Εγκύκλιος Αρχιεπισκόπου Κύπρου Χρυσοστόμου για την έναρξη του νέου Εκκλησιαστικού έτους και της ημέρας προσευχής για το Φυσικό Περιβάλλον

† ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

ἐλέῳ Θεοῦ, Ἀρχιεπίσκοπος Νέας Ἰουστινιανῆς καὶ πάσης Κύπρου, παντὶ τῷ Χριστεπωνύμῳ Πληρώματι
τῆς Ἁγιωτάτης Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου.
Ἡ χάρις καὶ ἡ εὐλογία τοῦ Δημιουργοῦ πάσης τῆς κτίσεως Κυρίου
καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ μετὰ πάντων ὑμῶν.

 Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Μὲ τὴ βοήθεια καὶ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ εἰσερχόμαστε σήμερα σ’ἕνα ἀκόμη ἐκκλησιαστικὸ ἔτος. Ἀνανεώνουμε ὅλοι τὶς πνευματικὲς μας δυνάμεις καὶ ἐπικαλούμεθα τὶς εὐλογίες καὶ τὴ στήριξη τοῦ Κυρίου στούς νέους ἀγῶνες καὶ προκλήσεις γιὰ πνευματικὴ τελείωση.

Ἡ σημερινὴ ἡμέρα ἔχει ὁρισθεῖ ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καὶ ἔχει, ἐπίσης, καθιερωθεῖ ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Σύνοδο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου, ὡς ἡ ἡμέρα προσευχῆς γιὰ τὸ φυσικὸ περιβάλλον. Αὐτό, βέβαια, δὲν εἶναι ἄσχετο πρὸς τὴ σημειολογία τῆς σημερινῆς ἡμέρας, καθὼς οἱ ἀγῶνες τοῦ ἀνθρώπου πρὸς τὴν κατὰ Θεὸν τελείωση συμπεριλαμβάνουν, μεταξὺ ἄλλων, καὶ τὴ βελτίωση τῶν σχέσεών του μὲ τὸ περιβάλλον καὶ τὴν καλλιέργεια εὐαισθησίας γιὰ τὴν προστασία καὶ τὴ διαφύλαξή του.

Ὁ Θεὸς δημιουργεῖ κατὰ τὶς πρῶτες ἕξι ἡμέρες τῆς δημιουργίας τὸν Κόσμον: τὴ γῆ, τὸν οὐρανό, τὸ ἔδαφος καὶ τὸ νερό, τοὺς ποταμούς, τοὺς ὠκεανούς, τὴ χλωρίδα καὶ τὴν πανίδα. Δημιουργεῖ, δηλαδή, ὁ Θεὸς ἕνα εὐνοϊκὸ καὶ ἄρτιο περιβάλλον μέσα στὸ ὁποῖο μπορεῖ νὰ σταθεῖ καὶ νὰ ἀναπτυχθεῖ τὸ τελευταίο δημιούργημά Του: ὁ ἄνθρωπος.

Ὁ Θεός, λοιπόν, ποὺ δημιουργεῖ τὸν Κόσμον «ἐκ τοῦ μὴ ὄντος», ὁλοκληρώνει τὴ Δημιουργία μὲ τὸν ἄνθρωπο, καθ’ ὅτι «ἄνθρωπος οὐκ ἦν ἐργάζεσθαι αὐτήν [...] καὶ ἔπλασεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, χοῦν ἀπὸ τῆς γῆς, καὶ ἐνεφύσησεν εἰς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ πνοὴν ζωῆς, καὶ ἐγένετο ὁ ἄνθρωπος εἰς ψυχὴν ζῶσαν» (Γεν. 2,5-7).

Ἡ δημιουργία τῆς κτίσεως καὶ ἀργότερα ἡ ἐπακόλουθη δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὸν Θεὸ ὁρίζουν καὶ προδιαγράφουν τὶς σχέσεις τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὴ κτίση καὶ τὸν Δημιουργὸ του. Τὰ πάντα ἀποκτοῦν τὴν ἀξία τους, ὡς δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ. Ἡ κτίση δὲν προϋπάρχει καὶ δὲν εἶναι αὐθύπαρκτη. Ἀντίθετα, βρίσκεται σὲ ἀπόλυτη ἐξάρτηση ἀπὸ τὸν Θεὸ-Δημιουργὸ. Ὁ Θεός, ἐπίσης, δημιουργεῖ τὸν ἄνθρωπο, ὡς ἀναπόσπαστο κομμάτι τῆς κτίσεως, «κατ᾿ εἰκόνα καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν» Του. Σ’ αὐτὸν ὁ Θεὸς-Δημιουργὸς ἀναθέτει τὴν εὐθύνη τοῦ «ἐργάζεσθαι καὶ φυλάττειν» τὸν Κόσμο.

Δυστυχῶς, ὄμως, ἡ αὐτονόμηση τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἀπομάκρυνσή του ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ τὸ ξεπέρασμα τῶν ὁρίων του, τὸν ὁδήγησαν νὰ ἐνεργεῖ καὶ νὰ συμπεριφέρεται, ὄχι ὡς ἐργάτης καὶ φύλακας τῆς κτίσεως, ἀλλὰ ὡς ἐξουσιαστὴς καὶ καταχραστὴς τῆς Δημιουργίας καὶ γενικότερα ὅλων τῶν ἀγαθῶν, ποὺ ὁ Θεὸς προσέφερε σ’ αὐτὸν γενναιόδωρα. Ὁ ἄνθρωπος δὲν ἀρκέστηκε στὴ χρήση. Προχώρησε στὴν κατάχρηση. Παρατηρεῖται, ἔτσι, σήμερα ἕνας βιασμὸς τῆς φύσης καὶ τοῦ περιβάλλοντος γιὰ ἱκανοποίηση, ὄχι βασικῶν ἀναγκῶν, ἀλλὰ μιᾶς σειρᾶς ὀρέξεων καί ἐπιθυμιῶν τοῦ ἀνθρώπου, τὶς ὁποῖες ἐνθαρρύνει ὁ σύγχρονος τρόπος ζωῆς καὶ ἡ φιλοσοφία τῆς καταναλωτικῆς κοινωνίας.

Ἐπομένως, λοιπόν, ὡς Χριστιανοὶ δέν μποροῦμε νὰ μείνουμε ἀδιάφοροι μπροστὰ στὴν καταστροφὴ τῆς ὑλικῆς δημιουργίας τοῦ Θεοῦ, ποὺ συντελεῖται στίς μέρες μας. Θὰ πρέπει καὶ ἀτομικά, ἀλλὰ καὶ συλλογικά νὰ ἀλλάξουμε νοοτροπία καὶ νὰ σταματήσουμε τὴν ἀλόγιστη καὶ καταστρεπτικὴ ἐκμετάλλευση τοῦ περιβάλλοντος. Δὲν μᾶς ἀνήκει, γιὰ νὰ τὸ καταστρέφουμε, οὔτε καὶ νὰ τὸ ἐκμεταλλευόμαστε ἐγωιστικά. Μᾶς παραχωρήθηκε, γιὰ νὰ τὸ ἀξιοποιοῦμε μὲ σωφροσύνη καὶ νὰ τὸ προστατεύουμε.

Θὰ πρέπει νὰ κατανοήσουμε ὅτι ἡ κτίση, ὡς δημιούργημα τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἔκφραση τοῦ προσώπου Του καὶ φορέας τῆς βούλησής Του. Καὶ ὅποιος ἀγαπᾶ καὶ σέβεται τὸν Θεό, θὰ πρέπει νὰ συμπεριφέρεται ἀγαπητικά, ὄχι μόνο πρὸς τοὺς ἀνθρώπους, ἀλλὰ καὶ πρὸς ὁλόκληρη τὴν κτίση.

Δὲν θὰ πρέπει, ἐξάλλου, νὰ ξεχνοῦμε καὶ τὴν ἐσχατολογικὴ προοπτική, μὲ τὴν ὁποία οἱ Χριστιανοὶ ὀφείλουμε νὰ ἀντικρίζουμε τὸ οἰκολογικὸ πρόβλημα. Ἄνθρωπος καὶ κτίση συμπορεύονται πρὸς τὴν ἀναδημιουργία καὶ τὴν ἀρχέγονη κατάσταση τοῦ παραδείσου, ὅπου οὔτε ἀλληλοαποκλείονται, οὔτε ἀνταγωνίζονται, ἀλλὰ συνυπάρχουν σὲ μια θαυμαστὴ ἑνότητα ζωῆς.

Βέβαιοι ὅτι ὅλοι κατανοεῖτε τὴν κρισιμότητα τοῦ οἰκολογικοῦ προβλήματος, ὅπως τοῦτο ἐξελίσσεται ἐπικίνδυνα σήμερα, πιστεύουμε ὅτι θὰ ἀναλάβετε κάθε προσπάθεια, στὸ μέτρο τῶν δυνατοτήτων σας, καὶ ὅτι θὰ προβεῖτε σὲ ὅλες τὶς ἐνδεδειγμένες ἐνέργειες, προκειμένου νὰ διαφυλαχθεῖ ἡ φυσικὴ δημιουργία. Εἶναι τοῦτο, ἐκτὸς τῶν ἄλλων, καὶ μια ἀπαραίτητη προϋπόθεση, γιὰ νὰ μπορέσουμε τόσο ἐμεῖς, ὅσο καὶ τὰ παιδιὰ μας, νὰ ζήσουμε στὸν πλανήτη, ποὺ ἡ ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ μᾶς δώρισε γιὰ κατοικία μας.

Διάπυρος πρὸς Θεὸν εὐχέτης

† Ο ΚΥΠΡΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

Ἱερά Ἀρχιεπισκοπή Κύπρου,
30 Αὐγούστου 2015.