Πρωτοπρ. Βασίλειος Α. Γεωργόπουλος, Η πρώτη αντίδρασις της Ορθοδόξου Εκκλησίας εναντίον του Τεκτονισμού

Η ΠΡΩΤΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΙΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΤΕΚΤΟΝΙΣΜΟΥ

Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης Παΐσιος Β´– Μιά ξεχασμένη περίπτωσις

Τοῦ πρωτ. π. Βασιλείου Ἀ. Γεωργοπούλου, Λέκτωρος Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ

Ἀναφερόμενοι συνήθως στή στάση τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἀπέναντι στό συγκρητιστικό καί ἀποκρυφιστικό σύστημα τοῦ Τεκτονισμοῦ, γίνεται, συνήθως, ἀναφορά στίς θέσεις τόσο σέ Διορθόδοξο ἐπίπεδο (1930) ὅσο καί στίς ὁμόφωνες ἀποφάσεις καταδίκης τοῦ Τεκτονισμοῦ ἀπό τήν Ἱ. Σύνοδο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος τῶν ἐτῶν 1933, 1972, 1996.

Ὅμως, ἡ ἀρνητική στάση τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἔναντι τοῦ Τεκτονισμοῦ ἔχει ἐκφρασθεῖ πολύ πιό νωρίς, ἤδη ἀπό τά σκοτεινά χρόνια τῆς Τουρκοκρατίας, ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη Παΐσιο Β΄, τόν ἀπό Νικομηδείας, κατά τό διάστημα τῆς τρίτης Πατριαρχίας του (1744-1748).

Μέ τό ἄρθρο μας αὐτό θέλουμε νά ὑπενθυμίσουμε στούς Ὀρθόδοξους ἀδελφούς αὐτό τό πολύ σημαντικό, ἀλλά δυστυχῶς ξεχασμένο γεγονός.

Ὁ ἐπιφανής ἱστοριοδίφης τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας Μανουήλ Γεδεών μᾶς πληροφορεῖ, ὅτι ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης Παΐσιος ὁ Β΄ τό 1744/1745, ὅταν πληροφορήθηκε τήν ἵδρυση Τεκτονικῆς Στοᾶς στήν περιοχή Γαλατᾶ τῆς Κωνσταντινουπόλεως: «ἐξέδωκεν ἐπί τούτῳ συνοδικόν γράμμα ὅπερ ἀπεδοκίμαζε τήν ἑταιρείαν ταύτην» 1.

Ἀναφερόμενος στό ἴδιο γεγονός, ἕνας ἐκ τῶν ἐπιφανῶν Ἱεραρχῶν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου κατά τόν 20ό αἰώνα, ὁ Ἠλιουπόλεως καί Θείρων Γεννάδιος Ἀραμπατζόγλου (1883-1956) διευκρινίζει, ὅτι τήν παρουσία Τεκτόνων στήν Κωνσταντινούπολη ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης τήν πληροφορήθηκε ἀπό τόν Σμύρνης Νεόφυτο, ὅταν κάποιοι Τέκτονες μετακινήθηκαν ἀπό τήν Σμύρνη στήν Πόλη 2.

Ἡ καταδίκη τοῦ Τεκτονισμοῦ ἀπό τόν Πατριάρχη Παΐσιο δέν βασίστηκε σέ φῆμες. Ὑπῆρξε πράξη, πού τεκμηριώθηκε κατά τρόπο ὑπεύθυνο, βασιζόμενος ἐπί πλέον πάνω σʼ ἕνα ἀπό τά πρῶτα Τεκτονικά κείμενα, πού τυπώθηκαν ἐκεῖνα τά χρόνια. Τό γεγονός αὐτό τό ἐπιβεβαιώνει καί ὁ Τεκτονικός χῶρος ἀναφέροντας ὅτι ἡ ἀποκήρυξη τοῦ Τεκτονισμοῦ ἀπό τόν Παΐσιο τόν Β΄ βασίστηκε καί στό ὅτι στά χέρια του: «εἶχε περιέλθει ἀντίτυπον ἑνός Ἑλληνικοῦ Τυπικοῦ ὑπό τόν τίτλον “Τέκτων μαθητευόμενος”»3.

Ἡ στάση αὐτή τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου στό ζήτημα αὐτό ὑπῆρξε στάση ὑπεύθυνη καί ἀντάξια ἑνός Ὀρθόδοξου Πρωθιεράρχου καί προστίθεται στήν σειρά ἐκείνη τῶν Οἰκουμενικῶν Πατριαρχῶν, πού σέ χρόνια δυσχείμερα γιά τό γένος δέν ἔπαψαν νά ἀγρυπνοῦν γιά τήν προάσπιση τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως ἀπό ποικίλους κινδύνους πανταχόθεν προερχομένους.

Σημειώσεις:

1 Βλ. Μανουήλ Γεδεών, Πατριαρχικοί Πίνακες, Ἐν Κων/πόλει 1885-1890, σ. 641

2Βλ. Ἠλιουπόλεως Γενναδίου, Ἐξέχουσαι Ἐκκλησιαστικαί προσωπικότητες τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου μετά τήν ἅλωσιν. Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης Παΐσιος ὁ Β΄, στό Περ. Ὀρθοδοξία, 25, 7 (1950) σ. 258

3 Βλ. Ν. Λάσκαρι, Ἐγκυκλοπαίδεια τῆς Ἐλευθέρας Τεκτονικῆς, ἐκδ. Στοᾶς Ὅμηρος, Ἐν Ἀθήναις 1951, σ. 374

Ορθόδοξος Τύπος,21/06/2013