Όμορφος κόσμος ηθικός αγγελικά πλασμένος

ΟΜΟΡΦΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΗΘΙΚΟΣ ΑΓΓΕΛΙΚΑ ΠΛΑΣΜΕΝΟΣ (Διονύσιος Σολωμός)

Κισιώτης Στέφανος, θεολόγος          

Και ξαφνικά, εκεί που ο κορωνοϊός μονοπωλούσε το παιχνίδι των Μέσων αποπροσανατολισμού, βγήκε στον «αέρα» άλλο θέμα πιο ζουμερό… Θέμα επίκαιρο που η περιγραφή και οι λεπτομέρειές του διεγείρουν την φαντασία και είναι «τσιμπητικό». Μια ευκαιρία να χαλαρώσει ο κόσμος μέσα από το σφίξιμο του «κλειδαμπαρώματος», των ΜΕΘ, των θανάτων, των εμβολίων με τις όποιες παρενέργειες και τις ανοσίες… Έτσι δόθηκε η ευκαιρία να ξεσπαθώσουν οι ηθικολόγοι και οι ηθικολογούντες. Αυτοί που προωθούν συστηματικά την διαφθορά της κοινωνίας και των νέων, με το «όλα επιτρέπονται».

 Αυτοί που γεμίζουν τις οθόνες  των σπιτιών  με σκηνές ακατάλληλες και για ενηλίκους. Αυτοί που στις ιστοσελίδες βρίσκουν χώρο και «διαφημίζουν» τις …γνωριμίες με «τα κορίτσια της διπλανής πόρτας». Αυτοί οι άνθρωποι των όποιων πολιτικών αποχρώσεων, συντηρητικών και προοδευτικών, αριστερών και δεξιών… Έτσι όλοι πλέον φρόντισαν να «διαρρήξουν τα ιμάτιά τους» από αγανάκτηση και βρήκαν την ευκαιρία να «αγοράσουν» καινούργια ρούχα και να τα φορέσουν και να κυκλοφορήσουν πλέον με το ένδυμα του ηθικού, του κριτή των σεξουαλικών παρεκτροπών, φορώντας ταυτόχρονα και την μάσκα του κορωνοϊού και το προσωπείο του καλού και πειθαρχημένου πολίτη. Έτσι από την παραβολή του Ασώτου, περάσαμε σ’ αυτήν του Τελώνου και του Φαρισαίου, τονίζοντας το δεύτερο πρόσωπο, τον Φαρισαίο: «Ουαί υμίν φαρισαίοι υποκριταί»(Ματθ. 23,13).

Τελικά πού πήγε η ηθική των Ελλήνων; Χάθηκε; Καταργήθηκε;

Για να είμαστε ειλικρινείς η ηθική των Ελλήνων εδώ και πολλά χρόνια με επιστημονικό και συστηματικό τρόπο συκοφαντήθηκε ως «πουριτανική» - συντηρητική, ως καταπιεστική, ως τρόπος ζωής που καταργεί την ελευθερία και την δημιουργικότητα, ως απολίθωμα και ως αναχρονιστικό στοιχείο του παρελθόντος, ως γνώρισμα των καθυστερημένων… ως η ζωή των θρησκόληπτων! Αυτή όμως, η ηθική προέρχεται από την παράδοση του λαού μας, την αρχαία και την χριστιανική, την Ορθόδοξη. Σ’ αυτή την παράδοση ειδωλολατρική  και χριστιανική, κύριος εκφραστής των αξιών, του καλού και του κακού στη ζωή των ανθρώπων είναι ο Θεός. Το περιεχόμενο της ζωής των Ορθοδόξων το εκφράζει η Εκκλησία μας. Ιδανικό και πρότυπό μας είναι το πρόσωπο του Θεανθρώπου, ενώ από την ανθρώπινη πλευρά οι Άγιοι. Άνδρες και γυναίκες, μικροί και μεγάλοι, μορφωμένοι και αγράμματοι, πλούσιοι  και φτωχοί, επαγγελματίες κάθε είδους, κληρικοί και λαϊκοί. Αυτοί έγιναν το «μέτρο» του «καλού και αγαθού» ανθρώπου. Έτσι εκφράζεται η ηθική των Ορθοδόξων, η οποία όμως, στην πράξη ξεπερνάει την έννοια του καλού και του κακού.

Αυτός ο τρόπος ζωής στηρίζεται πάνω στην Ορθόδοξη Ανθρωπολογία, η οποία μας περιγράφει τον άνθρωπο ως δημιούργημα του Θεού με χαρίσματα και προοπτική. Τα χαρίσματα περιλαμβάνονται στο «κατ’ εικόνα» που έδωσε ως προίκα ο Θεός στον άνθρωπο, ενώ η προοπτική είναι το «καθ’ ομοίωσιν» Θεού. Αυτά τα δυο  στοιχεία συνθέτουν τον άνθρωπο και τον οδηγούν στον σκοπό της δημιουργίας του, στην θέωση κατά χάριν. Ο άνθρωπος είναι «ζώον… θεούμενον».(Γρ. Θεολ. λόγ. 45,7)      

Η Ορθόδοξη ανθρωπολογία μας διδάσκει και την «πτώση» του ανθρώπου στην αμαρτία. Την αλλοτρίωση του ανθρώπου απέναντι στον Θεό, λάτρεψε «τη κτίση παρά τον κτίσαντα»(Ρωμ.1,25) ∙ διέστρεψε τις δυνάμεις του «κατ’ εικόνα» και αντί να επιδιώκει το αγαθό, εφάρμοζε το κακό και την αμαρτία,  «ου γαρ ό θέλω τούτο πράσσω, αλλ’ ό μισώ τούτο ποιώ»(Ρωμ. 7,15) ∙ συμπεριφέρθηκε απάνθρωπα απέναντι στον συνάνθρωπο, με εκμετάλλευση, πολέμους, υποδούλωση, βία ∙ αλλά και απέναντι στην κτίση, στο φυσικό περιβάλλον, φέρθηκε με έλλειψη σεβασμού. Γι’ αυτό μιλάμε σήμερα για καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος.

Έτσι τα αποτελέσματα της «πτώσης» στην αμαρτία κληρονομήθηκαν σ’ όλους τους ανθρώπους. Γι’ αυτό «ο κόσμος όλος εν τω πονηρώ κείται»(Α΄Ιω. 5,19). Ρεαλιστική περιγραφή όλης αυτής της κατάστασης κάνει ο απόστολος Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή: «Διά τούτο περέδωκεν αυτούς ο Θεός εις πάθη ατιμίας. Αι τε θήλειαι αυτών μετήλλαξαν την φυσικήν χρήσιν εις την παρά φύσιν, ομοίως δε και οι άρσενες αφέντες την φυσικήν χρήσιν της θηλείας εξεκαύθησαν εν τη ορέξει αυτών εις αλλήλους, άρσενες εν άρσεσι την ασχημοσύνην κατεργαζόμενοι… παρέδωκεν αυτούς ο Θεός εις αδόκιμον νουν, ποιείν τα μη καθήκοντα, πεπληρωμένους πάση αδικία, πορνεία, πονηρία, πλεονεξία, κακία, μεστούς φθόνου, φόνου, έριδος, δόλου, κακοηθείας, … υβριστάς, υπερηφάνους, αλαζόνας, εφευρέτας κακών, γονεύσιν απειθείς… ου μόνον αυτά πράσσουσι, αλλά και συνευδοκούσιν τοις πράσσουσι».(Ρωμ. 1, 25-32).

Κι έρχεται στη συνέχεια η Θεολογία και μας περιγράφει τι έκανε και τι κάνει ο Θεός για την επανόρθωση αυτής της άθλιας κατάστασης. Ο Θεός «ουκ αμάρτυρον εαυτόν αφήκεν» (Πρ. 14,17) και τελικά κάλεσε τον άνθρωπο, τον κάθε άνθρωπο, δια του Υιού Του, ο οποίος «δια την ημετέραν σωτηρίαν ενηνθρώπησεν». Προσέλαβε στον εαυτό του ολόκληρο τον άνθρωπο. Κι ό,τι δίδαξε κι ό,τι έπραξε κι ό,τι έπαθε Αυτός ο Χριστός, αποτελούν τον τρόπο επιστροφής  του ανθρώπου πάλι εκεί απ’ όπου απομακρύνθηκε. Κι όλα αυτά «εν ελευθερία»!! Όπως ελεύθερα «έπεσε», έτσι και ελεύθερα μπορεί να αποκατασταθεί.

Αυτόν τον τρόπο ζωής που ο Χριστός μάς υπέδειξε και οι Άγιοι τον βίωσαν στο μέτρο που πίστεψαν και αγωνίστηκαν, εμείς τον «κλειδώσαμε» στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Κι όταν οι άνθρωποι, πριν από χρόνια, συνειδητά αγωνίζονταν να τον εφαρμόσουν, υπήρχε άλλη σχέση μεταξύ τους. Αμάρταναν; Ναι. Αλλά είχαν φόβο Θεού, ντρεπόντουσαν, ζητούσαν συγνώμη, μετανοούσαν… και ξανασηκώνονταν όρθιοι. Σήμερα όμως, οι άνθρωποι καυχώνται για τις αμαρτίες που κάνουν! Τις θεωρούν ανδραγαθήματα. Κομπάζουν και υπερηφανεύονται γι’ αυτές.

Από την στιγμή που βγάλαμε τον Θεό από την ζωή μας, όπως λέει ο Ντοστογιέφσκι, «όλα επιτρέπονται». Τα πάθη και οι αδυναμίες δεν ξεριζώνονται ούτε με τις ιδεολογίες των κομμάτων ούτε με τις οικονομικές θεωρίες! Τα πάθη για να μεταποιηθούν σε αρετές χρειάζονται πνευματικό αγώνα, έμπειρο πνευματικό δάσκαλο, αγιασμένο και γνώστη της  ανθρώπινης φύσεως και συμπεριφοράς. Ταυτόχρονα είναι απαραίτητος ο συνετός τρόπος ζωής και ο αγώνας, η μετάνοια και τα πρότυπα.

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς ο φιλόσοφος, ο ασκητής, ο αγιασμένος επισημαίνει εύστοχα: «Νους αποστάς του Θεού ή κτηνώδης ή δαιμωνιώδης, και των όρων αποστατήσας της φύσεως, επιθυμεί των αλλοτρίων και κόρων φιλοκερδίας ουκ οίδε, ταις σαρκικαίς επιθυμίαις έκδοτον εαυτόν ποιεί και μέτρον ηδονής ου γινώσκει».(ομιλ. 51,6).

Στις ημέρες μας ο πνευματικός και αναγεννητικός ρόλος της Εκκλησίας συκοφαντείται από τις διάφορες ιδεολογίες. Όλοι τους θέλουν την Εκκλησία να κάνει μόνο φιλανθρωπικό έργο. Όμως η κύρια αποστολή της είναι η αναγέννηση των ανθρώπων  και ο καθαγιασμός τους δια των αγίων Μυστηρίων και ιδιαιτέρως δια της Εξομολογήσεως – της Μετανοίας, της Θείας Κοινωνίας και του πνευματικού αγώνα κατά τα παθών.

Όμως, συμβαίνει και κάτι ακόμη: Οι πολέμιοι της Εκκλησίας την κατηγορούν ότι καταπιέζει τους ανθρώπους ψυχικά, ότι δεν τους αφήνει να εκδηλώσουν αυτό που αισθάνονται, δηλ. το ερωτικό – σεξουαλικό  τους στοιχείο. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Η Εκκλησία δεν πολεμά τον έρωτα, αλλά και δεν στηρίζει τον «ελεύθερο έρωτα». Θέλει τον άνθρωπο με ωριμότητα, με φρόνηση και με προϋποθέσεις να μπει σ’ αυτή την «περιπέτεια». Οι ελεύθεροι, οι πολλοί και οι διάφοροι σύντροφοι δεν προάγουν πνευματικά τον άνθρωπο. Αυτές είναι κοσμικές αντιλήψεις. Η Εκκλησία ανάγει το ερωτικό γεγονός σε «μυστήριον μέγα», σε κάτι ιερό και μεγάλο.

Ο Χριστός ήρθε στον κόσμο «αμαρτωλούς σώσαι». Οι «δίκαιοι», οι «καλοί» και οι «ατσαλάκωτοι» αυτοϊκανοποιούνται και κομπάζουν για τις «αρετές» τους. Είναι μοναδικός ο λόγος του Κυρίου: «Οι τελώναι και αι πόρναι προάγουσιν υμάς εις την βασιλείαν των ουρανών»(Ματθ. 21,31). Μακάριοι οι αμαρτωλοί οι εν αυτογνωσία ευρισκόμενοι! Κανένας «δίκαιος» δεν μετανοεί. Αυτός είναι αυτοδικαιωμένος! Μόνο οι αμαρτωλοί που συναισθάνονται την αμαρτωλότητά τους σώζωνται. Τα πιο συγκλονιστικά λόγια τα είπε ο Χριστός σε αμαρτωλούς που μετανόησαν: Στον Ληστή επί του Σταυρού: «αμήν λέγω σοι, σήμερον μετ’ εμού έση εν τω παραδείσω»(Λουκ. 23,43) ∙ στον τελώνη Ζακχαίο: «σήμερον εν τω οίκω σου δει με μείναι»(Λουκ. 19,5) ∙ στην πόρνη Σαμαρείτισσα: «Εγώ ειμι ( ο Μεσσίας) ο λαλών σοι»(Ιω.4,24-27) ∙ στην επί μοιχεία κατειλημμένη: «ουδέ εγώ σε κατακρίνω ∙ πορεύου και από του νυν μηκέτι αμάρτανε»(Ιω.8,3-11)!! Όχι μόνον δεν τους καταδίκασε, αλλά ούτε τους έκρινε. Κι όλα αυτά σε αντίθεση με την δική μας κουτσομπολίστικη συμπεριφορά. Ας αφήσουμε την Δικαιοσύνη να κάνει την δουλειά της απερίσπαστη. Εμείς ας είμαστε προσεκτικοί στη ζωή μας, σεβόμενοι τον κάθε άνθρωπο, γιατί η πτώση είναι εύκολη και πραγματοποιείται με ποικίλους τρόπους.  

 Το πιο ερωτικό βιβλίο που γράφηκε ποτέ στην παγκόσμια λογοτεχνία βρίσκεται στην Αγία Γραφή και είναι το «Άσμα Ασμάτων». Την Μεγάλη Σαρακοστή, σε περίοδο εγκράτειας, στη Β΄ Εβδομάδα των Νηστειών, στον Εσπερινό της Πέμπτης διαβάζουμε από το βιβλίο των «Παροιμιών»: «… Η πηγή σου του ύδατος έστω σοι ιδία, και συνευφραίνου μετά γυναικός της εκ νεότητός σου. Έλαφος φιλίας και πώλος σων χαρίτων  ομιλείτω σοι…. Εν γαρ τη ταύτης φιλία συμπεριφερόμενος πολλοστός έση. Μη πολύς ίσθι προς αλλοτρίαν, μηδέ συνέχου αγκάλαις τοις μη ιδίας…».(5, 15-23. 6,1-3). Αλλά και ολόκληρη η εκκλησιαστική Υμνολογία είναι γεμάτη από ερωτικές εκφράσεις. Το ίδιο συναντάμε και στα ασκητικά έργα των Πατέρων. Δεν υπάρχει ανέραστος χριστιανισμός.

Όσο αφήνει ο άνθρωπος τον εαυτό του ελεύθερο να κυριαρχείται από τυφλό ερωτικό πάθος «κορεσμόν ουκ έχει» και τότε κατά φυσική συνέπεια οδηγείται σε «κατάχρηση εξουσίας», σε εκμετάλλευση του συνανθρώπου, μικρού και μεγάλου…

Οι νέοι μας σήμερα βομβαρδίζονται από τον υλιστικό τρόπο ζωής, τον ηδονισμό, τον πανσεξουαλισμό και την αθεῒα. Και μέσα σ’ αυτό το κλίμα οι γέροι ξεμωραίνονται!

Δεν είναι κεραυνός εν αιθρία  τα σεξουαλικά έκτροπα που συνέβησαν και συμβαίνουν σε συγκεκριμένους χώρους. Η ανθρώπινη φύση «ρέπει προς το κακό», και χωρίς «φρένα», (φρην-φρενός), χωρίς αρχές και αξίες, το αποτέλεσμα θα είναι πάντα το ίδιο και επαναλαμβανόμενο.

 Όσοι εργάζονται στα Ελληνικά Σχολεία, ως καθηγητές  και δάσκαλοι, γνωρίζουν ότι πλέον δεν ακούγεται η λέξη αρετή σ’ αυτά. Η εκπαίδευση έγινε σκέτη «μάθηση», γνωστικό αντικείμενο. Δεν διδάσκεται ήθος, τρόπος ζωής. Οι μαθητές μας δεν έχουν την «φιλοδοξία» να γίνουν καλύτεροι, ως άνθρωποι, να αποκτήσουν αρετές. Γι’ αυτό και το Ορθόδοξο μάθημα των Θρησκευτικών «πειράχτηκε», αλλοιώθηκε, έχασε την Ορθόδοξη δυναμική του. Ευθύνη έχουν γι’ αυτό όλες οι πολιτικές δυνάμεις του τόπου μας, αλλά και η «σιωπώσα» Ιεραρχία. Ακόμη και τώρα, μετά από τις σχετικές αποφάσεις του ΣτΕ, το Υπουργείο Παιδείας και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο δεν επαναφέρουν το Μάθημα σε όσα ορίζουν οι αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου!!

Ας είμαστε όμως ειλικρινείς: Κυβέρνηση και αντιπολίτευση δεν στηρίζουν τον θεσμό της Οικογένειας με αποτέλεσμα να έχουμε τεράστια προβλήματα στην κοινωνία μας, όπως είναι τα πολλά διαζύγια, αλλά και το δημογραφικό, εξ αιτίας της λανθασμένης πολιτικής που ακολουθείται.

Μέσα λοιπόν, από τον κουρνιαχτό που σηκώθηκε αυτήν την περίοδο με τα σεξουαλικά εγκλήματα που βγήκαν  στην επιφάνεια, είναι ευκαιρία όλοι να κάνουμε την αυτοκριτική μας, να εξετάσουμε με ειλικρίνεια τα δεδομένα, να αφήσουμε στην άκρη  την μικροπολιτική και τις ιδεολογικές μας αγκυλώσεις και να οδηγηθούμε στην επικαιροποίηση όλων των υγειών  και παραδοσιακών δεδομένων που μπορούν να οπλίσουν όλους, μα ιδιαίτερα τους νέους με ήθος, όραμα και γνήσιο - υγιές ερωτικό στοιχείο. Χάσαμε πολύ χρόνο ακολουθώντας ξένα πρότυπα που οδηγούν σε αδιέξοδα και τραγωδίες.