευφροσύνη και αγγαλίαση, καταπλημμυρίζουν τον εσωτερικό μας κόσμο.

     Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, μιλώντας για τη μετάνοια, μας λέει: «Ως προς τους πολέμους, όταν κτυπηθεί κάποιος μια φορά και πέσει και πεθάνει, είναι αδύνατο να τον επαναφέρουμε πίσω στη ζωή και να τον κάμουμε πάλι στρατιώτη και πολεμιστή. Στον πνευματικό όμως πόλεμο και αγώνα δεν συμβαίνει το ίδιο. Κι αν ακόμα κάποιος (με την αμαρτία που διέπραξε), δεχθεί σοβαρό τραύμα, είναι δυνατό αν το θελήσουμε και με τη βοήθεια της χάριτος του Θεού, πάλιν να τον οδηγήσουμε στη ζωή. Γιατί αυτός δεν είναι φυσικός θάνατος όπως εκείνος που είπαμε προηγουμένως, αλλά θάνατος διάθεσης και θέλησης. Κι όταν η θέληση πεθάνει, είναι δυνατό να την αναστήσουμε και πάλιν. Κι όταν η ψυχή νεκρωθεί, είναι δυνατό να την πείσουμε να επανέλθει στη ζωή που της αρμόζει και να γνωρίσει καλά και να συνδεθεί με τον Κύριό της». (Ιωάνν. Χρυσοστόμου, κατά Ιουδαίων, Κ΄).

    Την ευεργετική επίδραση του Θεοσύστατου μυστηρίου της μετάνοιας και εξομολόγησης στον άνθρωπο αναγνωρίζουν και διάσημοι ψυχολόγοι και ψυχίατροι, εξετάζοντας από της δικής τους σκοπιάς, τα αποτελέσματα αυτού στην ψυχή του ανθρώπου. Έχουν, δηλαδή, διαπιστώσει πιο πολύ οι ψυχίατροι ότι οι παραβάσεις του Θείου θελήματος με τις επακολουθούσες τύψεις και τους ελέγχους της συνείδησης, δημιουργούν αναστάτωση στο εσωτερικό του ανθρώπου και του προκαλούν μελαγχολία, άσχετη βέβαια με εκείνη την οποία ενδέχεται να δοκιμάζουν μερικά άτομα από χαρακτήρος μελαγχολικά. Ένας από τους διαπρεπείς ψυχιάτρους ο Προτεστάντης Μαίντερ, σε βιβλίο του με τον τίτλο «Προς τη θεραπεία της ψυχής», τον άνθρωπο που προσπαθεί να καταπνίξει τους ελέγχους της συνείδησής του, για τις παρεκτροπές του, τον παρομοιάζει με τον κυβερνήτη πλοίου, που βρίσκεται στο πέλαγος κι έχει χάσει την πυξίδα και το πηδάλιο και ως εκ τούτου είναι αδύνατο να οδηγήσει το πλοίο γιατί δεν γνωρίζει που βρίσκεται. Για το μυστήριο της Ιεράς Εξομολόγησης, γράφει ότι για τον άνθρωπο που βασανίζεται από τις τύψεις της συνείδησης και αισθάνεται την ανάγκη να συμφιλιωθεί με τον Θεό, το μυστήριο της εξομολόγησης προσφέρεται σα σωστικό σωσίβιο. Αρκεί η εξομολόγηση να είναι ειλικρινής και χωρίς δικαιολογίες. Έπειτα από μια τέτοια εξομολόγηση ο άνθρωπος αισθάνεται ότι ελευθερώνεται.

     Αδελφοί μου! Βρισκόμαστε στην αρχή του νέου έτους. Στις άλλες ευχές των ημερών αυτών ας προσθέσουμε και αυτή την σπουδαία και μεγάλη. Το 2015 να είναι για όλους μας έτος πραγματικής μετάνοιας. Κατά το έτος αυτό ας μετανοούμε συνεχώς και ας λευκαίνουμε την ψυχή μας πιο τακτικά με το μυστήριο της μετάνοιας και εξομολόγησης. Τότε να είμαστε βέβαιοι ότι το νέο έτος θα είναι ουσιαστικά αίσιο και ευτυχισμένο. Θα είναι πράγματι χαρούμενο και ευλογημένο.

Ηγούμενος Χρυσορροϊατίσσης Διονύσιος –Μητροπόλεως Πάφου