Αντί μνημοσύνου για τον Στρατηγό Μακρυγιάννη (27 Απριλίου 1864)

 

Το κείμενο που ακολουθεί είναι γραμμένο από τον όσιο γέροντα Παϊσιο τον Αγιορείτη.

Το δημοσίευσε ο μακαριστός λόγιος μοναχός π. Νικόδημος Μπιλάλης (1932— † 4.6.2014) στο τεύχος 36/Μάρτιος 1986 τού περιοδικού «Πολύτεκνη Οικογένεια» το οποίο εξέδιδε ως ιδρυτής της Πανελληνίου Ενώσεως Φίλων τών Πολυτέκνων.

Προλογίζοντας το , αναφέρει:

«Στην άδικη κριτική τού αγνού ήρωα Στρατηγού Μακρυγιάννη έρχεται να καταθέσει την δική του ειλικρινή και όντως αποκαλυπτική μαρτυρία ένας σύγχρονος αγιορείτης Ασκητής, που ειλικρινά πόνεσε και πονάει για την ασέβεια που έγινε ή γίνεται στο πρόσωπο και το έργο τού μεγάλου αγωνιστή και ευεργέτη .Το παραθέτουμε αυτούσιο , με το δικό του φραστικό που αποκαλύπτει την καρδιακή πηγή του και όχι την εγκεφαλική».

Ο Άγιος Παΐσιος για τον αγνό ήρωα Στρατηγό Μακρυγιάννη

O αγνός ήρωας Στρατηγός Μακρυγιάννης ενώ αγωνίστηκε περισσότερο από κάθε άλλον για την απελευθέρωση της πατρίδος μας από τον βάρβαρο τουρκικό ζυγό, και στην συνέχεια αγωνίστηκε με θεϊκό ζήλο για να μην υποδουλωθούμε πνευματικά από τους Φράγκους, δυστυχώς ορισμένοι από εμάς , μιμητές τού Χαμ , όχι μόνο δεν πάμε να καλύψουμε ένα μικρό μέρος, αλλά πάμε να πετάξουμε λεκέδες στο λεύκό του χιτώνα.

Κι ενώ οικονόμησε ο καλός Θεός να παρουσιασθεί και το δεύτερο αυτό καλό βιβλίο του «Οράματα και θάματα» στα πολύ δύσκολα αυτά χρόνια που περνούμε , για να βοηθηθούμε όλοι μέσα μας  -γιατί έχει για όλους μας αυτό που μάς λείπει στην εποχή μας- , δυστυχώς ο Πονηρός πάει να χαλάσει τον λογισμό μας από ορισμένα γεγονότα που αναφέρονται στο βιβλίο για να μην ωφεληθούμε.

Μέσα όμως σ' έναν τόνο γερά καρύδια που μας δίνει  «ευλογία» ο καλός Μακρυγιάννης επόμενο είναι να βρεθούν και ένα κιλό κούφια. Γιατί λοιπόν να σχολιάσουμε το ένα κιλό κούφια αφού σαν άνθρωποι δεν μπορούμε να έχουμε την θεϊκή τελειότητα αλλά την ανάλογη ανθρώπινη τελειότητα , μέσα στην οποία θα υπάρχουν και οι ανθρώπινες ατέλειες ;

Φυσικά δεν μπορούμε να πούμε πως όλα τα οράματα του Μακρυγιάννη ήταν θεϊκά , γιατί πολλά από αυτά ήταν και της αγωνίας του. Αυτά όμως πρέπει να μας συγκινούν περισσότερο από τα θεϊκά , διότι σ' αυτά βλέπει κανείς τη μεγάλη αγωνία του αγνού ήρωα , που δεν έκλεινε μάτι και σε κατάσταση μεταξύ ύπνου και εγρηγόρσεως τα έβλεπε αυτά. Ορισμένα δε ήσαν όνειρα αλληγορικά και ορισμένα οράματα θεϊκά, που έχουν έννοιες αλληγορικές , και όχι κατά γράμμα ερμηνείες λογικές.

Είχε παρουσιαστεί στις αρχές και μια γυναίκα με οράματα (οραματίστρια) στην οποία έδινε σημασία ο Μακρυγιάννης. Κι εδώ ακριβώς μπορούμε να δούμε πολύ καθαρά την πολλή ταπείνωση του Στρατηγού, ο οποίος παραδεχόταν στα πνευματικά την γυναίκα αυτή. Μετά όμως την κατάλαβε και περιορίστηκαν τα οράματα στα γνήσια θεϊκά και εκείνα της αγωνίας.

Όπως ανέφερα περνούσε δύσκολες μέρες το Έθνος. Γιατί οι Φράγκοι είχαν βαλθεί να μάς φραγκέψουν  και ο μόνος που πονούσε πολύ και αγωνιζόταν με ζήλο ήταν ο στρατηγός Μακρυγιάννης.

Τώρα ας μιλήσουμε λίγο για τα οράματα του. Κατ αρχάς τα οράματα του δεν εξηγούνται με την λογική. Ούτε και η παντοδυναμία τού Θεού σταματάει μέχρις εκεί που φθάνει η ανθρώπινη λογική, αλλά προχωρεί και πέρα της λογικής μας. Γι'αυτό και λέγονται θαύματα. Πολλά δε οράματα, όπως ανέφερα , έχουν αλληγορική έννοια, όπως βλέπουμε στην Αγία Γραφή και στους βίους των Αγίων.

Αναφέρει επί παραδείγματι η Παλαιά Διαθήκη για τον Προφήτη Ηλία «και ιδού άρμα πυρός και ίπποι πυρός και διεχώρισεν ανά μέσον αμφοτέρων και ανελήφθη Ηλίας εν συσσεισμώ ως εις τον ουρανόν» (Δ' Βασιλειών 2,11) .Αυτό λοιπόν πώς εξηγείται με την λογική ;Πώς ανέβηκε το άρμα στον ουρανό ; τι έγιναν μετά τα άλογα ; Μα και το χρώμα το ύποπτο ; (κόκκινα άλογα , κόκκινα άρμα! ).

Βλέπουμε επίσης στους Βίους των Αγίων πολλά, όπως με τον Άγιο Ευφρόσυνο, ο οποίος γιορτάζεται στις 11 Σεπτεμβρίου. Αναφέρεται λοιπόν στον Βίο τού Αγίου ότι ένας ευλαβής ιερεύς τού μοναστηριού , στο οποίο ο Άγιος ήταν μάγειρος, είδε σε όραμα τον Άγιο Ευφρόσυνο στον Παράδεισο. Αφού τον ανεγνώρισε και τον ρώτησε για το πώς βρέθηκε εκεί, ζήτησε ο ιερεύς από τον Άγιο: «Δύνασαι να μοί δώσης κανένα από τα αγαθά ταύτα; .Ο Ευφρόσυνος απεκρίθη: ναι, θέλεις λάβη από αυτά με την χάριν τού Θεού μου.

Τότε ο ιερεύς τού έδειξε μήλα τινά και εζήτει να τού δώση από αυτά. Λαβών δε μερικά μήλα ο Ευφρόσυνος έβαλε αυτά εις το επανωφόριον τού ιερέως... Αφού εξύπνησεν ο ιερεύς και ενώ ενόμιζεν ότι η οπτασία την οποίαν έβλεπε ήτον όνειρον, απλώσας την χείρα του εις το επανωφόριον του, ω του θαύματος! ευρήκε πραγματικώς τα μήλα και θαυμάσας... έμεινε ακίνητος.....Έπειτα πηγαίνων εις την εκκλησίαν και βλέπων εκεί στεκόμενον τον Ευφρόσυνον... τον ώρκιζε δια να τού ειπή πού ήτο εκείνην τήν νύκτα... τότε ο ταπεινόφρων Ευφρόσυνος απεκρίθη: -Εκεί ,πάτερ, ήμουν όπου είναι τα αγαθά, όσα μέλλουν να κληρονομήσουν οι αγαπώντες τον Θεόν, τα οποία και συ προ πολλών χρόνων εζήτεις να ίδης , εκεί είδες και εμέ...».

Αλλ' ενώ ξέρουμε ότι ο Ουράνιος παράδεισος δεν έχει ούτε μηλιές ούτε αχλαδιές, και όμως παρουσίασε ο Θεός έναν όμορφο Παράδεισο με πραγματικά μήλα, για να βοηθήση και μ' αυτόν τον τρόπο τους δούλους Του. Και χρησιμοποιεί πολλούς τέτοιους και διαφορετικούς τρόπους για να βοηθήσει το πλάσμα Του ο Θεός. Δι’ αυτό ας μη τα εξετάζουμε λογικά.

Οι Άγιοι Πατέρες μάς λέγουν να προσέχουμε πολύ από τα οράματα, γιατί είναι και εκ τού Πονηρού, για να μην πλανεθούμε και για να διακρίνουμε το καλό από το κακό ! Λέγουν λοιπόν ότι το θεϊκό φώς είναι λευκό ενώ τού Πονηρού είναι κόκκινο. Μιλάνε φυσικά σε γενικές γραμμές οι Άγιοι Πατέρες γιατί παρουσιάζεται καμμιά φορά και «ως άγγελος φωτός» ο Σατανάς.

Έχουμε , όπως ανέφερα, το περιστατικό τού Προφήτου Ηλία «άρμα πυρός και ίπποι πυρός». Επίσης λέγουν οι άγιοι Πατέρες ότι ο Άγγελος τού Θεού σκορπάει χαρά, ενώ ο μετασχηματιζόμενος είς Άγγελον πονηρός δημιουργεί ταραχή.Ο Πονηρός όμως, σαν πονηρός που είναι , τι κάνει ;;

Ερεθίζει την καρδιά σαρκικά και πλανάει τον άνθρωπο με αυτού του είδους την σαρκική χαρά , όταν ο άνθρωπος δεν έχει γευτεί την θεϊκή αγαλλίαση, για να μπορεί να διακρίνει την θεϊκή από την σαρκική.

Δι' αυτό καλά είναι να βλέπουμε τα οράματα με την αγία πατερική διάκριση και όχι να δίνουμε δικές μας ερμηνείες απόλυτες και να αδικούμε τον Μακρυγιάννη.
Όταν λοιπόν αναφέρει ο Μακρυγιάννης ότι είδε την Αγία Τριάδα κατάμαυρη, εννοούσε πένθιμη, δηλαδή στενοχωρημένη και όχι σκοτεινή.                                    

  Όπως επίσης όταν λέει  «η Παναγία ξεποδαριάστηκε» , μίλησε με την γλώσσα που μιλούσαν τότε και μπορούσαν να καταλάβουν οι άνθρωποι εκείνης  τής εποχής .Τέτοια πολλά και παρόμοια συναντά κανείς πολλά τα γραφτά του Μακρυγιάννη. Όπως επίσης όταν λέει ο Χριστός «Ό,τι έκανες εσύ σε τούτη τη δυστυχισμένη και το Βρέφος (σαν να το ) έκαμε ο άγιος Γιάννης ο Βαπτιστής στη μητέρα μου και μένα...».

Είναι δηλαδή τρόπος τού λέγειν , όπως αναφέρει ο ίδιος ο Χριστός  , παρόμοιο παράδειγμα στο Ευαγγέλιο της Κρίσεως :«εφ' όσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων , εμοί εποιήσατε».

Bλέπουμε πολλές φορές ακόμα και υποτακτικούς Γεροντάδων να μη μπορούν να αποδώσουν αυτό που εννοούσε ο πνευματικός τους πατέρας, κι ενώ ζούσαν μαζί χρόνια και τα γραφτά του Γέροντα τους να είναι καθαρογραμμένα στην ίδια γλώσσα της εποχής τους.

Πόσο μάλλον είναι δύσκολο για έναν μορφωμένο τής εποχής μας, όσο καλή διάθεση  και αν έχει, να μπορέσει να εξηγήσει τα δυσανάγνωστα γραφτά τού Στρατηγού Μακρυγιάννη και να καταλάβει το Πνεύμα του. Επομένως θα έχουν γίνει και πολλές παρεξηγήσεις. Γι αυτό πρέπει να έχουμε καλούς λογισμούς, αγνούς, για να καταλάβουμε τον αγνό ήρωα Μακρυγιάννη.

Βλέπουμε και στην Αγία Γραφή εάν ο Θεός επέτρεπε μια μικρή διευκρίνιση σε ορισμένα γεγονότα δεν θα υπήρχε καμμιά αμφιβολία σε κανέναν. Και όμως δεν επέτρεψε, για να γίνει το διπλό κοσκίνισμα των ανθρώπων. Πρώτα να καθαρίσει η ήρα από το σιτάρι και στη συνέχεια το αψώμωτο ψωμί από το ψωμωμένο. Με άλλα λόγια δίνουμε εξετάσεις μ' αυτόν τον τρόπο στην πίστη μας ,στην αγάπη μας και στους καθαρούς λογισμούς μας.

Δι’ αυτό ας δούμε τον Μακρυγιάννη με καθαρή καρδιά και καθαρό μάτι. Γιατί αυτός ήταν καθαρός, είχε ψυχική καθαρότητα. Δίκαιος, φιλότιμος, αγωνιστής τής Πατρίδος και αγωνιστής στα πνευματικά με πολλή ευλάβεια και μη τον κρίνουμε κοσμικά.
Δυστυχώς στην εποχή μας κρίνουμε κοσμικά και αμαρτάνουμε. Ενώ παλιά μεν πνευματικοί άνθρωποι για να εκφέρουν γνώμη θα έπρεπε να προσευχηθούν πολύ , εάν δε ήταν κοσμικοί να σκεφθούν πολύ. Σήμερα δυστυχώς αυτό που παρατηρείται είναι ότι ούτε προσευχόμεθα , ούτε σκεπτόμεθα, αλλά ενεργούμε κρίνουμε κ.τ.λ.

Μα γιατί να μάς φαίνεται παράξενο το να βλέπει θεϊκά οράματα ένας τόσο καλός άνθρωπος όπως ο Μακρυγιάννης με ψυχική καθαρότητα , ειλικρίνεια , θεϊκή δικαιοσύνη, αρχοντιά πνευματική, φιλότιμο, θυσία κ.α ; Από μικρό παιδάκι έκανε εδαφιαίες μετάνοιες αντί γυμναστική , προσκυνούσε τον Θεό με ευλάβεια , μέχρι τα γεράματα του μετάνοιες με τις ώρες, παρόλο που είχε και τραύματα , που άνοιγαν οι πληγές του προσκυνώντας τον Θεό και ζητώντας την βοήθεια για την σωτηρία του για την σωτηρία του κόσμου και την σωτηρία τού Έθνους , με πολύ ταπείνωση έβρεχε το πάτωμα με τα πολλά του δάκρυα.

Επόμενον ήταν να αναπαυθεί το Πνεύμα τού Θεού στον Στρατηγό Μακρυγιάννη και να τον χρησιμοποιήσει ο Θεός σαν νέο Μωϋσή να οδηγήσει τον νέο Ισραήλ (τον ελληνικό λαό) στην ορθόδοξη πάλι πορεία του μετά την τουρκική σκλαβιά.
Επέτρεψε δε ο καλός Θεός να δεί πολλά οράματα :τον Χριστό, την Παναγία και πολλούς Αγίους για να καταλάβουμε εμείς οι μεταγενέστεροι τον μεγάλο κίνδυνο που διέτρεχε το Έθνος μας , και την μεγάλη προστασία τού Χριστού, τής Παναγίας και των αγίων σαν να έκαναν «παγκοινιά» για να μη μας φραγκέψουν .

Βλέπει κανείς μέσα σ' όλον τον αγώνα του Μακρυγιάννη την ορθόδοξη ευαισθησία του μαζί με την αγιοπατερική του ακρίβεια σε όλα. Παράλληλα δε και την ανεξικακία τού ήρωα , που δεν τους καταδικάζει ο ίδιος τους αλλόθρησκους γιατί αυτό είναι θέμα τού Θεού. Αλλά «αφήστε μας ήσυχους με την Ορθοδοξία μας, σαν να τους λέει, και ας σωθεί και ο καθένας σας με τη θρησκεία του».

Ο Στρατηγός Μακρυγιάννης το γνήσιο τέκνο τής Εκκλησίας μας , ήταν από μικρός αναθρεμμένος , μεγαλωμένος και καπνισμένος με το λιβάνι στην Εκκλησία. Και στην συνέχεια σαν γνήσιος πια Πατέρας τού Έθνους, μπαρουτοκαπνισμένος και τραυματισμένος, χύνοντας δάκρυα με πόνο στον Θεό και αίμα για την λευτεριά μας. Και αν θέλουμε να τον γνωρίσουμε θα πρέπει να ξεκαπνίσουμε την καρδιά και τους λογισμούς μας.

1 Αυγούστου, Μνήμη των Αγίων Μακκαβαίων, 1984 ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ
Μοναχός Παΐσιος