Η Ιθάκη ο Όμηρος και ο Τσίπρας

Η Ιθάκη ο Όμηρος και ο Τσίπρας

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Ιθάκη είναι ο τίτλος του βιβλίου του Αλέξη Τσίπρα, στο οποίο ο συγγραφέας αναγράφει τα απομνημονεύματά του και τις απόψεις του. Σε αυτό (Έκδοση Gutenberg) αναφέρεται στην Οδύσσεια του Ομήρου και παρομοιάζει γεγονότα της κυβέρνησής του, με αυτά που περιγράφει το έπος: Μακρύ ταξίδι, μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης, στους Λαιστρυγόνες, αντικρίζοντας την Ιθάκη, μετά την Ιθάκη, για να καταλήξει σε μια «νέα εθνική πυξίδα».

Οι παρομοιώσεις του Αλ. Τσίπρα είναι ατυχείς, όσο και αν είναι επικοινωνιακά σωστές. Η Ιθάκη κατά τον Όμηρο δεν είναι σταθμός, όπως είναι κατά τον  Αλ. Τσίπρα, αλλά ευτυχισμένο τέρμα. Το έπος είναι, κατά τον Κων. Γανωτή « ο ύμνος της αρετής, της εγκράτειας, της πίστης, της οικογένειας, του φιλότιμου». («Η Οδύσσεια του Ομήρου», εκδ. Πηλός, 1986, σελ. 453) και κατά τον Αλέξανδρο Ραγκαβή «ο Όμηρος παριστάνει τον Οδυσσέα ως άνδρα ικανό, έξυπνο, εφευρετικό, εύγλωττο, συνετό, μετρημένο, θαρραλέο, γενναίο στις μάχες, και καρτερικό στις δυσχέρειες». («Λεξικόν της ελληνικής Αρχαιολογίας», Εκδ. Ανέστη Κωνσταντινίδου, 1891, Β΄ Τόμος, σελ. 799/Επανεκδ. Επικαιρότητα).  Ο ομηρικός ήρωας είχε απόλυτη προσήλωση στον σκοπό του και μόνο, που ήταν η επιστροφή στην πολυπόθητη Πατρίδα του και στην οικογένειά του.

Στο τέλος του βιβλίου ο Αλ. Τσίπρας γράφει την δική του εκδοχή για την Ιθάκη: «Κι όταν (η Ελλάδα) φτάνει στην Ιθάκη, αφού ξαποστάσει λίγο στο λιμάνι της γαλήνης, αρματώνει πάλι το καράβι της για νέους ορίζοντες. Κι εμείς, όσοι από μας, παίρνουμε τη θέση μας στο πλήρωμα, πιο έμπειροι πια, πιο σοφοί, πιο έτοιμοι. Γιατί, όπως γράφει ο Καβάφης στην “Ιθάκη” του: “Κι αν φτωχική την βρης, η Ιθάκη δεν σε γέλασε/. Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα/, ήδη θα το κατάλαβες ή Ιθάκες τί σημαίνουν”». Προφανώς είναι μια εξαγγελία του Αλ. Τσίπρα επιστροφής του στην πολιτική, επικεφαλής δικού του Κόμματος, με νέο σύστημα ιδεών... Από την ΚΝΕ και την επαναστατική Αριστερά δείχνει ότι έχει περάσει στη μετανεωτερική  ιδεολογία, που σήμερα αποτελεί την επικρατούσα υλιστική και αδιέξοδη πολιτική στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ως προς τον  Καβάφη  διέφυγε  από τον Αλ. Τσίπρα ο προηγούμενος στίχος που αναφέρει ο ποιητής: «Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξείδι/. Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμο./ Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια». Ο εν λόγω στίχος υποδεικνύει, ότι η «Ιθάκη» έδωσε το ταξίδι και δεν υπάρχει πλέον τίποτε άλλο να δώσει… Όλα τέλειωσαν σ’ αυτήν...

Στο βιβλίο του ο Αλ. Τσίπρας αναγνωρίζει το λογικό, πως σήμερα είναι πιο έμπειρος από τότε που έγινε πρωθυπουργός και κυβέρνησε τη χώρα. Γράφει σχετικά πως μπρος στο γνωστό δημοψήφισμα φιάσκο, όταν το «όχι» έγινε «ναι», «δεν ήταν πια και τόσο άπειρος» (βλ. σχ. σελ. 266). Όντως όταν έγινε πρωθυπουργός ήταν άπειρος στη διακυβέρνηση της χώρας. Βεβαίως το γεγονός της αναδείξεως στη θέση του πρωθυπουργού νέων στην ηλικία ανθρώπων χωρίς γνώσεις  και χωρίς εμπειρία είναι κάτι σύνηθες στη Δύση. Η νεοφανής αυτή συνήθεια απέχει πολύ από την δημοκρατική πραγματικότητα στην αρχαία Αθήνα. Ο Αλέξανδρος Κοϊρέ έγραψε με αναφορά στην Πλατωνική Πολιτεία: «Οι σοφοί κυβερνώντες  είναι ικανοί και άξιοι, άρα υποχρεωμένοι να κυβερνήσουν την Πολιτεία επειδή κατέχουν την γνώση, την αληθή και υπέρτατη ενορατική γνώση του Αγαθού και του Όντος» («Φιλοσοφία και Πολιτεία – Εισαγωγή στην ανάγνωση του Πλάτωνα», Εκδ. Αλεξάνδρεια, Αθήνα, 1990, σελ. 133). 

Ο Αριστοτέλης από την πλευρά του γράφει πως στην Αθηναϊκή Δημοκρατία διορίζονταν με κλήρο όσοι θα έκαμαν εργασία που θα έπρεπε να γνωρίζουν ως πολίτες, αλλά όσοι είχαν τη φιλοδοξία  να καταστούν άρχοντες και αισθάνονταν ικανοί να κυβερνήσουν την Πολιτεία έπρεπε πρώτα να εξετασθούν από τη Βουλή των πεντακοσίων και ύστερα από το δικαστήριο, το οποίο είχε και την τελεσίδικη αρμοδιότητα. (Βλ.σχ. Αριστοτέλους «Ι. Αθηναίων Πολιτεία», Μτφρ. Αγγέλου Βλάχου, Εκδ. Εστίας, Αθήνα, 1980, σελ. 121).

Πόσο απέχει η σημερινή πολιτική πραγματικότητα από αυτήν της μήτρας της της ιδανικής δημοκρατίας... Σήμερα επικρατεί το παράδοξο χωρίς γνώση και εμπειρία να μην μπορεί κάποιος να κυβερνήσει αεροπλάνο ή πλοίο, ή ακόμη και να οδηγήσει λεωφορείο, να μπορεί όμως να κυβερνήσει έναν ολόκληρο λαό…. Στην αρχαιότητα πρώτα ο κυβερνήτης γινόταν σοφός και έμπειρος και  ύστερα κυβερνούσε. Έτσι δεν μάθαινε να κυβερνά «στου κασίδη το κεφάλι».

Τα λάθη που έκαμε ο Αλ. Τσίπρας δεν είναι λίγα. Εξελέγη γιατί υποσχέθηκε ότι θα αλλάξει τα κακώς κείμενα, ότι θα καταργήσει τα μνημόνια, ότι θα επουλώσει τα τραύματα της κοινωνίας και της οικονομίας, ότι θα αποκαταστήσει το κύρος της χώρας στο εξωτερικό. Ουδέν επιτεύχθηκε, παρά τις θυσίες του λαού. Ο Αλ. Τσίπρας και οι σύντροφοί του μπήκαν με φόρα στην εξουσία, αλλά τα αποτελέσματα ήσαν από πτωχά έως αρνητικά για τη χώρα μας. Η πορεία τους και τα αποτελέσματά τους ταιριάζουν με το στιχάκι του Κώστα Ουράνη, που το επιγράφει «Ξεκίνημα»: « …Τώρα γυρίζω και κυττάω/και τη ζωή μου αναμετρώ:/ - πόσο μεγάλη ήταν η φόρα,/πόσο το πήδημα μικρό!».

Από εθνικής πλευράς   το σοβαρότερο τραύμα που άφησε στην Ελλάδα η κυβέρνηση Τσίπρα είναι η συμφωνία των Πρεσπών, για την οποία ο ίδιος δηλώνει υπερήφανος! Για αυτήν για καιρό συζητούσε με τον ομόλογό του Ζάεφ, με την Αγγ. Μέρκελ, με τους Αμερικανούς, αλλά δεν ερώτησε ποτέ τους Μακεδόνες και γενικά τους Έλληνες αν δέχονται τη συμφωνία… Γράφει στο βιβλίο του ότι «κατανοούσε την ευαισθησία εκείνου του κόσμου, που αντιδρούσε στη συμφωνία» (σελ. 541), αλλά ποτέ δεν τον άκουσε... Αντίθετα στις συγκεντρώσεις του λαού για το Μακεδονικό έστελνε τις αύρες και τα ΜΑΤ… Στην ίδια σελίδα του βιβλίου του ο Αλ. Τσίπρας γράφει πως «η Συμφωνία των Πρεσπών κυρώθηκε στο ελληνικό Κοινοβούλιο» αναφέροντας ονομαστικά  τους – εκτός ΣΥΡΙΖΑ – βουλευτές που την εψήφισαν, προφανώς για να μείνουν και αυτοί στην Ιστορία….  

Ως προς το Δημοψήφισμα και το νέο, επαχθέστατο για τους Έλληνες, μνημόνιο – αυτός που θα  έσχιζε και τα προηγούμενα…-, για να το περάσει, οδήγησε το λαό σε δημοψήφισμα δίκην  θεατρικής παραστάσεως και έκαμε τη γνωστή κωλοτούμπα… Τότε ξεγελάστηκαν οι Έλληνες, αλλά ο Αλ. Τσίπρας έγινε συμπαθής στην κα Μέρκελ στις ΗΠΑ, στο ΝΑΤΟ…  Έκτοτε το Μακεδονικό πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο. Ουδεμία υποχώρηση των Σκοπιανών στις σοβινιστικές τους απόψεις και στα όσα επιβάλλει η συμφωνία… Μάλλον έχουν γίνει επιθετικότεροι, με την ανοχή και της σημερινής κυβερνήσεως. Και επειδή ο Αλ. Τσίπρας αναφέρει και τις ενέργειες του Οικ. Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου για την Εκκλησία των Σκοπίων, η κατ’ αρχήν αναγνώρισή της δεν έχει προχωρήσει και παραμένει σε εκκρεμότητα...

Είναι αντιληπτό ότι ο Αλ. Τσίπρας είναι 51 ετών και θέλει να μην είναι από την ηλικία αυτή συνταξιούχος πολιτικός. Όμως πέραν του βιβλίου του και πέραν των συμβουλών που δέχεται πρέπει ο ίδιος μόνος του να εμβαθύνει στα λάθη, που ο ίδιος παραδέχεται, και να αποδεχθεί ότι αν δημιούργησε ένα οικοδόμημα, το οποίο μετά πατάγου κατέρρευσε δεν μετράει τόσο η εμπειρία που απέκτησε από την ανέγερση  και την κατάρρευση του, όσο αν είναι πρόθυμος ο λαός μας να τον εμπιστευθεί  για κάποιο νέο οικοδόμημα... Προσωπικά νιώθω σύγκρυο με αυτή την προοπτική.-