Το πρόσωπο του Χριστού διαχρονικά στη ζωή της Εκκλησίας

Το ακόλουθο κείμενο προέρχεται από το ημερολόγιο Παχυάμμου του 2025, και αποτελεί το Α’ μέρος.

Δείτε και το Β’ μέρος:  Η Πρώτη Οικουμενική Σύνοδος γενικά

……………………………

Ο Χριστός αποτελούσε πάντοτε σημείο αντιλεγόμενο ήδη από τη γέννησή Του. Ο βασιλιάς Ηρώδης στα Ιεροσόλυμα, παρόλο που ζούσε μέσα στο περιβάλλον του Ιουδαϊκού λαού και γνώριζε περί του ερχομού του Μεσσία, προσπάθησε να θανατώσει το Θείο Βρέφος. 

Από την άλλη, οι βασιλιάδες – μάγοι από ανατολών, που δεν είχαν καμία σχέση με τις προφητείες για ερχομό του Θεού στη γη, πηγαίνουν και Τον προσκυνούν ως δικό τους βασιλιά και Θεό. Στη συνέχεια, όταν η Παναγία με τον Ιωσήφ πήγαν το Χριστό σαράντα ημέρες μετά τη γέννησή του στον ναό, ο δίκαιος Συμεών πήρε στα χέρια του τον μικρό Χριστό, τους ευλόγησε και είπε μεταξύ άλλων προς την Παναγία «ἰδοὺ οὗτος κεῖται εἰς πτῶσιν καὶ ἀστασιν πολλῶν ἐν τῷ ᾿Ισραὴλ καὶ εἰς σημεῖον ἀντιλεγόμενον» (Λουκ. 2, 34). 

Καθ’ όλη δε την επίγεια πορεία του ο Χριστός πάντοτε προσείλκυε ανθρώπους που πίστευαν και ομολογούσαν ότι είναι ο Μεσσίας, ο Χριστός, ο Υιός του Θεού και Θεός αληθινός, ενώ άλλοι είτε αδιαφορούσαν, είτε τον δίωκαν έως θανάτου, θανάτου δε σταυρού. Ομοίως και μετά την εις ουρανούς Ανάληψή Του μέχρι και τις μέρες μας το πρόσωπο του Ιησού αποτελεί σημείο αντιλεγόμενο. 

Μεταξύ της Πίστεως στον Χριστό και της απιστίας υπάρχει και η διεστραμμένη πίστη στο πρόσωπό Του, όπως οι διάφοροι αιρετικοί δίδασκαν ή ακόμα και διδάσκουν μέχρι τις μέρες μας. Όμως τόσο η απιστία όσο και η πίστη σε ένα διαφορετικό Χριστό από αυτόν που μας αποκαλύφθηκε και μας παραδόθηκε από τους Αγίους Αποστόλους και τους Αγίους Πατέρες, είναι επικίνδυνες, γιατί δεν οδηγούν σε Ανάσταση αλλά σε πτώση και πνευματικό θάνατο. Ο Χριστός αγιάζει τους πιστεύοντας ορθώς σε αυτόν, ενώ  κατακρίνονται οι μη πιστεύσαντες ή οι πιστεύοντες πλανεμένα (Β΄ Θεσ. 2,11-12).

Ο Χριστός για τον κάθε ορθόδοξο είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, έχει δύο φύσεις ενωμένες στο πρόσωπο του Θεού Λόγου και ως Θεός είναι ομοούσιος με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα. Αυτή η διδασκαλία μας πηγάζει μέσα από την Αγία Γραφή αλλά και την συνολική αγιοπατερική διδασκαλία της Εκκλησίας μας.

Ο Χριστός ως Θεός μέσα από χωρία της Αγίας Γραφής

Από τα ίδια τα λόγια του Ιησού Χριστού, που διασώζονται από τους Ευαγγελιστές, αλλά και από άλλα χωρία τόσο της Καινής όσο και της Παλαιάς Διαθήκης, διαφαίνεται η Θεότητα και Ομοουσιότητά Του προς τον Θεό Πατέρα. Την Θεότητά του την διατρανώνουν τα πολλά θαύματα που επιτελεί χωρίς την μεσολάβηση κάποιας άλλης δύναμης, αλλά με ένα του λόγο ή ένα απλό άγγιγμα στους ασθενείς: δίνει το φως σε τυφλούς, ανορθώνει παραλύτους, θεραπεύει λεπρούς, εκδιώκει δαιμόνια, χορταίνει χιλιάδες ανθρώπους, περπατάει πάνω στα κύματα και καταπαύει τον άνεμο, συγκεντρώνει από το πουθενά μεγάλο αριθμό ψαριών, μετατρέπει το νερό σε κρασί, ανασταίνει νεκρούς, γνωρίζει τα κρύφια των ανθρώπων, συγχωρεί αμαρτίες, κάτι που μόνο ο Θεός μπορεί να κάνει, βλέπει ανθρώπους και πράγματα, πριν ακόμα τους γνωρίσει ή έρθει σε επαφή μαζί τους, γνωρίζει τι πρόκειται να συμβεί στο Πάθος Του και το αναφέρει με πάσα ακρίβεια, πεθαίνει πάνω στον Σταυρό με θαυμαστό τρόπο, ενώ τη στιγμή του θανάτου Του γίνονται συνταρακτικά γεγονότα όπως: επικρατεί σκοτάδι, γίνεται σεισμός, ανασταίνονται νεκροί. Τρανότατα φαίνεται η Θεότητα του Χριστού κατά την βάπτισή Του στον Ιορδάνη καθώς και στο Θαβώρειο Όρος, όπου τα άλλα δύο πρόσωπα δεικνύουν τον Χριστό ως το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος. 

Ο Ίδιος ο Χριστός ανασταίνεται εσφραγισμένου του τάφου, χωρίς την μεσολάβηση δηλαδή άλλης δύναμης, ως εξουσίαν έχων, εμφανίζεται αναστημένος στους μαθητές και σε πολλούς άλλους, ενώ εν δόξη αναλαμβάνεται στους ουρανούς δίνοντας τη βεβαιότητα πέρα για πέρα της θεανδρικότητάς Του, της Θεότητάς Του ως Υιού και Λόγου του Θεού και της ανθρωπότητάς Του ως Ιησού Χριστού. 

Γενικά οι τέσσερις ευαγγελιστές αναγνωρίζουν ότι όλες οι προφητείες εκπληρώνονται στο πρόσωπο του Χριστού ως Υιού και Λόγου του Θεού. Διαφαίνεται επίσης μέσα από την Αγία Γραφή ότι το πρόσωπο του Θεού που ευεργετεί τον λαό Του στην Παλαιά Διαθήκη είναι το ίδιο πρόσωπο του Χριστού ως Θεανθρώπου στην Καινή Διαθήκη.

Αναφέρουμε έτσι μερικά από τα αναρίθμητα χωρία μέσα από την Αγία Γραφή που φανερώνουν την Θεότητα του Χριστού και ομοουσιότητα Του με τα άλλα δύο πρόσωπα της Αγίας Τριάδος, τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα.

Στους Ψαλμούς

Μέσα στους Ψαλμούς κρύβεται το όνομα του Χριστού και φανερώνεται η Θεότητά Του και η ομοουσιότητά Του με τον Θεό Πατέρα. 

1. «Διαγγέλλων τὸ πρόσταγμα Κυρίου. Κύριος εἶπε πρός με· υἱός μου εἶ σύ, ἐγὼ σήμερον γεγέννηκά σε» (Ψαλμ. 2,7). 
2. «Ὁ θρόνος σου, ὁ Θεός, εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος, ράβδος εὐθύτητος ἡ ῥάβδος τῆς βασιλείας σου»(Ψαλμ. 44,7). 
3. «Εἴπεν ὁ Κύριος τῷ Κυρίῳ μου· κάθου ἐκ δεξιῶν μου, ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου» (Ψαλμ. 109,1).

Στον Ευαγγελιστή Ματθαίο

1. «Καὶ ἰδὼν ὁ ᾿Ιησοῦς τὰς ἐνθυμήσεις αὐτῶν εἶπεν· ἵνα τί ὑμεῖς ἐνθυμεῖσθε πονηρὰ ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν;» (Ματθ. 9, 4) Ο Χριστός ως Θεός γνωρίζει τα κρύφια των καρδιών των ανθρώπων. Αλλού λέγει πάλι ο Χριστός: «ὑμῶν δὲ καὶ αἱ τρίχες τῆς κεφαλῆς πᾶσαι ἠριθμημέναι εἰσί» (Ματθ. 10,30). Προφανώς αυτός που τις έχει αριθμημένες είναι ο δημιουργός του σύμπαντος κόσμου, ο Υιός και Λόγος του Θεού, ο ίδιος δηλαδή ο Χριστός. 
2. «Οὗ γάρ εἰσι δύο ἢ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν» (Ματθ. 18,20). Ο Χριστός ως Θεός είναι πανταχού παρών, ενώ για να είναι μαζεμένοι σε λατρευτική σύναξη στο Όνομά Του θα πρέπει, επίσης, να είναι Θεός. 
3. «Καὶ νηστεύσας ἡμέρας τεσσαράκοντα καὶ νύκτας τεσσαράκοντα ὕστερον ἐπείνασε» (Ματθ. 4,2) Ο Χριστός είναι ταυτόχρονα εκτός από Θεός και άνθρωπος. 
4. «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος» (Ματθ. 28, 19). Ο Χριστός δίνει οδηγίες στους μαθητές να βαπτίζουν τα νέα μέλη στην Εκκλησία στο ένα Όνομα αλλά σε τρεις Υποστάσεις στον Πατέρα, στον Υιό και στο Άγιο Πνεύμα. Αν ο Χριστός και το Άγιο Πνεύμα δεν είναι Θεός, τότε δεν θα υπήρχε καμία ανάγκη να βαπτίζονται οι πιστοί σε αυτούς αλλά μόνο στον Πατέρα. Εδώ φανερώνεται ξεκάθαρα η Ομοουσιότητα των Τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος.

Στον Ευαγγελιστή Μάρκο

«Ιδὼν δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς τὴν πίστιν αὐτῶν λέγει τῷ παραλυτικῷ· τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου. Ἦσαν δέ τινες τῶν γραμματέων ἐκεῖ καθήμενοι καὶ διαλογιζόμενοι ἐν ταῖς καρδίαις αὐτῶν· Τί οὗτος οὕτω λαλεῖ βλασφημίας; τίς δύναται ἀφιέναι ἁμαρτίας εἰ μὴ εἷς ὁ Θεός; Καὶ εὐθέως ἐπιγνοὺς ὁ ᾿Ιησοῦς τῷ πνεύματι αὐτοῦ ὅτι οὕτως αὐτοὶ διαλογίζονται ἐν ἑαυτοῖς, εἶπεν αὐτοῖς· Τί ταῦτα διαλογίζεσθε ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν; Τί ἐστιν εὐκοπώτερον, εἰπεῖν τῷ παραλυτικῷ, ἀφέωνταί σου αἱ ἁμαρτίαι, ἢ εἰπεῖν, ἔγειρε καὶ ἆρον τὸν κράβαττόν σου καὶ περιπάτει; Ἳνα δὲ εἰδῆτε ὅτι ἐξουσίαν ἔχει ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἀφιέναι ἐπὶ τῆς γῆς ἁμαρτίας λέγει τῷ παραλυτικῷ. Σοὶ λέγω, ἔγειρε καὶ ἆρον τὸν κράβαττόν σου καὶ ὕπαγε εἰς τὸν οἶκόν σου.  Καὶ ἠγέρθη εὐθέως, καὶ ἄρας τὸν κράβαττον ἐξῆλθεν ἐναντίον πάντων, ὥστε ἐξίστασθαι πάντας καὶ δοξάζειν τὸν Θεὸν λέγοντας ὅτι οὐδέποτε οὕτως εἴδομεν.» (Μάρκ. 2, 5-10). Ο Χριστός πέραν από το ότι θεραπεύει με ένα του λόγο ως εξουσίαν έχων, παράλληλα ως Θεός συγχωρεί αμαρτίες κάτι που είναι αποκλειστική δυνατότητα μόνο του Θεού, άρα ο Χριστός είναι Θεός αληθινός. 

Στον Ευαγγελιστή Λουκά

«Καὶ βασιλεύσει ἐπὶ τὸν οἶκον ᾿Ιακὼβ εἰς τοὺς αἰῶνας, καὶ τῆς βασιλείας αὐτοῦ οὐκ ἔσται τέλος» (Λουκ. 1, 33). Ο Χριστός είναι Βασιλεύς και Κύριος εις τους αιώνας.

Στον Ευαγγελιστή Ιωάννη

Μέσα από τον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο και Ευαγγελιστή, ο οποίος έγραψε το θεολογικότερο Ευαγγέλιο, το Κατά Ιωάννη, διακηρύσσεται πεντακάθαρα η Θεότητα του Χριστού ως Υιού και Λόγου του Θεού.

1. «Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεόν, καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος. Οὗτος ἦν ἐν ἀρχῇ πρὸς τὸν Θεόν. πάντα δι’ αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἓν ὃ γέγονεν» (Ιωάν. 1, 1 -3). Ο Υιός και Λόγος του Θεού είναι αληθινός Θεός ο οποίος ήταν πάντοτε μαζί με τον Θεό Πατέρα και Αυτός δημιούργησε τα πάντα. 
2. «Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακε πώποτε· ὁ μονογενὴς υἱὸς ὁ ὢν εἰς τὸν κόλπον τοῦ πατρός, ἐκεῖνος ἐξηγήσατο» (Ιωάν. 1,18). Ο Υιός είναι ο μόνος που γνωρίζει τον Θεό Πατέρα, άρα δεν είναι κτίσμα αλλά Θεός. 
3. «Διὰ τοῦτο οὖν μᾶλλον ἐζήτουν αὐτὸν οἱ ᾿Ιουδαῖοι ἀποκτεῖναι, ὅτι οὐ μόνον ἔλυε τὸ σάββατον, ἀλλὰ καὶ πατέρα ἴδιον ἔλεγε τὸν Θεόν, ἴσον ἑαυτὸν ποιῶν τῷ Θεῷ» (Ιωαν. 5,18). Ο Χριστός είναι ίσος με τον Θεό Πατέρα. 
4. «Ἵνα πάντες τιμῶσι τὸν υἱόν, καθὼς τιμῶσι τὸν πατέρα. Ὁ μὴ τιμῶν τὸν υἱὸν οὐ τιμᾷ τὸν πατέρα τὸν πέμψαντα αὐτόν» (Ιωάν. 5, 23) Ο Χριστός προσκυνείται ως Θεός. 
5. «Τίς ἐξ ὑμῶν ἐλέγχει με περὶ ἁμαρτίας;» (Ιωαν. 8,46) Ο Χριστός ως Θεάνθρωπος είναι ο μόνος αναμάρτητος. Θα ήταν πολύ εγωιστικό εκ μέρους του Χριστού, αν ήταν κτίσμα, να έλεγε ότι είναι αναμάρτητος αφού, όπως ο Ίδιος λέγει αλλού, «τί με λέγεις ἀγαθόν; οὐδεὶς ἀγαθὸς (=αναμάρτητος) εἰ μὴ εἷς ὁ Θεός» (Ματθ. 19,17). 
6. «Εἶπεν αὐτοῖς ὁ ᾿Ιησοῦς· ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, πρὶν ᾿Αβραὰμ γενέσθαι ἐγώ εἰμι» (Ιωάν. 8, 58) Ο Υιός είναι άναρχος και αιώνιος. Δεν λέγει ότι ήμουν πριν τον Αβραάμ, αλλά λέγει «είμαι» δηλαδή πάντοτε,  εδώ παραπέμπει και στο όνομα του Υιού και Λόγου του Θεού στην Παλαιά Διαθήκη, όπου οι Εβδομήκοντα μετέφρασαν ως: ο Ζωντανός Θεός, ο Υπάρχων αιωνίως: «καὶ εἶπεν ὁ Θεὸς πρὸς Μωυσῆν λέγων· ἐγώ εἰμι ὁ ὤν. καὶ εἶπεν· οὕτως ἐρεῖς τοῖς υἱοῖς ᾿Ισραήλ· ὁ ὢν ἀπέσταλκέ με πρὸς ὑμᾶς» (εξ. 3,14). 
7. «ἐγὼ καὶ ὁ πατὴρ ἕν ἐσμεν.᾿Εβάστασαν οὖν πάλιν λίθους οἱ ᾿Ιουδαῖοι ἵνα λιθάσωσιν αὐτόν. Ἀπεκρίθη αὐτοῖς ὁ ᾿Ιησοῦς· πολλὰ καλὰ ἔργα ἔδειξα ὑμῖν ἐκ τοῦ πατρός μου· διὰ ποῖον αὐτῶν ἔργον λιθάζετέ με; Ἀπεκρίθησαν αὐτῷ οἱ ᾿Ιουδαῖοι λέγοντες· περὶ καλοῦ ἔργου οὐ λιθάζομέν σε, ἀλλὰ περὶ βλασφημίας, καὶ ὅτι σὺ ἄνθρωπος ὢν ποιεῖς σεαυτὸν Θεόν» (Ιωαν. 10,30-31). Ο Χριστός λέγει ότι ως Θεός είναι ένα με τον Θεό πατέρα και οι ιουδαίοι θεωρώντας ότι το να εξισώνει τον εαυτό του με το Θεό Πατέρα είναι βλασφημία και γι’ αυτό πήραν λίθους για να τον λιθοβολήσουν θεωρώντας τον ως κοινό άνθρωπο. Ο Χριστός εδώ προβαίνει σε μια αποκάλυψη της Θεότητάς του. 
8. «Λέγει αὐτῷ Φίλιππος· Κύριε, δεῖξον ἡμῖν τὸν πατέρα καὶ ἀρκεῖ ἡμῖν. Λέγει αὐτῷ ὁ ᾿Ιησοῦς· τοσοῦτον χρόνον μεθ’ ὑμῶν εἰμι, καὶ οὐκ ἔγνωκάς με, Φίλιππε; Ὁ ἑωρακὼς ἐμὲ ἑώρακε τὸν πατέρα· καὶ πῶς σὺ λέγεις, δεῖξον ἡμῖν τὸν πατέρα; Οὐ πιστεύεις ὅτι ἐγὼ ἐν τῷ πατρὶ καὶ ὁ πατὴρ ἐν ἐμοί ἐστι; Τὰ ρήματα ἃ ἐγὼ λαλῶ ὑμῖν, ἀπ’ ἐμαυτοῦ οὐ λαλῶ· Ὁ δὲ πατὴρ ὁ ἐν ἐμοὶ μένων αὐτὸς ποιεῖ τὰ ἔργα. Πιστεύετέ μοι ὅτι ἐγὼ ἐν τῷ πατρὶ καὶ ὁ πατὴρ ἐν ἐμοί· εἰ δὲ  μή, διὰ τὰ ἔργα αὐτὰ πιστεύετέ μοι.» (Ιωαν. 14, 8-11). Ο Χριστός ως Θεός είναι ομοούσιος με τον Θεό Πατέρα αυτός που γνωρίζει τον Χριστό γνωρίζει και τον Πατέρα, γιατί είναι της αυτής Ουσίας.

Στις Επιστολές του Παύλου

«Ὁ μόνος ἔχων ἀθανασίαν, φῶς οἰκῶν ἀπρόσιτον, ὃν εἶδεν οὐδεὶς ἀνθρώπων οὐδὲ ἰδεῖν δύναται· ᾧ τιμὴ καὶ κράτος αἰώνιον· ἀμήν» (Α΄ Τιμ. 6,16). Ο Υιός και Λόγος του Θεού είναι Αθάνατος όπως ακριβώς και ο Θεός Πατέρας. 

† Ο Πάφου Τυχικός

impaphou.org