Κυριακή των Πατέρων της Α΄Οικουμενικής Συνόδου - Οι νοσταλγοί της χαράς

Ευαγγέλιο: Ιωάνν. ΙΖ΄ 1-13

Ιω. 17,1             Ταῦτα ἐλάλησεν ὁ Ἰησοῦς, καὶ ἐπῆρε τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ εἶπε· πάτερ, ἐλήλυθεν ἡ ὥρα· δόξασόν σου τὸν υἱόν, ἵνα καὶ ὁ υἱός σου δοξάσῃ σε,

Ιω. 17,1                      Αυτά είπεν ο Ιησούς προς τους μαθητάς του και έπειτα εσήκωσε τα μάτια του στον ουρανόν και είπε· “Πατερ έφθασεν η ώρα, την οποίαν η αγαθότης και η σοφία σου ώρισε. Δοξασε και ως άνθρωπον τον Υιόν σου, ο οποίος βαδίζει προς την θυσίαν, δια να σε δοξάση και ο Υιός σου με τα αναρίθμητα πλήθη των ανθρώπων, τα οποία δια της λυτρωτικής του θυσίας θα πιστεύσουν εις σε και θα σωθούν.

Ιω. 17,2             καθὼς ἔδωκας αὐτῷ ἐξουσίαν πάσης σαρκός, ἵνα πᾶν ὃ δέδωκας αὐτῷ δώσῃ αὐτοῖς ζωὴν αἰώνιον.

Ιω. 17,2                     Δοξασε τον, όπως άλωστε και τον εδόξασες έως τώρα, διότι του έδωκες εξουσίαν επί όλης της ανθρωπότητος, δια να δώση εις όλους αυτούς, που του έδωκες, ζωήν αιώνιον.

Ιω. 17,3             αὕτη δέ ἐστιν ἡ αἰώνιος ζωή, ἵνα γινώσκωσί σε τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεὸν καὶ ὃν ἀπέστειλας Ἰησοῦν Χριστόν.

Ιω. 17,3                     Αυτή δε είναι η αιώνιος ζωη, να γνωρίζουν οι άνθρωποι σε τον μόνον αληθινόν Θεόν, να απολαμβάνουν τας απείρους τελειότητάς σου με την στενήν επικοινωνίαν και αγάπην προς σε, να γνωρίζουν δε επίσης και τον Ιησούν Χριστόν, που έστειλες στον κόσμον.

Ιω. 17,4             ἐγώ σε ἐδόξασα ἐπὶ τῆς γῆς, τὸ ἔργον ἐτελείωσα ὃ δέδωκάς μοι ἵνα ποιήσω·

Ιω. 17,4                     Εγώ με την ζωήν και το έργον μου σε εδόξασα εις την γην. Εκαμα γνωστόν το όνομά σου στους ανθρώπους και με την σταυρικήν μου θυσίαν την οποίαν μετ' ολίγον προσφέρω, ετελείωσα το έργον, το οποίον μου έδωκες να πραγματοποιήσω.

Ιω. 17,5             καὶ νῦν δόξασόν με σύ, πάτερ, παρὰ σεαυτῷ τῇ δόξῃ ᾗ εἶχον πρὸ τοῦ τὸν κόσμον εἶναι παρὰ σοί.

Ιω. 17,5                     Και τώρα, δόξασέ με και συ, Πατερ, πλησίον σου με την δόξαν την οποίαν είχα κοντά σου, πριν άκομα λάβη ύπαρξιν από σε ο κόσμος.

Ιω. 17,6             Ἐφανέρωσά σου τὸ ὄνομα τοῖς ἀνθρώποις οὓς δέδωκάς μοι ἐκ τοῦ κόσμου. σοὶ ἦσαν καὶ ἐμοὶ αὐτοὺς δέδωκας, καὶ τὸν λόγον σου τετηρήκασι.

Ιω. 17,6                     Εφανέρωσα το όνομά σου στους ανθρώπους, τους οποίους συ επήρες από τον κόσμον και μου τους έδωκες ως μαθητάς μου. Ησαν ιδικοί σου, σύμφωνα με την αγαθήν διάθεσιν που είχαν, και συ τους έδωκες εις εμέ, και αυτοί εφύλαξαν την εντολήν σου.

Ιω. 17,7             νῦν ἔγνωκαν ὅτι πάντα ὅσα δέδωκάς μοι παρὰ σοῦ ἐστιν·

Ιω. 17,7                     Τωρα έμαθαν καλύτερα ότι όλα όσα μου έχεις δώσει προέρχονται από σε.

Ιω. 17,8             ὅτι τὰ ῥήματα ἃ δέδωκάς μοι δέδωκα αὐτοῖς, καὶ αὐτοὶ ἔλαβον, καὶ ἔγνωσαν ἀληθῶς ὅτι παρὰ σοῦ ἐξῆλθον, καὶ ἐπίστευσαν ὅτι σύ με ἀπέστειλας.

Ιω. 17,8                     Την γνώσιν των και πεποίθησιν αυτήν μαρτυρεί και το γεγονός ότι τους λόγους, που μου έδωκες, τους έδωσα εις αυτούς και αυτοί τους εδέχθησαν και εσχημάτισαν την βεβαίαν γνώσιν και πεποίθησιν, ότι πράγματι εγώ εγεννήθηκα και εβγήκα στον κόσμον από σε και επίστευσαν ότι συ με έστειλες.

Ιω. 17,9             Ἐγὼ περὶ αὐτῶν ἐρωτῶ· οὐ περὶ τοῦ κόσμου ἐρωτῶ, ἀλλὰ περὶ ὧν δέδωκάς μοι, ὅτι σοί εἰσι,

Ιω. 17,9                     Εγώ ειδικώς δι' αυτούς σε παρακαλώ τώρα ως μέγας αρχιερεύς και μεσίτης· δεν σε παρακαλώ δια τον κόσμον τον αμαρτωλόν και άπιστον, αλλά δι' αυτούς που μου έδωκες, διότι εξακολουθούν να είναι και θα είναι ιδικοί σου.

Ιω. 17,10           καὶ τὰ ἐμὰ πάντα σά ἐστι καὶ τὰ σὰ ἐμά, καὶ δεδόξασμαι ἐν αὐτοῖς.

Ιω. 17,10                   Αλλωστε όλα τα ιδικά μου είναι ιδικά σου και τα ιδικά σου είναι ιδικά μου. Και αυτοί οι μαθηταί μου ήσαν ιδικοί σου και έγιναν ιδικοί μου και εξακολουθούν να είναι ιδικοί σου. Και εγώ έχω δοξασθή εν μέσω αυτών, οι οποίοι με εγνώρισαν ως Υιόν σου και Θεόν.

Ιω. 17,11           καὶ οὐκέτι εἰμὶ ἐν τῷ κόσμῳ, καὶ οὗτοι ἐν τῷ κόσμῳ εἰσί, καὶ ἐγὼ πρὸς σὲ ἔρχομαι. πάτερ ἅγιε, τήρησον αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου ᾧ δέδωκάς μοι, ἵνα ὦσιν ἓν καθὼς ἡμεῖς.

Ιω. 17,11                    Και δεν είμαι πλέον στον κόσμον αυτόν αισθητώς μεταξύ των με το σώμα μου, και αυτοί είναι στον κόσμον, δια να εκπληρώσουν την υψηλήν αποστολήν των. Και εγώ έρχομαι προς σε. Πατερ άγιε, φύλαξέ τους με την θείαν σου δύναμιν και αγάπην, αυτούς τους οποίους συ μου έδωκες, ώστε να είναι ενωμένοι μεταξύ των εις ένα πνευματικόν σώμα, όπως είμεθα ημείς.

Ιω. 17,12           ὅτε ἤμην μετ᾿ αὐτῶν ἐν τῷ κόσμῳ, ἐγὼ ἐτήρουν αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου· οὓς δέδωκάς μοι ἐφύλαξα, καὶ οὐδεὶς ἐξ αὐτῶν ἀπώλετο εἰ μὴ ὁ υἱὸς τῆς ἀπωλείας, ἵνα ἡ γραφὴ πληρωθῇ.

Ιω. 17,12                   Οταν ήμουν μαζή των στον κόσμον, εγώ τους επροφύλασσα με την ιδικήν σου ακαταγώνιστον δύναμιν και προστασίαν. Εφύλαξα αυτούς που μου έδωκες και κανένας από αυτούς δεν εχάθηκε, παρά μόνον ο υιός της απωλείας, ο προδότης, δια να εκπληρωθούν έτσι και αι προφητείαι της Γραφής.

Ιω. 17,13           νῦν δὲ πρὸς σὲ ἔρχομαι, καὶ ταῦτα λαλῶ ἐν τῷ κόσμῳ ἵνα ἔχωσι τὴν χαρὰν τὴν ἐμὴν πεπληρωμένην ἐν αὐτοῖς.

Ιω. 17,13                    Τωρα όμως έρχομαι προς σε και ενώ ευρίσκομαι ακόμη στον κόσμον, λέγω αυτά, δια να τα ακούσουν και οι ίδιοι, ώστε να έχουν την ιδικήν μου τελείαν χαράν ολόκληρον και πλήρη έντος αυτών.

Οι νοσταλγοί της χαράς

 Ανέκαθεν ο άνθρωπος ήταν ένας αναζητητής και νοσταλγός της χαράς. Ποτέ όμως δεν την αναζήτησε με τόση λαχτάρα και με τόσο πάθος όσο σήμερα. Ίσως γιατί ποτέ άλλοτε δεν ένιωσε περισσότερο την έλλειψή της. Στις ημέρες μας συμβαίνει τούτο το περίεργο. Όσο περισσότερο χρόνο και μόχθο ξοδεύουμε για την απόκτηση της χαράς, τόσο πιο πολύ εκείνη απομακρύνεται από τη ζωή μας. Ανθρώπινη προσπάθεια και χαρά κατάντησαν να είναι αντιστρόφως ανάλογες πραγματικότητες. Ο λόγος είναι απλός. Αναζητούμε την χαρά έξω από το χώρο της πίστεως και μακριά από το Θεό νομίζοντας πως ο χριστιανισμός σημαίνει για τον άνθρωπο απλώς και μόνο αγώνα, θλίψη και σταυρό.

Εντούτοις την Κυριακή των Αγίων Πατέρων της Α΄ Οικουμενικής συνόδου ακούμε τον Χριστό μας στο ευαγγελικό ανάγνωσμα να βεβαιώνει πως σκοπός του λυτρωτικού του κηρύγματος στον κόσμο, είναι αποκλειστικά η χαρά του ανθρώπου. «Ταύτα λαλώ εν τω κόσμω ίνα έχωσι την χαράν την εμήν πεπληρωμένην εν αυτοίς», αυτά είναι τα λόγια της αρχιερατικής Του προσευχής.

Ονόμασαν τον Χριστιανισμό όχι μόνο θρησκεία της αγάπης αλλά και της χαράς και ο χαρακτηρισμός αυτός είναι πολύ ακριβής. Δεν είναι χωρίς σημασία ότι η ιστορία της σαρκώσεως του Θεού μας αρχίζει με ένα μήνυμα χαράς το υπέροχο εκείνο χαίρε του Ευαγγελισμού. Και τελειώνει με ένα συναίσθημα χαράς που κατακλύζει τις ψυχές των Αποστόλων λίγο μετά την ανάληψη του Χριστού και που ο ιερός Ευαγγελιστής Λουκάς περιγράφει στο τέλος του Ευαγγελίου του: «Και αυτοί προσκυνήσαντες αυτόν υπέστρεψαν εις Ιερουσαλήμ μετά χαράς μεγάλης».

Μήνυμα χαράς ήταν η πρώτη λέξη που βγήκε από τα χείλη του Αναστημένου Ιησού, εκείνο το «Χαίρεται» προς τις σεμνές Μυροφόρες. Και το πρώτο θαύμα της παντοδυναμίας Του δεν έγινε για να ανακουφίσει τον ανθρώπινο πόνο, αλλά για να προσφέρει χαρά στους καλεσμένους ενός γάμου στην Κανά. Στο πέρασμα των αιώνων όσοι ακολούθησαν με συνέπεια το δρόμο της χριστιανικής αλήθειας κατόρθωσαν περνώντας μέσα από θύελλες και σκοτάδια να φτάσουν στο φως και στο λιμάνι της αληθινής χαράς.

Από τους πρώτους χριστιανούς για τους οποίους λέγει το βιβλίον των Πράξεων «επληρούντο χαράς και Πνεύματος Αγίου», ενώ γύρω τους εμαίνετο η τρικυμία του διωγμού, ως τους σημερινούς κουρασμένους οδοιπόρους της ζωής που από τα σκοτεινά και αγκαθόσπαρτα μονοπάτια της αμφιβολίας κατορθώνουν κάποτε να φτάσουν στις φωτόλουστες κορυφές της πίστεως. Ένας σπουδαίος σύγχρονος Γάλλος φιλόσοφος, ο Γκαμπριέλ Μαρσέλ, όταν ύστερα από μακρά και οδυνηρή αναζήτηση πίστεψε στον Ιησού Χριστό, σημείωσε στο ημερολόγιό του τούτη τη μοναδική λέξη: Χαρά!

Και δεν είναι ο μόνος. Η πείρα που απόκτησαν παλιοί και σύγχρονοι χριστιανοί αγωνιστές, επιβεβαιώνει τα λόγια του Πασκάλ ότι «Κανένας άνθρωπος δεν είναι πιο χαρούμενος από τον πραγματικό χριστιανό». Με όσα είπαμε μέχρι τώρα δεν θέλουμε να υποστηρίξουμε πως οι χριστιανοί έχουν το μοναδικό προνόμιο να μην δοκιμάζουν πόνους και θλίψεις στη ζωή τους. Κάτι τέτοιο θα ήταν έξω από την πραγματικότητα, που συχνά μαρτυρεί το αντίθετο. Οι χριστιανοί αγωνιστές είναι συνήθως εκείνοι που γεύονται στη ζωή τις σκληρότερες δοκιμασίες. Όμως η χριστιανική χαρά είναι τόσο βαθειά ριζωμένη στο εσωτερικό του ανθρώπου ώστε δεν επηρεάζεται από τα εξωτερικά γεγονότα, όσα δυσάρεστα και αν είναι.

Ο χριστιανισμός αποδέσμευσε την χαρά από τις εξωτερικές συνθήκες που μέσα σε αυτές ζει και παλεύει ο άνθρωπος. Η χαρά που προσφέρει ο Χριστός μας δεν στηρίζεται στην καλοπέραση και στα υλικά αγαθά. Γιαυτό δεν σβήνει όταν την χτυπήσουν οι κεραυνοί της φτώχιας και της ταλαιπωρίας. Ούτε στην υγεία του σώματος και στην φιλία του κόσμου στηρίζεται. Έτσι δεν εξαφανίζεται στο κρεβάτι της αρρώστιας, στο πένθος του τάφου, στη μοναξιά και  στον κατατρεγμό. Είναι μόνιμη και αναφαίρετη. Έχει τόσο βάθος και πλάτος ώστε δίνει στον άνθρωπο την δυνατότητα να αψηφά τα βάσανα της γης και να ατενίζει πίσω από της ζωής τα σύννεφα τον φωτεινό ουρανό της αιωνιότητος, «ένθα ουκ έστι πόνος ου λύπη, ου στεναγμός». Ακόμα και την στιγμή που ο χριστιανός σταυρώνεται στου πόνου τον σταυρό ξέρει πως θα έρθει η ανάσταση και χαίρεται με τη προσμονή της.

Αυτή την αποδέσμευση της χριστιανικής χαράς από όλα τα δυσάρεστα και τις δυσκολίες του κόσμου, εκφράζουν τα λόγια του Κυρίου προς τους μαθητάς του όλων των αιώνων : «Την χαράν υμών ουδείς αίρει αφ’ υμών». Έτσι οι χριστιανοί εμφανίζονται στον κόσμο «Ως λυπούμενοι, αεί δε χαίροντες». Και ξέρουν πολύ καλά όσοι έζησαν τούτη την χριστιανική χαρμολύπη ότι το παραπάνω οξύμωρο δεν είναι απλώς σχήμα λόγου ή έκφραση στιγμιαίου ενθουσιασμού, αλλά απτής πραγματικότητος.

Αδελφοί μου, ύστερα από όσα είπαμε αντιλαμβανόμεθα ότι η χαρά είναι δώρο Θεού, είναι ο καρπός του Αγίου Πνεύματος που τον γεύονται όσοι δια μέσω των αιώνων ακολουθούν συνειδητά και με συνέπεια την θρησκεία της χαράς, την αποκάλυψη του Εσταυρωμένου και αναστημένου λυτρωτή. Αν λοιπόν θέλουμε και εμείς κουρασμένοι νοσταλγοί της χαράς κάποτε να την βρούμε, δεν έχουμε παρά να ακολουθήσουμε τον ίδιο δρόμο.        

Μ.Φ.Ν.Θ