Κυριακή Ι΄ Ματθαίου -«Τούτο το γένος ουκ εκπορεύεται ει μη εν προσευχή και νηστεία. »

Ευαγγέλιο: Ματθ΄ ιζ΄ 14 - 23

«Τούτο το γένος ουκ εκπορεύεται ει μη εν προσευχή και νηστεία. »

     Ο δυστυχισμένος πατέρας του σημερινού Ευαγγελίου, αγαπητοί μου αδελφοί, είναι απογοητευμένος πολύ. Έχει οδηγήσει το δαιμονισμένο παιδί του στους Μαθητές του Κυρίου, για να το θεραπεύσουν. Αλλά εκείνοι δεν το κατορθώνουν. Γι’ αυτό κι όταν έρχεται ο Κύριος, τον πλησιάζει, γονατίζει μπροστά του και του λεει: «Κύριε σπλαχνίσου το γιο μου, γιατί είναι επιληπτικός και υποφέρει· πολλές φορές πέφτει στη φωτιά και στο νερό. Τον έφερα στους Μαθητές σου αλλά δεν μπόρεσαν να τον θεραπεύσουν». Κι ο Ιησούς τότε απαντώντας, του λέει: «Γενεά άπιστη και διεφθαρμένη, ως πότε θα είμαι μαζί σας; Ως πότε θα σας ανέχομαι; Φέρτε τον εδώ.» Ο Ιησούς επιτιμά το δαιμόνιο και βγαίνει απ’ αυτόν και απ’ εκείνη τη στιγμή το παιδί γιατρεύεται. Τότε οι Μαθητές, πηγαίνουν ιδιαίτερα στον Ιησού και τον ρωτούν: «Γιατί εμείς δεν μπορέσαμε να το βγάλουμε;» «Εξ αιτίας της απιστίας σας», τους λεει. «Σας βεβαιώνω», συνεχίζει, «πώς αν έχετε πίστη, έστω και σαν κόκκο του σιναπιού, θα λέτε σ’ αυτό το βουνό πήγαινε από εδώ εκεί και θα πηγαίνει και τίποτε δεν θα είναι αδύνατο για σας. Αυτό το δαιμονικό γένος δεν βγαίνει παρά μόνο με προσευχή και νηστεία.» Οι λόγοι αυτοί φανερώνουν πόση δύναμη έχει η προσευχή και η νηστεία στον αγώνα κατά του Διαβόλου. Γι’ αυτό κι εμείς σήμερα, θα επιμείνουμε στο ένα από τα δύο σπουδαία αυτά όπλα, δηλαδή στη νηστεία, για να δούμε πως καθορίστηκε και πόση σπουδαία σημασία έχει.

    Η νηστεία είναι εντολή του Θεού. Είναι αιωνόβιος θρησκευτικός θεσμός. Όπως λένε οι Ιεροί Πατέρες της εκκλησίας μας, είναι η πρώτη εντολή που δόθηκε στον άνθρωπο. Ο Θεός, όπως μας λεει η Παλαιά Διαθήκη, όταν έπλασε τον Αδάμ και τον εγκατέστησε στον Παράδεισο, του έδωσε την εντολή να τρώει απ’ όλα τα δέντρα του Παραδείσου, εκτός από το δέντρο της γνώσεως του καλού και του κακού. (Γεν. Β΄ , 16). Και δεν είναι αυτή η μόνη φορά που γίνεται λόγος στην Αγία Γραφή για τη νηστεία. Επανειλημμένα, τόσο στην Παλαιά, όσο και στην Καινή Διαθήκη, αναφέρεται η νηστεία. Αυτός ο ίδιος ο Κύριος άλλωστε ενήστευσε. Κι όχι μόνο ενήστευσε ο ίδιος, αλλά έδωσε και συγκεκριμένες οδηγίες για το πως πρέπει να γίνεται η νηστεία, για να είναι θεάρεστη και να διαφέρει από τη φαρισαϊκή. «Όταν νηστεύεις», μας λέει, «…. νίψε το πρόσωπό σου, για να μην φανεί στους ανθρώπους η νηστεία σου, αλλά στον Πατέρα σου, που βλέπει τις κρυφές πράξεις». ( Ματθ. ΣΤ΄ 16, 18). Αρχαία η εντολή της νηστείας, σημειώνει ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος κι ο Μέγας Βασίλειος προσθέτει ότι, η νηστεία ενομοθετήθη στον Παράδεισο. Κι αν στον Παράδεισο η νηστεία ήταν αναγκαία, πολύ περισσότερο είναι αναγκαία εκτός του Παραδείσου, συμπληρώνει ο Ιερός Χρυσόστομος.

     Επομένως, δεν είναι ανθρώπινη εφεύρεση η νηστεία, όπως νομίζουν και υποστηρίζουν μερικοί. Είναι θεσμός της Εκκλησίας βασισμένος στο νόμο του Θεού. Όπως μας πληροφορεί η Αγία Γραφή, οι πρώτοι χριστιανοί ενήστευαν και τα χρήματα που τους περίσσευαν τα έδιναν στους Αποστόλους για τους πάσχοντες. Κι όταν επρόκειτο να αναλάβουν κάποιο σπουδαίο έργο ενήστευαν (Πράξ. ΙΓ΄ 2). Κι έτσι από την πρώτη εκείνη εποχή έχουμε ιερούς Κανόνες που καθορίζουν και εξηγούν ορισμένες Νηστείες. Η νηστεία για παράδειγμα της Τετάρτης, ορίσθη γιατί κατά την ημέρα εκείνη ελήφθη από το παράνομο συνέδριο των Ιουδαίων η απόφαση να θανατωθεί ο Κύριος. Η Παρασκευή ορίσθη γιατί την ημέρα αυτή εσταυρώθη ο Βασιλιάς της Δόξης. Αλλά και οι υπόλοιπες νηστείες, δηλαδή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, των Χριστουγέννων και του Δεκαπενταύγουστου που βρισκόμαστε τώρα, έχουν λόγο και νόημα σπουδαίο.

    Όλα αυτά μαρτυρούν ότι η νηστεία είναι θεσμός ιερός και Θεία εντολή. Θεσμός μάλιστα που έχει μεγάλη σημασία. Γιατί όταν νηστεύουμε, ομολογούμε έμπρακτα ότι ανήκουμε στην Εκκλησία. Σημαίνει τούτο ότι παρακολουθούμε την ζωή και την πορεία της Εκκλησίας στον κόσμο αυτό και συντασσόμαστε με αυτή. Δεν ανήκουμε στους αδιάφορους και κατ’ όνομα μόνο χριστιανούς, ούτε πολύ περισσότερο, στους εχθρούς και πολέμιους της Εκκλησίας. Δεν φτιάχνουμε ένα χριστιανισμό και μία θρησκεία της αρεσκείας μας, που να μη ενοχλεί και να μη θίγει την άνεσή μας, αλλά συμμορφωνόμαστε ευχάριστα προς αυτά που η Εκκλησία αποφασίζει.

     Το πιο σημαντικό, όμως και το πιο σπουδαίο είναι ότι η νηστεία εξυπηρετεί και βοηθά τον εσωτερικό μας κόσμο γιατί ενώ με τη νηστεία δεν τρέφεται το σώμα, τρέφεται και ενισχύεται η ψυχή. Είναι παραδεκτό από πολλούς ότι η νηστεία είναι εξάσκηση και εκγύμναση της θέλησης και προετοιμασία για τους πνευματικούς αγώνες. Όταν μπορεί ο πιστός να λεει όχι σε ορισμένα φαγητά, θα μπορεί να το λεει και στις πονηρές σκέψεις του Διαβόλου. Δίκαια θεωρείται σαν το όπλο με το οποίο αποκρούομε τους πειρασμούς και το φάρμακο με το οποίο ο νους γίνεται λαμπρότερος και η καρδία μας καθαρότερη. Δεν είναι επομένως η νηστεία μας σκοπός, αλλά μέσο για κάποιο σκοπό ανώτερο, που είναι η ωφέλεια και πρόοδος της ψυχής μας. Δίκαια λοιπόν, αποκαλούν οι ιεροί Πατέρες της Εκκλησίας μας τη νηστεία σαν μητέρα της σωφροσύνης, σαν παιδαγωγία ψυχής και σαν θύρα του Παραδείσου.

    Σύμφωνα με κορυφαίους καθηγητές της Ιατρικής Επιστήμης, η χριστιανική νηστεία είναι σοφά φτιαγμένη. Σαν συμπέρασμα, λένε ότι μια απλή συνταγή για να βελτιώσει κανείς την υγεία του και να ελαττώσει τον κίνδυνο από τις σύγχρονες ασθένειες, είναι να ακολουθήσει τις νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Και αυτή η νηστεία, όπως τονίζεται, συνιστάται για όλες τις ηλικίες και μάλιστα και σε άτομα με χρόνιες παθήσεις. Δυστυχώς, η μεγάλη πρόοδος που παρουσιάζεται στην εποχή μας και η αλλαγή στον τρόπο της ζωής μας, μαζί με την απομάκρυνση από τη θρησκευτική ζωή, έγιναν αφορμή πολλοί να σβήσουμε από τις συνήθειες μας, την σπουδαία αυτή εντολή της πίστεώς μας. Κι έτσι, ενώ σε παλαιότερες εποχές τηρούσαμε με ευλάβεια τη νηστεία και οι γονείς μας, μας μετέδιδαν την ιερή αυτή συνήθεια, σήμερα ο ιερός αυτός θεσμός έχει καταργηθεί ή τείνει να καταργηθεί.

   Αδελφοί μου! Οι πιστοί δεν μιμούμαστε τους ανθρώπους του κόσμου. Οι πιστοί νηστεύουμε γιατί το θέλει ο Θεός, γιατί το καθορίζει η εκκλησία και το απαιτεί η υγεία και πρόοδος της ψυχής μας. Και νηστεύουμε, βέβαια, μόνο οι υγιείς. Γιατί οι άρρωστοι απαλλάσσονται βάσει των ιερών κανόνων. Ας αγαπήσουμε, λοιπόν, την νηστεία και ας την κάνουμε με ευχάριστη διάθεση. Τότε θα βλέπουμε πόσο ωφελεί και πόση σημασία έχει για τον αγώνα μας ο ιερός αυτός θεσμός της νηστείας.

 Ηγούμενος Χρυσορροϊατίσσης Διονύσιος