Ο ιερομόναχος Θεοδόσιος και η πολιτιστική μας διπλωματία.

Ο ιερομόναχος Θεοδόσιος και η πολιτιστική μας διπλωματία.

Κωνσταντίνος Χολέβας, Πολιτικός Επιστήμων.

Η Ελλάς ορθώς έχει αναπτύξει στρατηγικές συνεργασίες με ορισμένες χώρες του αραβικού κόσμου, όπως είναι η Αίγυπτος, η Ιορδανία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα κ.α. Αυτό δεν διαταράσσει τη στενή συνεργασία μας με το Ισραήλ. Άλλωστε πολλές αραβικές χώρες έχουν βελτιώσει τις δικές τους διμερείς σχέσεις με το Ισραήλ. Η πρόσφατη (28.7.2021) συνάντηση στην Αθήνα της τριμερούς πρωτοβουλίας Ελλάδος-Κύπρου-Ιορδανίας και η εδώ παρουσία του βασιλέως της Ιορδανίας Αμπντάλλα καθιστούν εμφανή την ανάγκη να αναπτύξουμε ακόμη περισσότερο τον πολιτιστικό βραχίονα της εξωτερικής πολιτικής.

Η Ιορδανία είναι μία χώρα της Μέσης Ανατολής με στρατηγική θέση, ως κόμβος παλαιών και νέων εμπορικών και ενεργειακών δρόμων, αλλά επί πλέον αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα προβολής της πλούσιας πολιτιστικής παράδοσης του Ελληνισμού.

Το πέρασμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των Μακεδόνων του έχει αφήσει εμφανή αποτυπώματα. Το Αμμάν, η πρωτεύουσα της Ιορδανίας, δεν λησμονεί ότι οι επίγονοι του Αλεξάνδρου, οι Σελευκίδες, το ονόμασαν Φιλαδέλφεια. Μισή ώρα από το Αμμάν βρίσκονται τα ερείπια των Γεράσων, μιας πόλης που ίδρυσε ο Αλέξανδρος για να μείνουν οι απόμαχοι στρατιώτες του. Σώζονται σε καλή κατάσταση αρχαίοι ναοί και το οδικό δίκτυο. Ο ξεναγός, όταν τον ρώτησα, είπε ότι αυτά τα έχτισαν οι Μακεδόνες που ήσαν Έλληνες. Το ελληνιστικό θέατρο συγκινεί κάθε Έλληνα επισκέπτη, διότι φαίνονται καθαρά τα γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου που αριθμούν σειρές και θέσεις. Δίπλα στα έργα των Μακεδόνων υπάρχουν και ερείπια πρωτοχριστιανικού ναού, θυμιζοντάς μας ότι η Μέση Ανατολή συνδέεται με την παρουσία της Ορθοδοξίας και του Βυζαντινού Ελληνισμού.

Στην Πέτρα των Ναβαταίων, διάσημη από ταινίες του Χόλλυγουντ, ο Έλληνας επισκέπτης διαβάζει άνετα τις ελληνικές επιγραφές σε βωμούς και κτίσματα των διαδόχων του Αλεξάνδρου. Ψηλά στον λόφο μια Ορθόδοξη βυζαντινή εκκλησία διδάσκει τη συνέχεια του Ελληνισμού και τη οικουμενικότητα της Ορθοδοξίας.

Το 5% του πληθυσμού της σημερινής Ιορδανίας είναι Ορθόδοξοι Χριστιανοί. Ομιλούν αραβικά, αγαπούν την Ελλάδα και υπάγονται στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων. Είναι κυρίως εύποροι άνθρωποι και έχουν δημιουργήσει μία ομάδα μπάσκετ, το Όρτοντοξ Κλάμπ, που έχει πάρει πολλές φορές το πρωτάθλημα καλαθόσφαιρας στην Ιορδανία.

Η βασιλική οικογένεια ακολουθεί το σουνιτικό Ισλάμ, αλλά για ιστορικούς λόγους διάκειται φιλικά προς την Ορθοδοξία. Ο λόγος είναι ότι ο πατέρας του σημερινού βασιλέως, ο γνωστός μας Χουσσεϊν, όταν ήταν 15 ετών σώθηκε από δολοφονική απόπειρα με τη βοήθεια ενός Έλληνα Ορθοδόξου κληρικού του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, του Θεοδοσίου. Το 1951 ό Χουσσεϊν με τον παππού του, τότε βασιλέα, επισκέφθηκαν για προσευχή την Ιερουσαλήμ. Μία ομάδα φανατικών Αράβων δολοφόνησε τον παππού και επιχείρησε να σκοτώσει και τον εγγονό. Η παρουσία και η άμεση αντίδραση του Ιερομονάχου Θεοδοσίου βοήθησαν τον νεαρό Χουσσεϊν να διαφύγει. Από τότε ο σεβασμός της βασιλικής οικογένειας του Χασεμιτικού βασιλείου της Ιορδανίας προς την Ορθόδοξη Εκκλησία είναι έντονος και εκδηλώνεται με ποικίλους τρόπους.

Ενώ η ελληνική πολιτιστική κληρονομιά εκτιμάται στην Ιορδανία, η Τουρκία δεν είναι ιδιαιτέρως συμπαθής. Άλλωστε οι περισσότεροι Άραβες θεωρούν τους Οθωμανούς ως κατακτητές. Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι πρόγονοι των σημερινών Ιορδανών πολέμησαν κατά των Τούρκων στην Άκαμπα και αλλού.

Ας αξιοποιήσουμε την πολιτιστική διπλωματία μας!

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 31.7.2021