Η Διπλή Όψη ενός Βουδιστικού Κινήματος
Ogyen Kunzang
Chöling
Το Ogyen Kunzang Chöling (OKC) αποτελεί ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα και πολύπλοκα θρησκευτικά κινήματα της σύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας, το οποίο έχει τις ρίζες του στον έντονο πνευματικό αναβρασμό της δεκαετίας του ’70. Γεννημένο από τη διασταύρωση του Δυτικού ενδιαφέροντος για τον Ανατολικό μυστικισμό και τις κοινοτικές ουτοπίες, το OKC ξεκίνησε ως μια κοινότητα με βαθιά βουδιστική έμπνευση.
Ωστόσο, η πορεία του χαρακτηρίστηκε από μια σταθερή διχοτομία, από τη μία πλευρά, η προσήλωση σε διδασκαλίες του Θιβετιανού Βουδισμού της σχολής Nyingmapa· από την άλλη, οι κατηγορίες, οι νομικές έρευνες και η επίσημη καταγραφή του ως «σέκτα» από κρατικούς οργανισμούς στην Ευρώπη.
Στην καρδιά της ίδρυσης και της διαμόρφωσης του OKC βρίσκεται ο ιδρυτής του, Robert Spatz. Γεννημένος στις Βρυξέλλες το 1944, ο Spatz προερχόταν από ένα πλούσιο περιβάλλον, όντας ο μοναχογιός ενός επιτυχημένου επιχειρηματία ακινήτων. Αυτό το υπόβαθρο του επέτρεψε να ακολουθήσει τα πνευματικά του ενδιαφέροντα, τα οποία αρχικά επικεντρώνονταν στη γιόγκα, τον διαλογισμό και τις New Age τάσεις που ήταν ιδιαίτερα δημοφιλείς εκείνη την εποχή. Ήδη από τη δεκαετία του ’60, ο Spatz ξεκίνησε να ιδρύει συνεταιρισμούς εστίασης και πώλησης βιολογικών προϊόντων στις Βρυξέλλες, παράλληλα με τη δημιουργία ενός κέντρου μελέτης της γιόγκα. Αυτές οι πρώτες πρωτοβουλίες έθεσαν τις βάσεις για τη μελλοντική κοινοτική δομή του OKC.
Η κρίσιμη στροφή έγινε μεταξύ 1969 και 1972, όταν ο Robert Spatz πραγματοποίησε αρκετά ταξίδια στο Darjeeling της Ινδίας, όπου ζούσαν Θιβετιανοί πρόσφυγες. Εκεί, ισχυρίζεται ότι συνάντησε τον Lama Khangyur Rinpoché (1897-1975), έναν σεβαστό δάσκαλο της αρχαιότερης σχολής του Θιβετιανού Βουδισμού, της Nyingmapa. Ο Spatz υποστήριξε ότι έλαβε από τον Λάμα το όνομα και τον τίτλο «Lama Kunzang Dorjé» και την εντολή να διδάξει, να βοηθήσει στη δημιουργία βουδιστικών ναών και να στηρίξει τους εξόριστους Θιβετιανούς. Αυτή η αναγνώριση, αν και αμφισβητούμενη από πολλούς, αποτέλεσε το θεμέλιο της πνευματικής του αυθεντίας, επιτρέποντάς του να ιδρύσει το Ogyen Kunzang Chöling (OKC), το οποίο νομικά συγκροτήθηκε ως μη κερδοσκοπικό σωματείο (ASBL) στο Βέλγιο το 1972. Η δομή του κέντρου βασιζόταν στην κοινοτική εργασία, τα μέλη παρείχαν δωρεάν εργασία στην κοινότητα, λαμβάνοντας ως αντάλλαγμα στέγαση, τροφή και την διδασκαλία του δόγματος. Η κοινότητα, που εκτιμάται ότι αριθμούσε μεταξύ 50 και 500 ακολούθους, απέκτησε επίσης σημαντική περιουσία σε ακίνητα, γεγονός που επισήμανε η γαλλική κοινοβουλευτική έκθεση του 1999. Σημαντικό είναι το γεγονός ότι, τον Φεβρουάριο του 2024, το Ogyen Kunzang Chöling αντικατέστησε επίσημα την επωνυμία του με αυτήν του Μαχαγιάνα Βουδιστικού Κέντρου (Centre Bouddhique Mahayana), μια κίνηση που μπορεί να ερμηνευτεί ως προσπάθεια απομάκρυνσης από το βεβαρυμμένο παρελθόν του ονόματος OKC.
Η αρχική έλξη του OKC για εκατοντάδες ανθρώπους προήλθε από την υπόσχεση μιας αυθεντικής βουδιστικής ζωής, συνδυασμένης με το κοινοτικό ιδεώδες. Ο Spatz/Lama Kunzang Dorjé προσέφερε έναν τρόπο ζωής που έφευγε από τα δυτικά καταναλωτικά πρότυπα, εστιάζοντας στην πνευματική ανάπτυξη και τη συλλογική εργασία. Η έμφαση στις διδασκαλίες της σχολής Nyingmapa, μιας παράδοσης γνωστής για την εστίασή της στους εσωτερικούς διαλογισμούς, έδωσε ένα βάθος και μια φαινομενική αυθεντικότητα στο κίνημα.
Ωστόσο, η ίδια η δομή της κοινότητας, όπου η εξάρτηση από τον ηγέτη και η υποχρέωση κοινοτικής εργασίας ήταν απόλυτη, άρχισε να δημιουργεί ρήγματα. Το κλειστό περιβάλλον της κοινότητας, σε συνδυασμό με την απόλυτη εξουσία του ιδρυτή, δημιούργησε ένα έδαφος πρόσφορο για κατάχρηση εξουσίας. Η UNADFI και αντίστοιχα όργανα, όπως η γαλλική MIVILUDES, άρχισαν να αναφέρουν προβληματικές πρακτικές. Οι διδασκαλίες, αν και βασίζονταν στον Βουδισμό, φέρονταν να μεταδίδονταν με τρόπο που ενίσχυε τη χειραγώγηση και την ψυχολογική εξάρτηση των μελών. Ένα από τα πιο σοβαρά ζητήματα που τέθηκαν ήταν η άτυπη εκπαίδευση των παιδιών της κοινότητας. Η OKC φέρεται να αρνούνταν τη δημόσια εκπαίδευση, παρέχοντας τη δική της, ελεγχόμενη διδασκαλία, γεγονός που σήμαινε απομόνωση και περιορισμένη κοινωνική ανάπτυξη για τα παιδιά.
Η πνευματική πορεία του OKC σκιάστηκε δραματικά από τις κοινοβουλευτικές έρευνες και τις δικαστικές υποθέσεις που ήρθαν στο φως στα τέλη του 20ού αιώνα. Τόσο στη Γαλλία όσο και στο Βέλγιο, η οργάνωση βρέθηκε στο επίκεντρο εκθέσεων που αφορούσαν τις σεκταριστικές παρεκκλίσεις. Οι εκθέσεις αυτές περιλάμβαναν λεπτομερείς αναφορές για τον οικονομικό πλούτο του οργανισμού και, κυρίως, για τις καταγγελίες που αφορούσαν σοβαρές παραβιάσεις των δικαιωμάτων των μελών.
Οι κατηγορίες που απασχόλησαν τη δικαιοσύνη ήταν ιδιαίτερα βαριές και περιλάμβαναν κατάχρηση αδυναμίας (abus de faiblesse) σε βάρος ευάλωτων ατόμων, οικονομικές απάτες, και το πιο σοβαρό, κατηγορίες για σεξουαλική κακοποίηση (abus sexuels), συμπεριλαμβανομένης της κακοποίησης παιδιών και εφήβων που ζούσαν στην κοινότητα. Η νομική μάχη μεταξύ του OKC και των πρώην μελών ή των οικογενειών τους διήρκεσε δεκαετίες, με πολυάριθμες δικαστικές έρευνες και δίκες που προσπάθησαν να διαλευκάνουν το κατά πόσον οι πνευματικές διδασκαλίες χρησιμοποιούνταν ως προκάλυμμα για εγκληματικές πράξεις και εκμετάλλευση.
Η υπόθεση του OKC ανέδειξε μια κεντρική πρόκληση για τις δυτικές δημοκρατίες: τη διάκριση μεταξύ της θρησκευτικής ελευθερίας και της προστασίας του ατόμου από την εκμετάλλευση και την κακοποίηση. Το ζήτημα που τέθηκε από τους αναλυτές ήταν επίμονο: το Ogyen Kunzang Chöling ήταν «αυθεντικό Θιβετιανό βουδιστικό κέντρο ή πραγματικός σεκταριστικός όμιλος;». Οι κυβερνητικές επιτροπές, λαμβάνοντας υπόψη την απομόνωση, τον οικονομικό έλεγχο, την αδιαφάνεια και τις καταγγελίες για κακοποίηση, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι επρόκειτο για έναν οργανισμό που παρουσίαζε σεκταριστικές παρεκκλίσεις, παρά την βουδιστική του προέλευση.
Συνοψίζοντας, η ιστορία του Ogyen Kunzang Chöling είναι μια μελέτη περίπτωσης για τη διαφθορά του ιδεαλισμού. Αυτό που ξεκίνησε ως ένα πνευματικό όραμα κοινοτικής ζωής από τον Robert Spatz, μετατράπηκε με την πάροδο των ετών σε μια οργάνωση που στοιχειώνεται από νομικές και ηθικές σκιές. Η αλλαγή του ονόματος σε Μαχαγιάνα Βουδιστικό Κέντρο το 2024 μπορεί να σηματοδοτεί μια προσπάθεια για νέο ξεκίνημα, ωστόσο, η κληρονομιά του OKC παραμένει συνδεδεμένη με τον συνεχιζόμενο αγώνα για την προστασία των ατόμων μέσα σε κλειστές πνευματικές ομάδες.
Πηγές:
-https://www.unadfi.org/actualites/groupes-et-mouvances/ogyen-kunzang-choling-okc-que-sait-on-de/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου