«Stalking»: Μια "αρρώστια" στην εποχή των social media

Σίγουρα όλοι μας έχουμε ακούσει τη λέξη ‘’ stalking ’’. Είτε σε συζητήσεις με παρέες, είτε σε στα social media, το μάτι μας έχει πέσει επάνω σε μια λεζάντα , η οποία εμπεριέχει αυτή τη ‘’βαρύγδουπη’’ λέξη. Στην ανάγνωσή της, κάνει δειλά-δειλά την εμφάνισή του ένα ρίγος και η σκέψη μας προσεγγίζει μαυροφορεμένες μορφές και εμμονικές τάσεις γεμίζουν το μυαλό μας.

Ως εν δυνάμει ψυχολόγος, θα επιθυμούσα να αποδώσω μια πιο κοντινή ματιά στο "stalking" και να προσπαθήσω να δημιουργήσω το ψυχολογικό προφίλ του ‘’ stalker ’’. ‘’ Stalkers ’’ χαρακτηρίζονται οι άνθρωποι με εμμονές, που στοχοποιούν ένα συγκεκριμένο πρόσωπο και το οποίο ‘’προσωποποιούν’’ ως πηγή ενός μεγάλου μέρους των δεινών που οι ίδιοι αντιμετωπίζουν. Ενδεικτικά, ως αίτια του φαινομένου, θα αναφέρουμε την ερωτική απογοήτευση, την έλλειψη στόχων, την ανάγκη προσοχής κ.α.

Στην εποχή μας, αυτή των social media, το ‘’stalking’’ έχει πάρει τη μορφή του διαδικτυακού stalking ή διαφορετικά ‘’ online stalking ’’ ή ‘’ cyberstalking ’’. Και όταν μιλάμε για ‘’ online stalking ’’, είναι εμφανές ότι ,αναφερόμαστε στη μεγάλη γκάμα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (facebook, twitter, instagram, snaptchat) και στην παρακολούθηση του προφίλ ενός ατόμου, όπου τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πρωταγωνιστούν στις ζωές σχεδόν όλων των ανθρώπων και κυρίως των φοιτητών.

 Ένα ακόμα ερώτημα που με απασχολεί, είναι η πληθώρα και η συχνότητα που ο καθένας από εμάς, μπήκε στη διαδικασία, να ‘’παρακολουθήσει’’ το προφίλ ενός προσώπου για το οποίο έχει ερωτικό ενδιαφέρον. Είναι αμέτρητες οι βραδινές ώρες που καθόμασταν άσκοπα ξαπλωμένοι με το κινητό στο χέρι μας και την οθόνη του κινητού αναμμένη και παγωμένη στο προφίλ ενός προσώπου (guilty).

Τα ‘’scroll down’’ είχαν αυτοματοποιηθεί, η σκέψη μας έμενε προσηλωμένη σε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο και ο εγκέφαλός μας είχε υπερχειλίσει με ερωτήσεις όπως ‘’τι να κάνει τώρα άραγε;’’. Αυτή η προφανής εμμονική συμπεριφορά συνεχιζόταν για ώρες και μέρες και είχε καταντήσει μια ρουτίνα. Προσεγγίζοντας το θέμα από μια ψυχολογική ματιά, η εμμονή αυτή που συναντάται σε μεγάλη πληθώρα φοιτητών, όταν έρχονται αντιμέτωποι με θέματα συναισθηματικής και ερωτικής φύσεως, είναι απόρροια μιας εσωτερικευμένης ανάγκης του κάθε ανθρώπου να δημιουργήσει μία γέφυρα νοητής επικοινωνίας με το άτομο για το οποίο έχει κάποιο συναισθηματικό δέσιμο. Ωστόσο, με μαθηματική ακρίβεια, η συνήθεια αυτή του ‘’online stalking’’ , οδηγεί το άτομο σε μια κατάσταση μέσα στην οποία εκμηδενίζεται κάθε ενδιαφέρον του ίδιου για άλλες δραστηριότητες και παράλληλα υπάρχει απώλεια κάθε στοιχείου που δηλώνει εξωστρέφεια και κοινωνικότητα. Αναδύεται η εσωστρέφεια και ο ‘’stalker’’ χάνει την προσωπική του ταυτότητα, με αποτέλεσμα να μετατρέπεται σε υποχείριο της εμμονικής του παρακολούθησης.

Αν και το ‘’cyberstalking ’’ υποκινείται από κίνητρα ερωτικής φύσεως, ορισμένες φορές παίρνει και τη μορφή παρακολούθησης ,η οποία δε χαρακτηρίζεται από τόση αθωότητα. Κατά τη διαδικτυακή εμμονική καταδίωξη (‘’ cyberstalking ’’), ο δράστης, όντας ‘’γνωστός’’ με το θύμα του, συγκεντρώνει γι’ αυτό πληροφορίες μέσω διαδικτύου ή κοινωνικών δικτύων και παρακολουθεί τις δραστηριότητές του. Συνήθεις σε αυτή την περίπτωση, είναι οι απειλές έναντι του θύματος , η εξύβριση, η προσβολή γενετήσιας αξιοπρέπειας ή η παρενόχληση, ενώ μπορεί να φτάσει και στη φυσική προσβολή της σωματικής του ακεραιότητας. Ενδεικτικά θα επιθυμούσα να αναφέρω ορισμένα περιστατικά του "cyberstalking"’ που συνέβησαν ανά τον κόσμο. Αρχικά, μια κοπέλα δέχτηκε σεξουαλική παρενόχληση , καθώς άγνωστοι άνδρες είχαν δημιουργήσει ψεύτικο προφίλ στο ίντερνετ, όπου δήθεν η ίδια , πρόσφερε υπηρεσίες ερωτικού περιεχομένου και παράλληλα οι δράστες είχαν χρησιμοποιήσει προσωπικά της δεδομένα όπως το όνομα και τη διεύθυνσή της. Στη συνέχεια, ένα επιπλέον φαινόμενο ‘’ online stalking ’’, ήταν αυτό, ανάμεσα σε ένα ζευγάρι που χώρισε και ο σύντροφος της κοπέλας τοποθέτησε ένα GPS-κινητό κάτω από το όχημά της μετά τον χωρισμό τους για να την παρακολουθεί (που σε ωθεί η ερωτική απογοήτευση!).

Συμπερασματικά, συνετό θα ήταν να μην μπαίνετε στη διαδικασία του ‘’online stalking’’ και στο τι μπορεί να προκαλέσει όταν ξεφεύγει από τον έλεγχο του υποκειμένου. Tην επόμενη φορά που θα σας έρθει η επιθυμία να γίνετε ντετέκτιβ με ‘’ cyberstalking ’’, σκεφτείτε το δύο φορές…

Της Μαριάνθης Σκάρπα, φοιτήτρια στο Τμήμα Ψυχολογίας του ΑΠΘ

Από eleftheria.gr