Παρερμηνεία εις τα περί ‘’μοναρχίας του Πατρός’’ δίδει επιχειρήματα εις τον Παπισμόν

Παρερμηνεία εις τα περί ‘’μοναρχίας του Πατρός’’  δίδει επιχειρήματα εις τον Παπισμόν

Του   Β. Χαραλάμπους, θεολόγου

Έχουν δυστυχώς προβληθεί  απαράδεκτες δογματικές παρερμηνείες, για να προσδοθεί άλλη χροιά στα πρεσβεία τιμής του Οικουμενικού Θρόνου.   Είναι αλήθεια ότι τέτοιες παρερμηνείες είναι πρωτόγνωρες στην Ορθόδοξη Εκκλησία.  Αν  οι Παπικοί πρόβαλλαν τέτοιες απαράδεκτες δογματικές παρερμηνείες, η Εκκλησία σίγουρα θα τις ανασκεύαζε. 

Μια από τις χαρακτηριστικές περιπτώσεις τέτοιων παρερμηνειών είναι και αυτή που πρόβαλε ο νυν Σεβασμιώτατος Αμερικής Ελπιδοφόρος, τότε Μητροπολίτης Προύσης.

 Σε κείμενο ημερομηνίας 8 Ιανουαρίου 2014, που δημοσιεύτηκε στο ιστολόγιο Αναστάσιος, το οποίο τιτλοφορείτο ‘’Primus sine paribus : Απάντησις εις το περί πρωτείου κείμενον του Πατριαρχείου Μόσχας’’, του νυν Αρχιεπισκόπου Αμερικής, τότε Μητροπολίτου Προύσης,  Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., όπου κατεγράφοντο μεταξύ άλλων τα εξής : ‘’Παλαιόθεν και συστηματικώς η Εκκλησία εξέλαβε το πρόσωπον του Πατρός ως τον Πρώτον («η μοναρχία του Πατρός») της κοινωνίας των προσώπων της Αγίας Τριάδος’’. 

 Και κάτωθεν του εν λόγω κειμένου η παραπομπή με αρ. 9 καταγράφει τα εξής : [‘’Ημίν δε μοναρχία το τιμώμενον‘’, γράφει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος εις τον Τρίτον Θεολογικόν του Λόγον (ΒΕΠΕΣ,59, σ.239).  Η έννοια της μοναρχίας συνάδει προς την «τάξιν θεολογίας» (Θεολογικός Πέμπτος, σ.279).  Η Παναγία Τριάς δεν αποτελεί μίαν ομοσπονδίαν προσώπων.  Ο Θεολόγος των Πατέρων ομιλεί περί μοναρχίας και πρωτείου του Θεού και Πατρός.

 Το περί μοναρχίας όμως, που αναφέρει ο μεγάλος αυτός Άγιος της Εκκλησίας μας, ‘’περιγράφει έν πρόσωπον’’;  Αυτό ήθελε να πει ο  Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος;  Αν ανατρέξουμε στον Τρίτον Θεολογικόν Λόγον του Αγίου Γρηγορίου, θα παρατηρήσουμε ότι εις το ‘’ημίν δε μοναρχία το τιμώμενον‘’, συμπληρώνει τα εξής : ‘’ημίν δε μοναρχία το τιμώμενον· μοναρχία δε, ουχ ήν έν περιγράφει πρόσωπον· έστι γαρ και το έν στασιάζον προς εαυτό πολλά καθίστασθαι·αλλ’ ήν φύσεως ομοτιμία συνήστησι, και γνώμης σύμπνοια, και ταυτότης κινήσεως και προς το έν των εξ αυτού συννευσις, όπερ αμήχανον επί της γεννητής φύσεως, ώστε καν αριθμώ διαφέρη, τη γε ουσία μη τέμνεσθαι’’. 

 Αναφέροντας ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος το ‘’ημίν δε μοναρχία το τιμώμενον ‘’, επεξηγεί τι εννοεί, προσθέτοντας το  ‘’μοναρχία δε, ουχ ήν έν περιγράφει πρόσωπον’’, στον ομολογιακό αυτόν Λόγον του  περί του Υιού.  Ο Άγιος Γρηγόριος είναι σαφέστατος και δεν επιδέχεται άλλη ερμηνεία η ρήση του αυτή.  

 Αν διαβάσει κανείς τον Θεολογικόν αυτόν Λόγον περί του Υιού (Γ΄ Λόγον)  του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, όσο και τον Θεολογικόν αυτού Λόγον περί του Αγίου Πνεύματος (Ε΄ Λόγον),  αντιλαμβάνεται την ομολογιακή σκοπιμότητα της γραφής των και ως εκ τούτου δεν παρέχεται η δυνατότητα ερεισμάτων και παραλληλισμών σε πρωτειακά επιχειρήματα. Μια τέτοια προσπάθεια παραλληλισμών από ένα τέτοιο δογματικό κείμενο, δεν οδηγεί σε αλλοιώσεις του θεολογικού βάθους των Θεολογικών αυτών Λόγων του μεγάλου αυτού Πατέρα της Εκκλησίας μας; 

 ‘’Ήν το φως το αληθινόν, ό φωτίζει πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον, ο πατήρ· ήν το φως το αληθινόν, ό φωτίζει πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον, ο υιός· ήν το φως το αληθινόν, ό φωτίζει πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον, ο άλλος παράκλητος· ήν, και ήν, και ήν· αλλ΄ έν ήν. Φως και φως, και φως· αλλ’ έν φως, είς θεός’’ (Θεολογικός Πέμπτος).  Αυτό ήθελε να καταδείξει ο Άγιος. Ο Πέμπτος Θεολογικός Λόγος του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου απαντά στους Πνευματομάχους.  Καμιά υπόνοια παραλληλισμού με οποιοδήποτε ‘’πρωτείο’’ δεν άφηνε ο Άγιος.

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος τονίζει ότι ‘’ημίν εις Θεός’’ και αυτό είναι που θέλει να δείξει ο Άγιος. Αυτό είναι που θέλει να καταδείξει ο Άγιος και όχι ‘’πρωτείο’’ ανάλογο με αυτό που επιχειρείται στο εν λόγω κείμενο. 

 ‘’Όταν μεν ουν προς την θεότητα βλέψωμεν, και την πρώτην αιτίαν, και την μοναρχίαν, έν ημίν το φανταζόμενον· όταν δε προς τα εν οις η θεότης, και τα εκ της πρώτης αιτίας αχρόνως εκείθεν όντα και ομοδόξως, τρία τα προσκυνούμενα’’, αναφέρει ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος (Ε΄ Λόγον).  Αλλοιώνεται ο Πέμπτος Θεολογικός Λόγος του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου με ‘’πρωτειακούς’’ παραλληλισμούς.

 Εισάγεται μια καινοφανής έννοια για τον Θεό Πατέρα, η έννοια δηλαδή του πρωτείου του Πατρός, με την έννοια ενός πρωτόγνωρου πρωτείου του Οικουμενικού Θρόνου.

 Ο νυν Σεβασμιώτατος Αμερικής Ελπιδοφόρος, τότε Μητροπολίτης Προύσης, προσέδωσε άλλη χροιά στα πρεσβεία τιμής του Οικουμενικού Θρόνου, προβαίνοντας σε πρωτόγνωρη παρερμηνεία στο αναφερόμενο από τον Άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο, περί της ‘’μοναρχίας του Πατρός’’.

 Το ενδεχόμενο να είναι ο Σεβ. Αμερικής ο επόμενος Οικουμενικός Πατριάρχης, κάνει τον προβληματισμό μας ακόμα πιο έντονο, καθότι η διαφορετική χροιά που προσδίδει για τα πρεσβεία τιμής του Οικουμενικού Θρόνου με τέτοια καινοφανή θέση, παραχωρεί ένα ακόμα επιχείρημα στις περί ‘’πρωτείου’’ διεκδικήσεις του Παπισμού, πέραν φυσικά της δογματικής παρερμηνείας.