Ἀμέριμνος χριστιανικὴ πορεία

 

Ἀμέριμνος χριστιανικὴ πορεία

Τοῦ πρωτοπρεσβυτέρου π. Διονυσίου Τάτση

  Ὁ ἄνθρωπος, ποὺ θέλει νὰ ἀκολουθήσει στὴ ζωὴ του τὸ δρόμο τοῦ Θεοῦ, πρέπει νὰ εἶναι πολὺ προσεκτικὸς στὸ σοβαρὸ θέμα τῶν βιοτικῶν μεριμνῶν. Νὰ μὴ αἰχμαλωτίζεται ἀπὸ τὸ πάθος τῆς πλεονεξίας, τὸ ὁποῖο δημιουργεῖ συν­εχῶς νέες μέριμνες. Νὰ μὴ καταπονεῖται ἀπὸ ποικίλες σκέψεις καὶ ἀδιάκοπες προσπάθειες, ἀλλὰ νὰ περιορίζεται στὰ ἀναγκαῖα ὑλικὰ ἀγαθὰ καὶ νὰ στρέφει τὸ νοῦ καὶ τὴν καρδιά του στὰ πνευματικὰ ἀγαθὰ τῆς οὐράνιας Βασιλείας. Νὰ μπορεῖ νὰ ἀσκεῖται πνευματικὰ γιὰ τὴν ἀπόκτηση τῶν ἀρετῶν, ἔχοντας πάντα ἐμπιστοσύνη στὴν Πρόνοια τοῦ Θεοῦ, ποὺ εἶναι πηγὴ καὶ προστασία. Πηγὴ ἀγαθῶν καὶ προστασία ἀπὸ τοὺς ποικίλους πειρασμοὺς καὶ τοὺς κινδύνους ποὺ διαρκῶς ἐμφανίζονται στοὺς πνευματικοὺς ἀγωνιστές.

  Ὁ Χριστὸς μιλάει γιὰ τὶς βιοτικὲς μέριμνες χρησιμοποιώντας ὡραιότατα παραδείγματα ποὺ γίνονται κατανοητὰ καὶ ἀπὸ τοὺς ἁπλούστερους ἀνθρώπους καὶ πείθουν, προκειμένου οἱ καλοπροαίρετοι νὰ περιορίζουν τὶς πολλὲς μέριμνες καὶ νὰ μὴ ἀνησυχοῦν ἀναλογιζόμενοι τὶς πολλὲς ἀνάγκες, ἀπ’ τὶς ὁποῖες οἱ περισσότερες εἶναι φανταστικὲς μᾶλλον  καὶ  περιττές,  παρὰ  πρα­γματικὲς καὶ ἀναγκαῖες. Ὁ Κύριός μας ζητάει ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους νὰ προσέχουν τρεῖς εἰκόνες ἀπὸ τὴ φύση, γιὰ νὰ τονώνεται ἡ ἐμπιστοσύνη τους στὴ θεία Πρόνοια. Λέει: «Κοιτάξτε τὰ πουλιὰ ποὺ δὲν σπέρνουν, οὔτε θερίζουν, οὔτε συγκεντρώνουν ἀγαθὰ σὲ ἀποθῆκες, κι ὅμως ὁ οὐράνιος Πατέρας σας τὰ τρέφει». Πολὺ περισσότερο τρέφει τοὺς ἀνθρώπους. Γιὰ τὸ ἄγχος ποὺ ἔχουν πολλοὶ σχετικὰ μὲ τὴν ἐνδυμασία τους, ὁ Κύριος ἐφιστᾶ τὴν προσοχή τους στὰ «ἀγριόκρινα πῶς μεγαλώνουν. Δὲν κοπιάζουν οὔτε γνέθουν» καὶ ὅμως ξεπερνοῦν τὴ μεγαλοπρέπεια τῆς ἐνδυμασίας τοῦ Σολομώντα. Ἀλλά καὶ τὸ ἀγριόχορτο «πού σήμερα ὑπάρχει καὶ αὔριο τὸ ρίχνουν στὴ φωτιά», ὁ Θεὸς τὸ φροντίζει, πολὺ περισσότερο ὁ Θεὸς φροντίζει τὸν ἄνθρωπο γιὰ ὅλες του τὶς ἀνάγκες.

  Γιὰ νὰ πετύχει ὁ ἀγωνιζόμενος τὴν ἀποφυγὴ τῶν πολλῶν καὶ ἄχρηστων μεριμνῶν, χρειάζεται νὰ συντρέχουν μερικὲς προϋποθέσεις. Ὁ ὅσιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος λέει ὅτι «ἐκεῖνος ποὺ ἀγάπησε πραγματικὰ τὸν Κύριο καὶ ἐπεζήτησε ἀληθινὰ νὰ κερδίσει τὴ μέλλουσα βασιλεία· ἐκεῖνος ποὺ ἀπέκτησε πραγματικὸ πόνο γιὰ τὰ ἁμαρτήματά του καὶ ζωντανὴ ἐνθύμηση τῆς κόλασης καὶ τῆς αἰώνιας κρίσης· ἐκεῖνος ποὺ ξύπνησε ἀληθινὰ μέσα του τὸ φόβο τοῦ θανάτου του, δὲν θὰ ἀγαπήσει πλέον οὔτε θὰ ἐνδιαφερθεῖ οὔτε θὰ μεριμνήσει καθόλου γιὰ χρήματα ἢ γιὰ κτήματα ἢ γιὰ τοὺς γονεῖς του ἤ γιά ἐπίγεια δόξα ἤ γιά φίλους ἤ γιά ἀδελφούς ἢ γιὰ τίποτα τὸ γήινο».

Αὐτὰ πρωτίστως ἰσχύουν γιὰ τοὺς μοναχούς, ποὺ πρέπει νὰ εἶναι «ἀμέριμνοι καὶ ἀκούραστοι», ἀλλὰ καὶ γιὰ τοὺς πνευματικοὺς ἀγωνιστὲς τοῦ κόσμου, ὄχι βέβαια στὸν ἴδιο βαθμό, γιατί ὑπάρχουν καὶ οἱ ἀναπόφευκτες μέριμνες ἀπὸ τὶς ἐπαγγελματικὲς καὶ οἰκογενειακὲς ὑποχρεώσεις.

  Ὁ Μέγας Βασίλειος διευκρινίζει ὅτι οἱ μέριμνες πρέπει νὰ εἶναι σύμφωνες μὲ τὸ νόμο τοῦ Θεοῦ. «Κάθε μέριμνα ἀκόμα κι ἂν φαίνεται ὅτι δὲν ἔχει καμιὰ σχέση μὲ ὅσα ἀπαγορεύει ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ, ἐὰν δὲν συντελεῖ στὴ θεοσέβεια εἶναι βιοτική». Οἱ ἄνθρωποι ποὺ πιστεύουν καὶ ζοῦν στὸν κόσμο, ὅπου ἡ ἁμαρτία πλεονάζει, πρέπει πάντα νὰ θυμοῦνται τὸ λόγο τοῦ Χριστοῦ: «Προσέξτε καλά τούς ἑαυτούς σας. Μὴ παραδοθεῖτε στὴν κραιπάλη καὶ στὴ μέθη καὶ στὶς βιοτικὲς ἀνάγκες καὶ σᾶς αἰφνιδιάσει ἡ μέρα ἐκείνη», δηλαδὴ τῆς δευτέρας παρουσίας του. Ὁ ἑρμηνευτὴς Π.Ν. Τρεμπέλας κάνει ἕνα ἀναλυτικὸ σχολιασμὸ τοῦ λόγου τοῦ Χριστοῦ: «Προσέχετε καλά τούς ἑαυτούς σας, μήπως οἱ ψυχὲς σας γίνουν βαριὲς καὶ ἀνίκανες νὰ ἀγρυπνοῦν. Καὶ γίνονται οἱ ψυχὲς βαριὲς καὶ δυσκίνητες στὸ πνευματικὸ ἔργο ἀπὸ τὸ ἄσωτο φαγοπότι καὶ ἀπὸ τὴ μέθη καὶ ἀπὸ τὶς ἀγωνιώδεις καὶ βασανιστικὲς φροντίδες τῆς ζωῆς αὐτῆς. Προσέχετε λοιπὸν νὰ μὴ γίνουν δυσ­κίνητες καὶ ἀποκοιμισμένες οἱ ψυχές σας καὶ καταφθάσει ἐπάνω σας, ἡ ἡμέρα ἐκείνη τῆς δευτέρας παρουσίας αἰφνιδιαστικά, χωρὶς νὰ τὸ περιμένετε, σὰν κάποιος ποὺ σᾶς ἔστησε ἐνέδρα ἢ γιὰ ὅσους δὲν θὰ προφθάσουν νὰ δοῦν ζωντανοὶ τὴν ἔνδοξη ἐκείνη ἔλευση τοῦ Κυρίου, ἡ ἡμέρα τοῦ θανάτου».

  Οἱ ἀναγκαῖες βιοτικὲς μέριμνες πρέπει νὰ περιορίζονται στὴ μία μέρα καὶ νὰ μὴ προεκτείνονται καὶ στὶς ἑπόμενες, ποὺ μπορεῖ νὰ μὴ χρειαστοῦν. Νὰ εἶναι φροντίδα γιὰ τὸ παρὸν καὶ ὄχι γιὰ τὸ αὔριο καὶ μεθαύριο. Ὁ Χριστὸς μᾶς συμβουλεύει: «Μὴ ἀγωνιᾶτε γιὰ τὸ αὔριο, γιατί ἡ αὐριανὴ μέρα θὰ ἔχει τὶς δικές της φροντίδες. Φτάνουν οἱ ἔγνοιες τῆς κάθε μέρας».

  Ἡ φροντίδα γιὰ πολλὰ πράγματα καὶ ποικίλες ὑποθέσεις ὁδηγεῖ στὸ ἄγχος. Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος λέει ὅτι «οἱ φροντίδες τῶν  ὑλικῶν  πρα­γμάτων διχάζουν τὴ σκέψη καὶ διασποῦν τὸ φρόνημα τοῦ ἀνθρώπου». Ἀναφέρεται ἐπίσης καὶ στὴ φροντίδα ποὺ ἔχει ὁ ἄνθρωπος γιὰ τὴν προσωπικὴ ζωή, ὅταν εἶναι ὑπερβολική. «Πές μου, ποιὸ ἀπὸ τὰ δύο εἶναι βαρὺ καὶ δύσκολο, τὸ νὰ μεριμνᾶ κανεὶς γιὰ μία κοιλιὰ ἢ τὸ νὰ φροντίζει γιὰ πολλές; Τὸ νὰ φοράει μόνο ἕνα φόρεμα καὶ νὰ μὴ ἐπιζητεῖ τίποτα περισσότερο ἢ τὸ νὰ ἔχει πολλὰ φορέματα στὸ σπίτι του καὶ κάθε μέρα καὶ νύχτα νὰ κλαίει, φοβούμενος καὶ τρέμοντας γιὰ τὴ φύλαξή τους, λυπούμενος καὶ κατεχόμενος ἀπὸ ἄγχος γιὰ τὴ ζημιά, μὴ τυχὸν δηλαδὴ τὰ φάει ὁ σκόρος, μὴ τυχὸν τὰ κλέψει κάποιος ὑπηρέτης καὶ φύγει; Πλὴν ὅμως ὅσα καὶ ἂν εἰπῶ, τὰ λόγια δὲν μποροῦν νὰ παρουσιάσουν τόσο παραστατικὰ τὴν παραπάνω ἀλήθεια, ὅσο ἡ πεῖρα ποὺ βγαίνει ἀπὸ τὰ ἴδια τὰ πράγματα».

Τὸ ἴδιο ἀναφέρει καὶ ὁ Μέγας Βασίλειος καὶ συμπληρώνει ὅτι οἱ πολλὲς κοσμικὲς μέριμνες  δὲν ἀφήνουν νὰ εὐαρεστήσουμε τὸ Θεό. Λέει σχετικά: «Πρέπει νὰ γνωρίζουμε ὅτι, ὅταν ὁ νοῦς μας πλανιέται σὲ μάταια πράγματα, δὲν μποροῦμε νὰ τηρήσουμε καμιὰ ἐντολή οὔτε τὴν ἀγάπη πρὸς τὸ Θεὸ οὔτε τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν πλησίον». Καὶ καταλήγει: «Γιὰ κάθε σκοπὸ ἀπαιτεῖται ἡ ἀνάλογη καὶ ἁρμόζουσα προσπάθεια. Ἔτσι καὶ ἡ ἄσκηση ποὺ ἔχει ὡς σκοπὸ νὰ εὐαρεστήσουμε στὸ Θεό, σύμφωνα μὲ τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ, κατορθώνεται μὲ τὴν ἀπάρνηση τῶν κοσμικῶν μεριμνῶν καὶ μὲ τὴν πλήρη ἀποξένωση ἀπὸ ἀπασχολήσεις ξένες πρὸς τὸν κύριο σκοπό μας, ποὺ εἶναι ἡ σωτηρία μας».

  Οἱ ἄνθρωποι γενικῶς πνίγονται στὶς κοσμικὲς μέριμνες τῆς ζωῆς καὶ ὅταν γιὰ πνευματικοὺς λόγους ἀπαλλάσσονται ἀπὸ αὐτές, βιώνουν γαλήνη στὴν ψυχή τους, ἐλευθερώνονται ἀπὸ τὴν ἀγωνία καὶ χαίρονται. Ἀπορρίπτουν τὴν ἐσφαλμένη ἄποψη νὰ θεωροῦν τὰ ἀγαθά, τὰ ὁποῖα ἀπαιτοῦν κόπους, ὡς κακὰ καὶ τὰ κακὰ ποὺ συν­οδεύονται ἀπὸ ἡδονή, νὰ τὰ ἐπιδιώκουν ὡς ἀγαθά, ὅπως ἐπισημαίνει ὁ Μέγας Βασίλειος. Στὴν Κλίμακα ἐπίσης τοῦ ὁσίου Ἰωάννου διαβάζουμε ὅτι ὅπως «μία μικρὴ τρίχα ἀναστατώνει τὸν ὄφθαλμο, ἔτσι καὶ μία μικρὴ φροντίδα ἐξαφανίζει τὴν ἡσυχία» καὶ «ὅποιος ἐπιθυμεῖ νὰ παρουσιάζει καθαρὸ τὸ νοῦ του ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καὶ συγχρόνως ταράζεται ἀπὸ διάφορες φροντίδες, ὁμοιάζει μὲ ἐκεῖνον ποὺ ἔχει σφιχτὰ δεμένα τὰ πόδια του, καὶ προσπαθεῖ νὰ βαδίζει γρήγορα».

Ἡ λογικὴ καὶ οἱ μετρημένες βιοτικὲς μέριμνες εἶναι γιὰ τὸν πνευματικὸ ἄνθρωπο ὁ μοναδικὸς τρόπος νὰ ἀποφεύγει ὅλα ἐκεῖνα ποὺ τοῦ δημιουργοῦν ἀγωνία καὶ τὸν ἀπομακρύνουν ἀπὸ τὸν προορισμό του, δηλαδὴ τὴν κατὰ Θεὸν πορεία του πάνω στὴ γῆ.

Εφημερίδα Ορθόδοξος Τύπος