Το Σύνδρομο Άσπεργκερ (Ζ΄Μέρος)

ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΣΠΕΡΓΚΕΡ [ΜΕΡΟΣ Ζ΄].

ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΑΘ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, ΔΑΣΚΑΛΟ, ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΣΤΙΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΚΑΙ ΣΤΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΕΥΠΑΘΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ AS

ΣΤ΄ ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ: Τα παιδιά με σύνδρομο Asperger έχουν μέση ή πάνω από το μέσο όρο νοημοσύνη, μα το λεξιλόγιο και η διάρθρωση του λόγου τους, ενώ δίνουν την εντύπωση πως καταλαβαίνουν αυτά που συζητούν, συχνά υποκρύπτει “παπαγαλία” αυτών που έχουν διαβάσει ή ακούσει. Έχουν άριστη μνήμη αλλά στην πραγματικότητα είναι μηχανική.

Τέλος, έχουν ελλείψεις και στην κατανόηση των προβλημάτων. Ο εκπαιδευτικός πρέπει να προσφέρει εξατομικευμένο πρόγραμμα που θα βοηθήσει ώστε το παιδί να μην ακολουθεί της δικές του παρορμήσεις. Η μάθηση συνεπώς πρέπει να επιβραβεύει και όχι να προκαλεί άγχος. Ο δάσκαλος δεν πρέπει να θεωρεί ότι το παιδί κατανόησε κάτι που απλώς “παπαγαλίζει”, αλλά πρέπει να του προσφέρει μια πρόσθετη επεξήγηση και απλοποίηση του μαθήματος, κυρίως όταν το νόημά του είναι περίπλοκο. Κάθε προσπάθεια του εκπαιδευτικού ας επικεντρώνεται στη δυνατή μνήμη αυτών των παιδιών. Η διατήρηση πληροφοριών είναι το δυνατό σημείο τους. Ακόμη στο γλωσσικό μάθημα οι συναισθηματικοί τόνοι και τα θέματα σχέσεων που παρουσιάζονται στα λογοτεχνικά έργα συχνά δεν γίνονται κατανοητά. Ακόμη είναι άριστα στην ανάγνωση αλλά αδυνατούν στην κατανόηση. Οι γραπτές εργασίες αυτών των παιδιών συχνά περνούν από το ένα θέμα στο άλλο ή και περιέχουν λανθασμένες λεκτικές έννοιες. Πολλές φορές αγνοούν τη διαφορά μεταξύ γενικών γνώσεων και προσωπικών τους ιδεών και νομίζουν ότι ο δάσκαλος θα κατανοήσει τις δυσνόητες εκφράσεις τους. Οι εργασίες μπορεί να μην είναι ποιοτικές γιατί το παιδί με AS δεν παρακινείται να προσπαθήσει σε πεδία που δεν του ενδιαφέρουν. Πρέπει συνεπώς να οριστούν προσδοκίες για την ποιότητα της εργασίας.

Ζ΄ ΣΤΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΕΥΠΑΘΕΙΑ: Τα παιδιά με σύνδρομο AS έχουν τη θέληση γαι τη γνώση αλλά συχνά δεν έχουν τη συναισθηματική αντοχή για ν’ ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της τάξης. Αγχώνονται εύκολα λόγω της ανελαστικότητάς τους. Έχοντας χαμηλή αυτοεκτίμηση, όταν κάνουν λάθη δεν μπορούν να το αντέξουν. Οι έφηβοι με ΑS, μπορεί να είναι πιο επιρρεπείς στην κατάθλιψη. Οι εκρήξεις θυμού είναι τότε αντιδράσεις στο άγχος και στη σύγχυση. Ακόμη, εύκολα καταβάλλονται όταν τα πράγματα δεν είναι σύμφωνα με τις αυστηρές απόψεις τους. Έτσι, στις σχέσεις τους με τους ανθρώπους και για τις απαιτήσεις της καθημερινής ζωής χρειάζονται συνεχή προσπάθεια. Ο εκπαιδευτικός μπορεί να προετοιμάσει αυτά τα παιδιά για τις αλλαγές στην καθημερινή τους ρουτίνα μειώνοντάς τους έτσι το άγχος. Μπορεί ακόμη να διδάξει στα παιδιά πώς να αντιμετωπίζουν το άγχος που τους καταβάλλει και έτσι θα αποφεύγουν τις εκρήξεις εκτόνωσης. Μπορεί να γράψει, σε ένα τετράδιο ή μια κάρτα για παράδειγμα, τα βήματα που πρέπει να ακολουθεί όταν εκείνο είναι ανήσυχο [π.χ. ανάπνευσε βαθιά 3 φορές, μέτρησε τα δάχτυλα του δεξιού σου χεριού 3 φορές, μέτρησε μέχρι το είκοσι, κ.τ.λ.]. Ας γράψει ακόμη και την συμπεριφορά στην οποία το παιδί νιώθει άνετα. Τα βήματα αυτά το παιδί μπορεί να τα έχει στην τσέπη του [σε μια κάρτα] και θα μπορεί πάντα να τη διαβάζει. Ο δάσκαλος πρέπει να είναι ήρεμος και προβλέψιμος στο παιδί και να δείχνει υπομονή και συμπόνια. Ο ίδιος ο Hans Asperger, παρατήρησε πως "ο δάσκαλος που δεν καταλαβαίνει ότι πρέπει να διδάξει το παιδί με σύνδρομο Asperger ευνόητα πράγματα θα νιώθει ανυπόμονος και εκνευρισμένος". Αξίζει να αναφερθεί πως το παιδί με σύνδρομο δεν παραδέχεται ότι είναι θλιμμένο. Όπως δεν μπορεί να καταλάβει τα συναισθήματα των άλλων έτσι αγνοεί και τα δικά του. Συχνά καλύπτει την κατάθλιψή του και αρνείται τα συμπτώματά της. Ο δάσκαλος πρέπει να επαγρυπνεί για αλλαγές στη συμπεριφορά που μπορεί να είναι ενδείξεις κατάθλιψης, όπως αποδιοργάνωση, παραμέληση, κόπωση, κλάμα, κ.τ.λ.. Είναι πολύ σημαντικό, επειδή τα παιδιά αυτά δεν μπορούν να εκτιμήσουν τα συναισθήματά τους και να ζητήσουν παρηγοριά από τους άλλους, η κατάθλιψη να διαγνωστεί έγκαιρα. Οι κοινωνικές δεξιότητες έχουν ιδιαίτερη αξία στην εφηβεία και ο μαθητής με σύνδρομο Asperger συνειδητοποιεί ότι είναι διαφορετικός και δυσκολεύεται να δημιουργήσει σχέσεις. Όταν η μαθητική εργασία γίνεται πιο αφαιρετική και σύνθετη, οι έφηβοι με σύνδρομο Asperger βρίσκουν τις εργασίες πιο δύσκολες και περίπλοκες. Κάποιοι καθηγητές παρατήρησαν κάποτε ότι ένας έφηβος με σύνδρομο δεν αντιδρούσε στις εργασίες των μαθηματικών και πίστευαν ότι τα κατάφερνε πολύ καλά. Στην πραγματικότητα, η μειωμένη παραγωγικότητά του στα μαθηματικά ήταν μια “απόδραση” προς τον εσωτερικό του κόσμο για να αποφύγει τα μαθηματικά. Τα παιδιά με σύνδρομο πρέπει να παίρνουν βοήθεια μόλις παρατηρηθούν δυσκολίες σε συγκεκριμένα πεδία κι αυτό γιατί γρήγορα καταβάλλονται και αντιδρούν πιο άσχημα στην αποτυχία απ’ ότι άλλα παιδιά. Σε ακραίες περιπτώσεις, παιδιά με σύνδρομο που είναι περισσότερο συναισθηματικά εύθραυστα μπορεί να χρειάζεται να τοποθετηθούν σε ένα τμήμα ειδικής αγωγής το οποίο θα προσφέρει εξατομικευμένο πρόγραμμα διδασκαλίας. Κι αυτό γιατί σε τέτοιο μαθησιακό περιβάλλον θα νιώθουν ικανά και παραγωγικά. Άλλωστε, κρατώντας τα στην κανονική τάξη, όπου δεν μπορούν να συλλάβουν έννοιες ή να ολοκληρώσουν εργασίες, μειώνεται της αυτοπεποίθησή τους, αυξάνεται η απόσυρση και δημιουργούνται προϋποθέσεις για καταθλιπτική διαταραχή. Σε άλλη περίπτωση, μπορεί να ορισθεί στο παιδί με σύνδρομο Aspenger ένας προσωπικός βοηθός παρά να τοποθετηθεί σε ένα τμήμα Ειδικής Αγωγής. Ο βοηθός θα του προσφέρει υποστήριξη και ανατροφοδότηση. Τα παιδιά με σύνδρομο Asperger εύκολα καταβάλλονται από περιβαλλοντικούς στρεσογόνους παράγοντες, δείχνοντας εύθραυστη ευπάθεια. Οι δάσκαλοι μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στη βοήθεια αυτών των παιδιών για να μάθουν να διαπραγματεύονται τον κόσμο γύρω τους. Επειδή τα παιδιά με AS δεν είναι ικανά να εκφράσουν φόβους και της ανησυχίες, πρέπει ένας ενήλικας να τους βοηθήσει να αφήσουν την ασφαλή φανταστική ζωή τους για τις αβεβαιότητες του εξωτερικού πραγματικού κόσμου¹. Οι επιστήμονες που δουλεύουν με εφήβους στα σχολεία πρέπει να τους δίδουν οργάνωση και σταθερότητα που εκείνοι δε διαθέτουν. Επινοώντας στρατηγικές διδασκαλίας στα άτομα που πάσχουν από σύνδρομο Asperger, όχι μόνο διευκολύνεται η ακαδημαϊκή επιτυχία αλλά τους βοηθάει, επίσης, να νιώσουν λιγότεροι απομονωμένοι και λιγότερο αποκαμωμένοι από της απαιτήσεις της καθημερινής ζωής.

…………………………………………………………………………………………….

1. Wing L (1998), «The history of Asperger syndrome», Στο: Schopler E, Mesibov GB, Kunce LJ., Asperger syndrome or high-functioning autism? New York: Plenum press, σελ.11–25. 

Δείτε και:

-Το Σύνδρομο Άσπεργκερ (ΣΤ΄Μέρος)

-Το Σύνδρομο Άσπεργκερ (Ε΄Μέρος)

-Το Σύνδρομο Άσπεργκερ (Δ΄Μέρος) [Στατιστικά, ιστορικά και κοινωνικά στοιχεία]

-Το Σύνδρομο Άσπεργκερ (Γ΄Μέρος)

- Το Σύνδρομο Άσπεργκερ (Β΄Μέρος)

-Το Σύνδρομο Άσπεργκερ [το σύνδρομο του Αϊνστάιν, του Νεύτωνα και του Μπιλ Γκέϊτς!]