π. Αθανάσιος Μυτιληναίος, Το στοιχείον της θλίψεως στη σωτηρία (Κυριακή Γ΄ Νηστειών-Σταυροπροσκυνήσεως)

 

  ΚΥΡΙΑΚΗ Γ΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ[:Μάρκ.8,34-9,1]

 Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου με θέμα:

«ΤΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ ΤΗΣ ΘΛΙΨΕΩΣ ΣΤΗ ΣΩΤΗΡΙΑ»

[εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 3-4-1994] [ Β 295 ]Έκδοσις Β΄

          Σήμερα, αγαπητοί μου, η Εκκλησία μας, στο μέσον της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, προβάλλει τον Τίμιον Σταυρόν προς θέαν, προς κατανόησιν της θεολογίας Του και προς προσκύνησιν υπό των πιστών. Ο Τίμιος Σταυρός είναι το σύμβολον της θυσίας και ταυτόχρονα το σύμβολον της ενισχύσεως. Αυτό σημαίνει ότι η Εκκλησία μας προβάλλει σε κάθε αγιαστική της πράξη τον Τίμιον Σταυρόν, για να φανερώνει κάθε στιγμή ότι το Ευαγγέλιον είναι σταυρικόν. Θα το επαναλάβω. Ότι το Ευαγγέλιον είναι σταυρικόν. Ότι απαιτείται θυσία. Θυσία από τους πιστούς. Ότι αποτελεί όρον εισόδου στην Βασιλεία του Θεού. Είναι ακόμη και ενίσχυσις των πιστών, διότι με τον Τίμιον Σταυρόν ενικήθησαν οι αντίδικοί μας δαίμονες. Επατήθη και το φαινόμενον του θανάτου.

       Γίνεται ακόμη ο Τίμιος Σταυρός η κλίμακα ανόδου μας εις τον ουρανόν. Γιατί η προέκτασις του Τιμίου Σταυρού είναι η Ανάστασις του Χριστού. Ποτέ δεν προβάλλεται ο Σταυρός χωρίς την Ανάσταση. Όταν έχομε του Σταυρού κάποια τελετή, Μεγάλη Παρασκευή, η απόλυσις θα λέγει: «Ὁ ἀναστὰς ἐκ νεκρῶν». Ποτέ ο Τίμιος Σταυρός δεν προβάλλεται χωρίς, να επαναλάβω, την προέκτασή Του, που είναι η Ανάστασις του Χριστού. Η κλίμακα του Ιακώβ έδειχνε την δυνατότητα καθόδου του Θεού, αλλά και την δυνατότητα ανόδου του ανθρώπου. Και αυτή η Κλίμακα είναι τόσον η Θεοτόκος, όσον και ο Τίμιος Σταυρός.

      Τίθεται, όμως, ένα θεμελιακό ερώτημα, που σίγουρα απασχολεί πολλούς από τους αδελφούς Χριστιανούς. Γιατί πρέπει να ζήσουμε την σταυρική ζωή; Όπως διάχυτα φαίνεται εις την σημερινή ευαγγελική περικοπή; Ή, γιατί, όπως λέγει ο Απόστολος μετά τον λιθοβολισμό του στα Λύστρα, «διὰ πολλῶν θλίψεων δεῖ (:πρέπει) ἡμᾶς εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν»; Γιατί «διὰ πολλῶν θλίψεων»; Ή γιατί πρέπει να εισέλθομε, όπως είπε ο Κύριος, δια της στενής πύλης και να περπατήσομε την ζωήν μας, να βαδίσομε στον στενό δρόμο, στην στενήν οδόν; Ή, όπως λέγουν οι Πατέρες, ότι ποτέ κανείς δια της ανέσεως δεν ανέβηκε στον ουρανό. Γιατί; Γιατί, δηλαδή, πρέπει να σηκώσω τον σταυρό μου; Για να σωθώ; Γιατί;

   Η απορία είναι βασικής σημασίας. Ασφαλώς σε όλους έχει δημιουργηθεί, γιατί ασφαλώς αφορά στην ίδια μας την σωτηρία. Μάλιστα θα λέγαμε ότι η διάδοσις του Χριστιανισμού, εφόσον έχει το στοιχείον του σταυρού, και αφαιρεί την άνεσιν, τότε δεν θα μπορούσε εύκολα να διαδοθεί ο Χριστιανισμός. Μήπως είναι ένα ανασταλτικόν στοιχείον στις ιεραποστολές;

    Αλλά ας παρακολουθήσομε το θέμα, να το δούμε, είναι πάρα πολύ σπουδαίο, θα επαναλάβω, είναι θέμα σωτηρίας μας. Αναμφισβήτητα, αγαπητοί μου, ο Θεός ποτέ δεν θα ήθελε τα πλάσματά Του να θλίβονται και να υποφέρουν. Ποτέ. Δεν μας εδημιούργησε, δεν μας έκανε για να θλιβόμαστε. Κανένα πλάσμα του Θεού, μα κανένα, από το ζωικό βασίλειο, δεν είναι δυστυχισμένο. Βέβαια, δευτερευόντως, αν βλέπετε τα σπουργίτια να τρώνε τους σπόρους κάτω στη γη κι έχουν μία ανησυχία, είναι σε μία φοβερή ετοιμότητα να πετάξουν και να φύγουν, γιατί έχουν την αίσθηση ότι καιροφυλακτεί κίνδυνος, αυτό, αγαπητοί μου, είναι γιατί η φύσις αλλοιώθηκε, ένεκα της αμαρτίας των πρωτοπλάστων. Αλλά όμως ο Θεός δεν κάνει κανένα ζώο δυστυχές. Πώς, λοιπόν, θα ήταν ο άνθρωπος δυστυχισμένος; Για ποιον λόγο; Αντίθετα, ο Θεός δημιουργεί έναν Παράδεισον. Εκεί που ετοποθέτησε τους πρωτοπλάστους. Και μας λέγει σαφώς η Αγία Γραφή, ότι ο Παράδεισος αυτός ελέγετο «Παράδεισος τῆς τρυφῆς». Και, όπως ξέρετε, «τρυφή» θα πει απόλαυσις.

      Ο Θεός, ο Ίδιος ο Δημιουργός, ζει στην μακαριότητα. Και τα πλάσματά Του τα καθιστά μακάρια. Έστω κι αν είναι παροδική η ζωή τους. Εννοείται, έξω από τον άνθρωπο. Γιατί ο άνθρωπος επλάσθη, ούτε να πεθάνει, ούτε να μην πεθάνει. Ούτε να πεθάνει, ούτε να μην πεθάνει. Δημιουργός του θανάτου δεν είναι ο Θεός. Αλλά αναλόγως την στάση που θα έπαιρνε ο άνθρωπος, θα ζούσε ή θα πέθαινε. Την στάση έναντι της εντολής του Θεού.

      Όμως από φθόνο, του διαβόλου τον φθόνο, εισάγεται η αμαρτία και το αποτέλεσμά της ήταν και είναι ο θάνατος. Όταν οι πρωτόπλαστοι είδαν τον καρπόν, μετά, πάντοτε από την δαιμονικήν εισήγησιν, που είπε ότι «θα γίνετε θεοί», τότε, τον είδαν, λέγει η Γραφή, «καλὸν εἰς βρῶσιν καὶ ὅτι ἀρεστὸν τοῖς ὀφθαλμοῖς ἰδεῖν καὶ ὡραῖον ἐστὶ τοῦ κατανοῆσαι». Δηλαδή, «καλόν τον δένδρον, ωραίος ο καρπός να τον βλέπεις εις την όρασιν και ευχάριστος στη δοκιμή του, στη γεύση του, στη βρώση του». Τότε άρχισε να γεννιέται για πρώτη φορά η ένοχη ηδονή. Η ένοχη ηδονή. Και λέμε ένοχη την ηδονή αυτήν, γιατί αυτός ο Παράδεισος ήτο τρυφή, ήτο ηδονή· που σημαίνει νόμιμος απόλαυσις. Και η ηδονή, ευθύς μετά εγέννησε την οδύνη, τον πόνο. Έτσι η οδύνη ήτο από την απώλεια της μακαριότητος και τη γεύση του θανάτου. Έκτοτε έχομε αυτό το δίπολο, το αδιάσπαστο δίπολον, ηδονή-οδύνη. Ηδονή-οδύνη.

      Όταν ήλθε ο Χριστός εις τον κόσμον, έζησε τον καρπόν της ηδονής, που είναι η οδύνη. Αλλά χωρίς την ηδονή, βεβαίως. Και τούτο γιατί ανέλαβε την ανθρωπίνη φύση μας, χωρίς φυσικά και την αμαρτία μας. Ο άνθρωπος έπρεπε, με την βοήθεια του Ενανθρωπήσαντος Λόγου, να βαδίσει τον ίδιο δρόμο της επιστροφής, που ήταν η οδύνη. Να γιατί στενή η πύλη, να γιατί στενός ο δρόμος. Έπρεπε να γυρίσει πίσω, δια της οδού της οδύνης. Επί παραδείγματι, δεν ενήστευσε στον Παράδεισο, όταν ο Θεός είπε «Δεν θα δοκιμάσετε από τον καρπόν», απώλεσε τον Παράδεισο. Για να ξαναγυρίσει, έπρεπε να νηστεύσει. Τηρώντας την αρχική συμβουλή, τον αρχικό νόμο, την αρχική εντολή. Ο Θεός, εκείνο που θέτει, θα το φέρει, θα το φέρει, ίσως από μύριες περιπέτειες, δεν αθετείται, όμως, ποτέ ο λόγος Του. «Θα γυρίσεις πίσω; Θα βαδίσεις πάλι τον ίδιο δρόμο, θα τηρήσεις την εντολήν της νηστείας». Γι'αυτό νηστεύομε.

      Επειδή δεν επίστευσε εις τον λόγον του Θεού, ακόμη κάτι καλύτερο παράδειγμα και κεφαλαιώδες και κεντρικό, ότι θα πεθάνεις αν παραβείς την εντολήν του Θεού, οι πρωτόπλαστοι απώλεσαν τον Παράδεισον. Τώρα, για να ξαναγυρίσουν πίσω, πρέπει να βαδίσουν τον ίδιο δρόμο. Ποιο δρόμο; Της πίστεως. Γι'αυτό ο Χριστιανισμός είναι πίστις. Θα πιστέψεις. Σε τι θα πιστέψεις τώρα; Στο θεανθρώπινον πρόσωπον του Χριστού. Γιατί ο Χριστός, ο Θεός που ενηνθρώπησε, κι είναι ο Ίδιος ο Θεός Λόγος μες στον Παράδεισον που έθεσε την εντολή, για να επιστρέψεις, πρέπει να πιστέψεις ότι είναι ο ίδιος. Ο Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός. Τότε δεν επίστεψαν οι πρωτόπλαστοι. Τώρα πρέπει να πιστέψουμε για να γυρίσουμε πίσω. Βλέπετε, δεν αθετείται οτιδήποτε ο Θεός θέτει, το ξαναλέγω.

     Έτσι κι εδώ. Βαδίσαμε την οδόν της οδύνης. Βαδίσαμε την οδόν της ηδονής, για να έρθει η οδύνη. Θα γυρίσουμε πίσω δια της οδού της οδύνης. Με την διαφορά ότι όταν ήλθε ο Χριστός, μας διαφοροποίησε αυτήν την οδύνη. Δεν είναι η οδύνη του κόσμου· που μεθάς, γλεντάς, ασωτεύεις και πονάς. Παίρνεις ναρκωτικά, παίρνεις, τσακίζεις τον εαυτόν σου... Δεν είναι αυτή η οδύνη του κόσμου, του προπατορικού αμαρτήματος και του θανάτου. Δεν είναι αυτή η οδύνη· που γεννάει την αμαρτία ή η αμαρτία την οδύνη. Είναι η οδύνη, εδώ είναι η διαφοροποίησις, που προκαλείται από τη βίωση της πνευματικής ζωής και από την άρση, το σήκωμα του σταυρού. Αυτή η οδύνη. Αυτήν την οδύνη πρέπει τώρα να αποδεχθείς, για να γυρίσεις πίσω. Θα αποβάλεις, θα απαρνηθείς την οδύνη που γεννήθηκε από την αμαρτία, την ηδονή, που είναι ο κόσμος, τα πάθη. Θα πάρεις την άλλη την οδύνη, του σταυρού. Για να γυρίσεις πίσω.

     Είπαμε ότι το σχήμα ηδονή-οδύνη οδήγησε τον άνθρωπο έξω από τον Παράδεισον. Για να ξαναγυρίσει τώρα πρέπει να ακολουθήσει τον αντίστροφο δρόμο. Πώς το είπα; Ηδονή-οδύνη. Τώρα το αντίθετο: Οδύνη-ηδονή. Οδύνη-ηδονή. Αντίστροφα. Και η ηδονή θα είναι η τρυφή της Βασιλείας του Θεού. Με την ηδονή τώρα θα πας στην τρυφή της Βασιλείας του Θεού. Οδύνη-ηδονή. Η οδύνη θα γεννήσει τώρα την ηδονή, την τρυφήν της Βασιλείας του Θεού. Η οδύνη, θα το επαναλάβω, είναι η σταυρική ζωή.

    Έτσι, έχομε τον πνευματικόν τοκετόν. Δηλαδή την απόκτηση της σωτηρίας, μέσα από μια οδύνη. Ξέρετε ότι η γυναίκα άμα γεννάει, έχει οδύνη. Γιατί έχει τις ωδίνες· δηλαδή τους κοιλόπονους. Γράφει ο Ησαΐας, στην ωδή του είναι:  «Καὶ ὡς ἡ ὠδίνουσα (:Και όπως αυτή που κοιλοπονά) ἐγγίζει τοῦ τεκεῖν (:πλησιάζει η ώρα να γεννήσει) καὶ ἐπὶ τῇ ὠδῖνι αὐτῆς ἐκέκραξεν (:και στον πόνο της, στον κοιλόπονό της έκραξε, φώναξε) οὕτως ἐγενήθημεν τῷ ἀγαπητῷ σου (:έτσι κι εμείς –λέει- γινήκαμε για τον αγαπητό Σου. -Ποιον; Για τον Ιησούν Χριστόν) διὰ τὸν φόβον σου, Κύριε· ἐν γαστρὶ ἐλάβομεν καὶ ὠδινήσαμεν (:Βάλαμε τον φόβο Σου μέσα μας, εγκυμονήσαμε τον φόβο Σου, Κύριε, και πονέσαμε τον φόβο της εγκυμοσύνης αυτής. Την οδύνη, ε; Τον φόβο, την οδύνη) καὶ ἐτέκομεν· πνεῦμα σωτηρίας (:και γεννήσαμε το πνεύμα της σωτηρίας)». Η αντίστροφος κίνησις. Ελπίζω να είμαι σαφής.

     Αυτή η οδύνη εκφράζεται από την Καινή Διαθήκη ως εξής. Λέει ο Κύριος: «Εἰσέλθετε διὰ τῆς στενῆς πύλης.  Τί στενὴ ἡ πύλη καὶ τεθλιμμένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν, καὶ ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν! (: Λίγοι είναι εκείνοι που την βρίσκουν)». Ακόμη, ο Κύριος είπε: «Ὃστις θέλει –αυτό που ακούσαμε σήμερα- ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν –Ξέρετε, η απάρνησις του εαυτού μας είναι οδυνηροτάτη. Οδυνηροτάτη. Να απαρνηθείς τον εαυτόν σου-  καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι». «Να σηκώσει όλες τις θλίψεις της ζωής». Ποιες θλίψεις; Αυτές που γεννιώνται στη σύγκρουσή σου με το πνεύμα του κόσμου. Στην σύγκρουσή σου με το πνεύμα του κόσμου. Την ειρωνεία, τον διωγμόν, την αποδοκιμασία. Να σηκώσεις αυτόν τον σταυρόν. Και του Παύλου, που ήδη σας τα είπα αυτά και προηγουμένως: «Διὰ πολλῶν θλίψεων δεῖ (:Με πολλές θλίψεις πρέπει… -Εκείνο το «δεῖ». Το φοβερό «δεῖ»…) ἡμᾶς εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν».    

      Αλλά γιατί; Για δύο λόγους. Ο πρώτος λόγος: Η απαλλαγή μας από τα προσωπικά πάθη, από τις ροπές του προπατορικού αμαρτήματος, από την άσκηση και την ενάσκηση της πνευματικής ζωής. Απ’ αυτά όλα προκύπτει οδύνη. Ξέρετε πώς είναι τα πάθη μας; Κάτι περισσότερο από ό,τι τα στρείδια, κολλημένα στα ύφαλα ενός καραβιού· που έχουν ενσωματωθεί. Εδώ τα πάθη μας και οι ροπές μας έχουν γίνει δευτέρα φύσις… Ώστε να λέμε «ο φυσικός άνθρωπος είναι αυτός κι αυτός», όπως τον περιγράφει η Ψυχολογία. Δεν είναι όμως αυτός ο άνθρωπος, όπως τον περιγράφει η Ψυχολογία. Γι'αυτό και η επέμβαση της Ψυχολογίας δεν είναι η ορθή. Δεν είναι της ώρας να σας πω πιο πολλά. Συνεπώς είναι εύκολο πράγμα να ξεκολλήσεις την δευτέρα σου φύση; Είναι φοβερό. Οδυνηρότατον.

     Ο δεύτερος λόγος. Μας λέγει η Γραφή ότι «ὁ κόσμος ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖται», λέει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης. «Ο κόσμος ολόκληρος βρίσκεται εις την αγκαλιά του διαβόλου». Και εις τον κόσμον αυτόν τον πονηρόν είναι ενταγμένοι οι πνευματικοί άνθρωποι. Πρέπει να ζήσουν κατ’ ανάγκην μέσα εις αυτόν τον κόσμον, να ζήσουν μαζί του, τοπικά. Μαζί του. Δεν ξεχωρίζομε. Στο ίδιο λεωφορείο μπαίνομε, στην ίδια αγορά πηγαίνομε, συναλλασσόμεθα με όλον τον κόσμον, με όλους τους ανθρώπους. Πρέπει να ζήσουμε μαζί του. Συνεπώς; Κι όπως λέγει ο Κύριος: «Ἀνένδεκτον ἐστίν τοῦ μὴ ἐλθεῖν τὰ σκάνδαλα». «Είναι αδύνατον να μην έρθουν τα σκάνδαλα». Γιατί; Επειδή «ὁ κόσμος ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖται».  Θα ‘ρθουν, λοιπόν, τα σκάνδαλα. Όλα αυτά σημαίνουν ότι ο πιστός… -σκάνδαλα, σου λέει ο άλλος: «Πάω στον δρόμο και σκανδαλίζομαι, πάω στην Εκκλησία ακόμα, βλέπω με τα μάτια μου πώς μπαίνουν ημίγυμνοι άνθρωποι, γυναίκες όλο και σκανδαλίζομαι» : «Ἀνένδεκτον ἐστίν τοῦ μὴ ἐλθεῖν τὰ σκάνδαλα». Όλα αυτά σημαίνουν όμως ότι ο πιστός μέσα στον κόσμο, θα πρέπει οπωσδήποτε να ζήσει με θλίψη. Με θλίψη οπωσδήποτε. Θα δεχθεί το σκάνδαλο, την ειρωνεία, τον διωγμό. Είναι εκείνο που είπε ο Κύριος: «Ἐν τῷ κόσμῳ θλῖψιν ἕξετε». Στον κόσμο θα έχετε θλίψη. «Ἀλλὰ θαρσεῖτε· ἐγὼ νενίκηκα τὸν κόσμον». «Πάρετε θάρρος. Εγώ τον ενίκησα τον κόσμον», λέει ο Κύριος.

     Όπως αντιλαμβανόμεθα, αγαπητοί, ο σταυρός είναι απολύτως αναγκαίος για την σωτηρία μας· διότι η θλίψη αντιπροσωπεύεται από τον σταυρόν. Όταν ο Χριστός άπλωσε τις παλάμες Του επί του Σταυρού και Τον κάρφωσαν, δεν ήταν κάποια διασκέδασις, δεν ήταν κάποια άνεσις. Ήταν πόνος και θάνατος. Πρέπει να πεθάνομε εις τον κόσμον αυτόν, ως προς τον κόσμον αυτόν. Ως προς τον κόσμον αυτόν· για να ζήσομε.

    Αλλά σωτηρία σημαίνει οικείωση του Χριστού. Πρέπει να οικειωθώ τον Χριστόν, για να έχω την σωτηρία. Και τούτο διότι ο Χριστός είναι «ὁ ὑπὲρ ἡμῶν» και «ὁ ἀντὶ ἡμῶν». Τι θα πει αυτό; Θα πει ότι ο Χριστός έπαθε επί του Σταυρού, που ο κόσμος βέβαια εσταύρωσε τον Χριστόν και τον ανέβασε εις τον Σταυρόν, ο Χριστός έπαθε ὑπὲρ ἡμῶν, για μας και ἀντὶ ἡμῶν. Εμείς έπρεπε να ανεβούμε επάνω εις τον σταυρόν. Διότι εμείς είμεθα οι αμαρτωλοί. Όχι ο αθώος Ιησούς. Ο Χριστός, όμως, ανέβηκε για λογαριασμό μας. «Ὑπὲρ ἡμῶν» και «ἀντὶ ἡμῶν». Έτσι ο Χριστός γίνεται ο αντιπρόσωπός μας, προσέξατέ το αυτό. Ο αντιπρόσωπός μας, γιατί Εκείνος ανέβηκε εις τον Σταυρόν, Εκείνος, ο αντιπρόσωπός μας, απέναντι στον Άγιον Τριαδικόν Θεόν. Ευαρεστεί εις τον Πατέρα και ο Πατέρας, χάριν του Υιού, χαρίζεται σε όσους αντιπροσωπεύει ο Υιός.

      Αλλά τι είναι εκείνο που καθορίζει την αντιπροσώπευση; Θα το πω άλλη μια φορά· προσέξτε. Η πίστις. Όταν πιστέψω στο θεανθρώπινον πρόσωπον του Χριστού, ήδη αντιπροσωπεύτηκα από τον Χριστόν. Εάν δεν Του αναθέσω αυτήν την αντιπροσώπευση, δεν σώζομαι. Πάλι η πίστις. Αλλά όχι μόνον η πίστις, αλλά και η οικείωσις στο πάθος του Χριστού. Το πάθος Του, θα γίνει πάθος μου. Πώς; Όταν συσταυρωθώ. Σταυρωθώ μαζί με τον Χριστόν. Πώς δηλαδή; Θα ανεβώ πάνω στον Σταυρόν; Πώς θα γίνει αυτό; Ακούστε πώς το λέγει ο Παύλος: «Χριστῷ συνεσταύρωμαι – Είδατε; Συνεσταύρωμαι. Μαζί με τον Χριστό σταυρώθηκα- Ζῶ δὲ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός (:Την ζωή την παλιά, την ζωή της αμαρτίας δεν την ζω πια. Έχω πεθάνει ως προς αυτήν)· ὃ δὲ νῦν ζῶ ἐν σαρκί, ἐν πίστει ζῶ τῇ τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀγαπήσαντός με καὶ παραδόντος ἑαυτὸν ὑπὲρ ἐμοῦ».

     Κι εκείνο το θαυμάσιον: «Ἀνταναπληρῶ –γράφει στους Κολοσσαείς, ἀνταναπληρῶ: ἀντί-ἀνά-πληρῶ - τὰ ὑστερήματα τῶν παθημάτων τοῦ Χριστοῦ». (Γιατί το σώμα του Χριστού είναι στον κόσμον και πάσχει διαρκώς. Είναι η Εκκλησία· η οποία πάσχει· η οποία σταυρώνεται διαρκώς μες στην Ιστορία, έως το τέλος της Ιστορίας. Αντί, λοιπόν, του Χριστού, ο Οποίος πήγε στον ουρανό, «ἀνταναπληρῶ», λοιπόν, «τὰ ὑστερήματα», ό,τι δεν πρόλαβε Εκείνος να πάθει, των θλίψεων του Χριστού. Πού;) ἐν τῇ σαρκί μου (:στη σάρκα μου) ὑπὲρ τοῦ σώματος αὐτοῦ ὃ ἐστὶν ἡ ἐκκλησία (:Για λογαριασμό του σώματός Του, που είναι η Εκκλησία)». Γι'αυτό ο Παύλος οδοιπορεί, τρώει ξύλο, μπαίνει στις φυλακές, αγωνίζεται. Αυτό θα πει ότι «ο Παύλος ανταναπληροί τα υστερήματα των παθημάτων του Χριστού ἐν τῇ σαρκί του, υπέρ του σώματος του Χριστού, υπέρ της Εκκλησίας».

       Αλλά η συσταύρωσις έχει και την συνέγερσιν. Ο Χριστός εμπρός, οι πιστοί από πίσω. Από τον Σταυρό στην Ανάσταση. Και στην Βασιλεία του Θεού. Έτσι μπορούμε να κατανοήσομε, αγαπητοί μου, το μυστήριον του Σταυρού. Θέλετε; Το μυστήριον της σωτηρίας μας. Θέλετε; Το μυστήριον του Χριστιανισμού. Αυτό είναι το μυστήριον του Χριστιανισμού.

    Όμως, από τους πάμπολλους Χριστιανούς, τους δικούς μας, τους ανθρώπους μας, δεν κατανοείται ο Σταυρός. Δηλαδή η θλίψη στη ζωή του Χριστιανού. Δεν κατανοείται. Η ευημερία, που είναι στην εποχή μας αφθονούσα, είναι πλέον σύνθημα της ζωής. Αλλά αυτό το σύνθημα στέκεται εχθρικά έναντι του Σταυρού του Χριστού. Ακούστε πώς το λέει ο Παύλος, προς Φιλιππησίους 3,18: «Πολλοὶ περιπατοῦσιν, οὕς πολλάκις ἔλεγον ὑμῖν (:Ζουν πολλοί, που πολλές φορές σας έλεγα - λέει στους Φιλιππησίους) νῦν δὲ καὶ κλαίων λέγω (:και τώρα που σας γράφω, κλαίγοντας σας γράφω) τοὺς ἐχθροὺς τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ –Ποιοι είναι αυτοί «οι εχθροί του Σταυρού του Χριστού;»:- ὧν (:των οποίων) τὸ τέλος ἀπώλεια, ὧν ὁ Θεὸς ἡ κοιλία–Δηλαδή; Ευημερία. Τι θα φάμε και τι θα πιούμε- καὶ ἡ δόξα ἐν τῇ αἰσχύνῃ αὐτῶν –Πορνεύομε μεγαλοπρεπώς,ναι, ζούμε τα σαρκικά αμαρτήματα και καυχώμεθα! «Και η δόξα τους», λέγει,  «είναι σε πράγματα που θα έπρεπε να ντρέπονται», λέει ο Παύλος) οἱ τὰ ἐπίγεια φρονοῦντες (:εκείνοι οι οποίοι φρονούν τα επίγεια). Ἡμῶν δὲ τὸ πολίτευμα ἐν οὐρανοῖς ὑπάρχει (:το δικό μας πολίτευμα είναι στον ουρανό)». Τι παρατηρούμε εδώ στα γραφόμενα του Παύλου; Πρώτον, αυτοί οι πιστοί είναι πολλοί. Δεύτερον, είναι εχθροί του Σταυρού του Χριστού, διότι καταργούν με τον τρόπο της ζωής τους τον σταυρόν. Ο σταυρός όμως καταργούμενος, δημιουργεί συμβιβασμό με τον κόσμο, με το κοσμικό φρόνημα. Κηρύσσεται νέος Θεός, που είναι η κοιλία, δηλαδή η ευημερία. Κηρύσσεται η εξορία της θλίψεως, της ασκήσεως, της στενής πύλης, της τεθλιμμένης οδού, δηλαδή η κατάργησις του Χριστιανισμού.

     Αγαπητοί, σήμερα η Εκκλησία μας, στο μέσον της Τεσσαρακοστής, προβάλλει τον Τίμιον Σταυρό, για να μας ενθυμίσει ότι πρώτον, ο Τίμιος Σταυρός είναι η καρδία της σωτηρίας. Δεύτερον, είναι η καρδία της πνευματικότητος. Τρίτον, είναι το σύμβολον της θυσίας και της θλίψεως. Τέταρτον, αντιπαρατάσσεται στον κόσμο και στο κοσμικό φρόνημα, που διάκειται εχθρικά στον Θεό. Πέμπτον, είναι το σύμβολον της δυνάμεως και της ήττας των δαιμόνων. Έκτον, είναι το σύμβολον της ήττας του κόσμου. Έβδομον, είναι το μέγα διάσημον του Χριστού και η ακροτάτη Του δόξα. Όγδοον, είναι το σύμβολον της δόξης των πιστών· διότι δι’ αυτού θα εισέλθουν στην Βασιλεία του Θεού.

       Έτσι ο άνθρωπος ξεκίνησε από τον Παράδεισον, τον Παράδεισον της τρυφής, εδοκίμασε την ηδονή, «τὴν ἡδονὴ τῆς παραλόγου βρώσεως», όπως λέγει ο άγιος Ανδρέας Κρήτης, απ’ όπου εγεννήθη η οδύνη του θανάτου. Ήλθε ο Χριστός. Και μαζί Του αποβάλαμε την φθοροποιό και θανατηφόρο ηδονή. Και με την πορεία στον δρόμο της οδύνης, που είναι ο σταυρός, φθάνομε πάλι στην τρυφή του Παραδείσου, στη μακαριότητα της Βασιλείας του Θεού. Ο Παράδεισος οριστικά δεν εχάθη. Τον άνοιξε ο Χριστός με τον Σταυρό Του. Τώρα τον ανοίγομε κι εμείς, με τον δικό μας τον σταυρό.

     Έτσι, αυτά θαυμάσια τα εκφράζει, τα λέει ο Απόστολος Παύλος: «Ὦσπερ γὰρ ἐν τῷ Ἀδάμ, πάντες ἀποθνήσκομεν, ἀποθνήσκουσιν οὕτως καὶ ἐν τῷ Χριστῷ πάντες ζωοποιηθήσονται». Και ωραία το εκφράζει το κοντάκιο της ημέρας: «Οὐκέτι φλογίνη ῥομφαία φυλάττει τὴν πύλην τῆς Ἐδέμ﮲ αὐτῇ γὰρ ἐπῆλθε παράδοξος σβέσις, τὸ ξύλον τοῦ Σταυροῦ﮲ θανάτου τὸ κέντρον καὶ ᾅδου τὸ νῖκος ἐλήλαται ἐπέστης δέ, Σωτήρ μου, βοῶν τοῖς ἐν ᾅδη﮲ Εἰσάγεσθε πάλιν εἰς τὸν Παράδεισον». Δηλαδή: «Δεν φυλάττει πια πύρινο σπαθί την πύλη της Εδέμ. Έσβησε παράδοξα με το ξύλο του Σταυρού. Το κεντρί του θανάτου και η νίκη του άδου παραμερίστηκαν. Ήλθες, Σωτήρα μου, φωνάζοντας σ’ αυτούς που στον Άδη μέναν: Στον Παράδεισο ξαναμπαίνετε».

               ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ

και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή  μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,

ψηφιοποίηση και επιμέλεια της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

ΠΗΓΕΣ:

• Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.
• https://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/omiliai_kyriakvn/omiliai_kyriakvn_595.mp3