Η αναγκαιότητα της κοινής λατρείας, (Κυριακή Ι΄ Λουκά).

Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ, (ΚΥΡΙΑΚΗ Ι΄ ΛΟΥΚΑ).

Αρχ. Παύλου Δημητρακοπούλου, Θεολόγου- συγγραφέως - Ι. Μ. Κυθήρων και Αντικυθήρων

Εν Κυθήροις τη 7η Δεκεμβρίου 2025

    Η σημερινή Κυριακή, αγαπητοί μου αδελφοί, είναι η δεκάτη Κυριακή του Λουκά και το μεν αποστολικό ανάγνωσμα, που ακούσαμε προηγουμένως, είναι μια περικοπή από την προς Εφεσίους επιστολή του αποστόλου Παύλου, το δε ευαγγελικό, μια περικοπή από το 13ο κεφάλαιο του κατά Λουκάν Ευαγγελίου. 

Στην περικοπή αυτή ο ευαγγελιστής Λουκάς μας περιγράφει το γνωστό σε όλους μας θαύμα της θεραπείας μιάς συγκύπτουσας γυναίκας, που έγινε περί το τέλος της δημοσίας δράσεως του Κυρίου σε μια από τις συναγωγές της Γαλιλαίας, την ημέρα του Σαββάτου. Η άρρωστη αυτή γυναίκα είχε το σώμα της από τη μέση και πάνω καμπουριασμένο και κυρτωμένο προς τα κάτω, χωρίς να μπορεί να σηκώσει το κεφάλι της προς πάνω. Όχι δε τυχαία η Εκκλησία μας όρισε να αναγινώσκεται κάθε χρόνο η περικοπή αυτή τρείς Κυριακές πριν από τα Χριστούγεννα, διότι το γεγονός αυτού του θαύματος μας δίδει μια παραστατική εικόνα της ιστορίας της ανθρωπότητος, η οποία κυρτωμένη από το βάρος της αμαρτίας με το βλέμμα στραμμένο στις γήινες απολαύσεις του κόσμου, ανορθώθηκε με την ενανθρώπιση του Κυρίου και έστρεψε το βλέμμα της προς τον ουρανό.

    Όπως διηγείται ο ευαγγελιστής, ο Κύριος: «Ήν διδάσκων εν μιά των συναγωγών εν τοις σάββασι». Δηλαδή ήρθε σε μια από τις συναγωγές την ημέρα του Σαββάτου με σκοπό να συμμετάσχει στην κοινή λατρεία των Ιουδαίων και να διδάξει τον λόγο του Θεού. Αν και ο Κύριος συνήθιζε πολλές φορές να προσεύχεται κατά μόνας, σχεδόν όλη τη νύχτα στο ύπαιθρο, εν τούτοις δεν παρέλειπε ποτέ να παρευρίσκεται τα Σάββατα στις συναγωγές, προκειμένου να συμμετέχει μαζί με τους Ιουδαίους στην κοινή προσευχή και λατρεία, αλλά και για να διδάξει τον λόγο του Θεού.

    Η πράξη αυτή του Κυρίου μας έχει πολύ μεγάλη σημασία, διότι υπογραμμίζει σε όλους μας την αναγκαιότητα της συμμετοχής μας στην κοινή λατρεία την ημέρα της Κυριακής, όπως και τις άλλες μεγάλες εορτές της Εκκλησίας μας. Ιδιαίτερα τονίζουμε αυτή την αναγκαιότητα για την πνευματική μας καρποφορία, διότι δυστυχώς με πολλή λύπη παρατηρούμε, ότι ελάχιστοι έρχονται και εκκλησιάζονται. Οι περισσότεροι σήμερα δυστυχώς έχουν κόψει κάθε δεσμό με την Εκκλησία, καθόλου δεν εκκλησιάζονται και είναι πνευματικά νεκροί. Άλλοι από αυτούς τρέχουν σε εκδρομές, άλλοι ασχολούνται με τον αθλητισμό, άλλοι ξενυχτούν μέχρι τα ξημερώματα σε νυκτερινά κέντρα και άλλοι βλέπουν τηλεόραση, πίνοντας τον καφέ τους. Αλλά και εκείνοι που ισχυρίζονται ότι είναι χριστιανοί, τις περισσότερες φορές δεν συμμετέχουν στην κοινή λατρεία της Κυριακής, προβάλλοντας διάφορες δικαιολογίες και προφάσεις εν αμαρτίαις. Λέγουν: Γιατί να πάω στην Εκκλησία αφού μπορώ να προσευχηθώ και στο σπίτι μου; Εγώ πιστεύω με τον τρόπο μου. Ο Θεός γνωρίζει ότι έχω πολλές υποχρεώσεις και γι’ αυτό αναγκάζομαι πολλές φορές να δουλεύω και την Κυριακή, διότι διαφορετικά δεν τα βγάζω πέρα. Άλλοι ισχυρίζονται: Δεν μου μένει χρόνος για εκκλησιασμό, διότι όλη την εβδομάδα δουλεύω σκληρά και μόνο μια Κυριακή έχω για να ξεκουρασθώ. 

    Οι άγιοι πατέρες παντού στα συγγράμματά τους τονίζουν την αναγκαιότητα της κοινής λατρείας και ιδιαίτερα όταν την συγκρίνουν με την κατ’ ιδίαν προσευχή. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος παρατηρεί σε κάποια ομιλία του τα εξής: «Εύξασθαι και επί της οικίας δυνατόν. Ούτω δε εύξασθαι ως επί της Εκκλησίας αδύνατον. Ενταύθα γαρ εστί τι το πλέον: Η ομόνοια και της αγάπης ο σύνδεσμος και αι των ιερέων ευχαί». Δηλαδή: Είναι δυνατόν να προσευχηθεί κανείς και στο σπίτι. Είναι όμως αδύνατον να προσευχηθεί όπως όταν προσεύχεται στην Εκκλησία μαζί με άλλους. Διότι εδώ υπάρχει κάτι περισσότερο, που είναι η ομόνοια και ο σύνδεσμος της αγάπης και οι ευχές των ιερέων. Επομένως η ωφέλεια που παίρνει ο χριστιανός στην κοινή λατρεία της Εκκλησίας είναι πολύ μεγαλύτερος. 

    Εάν για τους Ιουδαίους η κοινή λατρεία κατά την ημέρα του Σαββάτου στη συναγωγή ήταν αναγκαία για τον πνευματικό τους ανεφοδιασμό και την πνευματική τους καρποφορία, πολύ περισσότερο αυτό ισχύει για μας τους χριστιανούς. Διότι εμείς στην Εκκλησία δεν ευρίσκομε μία απλή σύναξη για κοινή προσευχή και ανάγνωση του νόμου, όπως οι Ιουδαίοι. Εμείς συμμετέχουμε στο μέγα μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, διά του οποίου ενωνόμαστε με τον Χριστό και μεταξύ μας σε ένα σώμα, στο θεανθρώπινο σώμα του Χριστού. Μέσα στη Θεία Λειτουργία ζούμε την πραγμάτωση και φανέρωση του μυστηρίου της Εκκλησίας στην καθολικότητά της ως σώματος Χριστού.

    Μέσα στη Θεία Λειτουργία δεν είναι πλέον ο άνθρωπος μεμονωμένος και χωρισμένος από τους άλλους, ούτε ένα άτομο που εξαφανίζεται μέσα στο πλήθος. Του δίνεται η δυνατότητα να σπάσει το φράγμα του εγωκεντρισμού του και να έρθει σε κοινωνία αγάπης με τους άλλους. Και τούτο διότι εδώ είναι πλέον όλα κοινά. Ο Θεός είναι κοινός πατέρας όλων, η προσευχή είναι κοινή προσευχή, η πίστη είναι κοινή πίστη, ο πόνος είναι κοινός πόνος, η χαρά κοινή χαρά και προ παντός το σώμα και το αίμα του Χριστού είναι κοινό για όλους, σύμφωνα με τον θεόπνευστο λόγο του αποστόλου: «οι γαρ πάντες εκ του ενός άρτου μετέχομεν», (Α΄ Κορ. 10,17).

    Επί πλέον μέσα στη Θεία Λειτουργία έχουμε παρούσα ολόκληρη την Εκκλησία, και την στρατευομένη και  την θριαμβεύουσα και όχι ένα μέρος αυτής. Όπως ακριβώς και ο κάθε πιστός κατά την ώρα της θείας κοινωνίας μεταλαμβάνει ολόκληρο τον Χριστό και όχι ένα μέρος του Χριστού, αφού Αυτός είναι «ο μελιζόμενος και μη διαιρούμενος, ο πάντοτε εσθιώμενος και μηδέποτε δαπανώμενος». Πάνω στο άγιο δισκάριο, όπου είναι τοποθετημένος ο Αμνός, εικονίζεται ολόκληρη η Εκκλησία με τις μερίδες της Θεοτόκου, των αγίων προφητών, αποστόλων, ιεραρχών, μαρτύρων, οσίων, των αγγέλων και τέλος των ζώντων και των κεκοιμημένων.

    Πέραν τούτου ο ιερέας καθώς συνιερουργεί με τον λαό το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, δίδει στην ευχαριστιακή σύναξη μια καινούργια διάσταση, την διάσταση της αιωνιότητος. Η ευχαριστιακή σύναξη αποκτά ένα υπερκόσμιο χαρακτήρα. Δεν είναι πλέον εκ του κόσμου τούτου, αλλά κάτι άλλο, μια πρόγευση της βασιλείας του Θεού. Γίνεται τύπος και απομίμηση της ουράνιας Θείας Λειτουργίας, την οποία είδε σε όραμα ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος και την οποία περιγράφει στο 4ο κεφάλαιο της Αποκαλύψεως. Στο όραμα αυτό είδε τις μυριάδες των αγγέλων να παρίστανται μετά φόβου και τρόμου ενώπιον του καθημένου επί του θρόνου, καθώς επίσης και τους 24 πρεσβυτέρους, που αντιπροσωπεύουν την θριαμβεύουσα Εκκλησία, να περιστοιχίζουν το  θρόνο του Θεού.

    Πέραν αυτών η Θεία λειτουργία έχει ένα βαθύτατα κοινωνικό χαρακτήρα. Ενώ δηλαδή από τη μια μεριά ανυψώνει τον πιστό μέχρι το θρόνο του Θεού και τον καθιστά συλλειτουργό των αγγέλων, από τη άλλη είναι πέρα για πέρα ανθρώπινη. Δεν λησμονεί, ούτε παραθεωρεί τις συγκεκριμένες συνθήκες, κάτω από τις οποίες ζεί. Δεν αγνοεί τα ποικίλλα προβλήματα και δυσκολίες, τις οποίες καλείται να αντιμετωπίσει το κάθε πιστό μέλος της. Αντίθετα μάλιστα, αγκαλιάζει όλα τα θέματα που τους απασχολούν, από τα πλέον φλέγοντα και σημαντικά μέχρι τα πιο λεπτομερειακά. Τα τοποθετεί πάνω στην αγία Τράπεζα και τα παρουσιάζει μέσω του ιερέως στον Θεό, για να έχουν από αυτόν την απάντηση. Προσεύχεται για όλους και για όλα. Για την ειρήνη του σύμπαντος κόσμου, για την ενότητα των πιστών και των Εκκλησιών, για τους εκκλησιαστικούς και πολιτικούς άρχοντες, για το λαό και το στρατό, για την πόλη στην οποία κατοικούμε και για κάθε άλλη πόλη και χώρα, για να έρθουν κατάλληλοι καιροί προς καρποφορία της γης. Επίσης για τους αδελφούς που ταξιδεύουν, που βρίσκονται στο κρεβάτι του πόνου, τους αιχμαλώτους κ.λ.π. 

    Από όλα όσα ακροθιγώς αναφέραμε, αδελφοί μου, μπορούμε κάπως να καταλάβουμε, πόσο μεγάλη ωφέλεια αποκομίζουμε από τη συμμετοχή μας στη Θεία Λειτουργία της Κυριακής. Μπαίνουμε στο ναό χρεωμένοι με πλήθος αμαρτιών και βγαίνουμε ξεχρεωμένοι. Μπαίνουμε τραυματισμένοι και βγαίνουμε θεραπευμένοι. Μπαίνουμε ένοχοι και βγαίνουμε δεδικαιωμένοι. Μπαίνουμε αιχμάλωτοι και βγαίνουμε ελεύθεροι. Μπαίνουμε φορτωμένοι και βγαίνουμε ανάλαφροι. Μπαίνουμε κυρτωμένοι και βγαίνουμε όρθιοι. Απόδειξη η  γυναίκα της ευαγγελικής περικοπής, η συγκύπτουσα, η οποία αν και έπασχε από χρόνια βαρύτατη ασθένεια και θα μπορούσε να προβάλει την ασθένειά της ως δικαιολογία, για να μη πηγαίνει στη συναγωγή, εν τούτοις αυτή με πολύ κόπο και θυσία ερχόταν κάθε Σάββατο, για να λατρεύσει μαζί με τους συμπατριώτες της τον Θεό. Και ό Θεός βλέποντας την  πίστη και  τον κόπο της την ελευθέρωσε.

    Ας ευχηθούμε λοιπόν η κοινή λατρεία να μην αποτελεί πλέον ένα τυπικό θρησκευτικό καθήκον, αλλά μια αναγκαιότητα στη ζωή μας. Αμήν.