27 Φεβ 2021

Οἱ προϋποθέσεις ἐνεργοποιήσεως καί διατηρήσεως τῆς Θείας Χάριτος ἐντός μας, κατά τόν Ἅγιο Γέροντα Ἐφραίμ Κατουνακιώτη (A΄ μέρος)

Δημητρίου Ἰ. Τσε­λεγ­γί­δη

Καθηγητῆ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Θεσσαλονίκης

«ΟΣΑ ΕΙΔΑΜΕ ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΑΚΟΥΣΑΜΕ ΜΕ ΤΑ ΑΥΤΙΑ ΜΑΣ»

Ὑ­πό­τι­τλος:

«Οἱ προ­ϋ­πο­θέ­σεις ἐ­νερ­γο­ποι­ή­σε­ως καί δι­α­τη­ρή­σε­ως τῆς Θεί­ας Χά­ρι­τος ἐν­τός μας, κα­τά τόν Ἅγιο Γέ­ρον­τα Ἐ­φραίμ Κα­του­να­κι­ώ­τη»

(6/12/1912-27/2/1998)

Α΄ Μέρος

Ὁ Ἅγιος Ἐ­φραίμ –στό μέ­τρο πού τόν γνώ­ρι­σα- ὑ­πῆρ­ξε γιά μέ­να ἡ πο­λύ εὐ­χά­ρι­στη ἐ­κεί­νη ἔκ­πλη­ξη, τήν ὁ­ποί­α γεύ­ε­ται ὁ κά­θε πι­στός, ὅ­ταν βρί­σκε­ται μπρο­στά στό ὀν­το­λο­γι­κῶς αὐ­το­νό­η­το τῶν πραγ­μα­τι­κά ζων­τα­νῶν με­λῶν τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας. Μέ ἄλ­λα λό­για, ὁ Ἅγιος Ἐ­φραίμ ἦ­ταν αὐ­τό, πού λί­γο-πο­λύ ὅ­λοι μας ὀ­φεί­λου­με νά εἴ­μα­στε, ὡς ὀρ­γα­νι­κά μέ­λη τοῦ θε­αν­θρω­πί­νου σώ­μα­τος τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας.

Εἰ­δι­κό­τε­ρα, θε­ω­ρῶ ὡς ξε­χω­ρι­στή εὐ­λο­γί­α τό γε­γο­νός, ὅ­τι εἶ­δα προ­σω­πι­κῶς καί μά­λι­στα διά πολ­λῶν ση­μεί­ων -ἁ­γι­ο­πνευ­μα­τι­κῶν δη­λα­δή τεκ­μη­ρί­ων- ὅ­τι ὁ ἅγιος Γέ­ρον­τας πραγ­μά­τω­σε στόν ἑ­αυ­τό του τό προ­αι­ώ­νιο σχέ­διο τοῦ Θε­οῦ γιά τόν ἄν­θρω­πο, γιά τό ὁ­ποῖ­ο μι­λᾶ τό στό­μα τοῦ Χρι­στοῦ, ὁ Ἀ­πό­στο­λος Παῦ­λος, ὅ­ταν γρά­φει πρός τούς Ἐ­φε­σί­ους: «Ἐ­ξε­λέ­ξα­το ἡ­μᾶς (ἐνν. ὁ Θε­ός καί Πα­τήρ τοῦ Κυ­ρί­ου ἡ­μῶν Ἰ­η­σοῦ Χρι­στοῦ) ἐν αὐ­τῷ πρό κα­τα­βο­λῆς κό­σμου εἶ­ναι ἡ­μᾶς ἁ­γί­ους καί ἀ­μώ­μους κα­τ’ ἐ­νώ­πιον αὐ­τοῦ, ἐν ἀ­γά­πῃ προ­ο­ρί­σας ἡ­μᾶς εἰς υἱ­ο­θε­σί­αν διά Ἰ­η­σοῦ Χρι­στοῦ κα­τά τήν εὐ­δο­κί­αν τοῦ θε­λή­μα­τος αὐ­τοῦ» (Ἐφ. 1,4-5). Δη­λα­δή, μᾶς ἐ­πέ­λε­ξε πρίν θε­με­λι­ώ­σει τόν κό­σμο, νά γί­νου­με δι­κοί Του διά τοῦ Χρι­στοῦ, ἀ­ψε­γά­δια­στοι στήν τε­λι­κή κρί­ση Του. Μᾶς προ­ό­ρι­σε μέ τήν ἀ­γά­πη Του, νά γί­νου­με παι­διά Του, διά τοῦ Ἰ­η­σοῦ Χρι­στοῦ, σύμ­φω­να μέ τό εὐ­ά­ρε­στο γιά μᾶς θέ­λη­μά Του.

Ἀ­κό­μη πιό συγ­κε­κρι­μέ­να, στόν Ἅγιο Ἐ­φραίμ εἶ­δα φα­νε­ρά καί πεί­στη­κα ἀ­δι­ά­ψευ­στα, ὅ­τι πράγ­μα­τι ἐκ­πλη­ρώ­θη­κε ἡ κλή­ση του ἀ­πό τόν Θε­ό, πού προ­φα­νῶς εἶ­ναι καί ἡ κλή­ση τοῦ κα­θε­νός μας στό πλαί­σιο τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας. Ὁ ἴ­διος «πλη­ρώ­θη­κε», γέ­μι­σε δη­λα­δή ἡ ψυ­χο­σω­μα­τι­κή ὕ­παρ­ξή του, μέ τό πλή­ρω­μα τῆς Θε­ό­τη­τος (Κολ. 2,9). Τοῦ­το δέν εἶ­ναι σχῆ­μα λό­γου κα­θ’ ὑ­περ­βο­λήν, ἀ­φοῦ, ὅ­πως ση­μει­ώ­νει ἐ­π’ αὐ­τοῦ ἑρ­μη­νευ­τι­κῶς ὁ ἱ­ε­ρός Χρυ­σό­στο­μος: «Οὐ­δέν ἔ­λατ­τον ἔ­χε­τε αὐ­τοῦ (ἐνν. τοῦ Χρι­στοῦ), ὥ­σπερ ἐν ἐ­κεί­νῳ ὤ­κη­σεν (ἐνν. ἡ θε­ό­της) οὕ­τω καί ἐν ὑ­μῖν» (ΕΠΕ 22,194). Ἔ­τσι, μπό­ρε­σε νά ζή­σει πραγ­μα­τι­κά «ἀ­ξί­ως τοῦ Θε­οῦ» καί νά γί­νει ἀ­πό τόν πα­ρόν­τα κι­ό­λας κό­σμο μέ­το­χος τῆς ἄ­κτι­στης δό­ξας καί Βα­σι­λεί­ας τοῦ Θε­οῦ.

Στό σῶ­μα του ἦ­ταν χα­ρι­σμα­τι­κῶς πα­ρών ὁ Χρι­στός, ὅ­πως ἄλ­λω­στε καί στήν ἁ­γί­α ψυ­χή του. Καί τοῦ­το, για­τί μέ τούς συν­το­νι­σμέ­νους ἀ­σκη­τι­κούς ἀ­γῶ­νες του πρό­σφε­ρε καί τό σῶ­μα του ὡς κα­θα­ρό να­ό στή λο­γι­κή λα­τρεί­α τοῦ Θε­οῦ, ὅ­πως καί τόν ἐ­ξα­γι­α­σμέ­νο νοῦ του ὡς λο­γι­κό θυ­σι­α­στή­ριο, ἀ­π’ ὅ­που δι­α­βι­βά­ζον­ταν τό­σο στήν ψυ­χή του ὅ­σο καί στό σῶ­μα του οἱ ἄ­κτι­στες χα­ρι­σμα­τι­κές με­το­χές καί ἡ ἄρ­ρη­τη εὐ­ω­δί­α τοῦ Χρι­στοῦ.

Νά ποῦ­με ἐ­δῶ ἕ­να πα­ρά­δειγ­μα. Μιά φο­ρά, σέ ἐ­ρώ­τη­ση συ­νο­μι­λη­τῶν του: Τί εἶ­ναι «εὐ­ω­δί­α Χρι­στοῦ» καί τί ση­μαί­νει ὁ λό­γος τοῦ Ἀ­πο­στό­λου Παύ­λου, ὅ­τι: «Χρι­στοῦ εὐ­ω­δί­α ἐ­σμέν» (Β΄ Κορ. 2,15), ὁ Ἅγιος Ἐ­φραίμ δέν ἀ­πάν­τη­σε. Μό­νο ἔ­σκυ­ψε τό κε­φά­λι στό στῆ­θος του καί σι­ω­ποῦ­σε. Σέ λί­γο, ἀλ­λε­πάλ­λη­λα κύ­μα­τα ἄρ­ρη­της εὐ­ω­δί­ας, πού ἐκ­πέμ­πον­ταν ἀ­πό τό στῆ­θος του, πε­ρι­έ­λου­σαν τούς συ­νο­μι­λη­τές του, οἱ ὁ­ποῖ­οι ἄ­φω­νοι καί ἔκ­πλη­κτοι ἀ­πε­λάμ­βα­ναν τήν πρω­το­φα­νῆ γι’ αὐ­τούς πνευ­μα­τι­κή αὐ­τή ἐμ­πει­ρί­α, συ­νο­δευ­ό­με­νη μέ ἀ­κα­τά­σχε­τα δά­κρυ­α χα­ρᾶς, βα­θύ­τα­της ψυ­χο­σω­μα­τι­κῆς γα­λή­νης καί κυ­ρί­ως πνευ­μα­τι­κῆς γλυ­κύ­τη­τας, πού ἔ­φτα­νε μέ­χρι μυ­ε­λοῦ τῶν ὀ­στῶν. Οἱ συ­νο­μι­λη­τές του, ὅ­ταν κά­πως συ­νῆλ­θαν, ἀ­πε­χώ­ρη­σαν χω­ρίς ἄλ­λη συ­ζή­τη­ση καί χω­ρίς κα­μί­α ἀ­πο­λύ­τως ἀ­πο­ρί­α στό τε­θέν ἐ­ρώ­τη­μά τους. Ἔ­λα­βαν, κα­τά μο­να­δι­κό γι’ αὐ­τούς τρό­πο, τήν ἀ­πάν­τη­ση μέ ἀ­πό­λυ­τη πλη­ρό­τη­τα, ὄ­χι λε­κτι­κά, ἀλ­λά βι­ω­μα­τι­κά καί ἄ­κρως ὑ­παρ­ξια­κά. Στήν πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, ἡ δι­α­βε­βαί­ω­ση γιά τή γνη­σι­ό­τη­τα αὐ­τῆς τῆς ἐμ­πει­ρι­κῆς γνώ­σε­ως δό­θη­κε ἀ­πό τόν ἴ­διο τό Χρι­στό, μέ τά ἀ­δι­ά­ψευ­στα τεκ­μή­ρια, πού ὁ ἴ­διος ὁ Χρι­στός μᾶς ὑ­πο­σχέ­θη­κε, τήν πνευ­μα­τι­κή δη­λα­δή ἀ­νά­παυ­ση τῶν ψυ­χῶν μας καί τήν ἄρ­ρη­τη πα­ρη­γο­ρί­α τοῦ Ἁ­γί­ου Πνεύ­μα­τος. Ὑ­πο­θέ­τω, ὅ­τι ὁ Ἅγιος Ἐ­φραίμ ζή­τη­σε ἀ­πό τό Χρι­στό νά πλη­ρο­φο­ρή­σει τούς συ­νο­μι­λη­τές του, ὅ­πως Αὐ­τός γνω­ρί­ζει.

Ὁ Ἅγιος Ἐ­φραίμ ἦ­ταν ἕ­νας αὐ­θεν­τι­κός ἄν­θρω­πος. Χαι­ρό­σουν αὐ­τό πού λέ­με κα­τά φύ­σιν, ὅ­ταν βρι­σκό­σουν μα­ζί του. Τοῦ ἦ­ταν ἄ­γνω­στη ἡ τυ­πι­κή εὐ­γέ­νεια καί ἡ προ­σποί­η­ση, εἶ­χε φυ­σι­κό­τη­τα καί αὐ­θορ­μη­τι­σμό, εἶ­χε τή χά­ρη τοῦ κα­τά φύ­σιν ἀν­θρώ­που. Ὅ­μως, ἐ­κεῖ­νο πού τόν ἔ­κα­νε νά ξε­χω­ρί­ζει, κα­τ’ ἐ­ξο­χήν, δέν ἦ­ταν τό κα­τά φύ­σιν, ἀλ­λά τό ὑ­πέρ νοῦν καί ὑ­πέρ φύ­σιν.

Ἀ­πό τά χρό­νια τῆς προ­σω­πι­κῆς σχέ­σε­ώς μου μέ τόν Ἅγιο Ἐ­φραίμ, 1975-1998, ἀ­πε­κό­μι­σα τήν ἐκ­πλη­κτι­κή δι­α­πί­στω­ση, ὅ­τι μι­λοῦ­σε μό­νο γιά ὅ,τι γνώ­ρι­ζε πο­λύ κα­λά, μέ­σῳ τῆς προ­σω­πι­κῆς βι­ω­μα­τι­κῆς ἐμ­πει­ρί­ας του καί ἀ­παν­τοῦ­σε σέ σο­βα­ρά πνευ­μα­τι­κά θέ­μα­τα, μό­νον ὅ­ταν εἶ­χε «πλη­ρο­φο­ρί­α» ἐκ Πνεύ­μα­τος Ἁ­γί­ου. Μοῦ ἔ­λε­γε συ­χνά: «ἐκ πεί­ρας ὁ­μι­λῶ­μεν». Καί ἐν­νο­οῦ­σε μ’ αὐ­τό, τή βα­θειά κα­τα­στα­λαγ­μέ­νη πνευ­μα­τι­κή ἐμ­πει­ρί­α. Φυ­σι­κά, σέ ἔ­πει­θε ἀ­πο­λύ­τως ὁ λό­γος του, για­τί ἁ­πλού­στα­τα δι’ αὐ­τοῦ σοῦ μι­λοῦ­σε ὁ ἴ­διος ὁ Θε­ός. Ἡ φω­νή του γι­νό­ταν τό ὄ­χη­μα τῆς ἐ­νερ­γοῦ σ’ αὐτόν ἀ­κτί­στου Χά­ρι­τος καί περ­νοῦ­σε ὡς αὔ­ρα λε­πτή μέ­σα στήν ψυ­χή σου καί δι’ αὐ­τῆς καί στό σῶ­μα σου καί σέ ἀ­νέ­παυ­ε ὑ­παρ­ξια­κά. Δέν ἤ­θε­λες νά ξε­κολ­λή­σεις ἀ­πό κον­τά του. Ἔ­χα­νες τήν αἴ­σθη­ση τοῦ χρό­νου ἤ μᾶλ­λον βί­ω­νες τή δι­ά­στα­ση τῆς αἰ­ω­νι­ό­τη­τας, πού ἔ­παιρ­νε ὁ χρό­νος σου, κα­θώς ἐμ­βο­λί­ζον­ταν καί ἐμ­πλου­τί­ζον­ταν ἀ­πό τήν ἄ­κτι­στη ἐ­νέρ­γεια τοῦ Ἁ­γί­ου Πνεύ­μα­τος, μέ ἀ­πο­τέ­λε­σμα τό πα­ρελ­θόν καί τό μέλ­λον νά βι­ώ­νον­ται συμ­πυ­κνω­μέ­να στό συγ­κε­κρι­μέ­νο πα­ρόν τῆς πα­ρου­σί­ας σου.

Ἐ­πί χρό­νια, ἡ συ­ζή­τη­ση μέ τόν Ἅγιο Ἐ­φραίμ πε­ρι­στρά­φη­κε γύ­ρω ἀ­πό τό χα­ρα­κτῆ­ρα, τίς προ­ϋ­πο­θέ­σεις, τήν ἐ­νερ­γό πα­ρου­σί­α καί τίς συ­νέ­πει­ες τῶν ποι­κί­λων ἐ­νερ­γει­ῶν τῆς θε­ο­ποι­οῦ Χά­ρι­τος τοῦ Θε­οῦ. Ὅ­σα προ­σήγ­γι­σα ἐ­πι­στη­μο­νι­κῶς διά τῶν ἐ­ρευ­νῶν μου στά συγ­γράμ­μα­τα τῶν με­γά­λων Πα­τέ­ρων τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας καί ἰ­δι­αί­τε­ρα στόν Ἅ­γιο Γρη­γό­ριο Πα­λα­μᾶ, τά συ­νάν­τη­σα αὐ­θεν­τι­κά βι­ω­μέ­να στό πρό­σω­πο τοῦ Ἁγίου Ἐ­φραίμ. Ἀλ­λά τό πιό ση­μαν­τι­κό γιά μέ­να ἦ­ταν, ὅ­τι καί ὅ­σα δέν κα­τα­νο­οῦ­σα ἀ­πό τόν ὑ­περ­φυ­ῆ χα­ρα­κτῆ­ρα τῆς θεί­ας Χά­ρι­τος, μοῦ τά ἐ­ξη­γοῦ­σε λε­πτο­με­ρῶς, μέ βά­ση τήν πλού­σια βι­ω­μα­τι­κή ἐμ­πει­ρί­α του. Ὅ­ταν γιά τίς θε­ο­λο­γι­κές ἐμ­πει­ρί­ες μου πῆ­γα τό 1988, ὡς συ­νή­θως ἀ­προ­ει­δο­ποί­η­τα, νά τόν συ­ναν­τή­σω, ἐ­νη­μέ­ρω­σε προ­η­γου­μέ­νως τή συ­νο­δεί­α του γιά τήν ἐ­πι­κεί­με­νη ἐ­πί­σκε­ψή μου καί συ­νέ­στη­σε νά ἔ­χουν ξε­κλεί­δω­τη τήν πόρ­τα. Ἀ­νοί­γον­τας ἐ­γώ τήν ἐ­ξώ­πορ­τα, τόν εἶ­δα ὄρ­θιο ἀ­πέ­ναν­τί μου νά μοῦ χα­μο­γε­λᾶ καί νά μοῦ λέ­ει: Ἤ­μουν ἐ­δῶ καί σέ πε­ρί­με­να. Μέ ἔ­σφι­ξε γιά πο­λύ στήν ἀγ­κα­λιά του, μέ φί­λη­σε στό ἀ­κά­λυ­πτο ἀ­πό τό­τε κρα­νί­ο μου καί μοῦ εἶ­πε συγ­κι­νη­μέ­νος: Θά σοῦ πῶ ἐ­κεῖ­νο πού εἶ­πε σέ μέ­να ὁ γέ­ρον­τάς μου Ἰ­ω­σήφ ὁ Ἡ­συ­χα­στής: «Ἐ­σύ ἔ­ψα­χνες ἐ­μέ­να κι ἐ­γώ ἐ­σέ­να». Πράγ­μα­τι, τοῦ εἶ­πα ἔκ­πλη­κτος, ἐ­γώ ἔ­ψα­χνα ἐ­σέ­να, ἀλ­λά δέν κα­τα­νο­ῶ κα­θό­λου, για­τί ἐ­σύ ἔ­ψα­χνες ἐ­μέ­να. Ἔ­λα μέ­σα στό κε­λί μου, μοῦ εἶ­πε, καί θά σοῦ ἐ­ξη­γή­σω. Σέ ἔ­ψα­χνα, για­τί πε­νήν­τα πέν­τε χρό­νια ἐ­δῶ πά­νω στά βρά­χια τῆς ἐ­ρή­μου ξέ­χα­σα καί τά ἑλ­λη­νι­κά μου. Ἔ­τσι, δέν βρί­σκω τίς κα­τάλ­λη­λες λέ­ξεις γιά νά ἐκ­φρά­σω σω­στά τά ὅ­σα μέ τή Χά­ρη τοῦ Θε­οῦ ζῶ. Ἀ­φό­του ὅ­μως δι­ά­βα­σα τά κεί­με­νά σου, πού ἀ­να­φέ­ρον­ται στή Θεί­α Χά­ρη κα­τά τόν Ἅ­γιο Γρη­γό­ριο Πα­λα­μᾶ, χά­ρη­κα πά­ρα πο­λύ, για­τί τώ­ρα καί ἐ­γώ μπο­ρῶ νά ἐκ­φρά­σω τά βι­ώ­μα­τά μου σχε­τι­κά μέ τή Θεί­α Χά­ρη, μέ κά­θε δυ­να­τή θε­ο­λο­γι­κή ἀ­κρί­βεια. Βρέ παι­δά­κι μου, μοῦ εἶ­πε τρυ­φε­ρά, λές ἀ­κρι­βῶς αὐ­τά πού ζοῦ­με ἐ­δῶ. Ἔ­μει­να ἐμ­βρόν­τη­τος! Μά πά­τερ Ἐ­φραίμ, τοῦ εἶ­πα, ἐ­γώ μέ πο­λύ φό­βο Θε­οῦ καί θερ­μή προ­σευ­χή στόν Ἅ­γιο Γρη­γό­ριο Πα­λα­μᾶ, νά μή πλα­νη­θῶ θε­ο­λο­γι­κῶς καί πνευ­μα­τι­κῶς, πρό­σε­ξα νά μή γρά­ψω τί­πο­τε δι­κό μου. Ὅ,τι ἔ­γρα­ψα εἶ­ναι ἡ θε­ο­λο­γι­κή σκέ­ψη καί ἡ βι­ω­μα­τι­κή ἐμ­πει­ρί­α τοῦ Ἁ­γί­ου Γρη­γο­ρί­ου τοῦ Πα­λα­μᾶ. Μά­λι­στα, θά σᾶς ἐκ­μυ­στη­ρευ­τῶ, ὅ­τι κά­ποι­ες δι­α­τυ­πώ­σεις του, ἐ­νῶ τίς ἀν­τι­λαμ­βά­νο­μαι θε­ο­λο­γι­κῶς, δέν τίς κα­τα­νο­ῶ πλή­ρως, για­τί ὁ Ἅ­γιος ἐκ­φρά­ζε­ται ἀ­πο­φα­τι­κά γιά τίς ὑ­περ­φυ­εῖς ἐμ­πει­ρί­ες του. Τί δέν κα­τα­νο­εῖς, μοῦ λέ­ει, γε­μά­τος μέ πνευ­μα­τι­κή θέρ­μη καί χα­ρά. Νά, δέν κα­τα­λα­βαί­νω ἀ­κρι­βῶς, τοῦ λέ­ω, πῶς ὁ­ρᾶ­ται ὁ Θε­ός «ἀ­ο­ρά­τως» καί πῶς νο­εῖ­ται «ἀ­πε­ρι­νο­ή­τως». Αὐ­τή εἶ­ναι, μοῦ λέ­ει, ἡ μό­νη ὀρ­θή δι­α­τύ­πω­ση πού ἐκ­φρά­ζει, ἀ­νεκ­φρά­στως, αὐ­τό πού ἐ­γώ τό­σο και­ρό δέν μπο­ροῦ­σα νά δι­α­τυ­πώ­σω, ἐ­νῶ ἔ­τσι ἀ­κρι­βῶς τό ζῶ. Κα­τα­λα­βαί­νε­τε τώ­ρα τό­σο τήν ἐ­πι­στη­μο­νι­κοῦ χα­ρα­κτῆ­ρα, ὅ­σο κυ­ρί­ως τήν πνευ­μα­τι­κοῦ χα­ρα­κτῆ­ρα εὐ­χά­ρι­στη ἔκ­πλη­ξή μου. Βρι­σκό­μουν μπρο­στά σέ ἕ­ναν πνευ­μα­τι­κό θη­σαυ­ρό καί ἐ­πε­θύ­μη­σα νά γε­μί­σω ὅ­σο τό δυ­να­τόν τίς «ἀ­πο­σκευ­ές» μου. Ἀ­κο­λού­θη­σε ἡ ὡ­ραι­ό­τε­ρη συ­ζή­τη­ση τῆς ζω­ῆς μου. Δέν θά μέ ἔ­παιρ­νε ὁ χρό­νος, ἀλ­λά δέν θά ἔ­βρι­σκα ἴ­σως καί τόν κα­ταλ­λη­λό­τε­ρο τρό­πο, γιά νά σᾶς πε­ρι­γρά­ψω κά­πως ὅ­σα ἄ­κου­σα καί ἔ­ζη­σα. Εὐ­χα­ρι­στῶ ἐκ βα­θέ­ων τό Χρι­στό γι’ αὐ­τήν τήν ἀ­πε­ρί­γρα­πτη συ­νάν­τη­ση. Ἦ­ταν ὁ ση­μαν­τι­κό­τε­ρος σταθ­μός γιά τή  μέ­χρι σή­με­ρα θε­ο­λο­γι­κή καί πνευ­μα­τι­κή γνώ­ση μου. Ἔ­χω τή βα­θειά καί βε­βαί­α αἴ­σθη­ση, ὅ­τι δι’ αὐ­τοῦ μοῦ ἔ­δω­σε ὁ Θε­ός ὅ­λα ἐ­κεῖ­να πού μοῦ ὑ­πο­σχέ­θη­κε ὁ Ἅγιος Ἐ­φραίμ, ὅ­τι θά μοῦ δο­θοῦν στα­δια­κῶς καί σέ βά­θος χρό­νου. Εὐ­λο­γη­τός ὁ Θε­ός! Εἶ­ναι πράγ­μα­τι, οἰ­κτίρ­μων καί ἐ­λε­ή­μων, μα­κρό­θυ­μος καί πο­λυ­έ­λε­ος καί ἐ­πί τά τα­πει­νά ἐ­φο­ρῶν! Συγ­κα­τα­βαί­νει πλου­σι­ο­πα­ρό­χως, προ­συ­πο­γρά­φει τίς δε­ή­σεις καί κα­θι­στᾶ ἀ­ξι­ό­πι­στα τά λό­για τῶν τα­πει­νῶν φί­λων του, ἕ­νας ἀ­πό τούς ὁ­ποί­ους στήν ἐ­πο­χή μας ἦ­ταν καί ὁ Ἅγιος Ἐ­φραίμ ὁ Κα­του­να­κι­ώ­της.

Ποι­ός ἦ­ταν στήν πραγ­μα­τι­κό­τη­τα ὁ Ἅγιος Ἐ­φραίμ, δέν λέ­γε­ται. Αὐ­τό μό­νο σοῦ ἀ­πο­κα­λύ­πτε­ται ἐν Πνεύ­μα­τι, καί πά­λι κα­τά τό μέ­τρο τῆς δε­κτι­κό­τη­τας καί τῆς πνευ­μα­τι­κῆς χω­ρη­τι­κό­τη­τάς σου. Ὅ­μως, δι­στα­κτι­κά καί χά­ριν ὠ­φε­λεί­ας τῶν πολ­λῶν, θα τό ἐ­πι­χει­ρή­σω.

Ὁ Ἅγιος Ἐ­φραίμ, ἐ­ξ’ αἰ­τί­ας τῆς πνευ­μα­τι­κῆς κα­θα­ρό­τη­τάς του, γρή­γο­ρα κα­τε­νό­η­σε, ὅ­τι ὁ πνευ­μα­τι­κός «ἀ­γρός» μέ τόν «πο­λύ­τι­μο μαρ­γα­ρί­τη» βρι­σκό­ταν χα­ρι­σμα­τι­κῶς ἐν­τός του, γι’ αὐ­τό ἔ­στρε­ψε ὅ­λο τό ἐν­δι­α­φέ­ρον του στό «σκά­ψι­μο» καί στήν καλ­λι­έρ­γεια τοῦ ἀ­γροῦ τῆς καρ­διᾶς του. Μέ τήν ἰ­σό­βια τα­πεί­νω­ση, τήν προ­σε­κτι­κή, νη­πτι­κή πα­ρα­κο­λού­θη­ση τῶν κι­νή­σε­ων τοῦ νοῦ του, τήν πνευ­μα­τι­κή διερεύνηση τῶν λο­γι­σμῶν καί τήν ἐν μετανοίᾳ ἀ­δι­ά­λει­πτη εὐ­χή, κα­θά­ρι­σε ἐξ ὁ­λο­κλή­ρου τά νο­η­τά ἀ­πό­βλη­τα τῆς ἁ­μαρ­τί­ας ἀ­πό τό νοῦ καί τήν καρ­διά του, καί γνώ­ρι­σε ἐμ­πει­ρι­κῶς καί ἐν πά­σῃ αἰ­σθή­σει, ὅ­τι ἡ Θεί­α Χά­ρη εἶ­ναι ὁ πνευ­μα­τι­κός «γε­ννή­το­ρας» τοῦ κα­τά Θε­όν και­νοῦ ἀν­θρώ­που. Ἐ­πέ­με­νε ἰ­δι­αί­τε­ρα στήν πλή­ρη ἐκ­κέ­νω­ση τῆς καρ­διᾶς, γιά τήν ἐ­νερ­γο­ποί­η­ση τῆς Χά­ρι­τος τοῦ Θε­οῦ. Ἐ­κεῖ­νο πού κα­τά­λα­βα στή συγ­κε­κρι­μέ­νη πε­ρί­πτω­ση ἀ­πό τά λε­γό­με­νά του ἦ­ταν, ὅ­τι ὁ βαθ­μός κα­θα­ρό­τη­τας τοῦ νοῦ καί τῆς καρ­διᾶς τοῦ πι­στοῦ γί­νε­ται τό μέ­τρο δε­κτι­κό­τη­τας τῆς Θεί­ας Χά­ρι­τος, ἀλ­λά καί ἡ προ­ϋ­πό­θε­ση τοῦ βαθ­μοῦ τῆς θέ­ας καί τῆς ἐν γέ­νει βι­ώ­σε­ως τῆς θε­ο­ποι­οῦ Χά­ρι­τος. Κα­τά τή δι­κή του χα­ρα­κτη­ρι­στι­κή δι­α­τύ­πω­ση: «Ὅ­σο ἔ­χεις, τό­σο θά πά­ρεις» καί κα­τά συ­νέ­πεια, «κα­τά τήν κα­τά­στα­σή σου θά μι­λή­σεις». Ἔ­λε­γε μά­λι­στα ἐ­π’ αὐ­τοῦ δι­ευ­κρι­νι­στι­κῶς τό ἑ­ξῆς πα­ρά­δειγ­μα: Κα­τά τήν ἀν­θρώ­πι­νη δι­και­ο­σύ­νη, ἕ­νας πα­τέ­ρας πού ἔ­χει τέσ­σε­ρα παι­διά, θά ἀ­φή­σει στό κά­θε παι­δί τό ἕ­να τέ­ταρ­το τῆς πε­ρι­ου­σί­ας του. Αὐ­τό ὅ­μως δέν ἰ­σχύ­ει γιά τά πνευ­μα­τι­κά. Ἐ­δῶ, τό κά­θε παι­δί θά πά­ρει ἀ­νά­λο­γα μέ τήν πνευ­μα­τι­κή δε­κτι­κό­τη­τά του ἀ­πό τόν πνευ­μα­τι­κό θη­σαυ­ρό τοῦ πνευ­μα­τι­κοῦ πα­τέ­ρα του. Ἄν μά­λι­στα συμ­βαί­νει ἡ δε­κτι­κό­τη­τα τοῦ πνευ­μα­τι­κοῦ τέ­κνου νά εἶ­ναι πο­λύ με­γά­λη, τό­τε εἶ­ναι δυ­να­τό νά λά­βει πνευ­μα­τι­κῶς πε­ρισ­σό­τε­ρα ἀ­πό τήν ὅ­λη πνευ­μα­τι­κή πε­ρι­ου­σί­α τοῦ γέ­ρον­τά του, χω­ρίς στήν πε­ρί­πτω­ση αὐ­τή νά στε­ρή­σει σέ κα­νέ­να ἀ­πό τά πνευ­μα­τι­κά ἀ­δέλ­φια του τή δι­κή τους με­το­χή στήν κοι­νή πνευ­μα­τι­κή κλη­ρο­νο­μιά.

Εἰ­δι­κό­τε­ρα, ὡς πρός τή Θεί­α Χά­ρη, μοῦ δι­ευ­κρί­νι­ζε συ­χνά καί μέ νό­η­μα: «Ἄλ­λο πρᾶγ­μα εἶ­ναι νά μι­λᾶς γιά τή Θεί­α Χά­ρη καί ἄλ­λο νά με­τέ­χεις σέ αὐ­τήν ἐ­νερ­γῶς». Καί πραγ­μα­τι­κά, ἄλ­λο πρᾶγ­μα εἶ­ναι νά ἀ­κοῦς ἤ νά δι­α­βά­ζεις, ὅ­τι ἡ Θεί­α Χά­ρη -ὅ­ταν βι­ώ­νε­ται- θε­ᾶ­ται ὡς ἄ­κτι­στο, ζων­τα­νό καί ζω­ο­ποι­ό φῶς, τό ὁ­ποῖ­ο συ­νο­δεύ­ε­ται ἀ­πό ἄρ­ρη­τη ἐ­σω­τε­ρι­κή εἰ­ρή­νη, χα­ρά, γλυ­κύ­τη­τα καί ἀ­κα­τά­παυ­στα δά­κρυ­α, πού ἀ­πο­μα­κρύ­νουν ὄ­χι ἁ­πλῶς τόν πο­νη­ρό, ἀλ­λά καί κά­θε πο­νη­ρί­α, καί ἄλ­λο πράγ­μα εἶ­ναι νά ζεῖς προ­σω­πι­κά τήν κα­τά­στα­ση αὐ­τή. Τη­ρου­μέ­νων τῶν ἀ­να­λο­γι­ῶν, εἶ­ναι πο­λύ δι­α­φο­ρε­τι­κό νά βλέ­πεις ἕ­ναν ὡ­ραῖ­ο ζω­γρα­φι­κό πί­να­κα μέ ἐ­ξαι­ρε­τι­κά ἐ­δέ­σμα­τα ἤ νά ἀ­κοῦς μιά θαυ­μά­σια πε­ρι­γρα­φή ἐ­δε­σμά­των, ἀ­πό τό νά ἔ­χεις ἄ­με­ση πρό­σβα­ση καί ἐμ­πει­ρί­α μέ ὅ­λες τίς αἰ­σθή­σεις σου στά πε­ρι­γρα­φό­με­να ἐ­δέ­σμα­τα, ὅ­ταν δη­λα­δή καί τά βλέ­πεις καί τά ὀ­σφραί­νε­σαι καί τά τρώ­γεις.

Συγ­κε­κρι­μέ­να, ὅ­ταν βι­ώ­νει κά­ποι­ος γνή­σια τή Θεί­α Χά­ρη, δι­δά­σκε­ται ἄ­με­σα ἀ­πό τόν ἴ­διο τό Θε­ό δι’ αὐ­τῆς, ὅ­τι ἡ Θεί­α Χά­ρη πα­ρέ­χε­ται ἐ­λεύ­θε­ρα καί ἀ­πο­κλει­στι­κά κα­τά τήν κρί­ση τοῦ Θε­οῦ. Ὅ­πως ἔ­λε­γε καί ὁ ἴ­διος, ἡ Θεί­α Χά­ρη ἔρ­χε­ται, ὅ­ταν δέν τήν πε­ρι­μέ­νεις, μέ­νει ὅ­σο θέ­λει καί φεύ­γει, ὅ­ταν θέ­λει. Ὁ Θε­ός δέν ἐκ­βι­ά­ζε­ται, οὔ­τε καί ἡ Χά­ρη Του. Ὁ ἐ­νερ­γού­με­νος ἀ­πό τή Θεί­α Χά­ρη πι­στός ἀν­τι­λαμ­βά­νε­ται πνευ­μα­τι­κῶς, ὅ­τι ἡ ἴ­δια ἡ Θεί­α Χά­ρη τόν γυ­μνά­ζει στήν τα­πει­νο­φρο­σύ­νη, τόν ἐ­νι­σχύ­ει νά ἀν­τα­πο­κρι­θεῖ ἐ­πι­τυ­χῶς στούς ἐ­περ­χό­με­νους πει­ρα­σμούς, ἀλ­λά καί ὅ­ταν δο­κι­μά­ζε­ται ἀ­πό τίς θλί­ψεις, τόν συ­νο­δεύ­ει μέ τίς πα­ρη­γο­ρί­ες τοῦ Πα­ρα­κλή­του Πνεύ­μα­τος, ἐ­νῶ «πλη­ρο­φο­ρεῖ» μέ ἀ­πό­λυ­τη πει­στι­κό­τη­τα τό­σο τόν ἴ­διο τόν προ­σευ­χό­με­νο ὅ­σο καί ἐ­κεῖ­νον, γιά τόν ὁ­ποῖ­ο προ­σεύ­χε­ται. Τήν «πλη­ρο­φο­ρί­α» αὐ­τή, ὡς ἄ­με­ση ἐμ­πει­ρί­α, εἶ­χαν πο­λύ συ­χνά οἱ συ­νο­μι­λη­τές του καί συ­ζη­τού­σα­με μέ πο­λύ θαυ­μα­σμό γι’ αὐ­τήν με­τα­ξύ μας.

Εἰ­δι­κό­τε­ρα, ὁ Ἅγιος Ἐ­φραίμ, ὡς ἐμ­πει­ρι­κός δι­δά­κτο­ρας, ση­μεί­ω­νε ἐμ­φα­τι­κά καί μέ συγ­κε­κρι­μέ­να πα­ρα­δείγ­μα­τα ἀ­πό τήν προ­σω­πι­κή του ζω­ή, ὅ­τι ἡ ἐ­νερ­γός Θεί­α Χά­ρη, πού ἔ­χει κά­ποι­ος, με­τα­δί­δε­ται σέ ἐ­κεῖ­νον, πού εἶ­ναι δε­κτι­κός αὐ­τῆς –καί μά­λι­στα στό βαθ­μό πού εἶ­ναι δε­κτι­κός- διά μέ­σου τῆς προ­σευ­χῆς τοῦ κα­τό­χου της. Ὅ­ταν ὁ κά­το­χός της συμ­βαί­νει νά εἶ­ναι καί θε­σμι­κός φο­ρέ­ας στό πλαί­σιο τῆς Θεί­ας Λα­τρεί­ας, ὅ­πως λ.χ. ἕ­νας ἱ­ε­ρέ­ας, τό­τε αὐ­τός πού εὐ­λο­γεῖ καί με­τα­δί­δει τή Θεί­α Χά­ρη στούς πι­στούς διά τοῦ ἱ­ε­ρέ­ως εἶ­ναι τό ἴ­διο τό Πρό­σω­πο τοῦ Ἁ­γί­ου Πνεύ­μα­τος. Ἐ­νερ­γός ἡ Θεί­α Χά­ρη δι­α­τη­ρεῖ­ται στό χα­ρι­σμα­τι­κό φο­ρέ­α της μό­νο κά­τω ἀ­πό σα­φεῖς προ­ϋ­πο­θέ­σεις. Καί αὐ­τές οἱ προ­ϋ­πο­θέ­σεις, κα­τά τόν Ἅγιο Ἐ­φραίμ, εἶ­ναι ἡ τα­πει­νο­φρο­σύ­νη καί ἡ ἐκ καρ­δί­ας εὐ­γνω­μο­σύ­νη πρός τόν δο­τῆρα της. Πολ­λοί εἶ­ναι ἐ­κεῖ­νοι, πού λί­γο ἤ πο­λύ ἐ­νερ­γο­ποι­οῦν κά­πο­τε τήν ἐν­τός τους Χά­ρη τοῦ Ἁ­γί­ου Πνεύ­μα­τος. Ὅ­μως ἡ πρά­ξη ἔ­δει­ξε, κα­τά τόν Ἅγιο Ἐ­φραίμ, ὅ­τι κα­νείς δέν μπό­ρε­σε νά τήν δι­α­τη­ρή­σει ἐ­νερ­γό –καί πο­λύ πε­ρισ­σό­τε­ρο νά αὐ­ξή­σει τήν ἐ­νερ­γο­ποί­η­σή της- χω­ρίς τήν ἀ­σκη­τι­κή μα­θη­τεί­α καί πρά­ξη καί κυ­ρί­ως χω­ρίς πνευ­μα­τι­κή κα­θο­δή­γη­ση ἀ­πό ἔμ­πει­ρο πνευ­μα­τι­κό ὁ­δη­γό.

Δείτε και – Οἱ προϋποθέσεις ἐνεργοποιήσεως καί διατηρήσεως τῆς Θείας Χάριτος ἐντός μας, κατά τόν Ἅγιο Γέροντα Ἐφραίμ Κατουνακιώτη (B΄ μέρος)


1 σχόλιο:

Unknown είπε...

Εκπληκτικο Άρθρο ευχαριστούμε κύριε καθηγητα

Oι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Η φωτογραφία μου
Για επικοινωνία : Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο: aktinesblogspot@gmail.com