Σίμων ο Κανανίτης ή Ζηλωτής [107 μ.Χ. Πέλλα Δεκαπόλεως]

Σίμων ο Κανανίτης ή Ζηλωτής [107 μ.Χ. Πέλλα Δεκαπόλεως1]

από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο, συγγραφέα

ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΣΤΗΝ Α. ΓΡΑΦΗ: Ο Σίμων ο Κανανίτης ή Ζηλωτής, ήταν ένας από τους δώδεκα Αποστόλους του Κυρίου. Πολλοί πιστεύουν ότι ονομάζεται Κανανίτης λόγω της καταγωγής του από την Κανά της Γαλιλαίας, όμως η άποψη αυτή είναι σαφώς λανθασμένη.

 Η σύγχρονη Θεολογία εξηγεί το όνομά του από την αραμαϊκή λέξη “κανά” που σημαίνει ζηλωτής. Έτσι βεβαιώνει και η Π. Διαθήκη, και συγκεκριμένα το εβραϊκό κείμενο της Εξόδου, στο Κ΄ 5. Τα προσωνύμια Κανανίτης και Ζηλωτής, που αποδίδουν την ίδια σημασία, τού δόθηκαν για να διακρίνεται από τον άλλο Σίμωνα που υπήρχε μεταξύ των Αποστόλων, τον Σίμωνα Πέτρο. [Άλλωστε, αν το όνομά του προερχόταν από την Κανά, θα ονομαζόταν Καναϊτης].Το όνομά του αναφέρεται και στους τρεις καταλόγους των δώδεκα Αποστόλων, δηλαδή στα ιερά Ευαγγέλια του Ματθαίου, του Μάρκου και του Λουκά. Στους καταλόγους του Ματθαίου και του Μάρκου είναι ενδέκατος στη σειρά, ενώ στον κατάλογο του Λουκά είναι ένατος.

ΖΗΛΩΤΕΣ ΕΒΡΑΙΟΙ ΚΑΙ ΖΗΛΩΤΕΣ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΠΙΣΤΗΣ: Στην εποχή του Ιησού Χριστού, Ζηλωτές καλούνταν οι πατριώτες Εβραίοι, οι άνθρωποι της εθνικής αντίστασης κατά των Ρωμαίων κατακτητών. Με μια άλλη αναφορά στη Γραφή, ο ζηλωτής λέγεται “ανήρ επιθυμιών”, άνθρωπος δηλαδή που αισθάνεται μέσα του να τον καίει ο πόθος για την αλήθεια, τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και γενικά για το νόμο του Θεού. Ζηλωτές και άνδρες επιθυμιών, υπ΄αυτή τη σημασία, είναι όλοι οι άγιοι του Θεού, που καλλιεργούν μέσα τους θείο έρωτα και ενθουσιασμό.

Στην προς Ρωμαίους επιστολή ο Απόστολος Παύλος θέλει τους χριστιανούς να είναι «τω πνεύματι ζέοντες», να έχουν δηλαδή θερμό και ζωντανό φρόνημα. Και ο Ιησούς Χριστός για τον επίσης “έχοντα ζήλο Θεού”, άγιο Ιωάννη Πρόδρομο είπε· “ο λύχνος ο καιόμενος και φαίνων”, η λαμπάδα δηλαδή, που καιότανε και φώτιζε. Έτσι και ο Σίμων ήταν πραγματικά ζηλωτής, άνθρωπος με θέρμη μέσα του και φόβο Θεού. Γνήσιος Εβραίος κι αφοσιωμένος στις παραδόσεις της φυλής του, καθώς ο Απόστολος Παύλος, ο οποίος γράφει για τον εαυτό του στην προς Γαλάτας επιστολή “περισσοτέρως ζηλωτής υπάρχων των πατρικών μου παραδόσεων”.

ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΣΤΗΝ Α. ΓΡΑΦΗ: Στις Πράξεις των Αποστόλων, μετά την Ανάληψη του Ιησού Χριστού, μαζί με τους ένδεκα Αποστόλους και την υπεραγία Θεοτόκο, είναι κι ο Σίμων ο Ζηλωτής. Έλαβε μέρος στην εκλογή του Ματθία, για να συμπληρωθεί ο αριθμός των δώδεκα, μετά την αυτοχειρία του Ισκαριώτη, και ήταν μαζί με τους άλλους Αποστόλους, όταν την ημέρα της Πεντηκοστής κατήλθε το Άγιο Πνεύμα. Υπήρξε λοιπόν και ο Σίμων ο Ζηλωτής ένας από τους αυτόπτες και υπηρέτες του Λόγου, από εκείνους δηλαδή που έζησαν μαζί με τον Ιησού Χριστό όλη την τριετία της δημόσιας δράσης Του. Μετά την Πεντηκοστή, όταν έλαβαν οι δώδεκα “δύναμιν εξ ύψους”, βγήκε κι αυτός, όπως κι οι λοιποί Απόστολοι, στον κόσμο κι έγινε μάρτυς του Ιησού Χριστού και της Αναστάσεως.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΟ ΤΟΥ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗ: Ελάχιστα γνωρίζουμε για την ιεραποστολική δράση του αγίου αποστόλου Σίμωνα του Ζηλωτή. Είναι κι αυτός ένας από εκείνους, στους οποίους αναφέρεται ο Απόστολος Παύλος στη δεύτερη προς Κορινθίους επιστολή: “ως αγνοούμενοι και επιγινωσκόμενοι”, έμειναν δηλαδή ως άγνωστοι στους ανθρώπους, αλλά είναι πολύ γνωστοί στο Θεό.

Κατά την παράδοση, πάντως, ο Σίμων ο Ζηλωτής μετά την Πεντηκοστή κήρυξε το Ευαγγέλιο στην Αίγυπτο και σε άλλες χώρες της Αφρικής [Μαυριτανία], ενώ αργότερα, μαζί με τον Ιούδα του Ιακώβου ή το Θαδδαίο στη Μεσοποταμία και Περσία. Σύμφωνα με τις περισσότερες πηγές, μαρτύρησε με σταυρικό θάνατο στην Ιερουσαλήμ ή κατά μία εκδοχή στη Βρετανία. Η Οθροδοξία τιμά τη μνήμη του την 10η Μαϊου.

ΝΥΜΦΙΟΣ ΣΤΟ ΓΑΜΟ ΤΗΣ ΚΑΝΑ; Σύμφωνα, με τον Συναξαριστή, ο Σίμων ήταν ο νυμφευόμενος στο γάμο της Κανά όπου και θαυματούργησε ο Κύριος μετατρέποντας το νερό σε κρασί. Κατ΄αυτή την εκδοχή, που βασίζεται ίσως και στη λαθεμένη ετυμολόγηση της προσωνυμίας του, ως “κανανίτης”, ο Σίμων “τον γάμον και τον οίκον καταλιπών, τω φίλω και θαυματοποιώ και νυμφαγωγώ και νυμφίω των καθαρών ψυχών Χριστώ ηκολούθησεν...”. Εξαιτίας αυτής της υποθέσεως, ο Σίμων από κάποιους ταυτίζεται με το Ναθαναήλ ή Βαρθολομαίο, επίσης Μαθητή του Κυρίου, που κατά τον Ιωάννη καταγόταν από την Κανά [Ιωαν. Κα΄ 2].

Απολυτίκιο: [Ἦχος γ’.]: “Ζῆλος ἔνθεος, καταλαβῶν σε, τοῦ γνωσθέντος σοι, σαρκὸς ἐν εἴδει, ζηλωτὴν ἐν Ἀποστόλοις ἀνέδειξε καὶ τοῦ Δεσπότου ζηλώσας τὸν θάνατον, διὰ Σταυροῦ πρὸς αὐτὸν ἐξεδήμησας, Σίμων ἔνδοξε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος”.

Κοντάκιο [Ἦχος β’.]: “Τὸν ἀσφαλῶς τὰ τῆς σοφίας δόγματα, ἐν ταῖς ψυχαῖς τῶν εὐσεβούντων θέμενον, ἐν αἰνέσει μακαρίσωμεν, τὸν θεηγόρον πάντες Σίμωνα· τῷ θρόνῳ γὰρ τῆς δόξης νῦν παρίσταται, καὶ σὺν τοῖς Ἀσωμάτοις ἐπαγάλλεται, πρεσβεύων ἀπαύστως ὑπὲρ πάντων ἡμῶν”.

…………………………………………………………………………….

1. Τόπος μαρτρυρίου ίσως ήταν τα Ιεροσόλυμα ή η Βρετανία.

………………………………………………………………………..

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Μητροπ. Διονυσίου Δ. Ψαριανού, Εικόνες Έμψυχοι, Αποστ. Διακονία, σ.381-3. Θρησκ. και Ηθική Εγκυκλ., τ. 11, σ. 158 [Ι. Δ. Καραβιδόπουλος].