Το Γενέσιον τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου

ΤΟ ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Το εκκλησιαστικό μας έτος ξεκινά, ως γνωστό, την 1η Σεπτεμβρίου. Είναι επίσης γνωστό πως σ’ένα έτος η Εκκλησία ζει και αναπαριστά ολόκληρο το έργο της Θείας Οικονομίας που έγινε με τη σάρκωση και το απολυτρωτικό έργο του Χριστού. Είναι φυσικό η πρώτη μεγάλη γιορτή του έτους να αναφέρεται στη γέννηση της Θεοτόκου. Γεννάται η Παναγία για να ακολουθήσει η γέννηση του Χριστού, η βάπτισή του, τα Πάθη, η Ανάσταση και η Ανάληψή του. Τελευταία μεγάλη γιορτή του έτους, είναι επόμενο, να είναι η Κοίμηση της Θεοτόκου.

Βρισκόμαστε, λοιπόν, στην αρχή του εκκλησιαστικού μας έτους και η Εκκλησία πανηγυρίζει σήμερα τη γέννηση της Θεοτόκου από τον γέροντα Ιωακείμ και τη στείρα Άννα. Και η Εκκλησία επεξηγεί: «Έδει θείων πραγμάτων ους παραδόξους είναι τας αρχάς». Αν η Παναγία εγεννάτο από ένα ζευγάρι ανθρώπων που δεν θα είχαν πρόβλημα απόκτησης τέκνων, τότε θα νομίζαμε πως και εμείς οι άνθρωποι συμβάλαμε στο έργο της σωτηρίας μας. Γεννάται κατά τρόπο παράδοξο και «εξ επαγγελίας» για να καταδειχθεί ότι η σωτηρία των ανθρώπων ήταν έργο του Θεού και μόνον.

Είναι έντονα πανηγυρικός ο τόνος της υμνολογίας μας σήμερα. «Το απ’αιώνος μυστήριον» της ενανθρώπησης του Χριστού αρχίζει να πραγματοποιείται, αφού οι σχετικές προφητείες επαληθεύονται και «η κατά ανατολάς πύλη αποκυηθείσα, προσμένει την είσοδον του βασιλέως του μεγάλου». Εκστατικοί οι υμνωδοί αδυνατούν να ερμηνεύσουν το «επ’αυτή μυστήριον». Το μόνο που κάνουν είναι να τη γεραίρουν ακατάπαυστα και να ευχαριστούν τον Θεό που μας τη χάρισε ως προστασία και σκέπη του σύμπαντος κόσμου.

Και πράγματι˙ Η Εκκλησία σεμνύνεται για τη Θεοτόκο. Την τοποθετεί πάνω και από αγγέλους και από αρχαγγέλους, πάνω και από τα Χερουβίμ και από τα Σεραφίμ. Μια λειτουργική μας ευχή λέει ότι τα Χερουβίμ και τα Σεραφίμ πετούν φοβισμένα γύρω από τον θρόνο του Θεού. «Κύκλω εστώτα και περιϊπτάμενα, φόβω της απροσίτου δόξης κατακαλύπτεται». Η Παναγία, όμως, κατά την Αγία Γραφή, ίσταται με παρρησία δίπλα από τον θρόνο του Θεού. Γράφει η Παλαιά Διαθήκη: «Παρέστη η βασίλισσα εκ δεξιών σου, εν ιματισμώ διαχρύσω περιβεβλημένη, πεποικιλμένη…».

Άνθρωποι μεγάλοι και ξακουστοί υπήρξαν ανά τους αιώνες πολλοί. Υπήρξαν άνθρωποι που για την μεγάλη αγιότητά τους δεν πέθαναν. Μεταφέρθηκαν ζώντες στους ουρανούς, όπως ο προφήτης Ηλίας. Υπήρξαν άλλοι, όπως ο Απ.Παύλος, που έλεγαν συνειδητά «ζω ουκέτι εγώ, ζει δε εν εμοί Χριστός». Η Παναγία, όμως, διαφέρει από όλους αυτούς. Και θα διαφέρει και θα υπερέχει από όσους πέρασαν και από όσους θα περάσουν από τη γη μέχρι τη συντέλεια των αιώνων. Γιατί η Παναγία είναι το μόνο ανθρώπινο ον το οποίο συνδέεται με τον Χριστό με μια μοναδική και ανεπανάληπτη σχέση. Για όλους τους άλλους ανθρώπους ο Χριστός είναι ο δημιουργός, ο ευεργέτης, ο λυτρωτής, ο σωτήρας. Για την Παναγία, ο Χριστός είναι και ο υιός. Για εννιά μήνες, όταν τον κυοφορούσε, οι βιολογικές λειτουργίες της ταυτίστηκαν με τις δικές του. Ακριβώς γι’αυτή τη μοναδική σχέση της με τον Χριστό και τον ρόλο της στη θεία ενανθρώπηση, η Παναγία τοποθετείται από την Εκκλησία στο «μεθόριο», στο σύνορο, της κτιστής φύσης και της άκτιστης Θεότητας.

Στη ξεχωριστή θέση της στην Εκκλησία συνέβαλαν και οι πολλές αρετές της, εκείνες που με κόπους και αγώνες πολλούς επραγμάτωσε. Αναφέρουμε τις κυριότερες από αυτές:

Μοναδική ήταν η πίστη της. Ακούει από τον άγγελο ότι θα φέρει στη γη τον Υιό του Θεού και ενώ ξέρει ότι ούτε απλόν άνθρωπο δεν μπορεί να γεννήσει, αφού «άνδρα ου γινώσκει», εν τούτοις «επίστευσεν ότι έσται τελείωσις τοις λελαλημένοις αυτή παρά του Κυρίου». Αναντίλεκτα είναι κορυφαία η πίστη της.

Μεγάλη ήταν, ύστερα, και η ταπείνωσή της. Μιλά με αρχαγγέλους, δέχεται την αποκάλυψη τού «χρόνοις αιωνίοις σεσιγημένου μυστηρίου», συλλαμβάνει κατά τρόπο παράδοξο «εν γαστρί», «τίκτει και παρθενεύει» και όμως δεν υπερηφανεύεται. Ο άγγελος την αποκαλεί Κεχαριτωμένη, το Πνεύμα το Άγιο την ονομάζει Βασίλισσα και η ίδια αυτοπροσδιορίζεται ως δούλη. «Ιδού η δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου», λέει.

Θαυμαστή ήταν και η υπομονή της. Αντιμετωπίζει τις μεμψιμοιρίες του Ιωσήφ, την προσφυγοποίηση στην Αίγυπτο, τις κατηγορίες των Ιουδαίων εναντίον του Υιού της, παρόλες τις ευεργεσίες του προς αυτούς, ακόμα και τον σταυρικό θάνατο του Υιού της. Κι όμως ουδείς λόγος παραπονετικός ακούστηκε από τα χείλη της.

Τέλος ανυπέρβλητη ήταν και η αγάπη της προς όλο τον κόσμο. Δεν γνοιάστηκε μόνο για τους νεόνυμφους της Κανά τους οποίους προφύλαξε από το ντρόπιασμα της έλλειψης οίνου, παρακαλώντας τον Υιό της για βοήθεια. Όλοι μας γνωρίζουμε έμπρακτα την αγάπη της. Αυτή είναι η δεύτερη μητέρα όλων. Όταν ο Χριστός την ανέθετε από το ύψος του Σταυρού, σ’ένα μαθητή του, τον Ιωάννη, λέγοντάς του «ιδού η μήτηρ σου» και σ’εκείνη «ιδού ο υιός σου», είναι σαν να της έλεγε ότι από τότε όλοι οι μαθητές του, όλοι οι Χριστιανοί, θα την είχαν και δική τους μητέρα.

Αυτού του μοναδικού στην πανανθρώπινη ιστορία προσώπου τιμούμε σήμερα τη γέννηση. Τιμώντας την ας προσπαθήσουμε να τη μιμηθούμε στην πίστη, στην ταπείνωση, στην υπομονή, στην αγάπη, καθώς και στις άλλες αρετές της. Και να’μαστε σίγουροι ότι με τον τρόπο αυτό θα μπορέσουμε και εμείς να δεχθούμε επάξια μέσα μας, με το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας βέβαια, τον Ιησού Χριστό. Θα είναι το καλύτερο δώρο και η μεγαλύτερη τιμή που θα μπορούσαμε να προσφέρουμε σήμερα στην Παναγία για τα Γενέθλιά της.

†Ο Πάφου Γεώργιος