Κριτική θεώρηση της Θεοσοφίας

ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΣΟΦΙΑΣ

π. ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΥ

Φωτο: Krishnamurti and Leadbeater (Krishnamurti as a young boy)

  Κατ’ αρχήν πρέπει να σημειωθεί πως η διδαχή της Θεοσοφικής Εταιρείας είναι μυστική. Τα μέλη υποχρεούνται να τηρούν μυστικό «ό,τι συσταθή να τηρήσης μυστικόν» (Leadbeater, Οι διδάσκαλοι, σ. 56). Πρόκειται για μυητική θρησκεία, με απόκρυφα δόγματα.

Στο ελληνικό καταστατικό αναφέρεται πως «έκαστον μέλος είναι ελεύθερον να έχει τας πάσης φύσεως πεποι­θήσεις του, εφ΄ όσον προσδέχεται και επιδοκιμάζει τον πρώτον σκοπόν της Θεοσοφικής Εταιρείας» (άρθρο 7). Ο σκοπός αυτός είναι: «Ο σχηματισμός πυρήνος της παγκοσμίου αδελφότητος της ανθρωπότητος, άνευ διακρίσεως φυλής, πίστεως, φύλου, τάξεως ή χρώματος» (άρθρο 2).

Ο «πυρήνας» αυτός εντάσσεται κατά την κίνηση στη «Μεγάλη Λευκή Αδελφότητα», την οποία η εταιρεία θεωρεί ως βάση για την ενοποίηση των φυλών, θρη­σκειών, τάξεων, δηλαδή για την εκπλήρωση του πρώτου σκοπού της. Αλλά και οι δύο άλλοι σκοποί, που αναφέρονται στο καταστατικό (άρθρο 2) ταυτίζονται με το βα­σικό δόγμα της κίνησης: η συγκριτική μελέτη των θρη­σκειών, της φιλοσοφίας και της επιστήμης και η έρευνα των «ανερμήνευτων νόμων της φύσεως και των λανθανουσών δυνάμεων του ανθρώπου».

Το θεμελιώδες δόγμα της εταιρείας είναι πως η «Θεο­σοφία» είναι «το σύνολον των αληθειών, το οποίον αποτελεί την βάσιν πασών των θρησκειών, και δεν δύναται να διεκδικηθή ως αποκλειστική κυριότης οιασδήποτε εξ΄ αυτών» (Leadbeater, Οι Διδάσκαλοι, σ. 494). Κατά την άποψη αυτή μόνο η Θεοσοφία κατέχει «το σύνολον των αληθειών» και επομένως αποτελεί την πεμπτουσία όλων των θρησκειών. «Η θεοσοφία είναι η αλήθεια επί της οποίας αναπαύονται όλα αυτά τα θρησκεύματα»· σε κάθε θρησκεία ανακαλύπτεται η «παρουσία της θεοσοφίας» (A. Besant-C. Leadbeater. Η Ατραπός σ. 269).

Η Θεοσοφία διακηρύττει πως «καμμία θρησκεία δεν είναι πάνω από την αλήθεια (Das Hohere Leven-Eine Zeitschrift fur Theosophische Weltanschauung, Οκτ./ LDez. 1964, εξώφυλλο, σ. 3). Όμως αυτή η «αλήθεια» ταυτίζεται με την ίδια τη Θεοσοφία. Ο Hans Freimarkt, απολογητής της Θεοσοφίας στις αρχές του Κ' αιώνα, υπογραμμίζει πως η Θεοσοφία «δεν είναι η φιλοσοφία του Πλάτωνος, ούτε ο μυστικισμός του Πυθαγόρα, ούτε η δι­δαχή του Βούδδα ή η ζωή του Χριστού, αλλά η πεμπτου­σία όλων εκείνων των αληθειών που σκέφθηκε κανείς πο­τέ, που δίδαξε και που έζησε» (Hans Freimarkt, Theosophie IV/1912-1913, σ. 266 εξ.).

Αυτή η «πεμπτουσία όλων των αληθειών» εκφράζεται από το προεδρείο της Θεοσοφικής Εταιρείας, που υψώνεται μ' αυτό τον τρόπο πάνω απ' όλες τις αυθεντίες που υπήρξαν ποτέ δια μέσου των αιώνων. Η αντίληψη αυτή μας δικαιώνει να εντάξουμε την κίνηση της Θεοσοφίας στο γενικότερο πνεύμα του γκουρουϊσμου, που απλώνε­ται σήμερα στη Δύση. Η Θεοσοφία ανέχεται τις άλλες θρησκείες με την ίδια έννοια που γίνονται ανεκτές από τις γκουρουιστικές ομάδες.

Κατά την κίνηση αυτή δεν έχει σημασία αν κάποιος λέγεται ινδουιστής, βουδδιστής, μωαμεθανός ή χριστια­νός· ο καθένας μπορεί να γίνει πιστός της Θεοσοφίας, γιατί αυτή είναι η πεμπτουσία όλων των θρησκειών και μπορεί μέσω της Θεοσοφίας να κατανοήσει δήθεν βαθύ­τερα τη δική του θρησκεία. Το ίδιο ακριβώς διδάσκουν οι γκουρουιστικές κινήσεις. Μ’ αυτό το πνεύμα ο Leadbea­ter διακηρύσσει:

«Μου φαίνεται εν τούτοις ότι δεν είμεθα αποκλειστικώς μέλη ουδεμιάς θρησκείας, αλλά περιληπτικώς πα­σών. Επί παραδείγματι είμαι χριστιανός και επίσκοπος, είμαι εξ ίσου και βουδδιστής, καθόσον ωρκίσθην και ανέλαβον υποχρεώσεις, έναντι των οποίων ανεγνώρισα ως οδηγόν τον Βούδδαν. Ουδόλως μου επιβάλλεται εκ τού­του η υποχρέωσις να αρνηθώ οιανδήποτε άλλην θρη­σκείαν (Besant-Leadbeater, Η Ατραπός, σ. 268-269).

Η Θεοσοφική Εταιρεία ισχυρίζεται προς τα έξω ότι καλλιεργεί την ελεύθερη σκέψη και την αντικειμενική έ­ρευνα. Γράφει: «Η Θεοσοφία δεν είναι θρησκεία, αφού δεν έχει κανένα δόγμα, αλλά — αντίθετα — νομίζει πως η ελεύθερη σκέψη είναι το πολυτιμότερο ανθρώπινο αγαθό, που αυτό και μόνο σπρώχνει τον άνθρωπο κατά την έρευνα την αληθινή, την ευσυνείδητη, την ανεπηρέαστη και απεριόριστη» (Θεοσοφία και Θεοσοφική Εταιρεία, σ. 2).

Αναφέραμε ήδη πως η Θεοσοφία, όχι μόνο έχει δόγ­ματα, αλλά και τα προβάλλει με απόλυτη απαίτηση. Τα χαρακτηρίζει ως πεμπτουσία όλων των θρησκειών και ό­λων των ιδεολογιών. Αλλά και ο ισχυρισμός της, πως δήθεν επιδιώκει την ανεπηρέαστη και απεριόριστη έρευ­να δεν είναι ακριβής. Η Θεοσοφία έχει την αυτοσυνειδησία της Θρησκείας, που σε αντίθεση με τις προηγούμε­νες, απευθύνεται σε ανώτερα εξελιγμένα όντα.

ΟΙ προηγούμενες θρησκείες είναι ικανές να βοηθή­σουν μόνο τους ανθρώπους που βρίσκονται σε κατώτερο εξελικτικό επίπεδο. Μια τέτοια τοποθέτηση, που αξιολο­γεί εκ των προτέρων τα πράγματα, δεν είναι δυνατόν να αφήνει περιθώρια στην ελεύθερη σκέψη και στην αντι­κειμενική έρευνα. Η Μπλαβάτσκυ θεωρείται από τους οπαδούς της ανώτατη αυθεντία και ο λόγος της είναι για τη Θεοσοφική Εταιρεία νόμος. Έτσι αποτελεί ένα είδος γκουρουιστικής κίνησης. Οι δοξασίες της δεν υπόκεινται σε κριτική.

Η έρευνα περιορίζεται και από τον ίδιο τον σκοπό της Εταιρείας, όπως προσδιορίζεται στο ελληνικό κατα­στατικό. Όποιος θελήσει να αμφισβητήσει τη «Μεγάλη Λευκή Αδελφότητα» και, συνεπώς, την ανθρωπολογία της κίνησης, δεν γίνεται δεκτός στους κόλπους της. Αυτό σημαίνει πως το «πολυτιμότερο ανθρώπινο αγαθό» δεν είναι η ελεύθερη σκέψη, αλλά το δόγμα της νέας θρη­σκείας.

Πόσο ανελεύθερη είναι η κίνηση αυτή φανερώνει και η ακόλουθη προτροπή: «Οι σπουδασταί θα πρέπει να χορδίζονται από τον Γκουρού τους σαν τις χορδές μιας άρπας, καθεμία διαφορετική από τις άλλες, αναδίδοντας ωστόσο, η καθεμιά ήχους εναρμονιζόμενους με όλους τους άλλους» (Έλενα Π. Μπλαβάτσκυ, Τα πρώτα βήματα στον Αποκρυφισμό, Θεοσ. έκδ., Αθήναι 1978, σελ. 11). Πρόκειται για μία θρησκεία δογματική και πάντως όχι τόσο φιλελεύθερη όσο ισχυρίζεται πως είναι.

Ο θρησκευτικός χαρακτήρας της Θεοσοφίας προ­βάλλεται και από το «Θεοσοφικό έμβλημα»: Στο ανώτατο μέρος βρίσκεται το σύμβολο της Ινδουιστικής Τριάδος AUM. Κάτω από αυτό το σύμβολο των ανακυκλώσεων του ινδουισμού, η σβάστικα. Ακολουθεί το σύμβολο του αποκρυφισμού, ο «ουροβόρος όφις» και δύο συμπλεγ­μένα αντίστροφα τρίγωνα, που συμβολίζουν τη λευκή και τη μαύρη μαγεία, καθώς επίσης και το εξάκτινο άστρο που συμβολίζει όλες τις μορφές του απόκρυφου δόγματος. Στο κέντρο βρίσκεται ο αιγυπτιακός σταυρός που συμβολίζει το κάθετο των θείων σπινθήρων το βάθος της πυκνότητος της ύλης (βλ. Τιμ. Τ. Βρατσάνου, Το Θεοσοφικό Έμβλημα, Θεοσ. έκδ.).

Όλες οι θεμελιώδεις θέσεις της Εταιρείας που εκ­φράζονται στο έμβλημά της είναι υποχρεωτικές για κάθε οπαδό. Αποτελούν βασικά δόγματα της θρησκείας της Θεοσοφίας και δεσμεύουν κάθε «ελεύθερη σκέψη»!

Τα βασικά δόγματα της Θεοσοφίας διατυπώνονται και στην πρώτη σειρά μαθημάτων της «Ελληνικής Θεο­σοφικής Εταιρείας» (πολυγραφημένα). Αυτά τα δόγματα είναι:

1) Η Ενότητα του Σύμπαντος, 2) Νόμος, «που περι­κλείει όλους τους νόμους», με τους οποίους λειτουργεί το Σύμπαν, 3) φυσική, ψυχική και πνευματική σύσταση του Σύμπαντος και του Ανθρώπου, 4) διαδικασία της «πο­ρείας προς την τελειοποίησιν» (Μάθημα 1).

«Η Θεοσοφική διδασκαλία, που συνηθίζουν να την λένε και Θεοσοφία... είναι η θεοσοφική αντίληψη για τη ζωή και για την ύπαρξη και για τη συγκρότηση του σύμ­παντος και του ανθρώπου για την εξέλιξή τους και για το σκοπό που τείνουν να φθάσουνε συνειδητά ή ασυνείδητα» (Θεοσοφία, σ. 2).

Τα στοιχεία αυτά αποδεικνύουν πως η Θεοσοφική Ε­ταιρεία έχει συγκροτημένη δογματική διδασκαλία. Έχει τη δική της αντίληψη για τον Θεό, για τον άνθρωπο, για τον κόσμο, για το νόημα της ζωής και για τη σωτηρία. Αποτελεί μια νέα θρησκεία στον πνευματικό χώρο του ινδουισμού.

Όπως διακηρύττουν και τα διάφορα γκουρουιστικά κινήματα στη Δύση, η Θεοσοφική Εταιρεία δεν έχει πρόβλημα να εναρμονίσει τις δοξασίες της με όλα τα δόγ­ματα των διαφόρων θρησκειών, τα οποία όμως βλέπει μέσα από το πρίσμα των δοξασιών της και υποστηρίζει πως αυτή είναι σε θέση να ερμηνεύσει αυθεντικά όλες τις θρησκείες.

Έτσιερμηνεύει και τα χριστιανικά δόγματαστηριζόμενη στη δική της κοσμολογική και ανθρωπολογική βάση καιαλλοιώνει το περιεχόμενό τους. Όμως γι αύτή τη διαστρέβλωση των βασικών δογμάτων της δικής μας πίστης, η Θεοσοφία δίνει τη δική της ερμηνεία:

Η Θεοσοφία είναι «η στοργική μητέρα πάσης θρη­σκείας» και μπορεί να ερμηνεύσει «τας θεμελιώδεις αληθείας, τας αποτελούσας την βάσιν όλων των θρησκειών», να «διακρίνει και να απορρίπτει τας πλάνας τας δημιουργηθείσας δια μέσου των αιώνων υπό της δεισιδαιμονίας, της αμαθείας και της θρησκομανίας της ανθρωπότητος και αντιλαμβάνεται, ότι μία και η αυτή αλήθεια διαπνέει όλας τας θρησκείας, όσον και αν μας φαίνονται διϊστάμεναι αλλήλων», τονίζει χαρακτηριστικά η πρόεδρος της πρώτης θεοσοφικής στοάς της Ελλάδος (Καλλιόπη Κουτσογιάννη, Θεοσοφικαί Ομιλίαι Α, Αθήναι 1961, σ. 7).

Η Καββάλα των Εβραίων, τα βιβλία του Ερμού του Τρισμέγιστου, οι Βέδες, το Ταλμούδ, το Κοράνι, η χρι­στιανική Βίβλος, ο Σωκράτης, ο Πυθαγόρας, οι Νεοπλα­τωνικοί... όλοι κηρύττουν την ίδια αλήθεια, συνεχίζει η Κουτσογιάννη, που δεν έχει πρόβλημα να είναι και χριστιανή, αφού είναι πιστή της «θεοσοφίας», της «στοργι­κής μητέρας πάσης θρησκείας» και επομένως της χρι­στιανικής!

ΟΤριαδικός Θεόςδεν είναι για την κίνηση ο Θεός του συμβόλου της Νικαίας-Κωνσταντινουπόλεως, αλλά το Τριμούρτι των Ινδουιστών! Είναι το Sat Chit Ananda, η Ύπαρξη — Σοφία — Μακαριότης, η τριπλή όψη του «μοναδικού Θεού», οι «τρεις όψεις της ενανθρωπισθείσης θεότητας, δηλαδή που εκδηλώνεται με την ανθρώπινη μορφή»· στην αρχή εκδηλώνεται σαν δημιουργός διάνοιας (Βράχμα), κατόπιν σαν «συντηρητής» (Βισνού) και τέλος σαν «Μακαριότης» (Ananda)* αυτός είναι ο «Πατέρας», «Υιός», «Άγιο Πνεύμα»! (Annie Besant, Η Απόκρυφη Ζωή του Ανθρώπου, Θεοσ. Εκδόσεις, Αθήναι 1978, σ. 13-14). Ο Υιός και Λόγος του Θεού δεν είναι ιδιαίτερο πρόσωπο, αλλά «εις Νόμος η μία Αρχή... ουχί εν πρόσωπον» (Ν. Sri Pam, Προσέγγισις σ. 102).

Στην περίπτωση που ο Ιησούς υπήρξε ως ιστορικό πρόσωπο, λέγει η εταιρεία, ήταν απλώς ένας «Μύστης», ένας «Βούδδας», κάποιος που έφθασε στη συνείδηση του Λόγου, έφθασε δηλαδή σε κάποια ανώτερη «μύηση»! Εν­διαφέρον είναι ακόμη να υπογραμμίσουμε πως κατά την εταιρεία ο Ιησούς έζησε σαν γυναίκα ενός Ινδού αυτοκράτορος και αργότερα σαν πατέρας του Ιουλίου Καίσαρα! (Fahrquhar, σελ. 275). Ακόμη ήχησε σαν Απολλώ­νιος Τυανεύς και έφθασε μέχρι την πέμπτη μύηση. Σαρ­κώθηκε ως Σρι Ραμανουγιατσάρυα, ως «μέγας θρησκευτι­κός ανακαινιστής της Ν. Ινδίας» και πριν δύο χιλιάδες χρόνια «το σώμα του Χριστού» κατέλαβε ο «Μαϊτρεγιά», ο «Παγκόσμιος εκπαιδευτής» (Οι Διδ. 397-398). Ο άλλο­τε «μαθητής Ιησούς» ζει σήμερα μεταξύ των Δρούσων στο όρος του Λιβάνου. Ο «Χριστός» θα επανέλθει ως «Μαϊτρεγιά», όχι για να κρίνει ζώντας και νεκρούς, αλλά για να σημάνει «το τέλος μιας εποχής ή καταλύσεως ισχύως. Το τέλος ενός αιώνος» (Leadbeater, Οι διδάσκα­λοι, σ. 49-370).

Η γέννηση, το πάθος και η ανάσταση του Χριστού ερμηνεύονται αλληγορικά· δεν έχουν σωτηριολογική ση­μασία. Επομένως ο Χριστός μόνο σαν ιδεώδες μπορεί να ωφελήσει, σαν παράδειγμα αυτοεκπλήρωσης, όχι ως Σωτήρας! Κάθε άνθρωπος πρέπει να γίνει «χριστός», να γεν­νηθεί δηλαδή στην καρδιά του «ο Χριστός, η ενορατική η Βουδδική συνείδηση»! (Leadbeater Οι Διδάσκαλοι, σ. 245). Η κίνηση είναι σύστημα «αυτοσωτηρίας» ή «αυτοεξελίξεως» του ανθρώπου, δεν αφήνει περιθώρια για την αναγνώριση του Σωτήρος Χριστού. Η ίδια διακη­ρύττει:

«Ο άνθρωπος πρέπει να προχωρήσει παίρνοντας την εξέλιξή του στα χέρια του... Γινόμαστε ένας “σωτήρας” ή “λυτρωτής” της φυλής» (Μάθ. 9).

«Ας αναγνωρίσουμε τον εαυτό μας. Δεν υπάρχει τίπο­τε άλλο. Είναι η διαρκής παρουσία. Ο δρόμος για την Αυτο-πραγμάτωση και την Αυτο-τελείωση είναι η υπηρεσία» (Μάθημα 9). «Υπάρχει εις βαθύς σκοπός εις την φύσιν, ο οποίος είναι αυτο-ανάπτυξις όλων των πραγμά­των της κεκρυμμένης εις αυτά φύσεως» (Ν. Sriram, Προσέγγισις, σ. 71).

Κατά την αντίληψη αυτή, ο άνθρωπος δεν έχει ανάγ­κη από τίποτα έξω από αυτόν. Δεν αποβλέπει στον Ιησού Χριστό για σωτηρία, αλλά στον ίδιο τον εαυτό του. Η σωτηρία επέρχεται με μηχανιστικές διαδικασίες, αυτόματα, όχι ως καρπός αγάπης ενός προσωπικού Θεού. Έτσι η Θεοσοφική Εταιρεία αναποδογυρίζει ολόκληρη τη δι­δασκαλία της Εκκλησίας. Το ευαγγέλιο του Ιησού Χρι­στού το αντικαθιστά με την υπόσχεση του αρχαίου όφεος· με ένα σύστημα αυτο-σωτηρίας, που οδηγεί στην πνευμα­τική γυμνότητα.

Για τη Θεοσοφική Εταιρεία ο Θεός δεν έχει αυτοσυνειδησία. Αν τον ονομάζαμε «Παγκόσμια Δύναμη», θα ήταν τυφλή δύναμη, ή, για να χρησιμοποιήσουμε την ο­ρολογία της εταιρείας, τυφλός «Νόμος»! «Η αιώνια πνοή δεν ξέρει τον εαυτό της», υπογραμμίζει η Μπλαβά­τσκυ, «το Άπειρο δεν μπορεί να καταλάβει το πεπερα­σμένο. Το χωρίς όρια δεν μπορεί να έχει σχέση με το πε­περασμένο και συμβατικό. Στα απόκρυφα δεδομένα, το Άγνωστο και ο Κινητήρας του δεν μπορεί να γίνει Γνω­στός, ή ο Υπάρχων αφ' εαυτού, είναι Απόλυτη Θεία Ουσία» (Blavatsky, Η μυστική διδασκαλία, σ. 99).

Η εταιρεία κάνει λόγο για αρετές και χρησιμοποιεί χριστιανικούς όρους, όπως «ανιδιοτελής αγάπη». Όμως το περιεχόμενο είναι αντιχριστιανική διδαχή. Η «αγάπη» αύτή δεν βασίζεται στην εντολή του Χριστού. Αποτελεί προσπάθεια «αυτοτελείωσης», εκπλήρωση του κάρ­μα, του αποτελέσματος από πράξεις, σκέψεις, συναισθή­ματα μιας προηγούμενης ζωής· δεν είναι και τόσο «ανιδιοτελής»!

Η δοξασία του κάρμα και της μετενσάρκωσης οδηγεί τον άνθρωπο στην μοιρολατρεία· στην ανευθυνότητα: «Παν ό,τι συμβαίνει εις τον εξωτερικόν κόσμον είναι οι καρποί του κάρμα μας... Δια τούτο είναι ανωφελές να απασχολούμεθα με τα συμβαίνοντα. Επέρχονται καθοδη­γούμενα υπό του παρελθόντος και οφείλομεν να τα υποφέρωμεν» (Besant-Leadbeater, Η ατραπός, σ. 13).

Οποιεσδήποτε αρετές, που αναφέρονται στην ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων ανάμεσα στους ανθρώπους απορρίπτονται από τη Θεοσοφική Εταιρεία. Τέ­τοιες αρετές θα αποτελούσαν «προσκόλληση»και αυτό θα σήμαινε πρόσθετο κάρμα!Η «αγάπη» εκλαμβάνεται ως «διαρκής πόθος της απολυτρώσεως εκ των διαδοχικών γεννήσεων και θανάτων», ως πόθος «διαφυγής από τους γήινους περιορισμούς», και ένωσης «προς το υπέρτατο Ον»· «είσοδος στο ρεύμα» (Besant-Leadbeater, Η ατραπός, σ. 54, 24-25. Leadbeater, Οι διδάσκαλοι σ. 242-243).

Τα μυστήρια της Εκκλησίας λαμβάνουν στην Θεο­σοφική Εταιρεία αντιχριστιανικό νόημα. Το βάπτισμα είναι σύμβολο της σκέψης, που ξεπερνά τις κατώτερες αρχές. Η θεία ευχαριστία συμβολίζει «την είσοδο του Θεού στον άνθρωπο, μέσω της oποίας o άνθρωπος δια­λύεται στον Θεό και είναι ένα με το θεϊκό ον» (Franz Hartmann, Mysterien, Symbole und magisch wirkende Krafte, 1902, σ. 65).

O αντιχριστιανικός χαρακτήρας της Θεοσοφικής Εταιρείας αποδεικνύεται και από το μύθο που δημιουργήθηκε γύρω από τη βάπτιση της Μπλαβάτσκυ σε Ορ­θόδοξη Εκκλησία στη Ρωσσία. Σύμφωνα μ' αυτό το μύ­θο, κατά τη βάπτιση, έπιασαν φωτιά τα άμφια του ιερέα. Αυτό ερμηνεύεται συμβολικά, λένε οι οπαδοί της Θεοσο­φίας. Δείχνει πως η Μπλαβάτσκυ θα έρριχνε στις φλόγες ολόκληρη τη χριστιανική Εκκλησία (William Quan Judge, The Esoteric She, New York Sun, 26.9.1898. F.W. Haack, Blavatsky-Theosophie, σ. 8).

Η Θεοσοφική Εταιρεία δημιουργεί απόλυτη εξάρτηση και δεν αφήνει περιθώρια για άλλου είδους επιδράσεις. Ο καθένας οπαδός καλείται «να εγκαταλείψει το παν», για να προσφέρει τις υπηρεσίες του οπουδήποτε του ζητηθεί (Leadbeater, Οι διδάσκαλοι, σ. 106). Η «ε­ξωτερική εργασία» για τη Θεοσοφική Εταιρεία έχει προτεραιότητα (Besant-Leadbeater, Η Ατραπός, σ. 242). Κάθε οπαδός πρέπει να ταυτίζει τη σκέψη του με τη σκέψη του Δασκάλου, γιατί αυτή «είναι τελεία, επειδή γνωρίζει τα πάντα»· πρέπει πάντοτε να είναι έτοιμος να εξυπηρετήσει το Δάσκαλο «με πάντα τρόπον και εις οιονδήποτε μέρος» (Η Ατραπός, σ. 243). Αυτό είναι βασικό γνώρισμα όλων των γκουρουϊστικών ομάδων.

Αλλά η Θεοσοφική Εταιρεία, εκτός από τον απόλυτα θρησκευτικό χαρακτήρα της, έχει και πολιτικές προε­κτάσεις. Δεν είναι αληθής ο ισχυρισμός της, πως δήθεν δεν έχει πολιτικούς σκοπούς.

Η Annie Besant, διάδοχος της Μπλαβάτσκυ, ως διε­θνής πρόεδρος της Θεοσοφικής Εταιρείας Adyar, ήταν πρόεδρος του κόμματοςIndian National Cogress πριν από τον Mahatma Gandhi.Η ίδρυση του κόμματος αυτού οφείλεται στη δραστηριότητα της Θεοσοφικής Εταιρείας (F.W. Haack, Die Blavatsky-Theosophie, σ. 5). 

Ολόκληρη η Ινδία έλαβε βαθμιαία το εθνικό ινδουιστικό ιδεώδεςκαι ο πληθυσμός συνέρρευσε σε ένα μονα­δικό ινδουιστικό έθνος.Και αυτό το ιδεώδες προσελήφθη από τότε από τους ιδρυτές όλων εκείνων των νέων “θρησκειών”,οι οποίες δημιουργήθηκαν στην Ινδία κατά τα τελευταία 800 χρόνια, ιδιαίτερα... τη Θεοσοφική Εταιρεία και άλλες. Όλες αυτές οι “θρησκείες” ή “θρη­σκευτικές αιρέσεις” αντιμετωπίσθηκαν κατ’ ακολουθίαν ως “ινδουιστικές” και οι οπαδοί τους αναγνωρίσθηκαν ως “ινδουιστές” με όλα τα δικαίωμα της “Ινδουιστικής εταιρείας χωρίς καμμία επιφύλαξη» (Ratish Mohan Αgarwala, the New Theory of Indian Nationalism, Lucknow 1964, σ. 29). (Haack, σ. 6).

Σύμφωνα λοιπόν με τους θεωρητικούς του ινδικού εθνικισμού, η Θεοσοφική Εταιρεία εντάσσεται στις νεο-ινδουιστικές κινήσεις. Η πολιτική τοποθέτηση της Θεο­σοφίας εναρμονίζεται με την ινδουιστική ανθρωπολογία. Έτσι δεν τάσσεται υπέρ της ισότητας όλων των ανθρώ­πων, αντίθετα με την εξωτερική της προπαγάνδα, αλλά υπέρ του βραχμανισμού και του συστήματος των καστών, που κατοχυρώνεται με τη διδαχή του κάρμα και της μετενσάρκωσης. Οι δοξασίες αυτές διαδόθηκαν στη Δύση από τη Θεοσοφία.

Κλείνοντας παρατηρούμε πως η Θεοσοφία έχει πολ­λά κοινά με τις ποικίλες γκουρουιστικές ομάδες που δρουν σήμερα στη Δύση. Αυτά τα σημεία αναφέρονται στην απόλυτη αυθεντία της ιεραρχίας, στις βασικές δο­ξασίες, στις μεθοδεύσεις και στους στόχους των κινή­σεων αυτών.

Από το βιβλίο: Ο ΑΠΟΚΡΥΦΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ, ΑΠΟΚΡΥΦΙΣΤΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΤΕΥΧΗ 4-10,ΑΘΗΝΑ 1996 

Αντιαιρετικόν Εγκόλπιον