Τι σημαίνουν οι διάφορες ανθρωπομορφικές εκφράσεις που λέγονται για το Θεό σύμφωνα με τον άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό

Επειδή, όμως, βρίσκουμε στη Θεία Γραφή ότι έχουν λεχθεί συμβολικά για το Θεό πάρα πολλά με ανθρωπομορφικές εκφράσεις, πρέπει να γνωρίζουμε, εφόσον είμαστε άνθρωποι κι έχουμε αυτό το παχύ σαρκίο, ότι είναι αδύνατο να εννοήσουμε ή να εκφράσουμε τις Θείες και υψηλές και άυλες ενέργειες της Θεότητας, εάν δεν χρησιμοποιήσουμε εικόνες και τύπους και σύμβολα ανάλογα με τη φύση μας.

Γι’ αυτό και όσα έχουν διατυπωθεί για τον Θεό με ανθρωπομορφικές εκφράσεις, έχουν λεχθεί με συμβολική σημασία, αλλ’ έχουν υψηλότερο νόημα. Διότι το Θείο είναι απλούν και ασχημάτιστο...

Επομένως, ας εννοήσουμε:

Ως μάτια του Θεού και βλέφαρα και όραση, και την δύναμή Του με την οποία εποπτεύει τα πάντα και το αλάθητο της γνώσεώς Του, απ’ το ό,τι με αυτή την αίσθηση αποκτούμε εμείς τελειότερη γνώση και μάθηση.

Επίσης αυτιά και ακοή, ας εννοήσουμε την εξιλεωτική διάθεσή Του και τη δεκτικότητά Του στις δεήσεις μας. Διότι κι εμείς με αυτή την αίσθηση γινόμαστε καλοδιάθετοι προς αυτούς, που μας ικετεύουν, ακούγοντάς τους με περισσότερο ενδιαφέρον.

Στόμα πάλι και λαλιά ας εννοήσουμε τη φανέρωση της βουλήσεώς Του, απ’ το ότι φανερώνονται σ’ εμάς οι διαθέσεις της καρδιάς με το στόμα και τη λαλιά.

Τροφή και ποτό ας εννοήσουμε την δική μας συμμόρφωση προς το θέλημά Του. Διότι κι εμείς με την αίσθηση της γεύσεως ικανοποιούμε την αναγκαία φυσική επιθυμία.

Όσφρηση πάλι ας εννοήσουμε την αποδοχή της σκέψης μας και της αγάπης μας, που στρέφεται προς Αυτόν, απ’ το ότι εμείς δεχόμαστε με ευχαρίστηση την ευωδία με αυτή την αίσθηση.

Πρόσωπο πάλι ας εννοήσουμε την απόδειξη και την εμφάνισή Του διά μέσου των έργων Του, απ’ το ότι και η δική μας εμφάνιση πραγματοποιείται με το πρόσωπο.

Χέρια πάλι ας εννοήσουμε την αποτελεσματικότητα της ενέργειας Του. Διότι κι εμείς τα απαραίτητα έργα και μάλιστα τα αξιολογότερα τα επιτυγχάνουμε με τα χέρια μας.

Και δεξί χέρι ας εννοήσουμε την βοήθεια Του, για να έλθουν τα αγαθά, απ’ το ότι και εμείς χρησιμοποιούμε το δεξί μας χέρι για τα αξιοπρεπέστερα και αξιολογότερα κι αυτά, που απαιτούν περισσότερη δύναμη.

Ψηλάφηση ας εννοήσουμε την ακριβέστερη και τέλεια γνώση και συγκέντρωση των πολύ λεπτών και κρυφών λογισμών, απ’ το ότι και σε μας τους ανθρώπους αυτοί που ψηλαφιούνται δεν είναι δυνατόν να αποκρύψουν κάτι επάνω τους.

Επίσης πόδια και βάδιση ας εννοήσουμε τον ερχομό και την παρουσία Του για τη βοήθεια αυτών που έχουν ανάγκη ή για την υπεράσπιση από τους εχθρούς ή για κάποιον άλλο σκοπό, απ’ το ότι και σε μας πραγματοποιείται η άφιξη με τη χρήση των ποδιών.

Όρκο επίσης ας εννοήσουμε το αμετακίνητο της απόφασής Του, απ’ το ότι επιβεβαιώνονται οι μεταξύ μας συμφωνίες με τον όρκο.

Οργή πάλι και θυμό ας εννοήσουμε το μίσος και την αποστροφή Του προς την κακία. Διότι κι εμείς οργιζόμαστε, επειδή μισούμε τις αντίθετες γνώμες.

Λήθη και ύπνο και νυσταγμό, ας εννοήσουμε την αργοπορία στην υπεράσπιση από τους εχθρούς και την αναβολή της συχνής βοήθειας προς τους φίλους.

Και μ’ ένα λόγο, όλα όσα έχουν διατυπωθεί για τον Θεό με ανθρωπομορφικές εκφράσεις, έχουν κρυμμένη κάποια σημασία που διδάσκει τα υπερφυσικά με εκφράσεις από τα ανθρώπινα, εκτός μόνον αν έχει λεχθεί κάτι για την ένσαρκη επίσκεψη του Θεού Λόγου. Διότι Αυτός ανέλαβε όλη την ανθρώπινη φύση για τη σωτηρία μας, δηλαδή την άυλη ψυχή και σώμα, και τα χαρακτηριστικά της ανθρώπινης φύσης, και τα φυσικά και τα αδιάβλητα πάθη.     

 Το παρόν άρθρο είναι από το βιβλίο του αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού «Πηγή Γνώσεως». Περιέχεται σε βιβλιαράκι που έχει εκδοθεί με τίτλο «Ο Θεός υπάρχει!» από τις Εκδόσεις «Φωτοδότες» -Αντιαιρετικός