ΑΚΤΙΝΕΣ: ΟΥΚΡΑΝΙΑ: Ο «νεκρός» προτεσταντισμός καθοδηγεί ακόμη την Ευρώπη;

11 Ιουν 2023

ΟΥΚΡΑΝΙΑ: Ο «νεκρός» προτεσταντισμός καθοδηγεί ακόμη την Ευρώπη;

Ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται και αποκτά κάθε μέρα όλο και πιο Αποκαλυπτικά χαρακτηριστικά, λόγω του μεγέθους των καταστροφών…

ΟΥΚΡΑΝΙΑ: Ο «νεκρός» προτεσταντισμός καθοδηγεί ακόμη την Ευρώπη;

του Emmanuel Todd* -Μετάφραση: Ευάγγελος Δ. Νιάνιος

Οι ιστορικοί του ουκρανικού πολέμου κάποτε θα αναρωτηθούν για την αδυναμία της Δύσης να αντιληφθεί την απομόνωσή της. Η Κίνα, η Ινδία, το Ιράν, η Νότια Αφρική, η Τουρκία, η Σαουδική Αραβία, η Βραζιλία και τόσοι άλλοι (75% του πλανήτη) αρνούνται να μας ακολουθήσουν χωρίς ωστόσο να παύσουμε να αυτοπροσδιοριζόμαστε ως «διεθνής κοινότητα». Είμαστε ο κόσμος, παρόλο που ο κόσμος είναι εξοργισμένος από αυτό που αντιλαμβάνεται ως σύγκρουση μεταξύ των Δυτικοευρωπαίων (ημών) και της Ανατολής (των Ρώσων).

Το χειρότερο, στην πράξη, αυτή μας συνενώνει. Η ιστορική της καρδιά, η προτεσταντική γαιόσφαιρα, εμφανίζεται ξανά, πολύ αναστατωμένη. Για τον Μαξ Βέμπερ, όταν λέμε ανάδειξη της Δύσης εννοούμε αυτή του Προτεσταντισμού και των υπονοούμενων οικονομικών του αξιών (Η Προτεσταντική Ηθική και το Πνεύμα του Καπιταλισμού). Ομολογουμένως, η καλβινιστική ή λουθηρανική πίστη κατέληξε να εξαφανιστεί για να μηδενιστεί γύρω στο 2020, ακόμα και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ωστόσο, παραμένουν διανοητικά ίχνη, απαραίτητα για την κατανόηση των τρεχουσών διεθνών σχέσεων. Ο πολιτιστικός ναρκισσισμός είναι ένα από τα στοιχεία αυτού του προτεσταντισμού ζόμπι.

Ας παρατηρήσουμε πρώτα την προτεσταντική ανατροπή στην Ευρώπη. Το ευρωπαϊκό εγχείρημα εμπνεόταν για μεγάλο χρονικό διάστημα από τη χριστιανική δημοκρατία, άρα ήταν καθολικό, με επίκεντρο την Ιταλία, τη Γαλλία και μια Γερμανία, τότε χωρίς τη λουθηρανική της Ανατολή. Η επανένωσή της κατέστησε τη χώρα κυρίως προτεσταντική. Και ποιοι είναι οι πιο δυναμικοί παίκτες στη διεθνή κοινότητα σήμερα» (αν εξαιρέσουμε την Καθολική Πολωνία και τη Λιθουανία, των οποίων η ρωσοφοβία είναι οντολογική);

Η Αγγλία, αποστολέας αρμάτων μάχης Challenger και πυραύλων Storm Shadow, ήταν καλβινιστική.

Η Ολλανδία, παραδόσεις F-16, ήταν καλβινιστική.

Η Νορβηγία, η οποία έδωσε στο ΝΑΤΟ τον επίσημο ηγέτη του, Γενς Στόλτενμπεργκ, και συμμετείχε, σύμφωνα με τον ερευνητή δημοσιογράφο Seymour Hersh, στη δολιοφθορά του Nord Stream, ήταν Λουθηρανική.

Η Σουηδία, που ανυπόμονη στο κατώφλι του ΝΑΤΟ, λέει «εδώ είμαι και γω», ήταν επίσης Λουθηρανική, όπως

η Φινλανδία, η οποία έχει ήδη γίνει αποδεκτή.

Οι Εσθονοί και οι Λετονοί είναι Λουθηρανοί.

Τώρα ας δούμε πώς αυτός ο κυρίαρχος ζόμπι προτεσταντισμός επιτρέπει στη «διεθνή κοινότητα» να αγνοεί την απομόνωσή της.

Ο προτεσταντισμός είχε δύο θεμελιώδεις συνιστώσες. Η πρώτη, εγκόσμια, εξισωτική, απαιτούσε την άμεση πρόσβαση όλων στον Θεό και πρόσβαση όλων στην Αγία Γραφή μαθαίνοντας ανάγνωση. Η πρώιμη μαζική παραγωγή εγγραμμάτων εξηγεί (πολύ καλύτερα από τη θέση του Weber) τις απογειώσεις της Βόρειας Ευρώπης και της Αγγλόσφαιρας. Η δεύτερη συνιστώσα του προτεσταντισμού, μεταφυσική, ήταν φορέας ανισοτιμίας: ο προορισμός, ακόμη και μετριασμένος από τον ολλανδικό και στη συνέχεια τον αγγλικό καλβινισμό, καθόριζε τους εκλεκτούς και τους καταραμένους. Αυτό το δόγμα της θείας εκλογής έθρεψε ένα πρόωρο και άγριο εθνικό ιδεώδες. Η προσκόλληση στον προτεσταντισμό ήταν στην ουσία απομάκρυνση από τη ρωμαϊκή καθολικότητα. Οι πρώτοι εθνικοί ναρκισσισμοί ήταν προτεσταντικοί, στην Ολλανδία που ξεσηκώθηκε κατά της Ισπανίας, στην επαναστατική Αγγλία του Κρόμγουελ. Θα ακολουθήσει η αμερικανική εξαίρεση.

Η προτεσταντική ανισοτιμία ήταν πάνω από όλα το υπόστρωμα δύο εντυπωσιακών μορφών ρατσισμού. Ο γερμανικός αντισημιτισμός οφείλει πολλά στον λουθηρανισμό (πολύ ισχυρός γεωγραφικός συσχετισμός με την ψήφο των Ναζί το 1932).** Η αμερικανική νεγροφοβία έχει τις ρίζες της στην καλβινιστική ανισοτιμία (η οποία, ωστόσο, ανοσοποιεί τον βίαιο αντισημιτισμό επειδή ο αναγνώστης της Βίβλου ταυτίζεται με το Ισραήλ). Οι εκκλησίες τώρα αδειάζουν, τι μένει από αυτά τις γήινες και μεταφυσικές συνιστώσες;

Ο προτεσταντικός εκπαιδευτικός δυναμισμός φαίνεται να έχει εκλείψει (εκτός ίσως από τη Φινλανδία). Πράγματι, σε πολλά προτεσταντικά έθνη, διαπιστώνεται πτώση ποσοστών νοημοσύνης (αυτός ο διφορούμενος δείκτης αντικατοπτρίζει την εξοικείωση με τον γραπτό λόγο). Όμως το ιδανικό της ανισότητας των ανθρώπων και των λαών παραμένει ζωντανό. Διατηρήθηκε, αναμφίβολα ενισχύθηκε, από την τριτοβάθμια εκπαίδευση που παράγει πτυχιούχους των οποίων το επίπεδο πέφτει και οι οποίοι ωστόσο πιστεύουν ότι είναι ανώτεροι.

Στη διεθνή σκηνή, εκτός από τις Ηνωμένες Πολιτείες, κανένα έθνος δεν έχει πλέον το δικαίωμα να αυτοαποκαλείται ανώτερο. Αλλά η άρνηση να βλέπουμε τον εξωτερικό κόσμο καθιστά δυνατή τη συμφιλίωση ενός εσωτερικού αισθήματος ανωτερότητας (θεϊκή εκλογή) και του επίσημου οικουμενιστικού λόγου. Αυτό είναι μόνο μια υπόθεση. Όμως, ανεξάρτητα από τις λεπτομέρειες της εξήγησης, είμαι βέβαιος ότι ο ζόμπι προτεσταντικός εθνοκεντρισμός βρίσκεται στην καρδιά του δυτικού ναρκισσισμού.

*Ο Emmanuel Todd (γεν. 1951) είναι Γάλλος ιστορικός, ανθρωπολόγος, δημογράφος, κοινωνιολόγος και πολιτικός επιστήμονας στο Εθνικό Ινστιτούτο Δημογραφικών Σπουδών στο Παρίσι. Ο Τοντ εντυπωσίασε το 1976 όταν, σε ηλικία 25 ετών, προέβλεψε την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, με βάση την αύξηση των ποσοστών βρεφικής θνησιμότητας.

**Στις εκλογές του Ιουλίου 1932, οι Ναζιστές αναδείχτηκαν πρώτο κόμμα και τον Ιανουάριο του 1933 ο Αδόλφος Χίτλερ ορκίστηκε Καγκελάριος. Στις καθολικές περιοχές ψηφίστηκαν σε ποσοστά μεταξύ 20-25%, ενώ στις προτεσταντικές μεγαλύτερα από 30% και συνήθως περί το 50%. Στο Σλέσβινγκ-Χολστάιν ψηφίστηκαν σε ποσοστό 64%! «Ο χάρτης του θριαμβεύοντος ναζισμού είναι ο χάρτης του προτεσταντισμού», συμπεραίνει ο ίδιος συγγραφέας στο βιβλίο του L’ invention de l’ Europe, 1990.