Η Μορμονική απόρριψη του Συμβόλου Πίστεως Νικαίας–Κωνσταντινουπόλεως: Ένα «Ανθρώπινο Κατασκεύασμα» και «Βδέλυγμα»

Η Μορμονική απόρριψη του Συμβόλου Πίστεως Νικαίας–Κωνσταντινουπόλεως: Ένα «Ανθρώπινο Κατασκεύασμα» και «Βδέλυγμα»

Πρωτοπρεσβύτερος Βασίλειος Γεωργόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ

Η στάση της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών (Μορμόνοι) απέναντι στο Σύμβολο Πίστεως Νικαίας–Κωνσταντινουπόλεως είναι σταθερά και ξεκάθαρα απορριπτική. Οι Μορμονικές πηγές παρουσιάζουν το Σύμβολο ως προϊόν μιας εκκλησιαστικής περιόδου που θεωρείται περίοδος αποστασίας από την αλήθεια, μιας εποχής κατά την οποία – σύμφωνα με αυτούς – η γνήσια θεία καθοδήγηση είχε πλέον χαθεί και οι άνθρωποι κατέφυγαν σε «ανθρώπινες» κατασκευές για τη διαμόρφωση του δόγματος.

Από Μορμονική οπτική, τα Σύμβολα πίστεως της αρχαίας Εκκλησίας δεν θεωρούνται αποτέλεσμα άμεσης θείας αποκάλυψης, αλλά καρπός ανθρώπινων διεργασιών, συζητήσεων και συμβιβασμών. Θεωρείται ότι οι σύνοδοι που τα διαμόρφωσαν δεν λειτουργούσαν ως όργανα προφητικής καθοδήγησης, αλλά ως θεσμικά σώματα που προσπάθησαν να επιλύσουν θεολογικές διαμάχες μέσω φιλοσοφικών συλλογισμών και όχι μέσω ζωντανής θεοπνευστίας. Έτσι, τα Σύμβολα αντιμετωπίζονται ως κείμενα που αντανακλούν ιστορικές συγκρούσεις και ανθρώπινες επιλογές, όχι ως αυθεντικές διατυπώσεις μιας θεϊκά καθοδηγούμενης πίστης.

Ο Μορμονικός χώρος χαρακτηρίζει το Σύμβολο Πίστεως Νικαίας–Κωνσταντινουπόλεως, όπως και τα άλλα αρχαία σύμβολα πίστεως, ως προϊόντα των «ιδιοτροπιών και απόψεων» αυτοκρατόρων και φιλοσόφων, δηλαδή ως «ανθρώπινα κατασκευάσματα» που επιχειρούν απλώς να εμφανιστούν ως σύμφωνα με την Αγία Γραφή. Η έννοια της αποστασίας κυριαρχεί· τα σύμβολα θεωρούνται απόδειξη ότι η πρωτοχριστιανική αλήθεια είχε ήδη χαθεί. Η θέση τους αυτή αντανακλά την ιδιαίτερη αντίληψη του Μορμονισμού περί «Μεγάλης Αποστασίας», σύμφωνα με την οποία η αυθεντική Εκκλησία του Χριστού εξέλιπε σύντομα μετά την αποστολική εποχή.

Από Μορμονική σκοπιά, το Σύμβολο Νικαίας–Κωνσταντινουπόλεως θεωρείται ότι εισήγαγε μια έννοια περί Θεού απομακρυσμένη από τη βιβλική και αρχέγονη χριστιανική πίστη. Για τους Μορμόνους, ο Θεός και ο Χριστός είναι όντα πραγματικά,  με ανθρώπινο σώμα, με σαφή μορφή και προσωπική παρουσία. Επομένως, το Σύμβολο της Νικαίας, υποστηρίζουν,ότι περιέγραψε τον Θεό όχι ως ζωντανό και απτό Πρόσωπο, αλλά ως αόριστη μεταφυσική «ουσία» που αλλοίωσε τη χριστιανική διδασκαλία σε θεωρητικό σύστημα, απομακρύνοντάς την από τη συγκεκριμένη και σαφή θεολογία που οι Μορμόνοι πιστεύουν πως χαρακτήριζε την περίοδο της πρώτης Εκκλησίας.

Η ισχυρότερη Μορμονική κριτική προς την παραδοσιακή χριστιανική διδασκαλία στηρίζεται στο θεμελιώδες όραμα του ιδρυτή της αίρεσης JosephSmith, το οποίο λειτουργεί ως αφετηρία ολόκληρου του Μορμονισμού. Σύμφωνα με τον ίδιο όταν ρώτησε τον Πατέρα και τον Υιό ποια Εκκλησία είναι η αληθινή, έλαβε την απάντηση ότι «όλες ήταν λανθασμένες» και ότι «όλα τα σύμβολά τους ήταν βδέλυγμα στα μάτια του Θεού».

Ο όρος «βδέλυγμα» δεν αποτελεί απλώς μια επικριτική λέξη· φέρει έντονο θεολογικό βάρος, καθώς χρησιμοποιείται στην Αγία Γραφή για να δηλώσει κάτι απόλυτα απορριπτέο και ξένο προς το θείο θέλημα. Με μια τέτοια διατύπωση, ολόκληρη η ιστορική Εκκλησία, η θεολογική της παράδοση και τα δόγματά της, συμπεριλαμβανομένου του Συμβόλου της Πίστεως, απορρίπτονται συλλήβδην ως πλανεμένα και διεφθαρμένα.

Ο Smith εμφανίζεται έτσι όχι απλώς να ασκεί κριτική, αλλά να απορρίπτει πλήρως κάθε μορφή θεσμοθετημένης ομολογίας πίστεως. Στη Μορμονικήθεώρηση, το Σύμβολο της Πίστεως της Νίκαιας δεν αποτελεί θεμελιωμένη διατύπωση πίστης, αλλά παρουσιάζεται, σύμφωνα με τους χαρακτηρισμούς του χώρου, ως «προϊόν πλάνης», «σύλληψη μέσα στην άγνοια», «γέννημα ανοησίας» και ως «ιστός αράχνης του χθες».

Από τους Μορμόνους, η Α’ Οικουμενική Σύνοδος της Νίκαιας συχνά απογυμνώνεται από τη θεολογική της διάσταση και προβάλλεται αποκλειστικά ως μια πολιτική πράξη εξουσίας. Η σύνοδος παρουσιάζεται ως πρωτοβουλία του «παγανιστή» —κατά τη δική τους ορολογία— αυτοκράτορα Κωνσταντίνου, ο οποίος, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς τους, επιδιώκει κυρίως να σταθεροποιήσει και να ενοποιήσει την αυτοκρατορία του. Μέσα από μια τέτοια οπτική, το πρόβλημα του Αρειανισμού θεωρείται όχι θεολογικό, αλλά πρωτίστως πολιτικό, ένα «εκρηκτικό» ζήτημα που ο αυτοκράτορας θέλησε να διαχειριστεί επιβάλλοντας λύσεις από τα πάνω.

Ως αποτέλεσμα, το Σύμβολο της Πίστεως αντιμετωπίζεται από τους Μορμόνους  όχι ως η θεολογική έκφραση της πίστης της Εκκλησίας, αλλά ως προϊόν ανθρώπινων συγκρούσεων και διαπραγματεύσεων, ένα κείμενο που υποτίθεται πως διαμορφώθηκε πρωτίστως από συμφέροντα και εξουσιαστικές σκοπιμότητες.

 Συμπέρασμα

Σύμφωνα με το Μορμόνους, το Σύμβολο Πίστεως Νικαίας–Κωνσταντινουπόλεως δεν είναι απλώς ανεπαρκές· είναι προϊόν αποστασίας, ανθρώπινης επινόησης, πνευματικής πλάνης, ακόμη και βδελυγματικής πρακτικής στα μάτια του Θεού.

Σημείωση: Για την σύνταξη του παρόντος λάβαμε υπ’όψιν τις ακόλουθες  Μορμονικές πηγές:i) BruceRMcConkie, Mormon Doctrine, SaltLakeCity 1958, ii)JamesE. Talmage, TheArticlesofFaith, SaltLakeCity 1974, iii)Daniel Ludlow(Ed), EncyclopediaofMormonism, Volume 1,NewYork 1992.

pemptousia.gr