Μαθήματα Ορθόδοξης Κατήχησης (2ον) – (Μητροπολίτου Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμία)

Δείτε και Μαθήματα Ορθόδοξης Κατήχησης (1ον)

          IEΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ

ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ

Δημητσάνα, Πέμπτη 11 Ἰουνίου 2015

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΚΑΤΗΧΗΣΗΣ

[Μέ βάση καί πηγή τό σπουδαῖο ἔργο A CATECHETICAL HANDBOOK OF THE EASTERN ORTHODOX CHURCH τοῦ συγγραφέως D.H. Stamatis, ἔκδοσις Light & Life Publishing Company (συνιστοῦμε θερμά στούς γνῶστες τῆς Ἀγγλικῆς τήν ἀπόκτηση τοῦ βιβλίου), καί μέ ἄλλα ἐπίσης βοηθήματα, ἀρχίζω μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ νά δίνω, προφορικῶς πρῶτα καί γραπτῶς ἔπειτα, στόν λαό τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως ὅπου διακονῶ, μία σειρά ἑβδομαδιαίων κατηχητικῶν μαθημάτων. Ἡ κατήχηση αὐτή θά εἶναι κατά πολύ πληρέστερη ἀπό τήν ἄλλη πού ἔγραψα πρό πολλῶν ἐτῶν μέ τόν τίτλο ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΚΑΤΗΧΗΣΗ καί μέ διαφορετικό τρόπο καί περιεχόμενο πρός ἐκείνη γραμμένη.

Τά ἁγιογραφικά καί πατερικά χωρία πού θά παραθέτω θά γράφονται στήν γλώσσα τοῦ κειμένου μέ τήν παράκληση νά τά διαβάζουν οἱ ἀναγνῶστες ἐπανειλημμένως, ὥστε νά τά ἀποστηθίσουν.]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

ΤΙ ΝΑ ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ

(Συνέχεια ἀπό τό προηγούμενο)

3. Πῶς γνωρίζουμε ὅτι ὁ Ἰησοῦς εἶναι
ὁ πραγματικός Μεσσίας;

Αὐτό τό γνωρίζουμε ἀπό τό ὅτι ὅλες οἱ προφητεῖες πού ἀναφέρει ἡ Παλαιά Διαθήκη γιά τόν Μεσσία πού πρόκειται νά ἔλθει, ὅλες αὐτές ἐκπληρώνονται στό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ, πού γεννήθηκε ἀπό τήν Παναγία. Πολλές τέτοιες προφητεῖες παραθέτει ὁ εὐαγγελιστής Ματθαῖος στό Εὐαγγέλιό του. Ἔχει δέ εἰδικό λόγο πού τό κάνει αὐτό ὁ εὐαγγελιστής αὐτός. Ὁ Ματθαῖος γράφει τό Εὐαγγέλιό του πρός τούς πατριῶτες του Ἰουδαίους καί θέλει νά τούς πεῖ, ὅτι ὁ Μεσσίας, γιά τόν ὁποῖον γράφουν ὁ Νόμος καί οἱ Προφῆτες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ὅτι θά ἔλθει καί τόν ὁποῖον αὐτοί ἀνέμεναν, εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός, γιατί σ᾽ αὐτόν ἀνταποκρίνονται ἀκριβῶς ὅλες οἱ προφητεῖες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης περί τοῦ Μεσσίου. Ἄς τόν πιστεύσουν λοιπόν.

Θά παραθέσουμε μερικές ἀπό τίς προφητεῖες αὐτές, ὄχι μόνο ἀπό τόν εὐαγγελιστή Ματθαῖο, ἀλλά καί ἀπό ἄλλους εὐαγγελιστές. Πολλές ἀπό τίς προφητεῖες αὐτές ἀναφέρονται καθαρά στόν Μεσσία. Λίγες ὅμως ἀπ᾽ αὐτές δέν φαίνεται νά σχετίζονται πρός τόν Μεσσία, ἀλλά ἡ Καινή Διαθήκη τίς ἑρμήνευσε καί αὐτές ὡς μεσσιανικές προφητεῖες. Πρέπει δέ νά γνωρίζουμε ὅτι ὁ καλύτερος καί ἀλάνθαστος ἑρμηνευτής τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης εἶναι ἡ Καινή Διαθήκη. Ἔτσι λοιπόν ὅσες προφητεῖες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἡ Καινή Διαθήκη τίς χαρακτήρισε ὡς χριστολογικές, τίς δεχόμεθα καί ἡμεῖς ὡς ἀναφερόμενες στόν Χριστό, στόν Μεσσία.

Στήν συνέχεια ἀναφέρουμε ἀπό τά ἱερά Εὐαγγέλια ὁρισμένες χριστολογικές προφητεῖες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, πού ἀποδεικνύουν ὅτι ὁ Ἰησοῦς εἶναι ὁ πραγματικά Μεσσίας, γιατί στό πρόσωπό Του ἐκπληρώνονται ἀπόλυτα αὐτές:

(α) Ἡ Παλαιά Διαθήκη λέγει ὅτι ὁ Μεσσίας θά προέρχεται ἀπό τό γένος Δαυίδ. Βλ. Β´ Βασ. 7,12-16. Ψαλμ. 88 (89) 3-5. 109 (110,1). 131 (132),11. Ἡσ. 9,6.7. 11,1.

Ὁ Ἰησοῦς πραγματικά κατάγεται ἀπό γένος Δαυίδ, ὅπως τό ἀποδεικνύει αὐτό καθαρά ὁ εὐαγγελιστής Ματθαῖος βάσει καταλόγων. Βλ. Ματθ. κ.1. 22,44. Μάρκ. 12,36. Λουκ. 1,69-70. 20,42-44. Ἰωάν. 7,42.

(β) Ἡ Παλαιά Διαθήκη λέγει ὅτι ὁ Μεσσίας θά γεννηθεῖ ἀπό παρθένο, βλ. Ἡσ. 7,14.

Αὐτό ἐκπληρώθηκε στόν Ἰησοῦ, ὁ ὁποῖος γεννήθηκε παρθενικά ἀπό τήν Παναγία, βλ. Ματθ. 1,18-25.

(γ) Ἡ Παλαιά Διαθήκη λέγει ὅτι ὁ Μεσσίας θά γεννηθεῖ στήν Βηθλεέμ, βλ. Μιχ. 5,2.

Ὁ Ἰησοῦς πραγματικά γεννήθηκε στήν Βηθλεέμ, βλ. Ματθ. 2,1 ἑξ. Ἰωάν. 7,42.

(δ) Ὁ Μεσσίας κατά τήν Παλαιά Διαθήκη θά φύγει ἐξόριστος στήν Αἴγυπτο, βλ. Ὠσ. 11,1.

Ὁ Ἰησοῦς, ὅπως μᾶς τό διηγεῖται ὁ εὐαγγελιστής Ματθαῖος, πῆγε φυγάς στήν Αἴγυπτο διωκόμενος ἀπό τόν βασιλέα Ἡρώδη, βλ. Ματθ. 2,13-15.

(ε) Ὁ προφήτης Ἡσαΐας, βλ. 9,1-2, εἶπε ὅτι ὁ Μεσσίας θά δράσει στήν Γαλιλαία καί ὁ εὐαγγελιστής Ματθαῖος παρουσιάζει ἔτσι τόν Ἰησοῦ, βλ. 4,12-16.

(ς) Ὁ προφήτης Ἡσαΐας, βλ.11,1, πάλι χαρακτηρίζει τόν Μεσσία ὡς Ναζωραῖο καί ὁ εὐαγγελιστής Ματθαῖος παρουσιάζει πράγματι τόν Ἰησοῦν ζήσαντα στήν Ναζαρέτ, βλ. 2,23.  

(ζ) Ἡ Παλαιά Διαθήκη λέγει ὅτι ὁ ἐρχομός τοῦ Μεσσία θά προαναγγελθεῖ ἀπό ἕναν Ἠλία ὡς πρόδρομό Του, βλ. Ἠσ. 40,3-5. Μαλαχ. 3,1. 4,5.

Ἡ Καινή Διαθήκη πραγματικά μᾶς παρουσιάζει τόν Ἰωάννη τόν Βαπτιστή, ὁ ὁποῖος ἦλθε «ἐν πνεύματι καί δυνάμει Ἠλιού» (Λουκ. 1,17), ὡς πρόδρομο τοῦ Ἰησοῦ, βλ. Ματθ. 3,3. 11,10-14. Μάρκ. 1,2-3. Λουκ. 3,4-6. 7,27. Ἰωάν. 1,23. Ἠσ. 40,3-5.

(η) Ἡ Παλαιά Διαθήκη προφητεύει ὅτι ὁ ἐρχομός τοῦ Μεσσία θά προκαλέσει τήν σφαγή τῶν νηπίων τῆς Βηθλεέμ, βλ. Γεν. 35,19-20. Ἰερ. 38,15.

Ἀπό τήν Καινή Διαθήκη μαθαίνουμε ὅτι αὐτό ἐκπληρώθηκε στόν Ἰησοῦ μέ τήν σφαγή τῶν νηπίων τῆς Βηθλεέμ ἀπό τόν Ἡρώδη, γιά νά θανατώσει μεταξύ αὐτῶν τόν Ἰησοῦ φοβούμενος μήν τοῦ πάρει τήν βασιλεία, βλ. Ματθ. 2,16-18.

(θ) Ὁ Μεσσίας, λέγει ἡ Παλαιά Διαθήκη, θά διακηρυσσόταν ὡς ἕνα «ἰωβηλαῖο» γιά τόν κόσμο, βλ. Ἠσ. 58,6. 61,1. Τό «Ἰωβηλαῖο» ἔτος ἦταν ἔτος ἀφέσεως. Κατά τό ἔτος αὐτό, πού ἦταν τό ἕβδομο κατά σειρά σαββατικό ἔτος, οἱ δοῦλοι ἀποκτοῦσαν τήν ἐλευθερία τους, ὁ πτωχός πού ἀπό ἀνάγκη εἶχε πουλήσει τήν περιουσία του τήν ἀποκτοῦσε πάλι καί οἱ πτωχοί πάλι εἶχαν ἐλεύθερα τήν συλλογή τῶν καρπῶν τῆς γῆς, πού βλάσταιναν ἀπό μόνοι τους. Στήν Καινή Διαθήκη ἐφαρμόζεται στόν Ἴδιο τόν Ἰησοῦ ἡ προφητεία περί τοῦ Μεσσία ὅτι θά φέρει ὅλα τά ἀγαθά τοῦ Ἰωβηλαίου ἔτους, βλ. Λουκ. 4,18-19.

(ι) Ὁ προφήτης Ἠσαΐας εἰς 42,4 τοῦ βιβλίου του λέγει ὅτι ὁ Μεσσίας θά ἔλθει ὄχι μόνο γιά τό Ἰσραήλ, ἀλλά καί γιά τά ἔθνη.

Στήν Καινή Διαθήκη ὁ εὐαγγελιστής Ματθαῖος ἐφαρμόζει στόν Ἰησοῦ τήν προφητεία αὐτή τοῦ Ἠσαΐου περί τοῦ Μεσσίου, ἐρχομένου καί διά τά ἔθνη, βλ. Ματθ. 12, 18-21.

(ια) Ὁ προφήτης Ἠσαΐας πάλι λέγει περί τοῦ ἐρχομένου Μεσσία ὅτι θά εἶναι ὁ θεραπευτής μας, ὅτι «θά βαστάσει τάς νόσους μας», βλ. 53,4 (κατά τό Ἑβραϊκό κείμενο).

Ὁ εὐαγγελιστής Ματθαῖος ὁμιλῶν γιά τίς θεραπεῖες τοῦ Ἰησοῦ λέγει ὅτι μέ αὐτές ἐκπληρώνεται ἡ προφητεία τοῦ προφήτου Ἠσαΐου «αὐτός τάς ἀσθενείας ἡμῶν ἔλαβε καί τάς νόσους ἐβάστασε», βλ. Ματθ. 8,17.

(ιβ) Στήν Παλαιά Διαθήκη εἶναι προφητευμένο περί τοῦ Μεσσία ὅτι θά ὁμιλεῖ μέ παραβολές, βλ. Ψαλμ. 77,2, ἐπειδή καί οἱ ἄνθρωποι θά εἶναι πεπωρωμένοι καί δέν θά δύνανται νά κατανοήσουν τά βαθειά μυστήρια, βλ. Ἠσ. 6,9-10.

Στήν Καινή Διαθήκη ὁ εὐαγγελιστής Ματθαῖος ἐφαρμόζει αὐτό στόν Ἰησοῦ, βλ. Ματθ. 13,14-15.35, ὁ Ὁποῖος, ὅπως γνωρίζουμε, ὁμιλοῦσε συχνά μέ παραβολές.

(ιγ) Στήν Παλαιά Διαθήκη λέγεται περί τοῦ Μεσσίου ὅτι δέν θά πιστευθεῖ ἀπό πολλούς, ἀλλά ἀντίθετα θά ἀπορριφθεῖ ἀπ᾽ αὐτούς, Ψαλμ. 68,4. 117,22. Ἠσ. 6,10. 29,13. 53,1.

Στήν Καινή Διαθήκη ἀποδίδονται στόν Ἰησοῦ τά χωρία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης τά ὁμιλοῦντα γιά τήν ἀπόρριψη τοῦ Μεσσία ἀπό τόν λαό καί τούς ἄρχοντες, βλ. Ματθ. 15,8-9. 21,42. Μάρκ. 7,6-7. 12,10-11. Λουκ. 20,17. Ἰωάν. 12,38-40. 15,25.

(ιδ) Ὁ Μεσσίας προφητεύεται στήν Παλαιά Διαθήκη ὅτι θά κάνει θριαμβευτική τήν εἴσοδό Του στά Ἰεροσόλυμα, Ἠσ. 62,11. Ζαχ. 9,9. Ψαλμ. 117,26.

Ἀπό τήν Καινή Διαθήκη γνωρίζουμε πραγματικά τήν θριαμβευτική εἴσοδο τοῦ Ἰησοῦ στά Ἰεροσόλυμα, βλ. Ματθ. 21,5. Ἰωάν. 12,13-15.

(ιδ) Ὁ Μεσσίας στήν Παλαιά Διαθήκη παριστάνεται ὡς ἕνας πληγωμένος ποιμένας, βλ. Ζαχ. 13,7.

Ἔτσι γνωρίζουμε τόν Ἰησοῦ στήν Καινή Διαθήκη, βλ. Ματθ. 26,31. Μάρκ. 14,27.

(ιε) Στήν Παλαιά Διαθήκη προφητεύεται ὅτι ὁ Μεσσίας θά προδοθεῖ ἀπό φίλο του γιά τριάκοντα ἀργύρια, βλ. Ζαχ. 11,12-13. Ψαλμ. 40,9.

Αὐτό ἐκπληρώθηκε στόν Ἰησοῦ, ὁ Ὁποῖος προδόθηκε ἀπό τόν μαθητή Του Ἰούδα γιά τριάκοντα ἀργύρια, βλ. Ματθ. 27,9-10. Ἰωάν. 13,18.

(ιστ) Στήν Παλαιά Διαθήκη λέγεται ὅτι ὁ Μεσσίας θά ἀποθάνει μέ κακοποιούς, βλ. Ἠσ. 53,9.12.

Ἀπό τήν Καινή Διαθήκη γνωρίζουμε ὅτι ὁ Ἰησοῦς ἐσταυρώθη μεταξύ δύο ληστῶν σταυρωθέντων καί αὐτῶν, βλ. Λουκ. 22,37.

(ιζ) Στήν Παλαιά Διαθήκη λέγεται ὅτι ὁ Μεσσίας θά ἐνταφιαστεῖ ἀπό ἕνα πλούσιο ἄνδρα, βλ. Ἡσ. 53,9 (ἄλλη προφητεία ἀπό αὐτήν δέν ἔχουμε).

Ὁ Ἰησοῦς, ὁ Νικόδημος, ὁ ἐνταφιαστής τοῦ Ἰησοῦ, ὅπως μᾶς λέγει ἡ Καινή Διαθήκη, ἦταν βουλευτής, βλ. Ματθ. 27,57-60.

(ιη) Στήν Παλαιά Διαθήκη προφητεύεται γιά τόν Μεσσία ὅτι θά τοῦ δοθοῦν νά πιεῖ ὄξος καί χολή, βλ. Ψαλμ. 68,21.

Στήν Καινή Διαθήκη διαβάζουμε πράγματι ὅτι αὐτό συνέβηκε στόν Ἰησοῦ ἐπί τοῦ Σταυροῦ, βλ. Ματθ. 27,34. Ἰωάν. 19,19.

(ιθ) Περί τοῦ Μεσσίου στήν Παλαιά Διαθήκη λέγεται ὅτι θά διαμερίσουν τά ἱμάτιά του καί θά βάλουν κλῆρο γι᾽ αὐτά, βλ. Ψαλμ. 21,19.

Αὐτό συνέβηκε μέ τόν Ἰησοῦ, βλ. Ἰωάν. 19,24.

(κ) Ἀκόμη καί ἐπιθανάτιοι λόγοι τοῦ Μεσσία προφητεύονται στήν Παλαιά Διαθήκη, βλ. Ψαλμ. 21,1. 30,5.

Τούς λόγους αὐτούς, πού ἀναφέρει ἡ Παλαιά Διαθήκη, τούς ἀκούουμε νά λέγονται ἀπό τόν Ἐσταυρωμένο Ἰησοῦ, βλ. Ματθ. 27,46. Μάρκ. 15,34. Λουκ. 23,46.

(κα) Ἡ Παλαιά Διαθήκη λέγει περί τοῦ Μεσσίου ὅτι δέν θά συντριβεῖ οὔτε ἕνα ὀστοῦν του, βλ. Ἐξ. 12,46. Ἀριθμ. 9,12. Ψαλμ. 33,21.

Στόν Ἰησοῦ ἐπί τοῦ Σταυροῦ οἱ στρατιῶτες δέν συνέτριψαν τά σκέλη Του, ἀλλά ἐκέντησαν τήν πλευρά Του καί ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης λέγει ὅτι αὐτό συνέβηκε γιά νά ἐκπληρωθεῖ ἡ Γραφή (ἡ Π.Δ.) πού λέγει «ὀστοῦν οὐ συντριβήσεται αὐτοῦ», βλ. Ἰωάν. 19,36.

(κβ) Γιά τήν ἀνάσταση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ δέν ἔχουμε εἰδική προφητεία ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη. Στό βιβλίο ὅμως τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων, βλ. 2,25-32. 13,33-35, διαβάζουμε ὅτι ἡ ἀνάσταση τοῦ Ἰησοῦ προφητεύθηκε μέ τόν λόγο τοῦ Ψαλμωδοῦ πρός τόν Θεό «οὐκ ἐγκαταλείψεις τήν ψυχήν μου εἰς ἅδου οὐδέ δώσεις τόν ὅσιόν σου ἰδεῖν διαφθοράν», βλ. Ψαλμ. 15,10-11.

Ἀλλά καί ὁ Ἴδιος ὁ Ἰησοῦς εἶπε ὅτι εἶναι γραμμένο ὅτι θά ἀναστηθεῖ τήν τρίτη ἡμέρα, βλ. Λουκ. 24,46. Ἴσως ὁ Ἰησοῦς ἀναφέρεται στά χωρία Ὠσηέ 6,2 («καί ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ τρίτῃ ἐξαναστησόμεθα») καί Ἰωνᾶ 2,1 («ἦν Ἰωνᾶς ἐν τῇ κοιλίᾳ τοῦ κήτους τρεῖς ἡμέρας καί τρεῖς νύκτας»). Καί ὁ Ἰσαάκ σώθηκε ἀπό τόν θάνατο τήν τρίτη ἡμέρα, βλ. Γεν. 22,3.

(κγ) Ἡ Παλαιά Διαθήκη προφητεύει ὅτι γιά τήν ἀπόρριψη τοῦ Μεσσίου θά ἔλθει ἡ καταστροφή τῆς Ἱερουσαλήμ καί μεγάλη θλίψη, βλ. Δαν. 9,27. 11,31. 12,1.

Αὐτό πραγματοποιήθηκε στήν περίπτωση τῆς ἀπόρριψης τοῦ Ἰησοῦ ὡς Μεσσίου, γιατί γιά τήν ἀπόρριψή Του αὐτή ἦλθε καταστροφή στήν Ἱερουσαλήμ καί μεγάλη θλίψη στήν Ἰουδαία. Ὁ Ἴδιος δέ ὁ Ἰησοῦς εἶπε ὅτι στόν θάνατό Του ἐκπληρώθηκε ἡ Γραφή, βλ. Ματθ. 26,54.56.

Ὑπάρχουν καί ἄλλες, πολλές μάλιστα, προφητεῖες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης περί τοῦ Μεσσίου, οἱ ὁποῖες ἀνταποκρίνονται ἀκριβῶς στό Πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ. Ὁ Ἰησοῦς, λοιπόν, ὁ υἱός τῆς Παρθένου Μαρίας, εἶναι ὁ Μεσσίας, τόν Ὁποῖο προφήτευσε ἡ Παλαιά Διαθήκη ὅτι θά ἔλθει γιά νά σώσει τόν κόσμο.