Αἱ καινοτομίαι ἐπισύρουν τὴν ὀργὴν τοῦ Θεοῦ

Αἱ καινοτομίαι ἐπισύρουν τὴν ὀργὴν τοῦ Θεοῦ

γράφει (τὸ 1927) ὁ ὅσιος Φιλόθεος Ζερβάκος

(Τὸ αἰωνόβιο τοῦτο κείμενο φέρει τὴν σφραγῖδα τῆς γνώμης ἑνὸς ἁγίου Γέροντος καὶ ῥίπτει φῶς σὲ παρεμφερῆ ζητήματα τῆς δικῆς μας ἐποχῆς. Ἀξίζει νὰ μελετηθῇ. Ἡ ἱστορία ἐπαναλαμβάνεται)

Τὸ νὰ ποιοῦν καινοτο­μί­ας καὶ μεταρρυθμίσεις εἰς τοὺς ἱερούς κανόνας καὶ πα­ραδόσεις προξενεῖ σύγ­χυ­σιν, ταραχήν, διαμάχας, φι­λονικί­ας, ἔχθρας, μίση καὶ τὰ λοι­πὰ εἴδη τῆς κα­κίας, δι᾽ ἃ ἔρ­­χεται ἡ ὀργὴ τοῦ Θε­οῦ. Ὅ­που ζῆλος καὶ ἐρίθεια, ἐ­κεῖ ἀ­καταστα­σία καὶ πᾶν φαῦ­λον πρᾶγμα, λέ­γει ὁ Ἀ­πό­στολος Ἰάκωβος.

Ὡσαύτως τὸ νὰ συζητοῦν οἱ Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς περὶ Ἡλί­ου, Σελήνης καὶ στοιχείων, περὶ ἀνέμων καὶ ὑδάτων, διὰ νὰ κανονίσουν τὸ Πάσχα καὶ τὰς ἑορτάς, τοῦτο εἶνε ἀνάρ­μο­στον τοῦ ἀξιώματός των· περὶ τὰ τοιαῦτα ἃς ἀσχολοῦν­ται οἱ εἰδικοὶ ἀστρονόμοι καὶ φυσιολόγοι. Τοὺς ὁποίους πρέ­πει μὲν νὰ παραδεχώ­με­θα ὡς ἐπιστήμονας, οὐχὶ ὅ­­μως ὅτι εἶ­νε τέλειοι καὶ ἀλάνθαστοι, οὔτε νὰ τοὺς προ­τιμῶμεν ἀ­πὸ τοὺς Ἁγίους Ἀποστόλους καὶ τοὺς Θείους Πατέρας. Προ- ­βλέποντες οἱ Θεῖοι Ἀπό­στο­λοι τρόπον τινὰ τὰ μα­­κρὰν ὄντα καὶ βουλόμενοι νὰ προ­φυ­λάξωσι τὴν ἐκκλησίαν καὶ τοὺς Ἀρχιερεῖς ἀπὸ τὰς και­νοτο­μί­ας καὶ τοὺς νεωτε­ρι­­σμοὺς ταῦτα ἐν τῷ ἐπιλόγῳ τῶν ἱε­ρῶν κανόνων εἰρήκα­σι·

«Ταῦτα περὶ κανόνων δι­­α­- τε­τάχθω ὑμῖν παρ᾽ ἡμῶν, ὦ Ἐ­­­πίσκοποι. Ὑμεῖς δὲ ἐμμέ­­νοντες αὐτοῖς σωθήσεσθε καὶ εἰ­ρήνην ἕξετε, ἀπειθοῦν­τες δὲ κολασθήσεσθε, καὶ πό­λεμον μετ᾽ ἀλλήλων ἀΐδιον ἕξετε, δί­κην τῆς ἀνηκοΐας τὴν προ­σήκουσαν τιννῦντες».

Ἡ δὲ Ζ´ Οἰκουμενικὴ Σύν­οδος ἐν τῷ α´ αὐτῆς κανόνι λέγει τὰ ἑξ­ῆς· «Ἀγαλλιώ­με­νοι ἐπ᾽ αὐ­τοῖς, ὡς εἴ τις εὕ­ροι σκῦλα πολλά, ἀσπασίως τοὺς θεί­ους κανόνας ἐνστερνιζό­με­θα, καὶ ὁλόκληρον τὴν αὐτῶν δι­αταγὴν καὶ ἀσάλευτον κρα-­ τύ­νομεν, τῶν ἐκτεθέντων ὑ­πὸ τῶν σαλπίγγων τοῦ Πνεύ­­μα­τος Πανευφήμων Ἀποστόλων, τῶν τε ἐξ ἁγίων Οἰ­κου­μενι­κῶν Συνόδων καὶ τῶν Τοπι­κῶς συναθροισθεισῶν… καὶ τῶν Ἁγίων Πατέρων ἡ­μῶν… καὶ οὓς μὲν τῷ ἀ­ναθέ­­ματι πα­ρα­πέμ­πουσι, καὶ ἡμεῖς ἀ­να­θε­ματί­ζο­μεν. Οὓς δὲ τῇ κα­θαιρέ­σει καὶ ἡμεῖς καθαι­ροῦμεν. Οὓς δὲ τῷ ἀφορι­σμῷ, καὶ ἡμεῖς ἀφορί­ζο­μεν. Οὓς δὲ ἐπιτιμίῳ πα­ρα­διδόασι, καὶ ἡμεῖς ὡσαύτως ὑ­πο­βάλ­λο­μεν». Καὶ ταῦτα μὲν οἱ Θεῖοι Ἀπό­στολοι καὶ οἱ Ἅ­γιοι Πα­τέρες περὶ τῶν ἱε­ρῶν κανό­νων καὶ θείων παρα­δόσεων. Ὁ δὲ Πα­τριάρχης Κυρ. Βασί­λειος μὲ τὴν Σύν­οδόν του ἔρ­χεται σή­μερον νὰ κά­μη ἰ­δι­κούς του κανό­νας περί νηστείας. Ὄχι, λέ­γει, ὅπως οἱ Ἅγιοι Ἀπό­στο­λοι καὶ οἱ Ἅ­γιοι Πατέρες ἐνομοθέτησαν. Ἡμεῖς σήμε­ρον θὰ κάμωμεν κανόνας ἰ­δικούς μας συγκα­ταβατι­κούς. Ἐκεῖνοι ἔλεγον «οὐκ ἔστιν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ βρῶσις καὶ πόσις, ἀλ­λὰ δικαιοσύνη καὶ ἄσκησις σὺν ἁγιασμῷ» καὶ «νηστείᾳ ἀγρυπνίᾳ προσευ­χῇ οὐράνια χαρίσματα λα­βών». Ἡμεῖς θὰ κάνωμεν κα­νόνας νὰ λέ­γουν, νὰ τρώγε­τε, νὰ πίνετε, νὰ μὴ νηστεύετε, νὰ ὑπάγετε εἰς τὴν… καὶ ἡ Βα­σιλεία τοῦ Θεοῦ ἔστι βρῶ­σις καὶ πόσις! Μὴ βαδίζετε τὴν στενὴν καὶ τε­θλιμμένην ὁδὸν τῆς νηστεί­ας, τῆς ἀγρυ­πνίας καὶ προσευχῆς, ἀλλὰ τὴν πλατεῖαν καὶ εὐρύχωρον τῆς τρυφῆς καὶ μαλθακό­τη­τος. Εὖγέ σας, Ἅγιοι Πατέρες!! Ἡ­μεῖς λέγει ὁ Πατρι­άρ­χης Βασίλειος θὰ κανο­νί­σωμεν καὶ τὸ ἡμερολόγι­ον καὶ τὸ Πα­σχάλιον οὐχὶ ὅ­πως τὸ ἐθέσπισαν οἱ 318 Θεοφό­ροι Πατέρες τῆς Α´ Οἰκου­μενικῆς Συνόδου καὶ τὸ δι­ετήρησαν 7 ὁλό­κληροι Οἰ­κουμενικαὶ Σύ­ν­οδοι καὶ τό­σαι ἄλλαι Το­πικαί, ἀλλὰ ὅ­πως θέ­λο­μεν ἡμεῖς καὶ οἱ σημε­ρινοὶ ἀ­στρονόμοι συμ­φώ­νως μὲ τὴν σημερινὴν ἐ­πιστήμην!!

Ἐδῶ πρέπει ἢ νὰ τιμή­σῃ τις τὴν σιωπὴν κρύ­- πτων τὴν εὐσέβειαν καὶ ἀ­λήθειαν διὰ φόβον ἢ ἀν­- θρωπαρέσκειαν, ἢ νὰ εἴ­πῃ ἐκεῖνο ὅπερ εἶπεν ὁ Αἴας κατὰ τὸν Τρωικὸν πό­λεμον εἰς τοὺς ̓Ἀργεί­ους. Αἰ­δώς, Ἀργεῖοι! Ἐν ᾧ ἡ θρη­σκεία μας πολε­μεῖ­ται ὑ­πὸ τόσων ἐξω­τε­­ρικῶν καὶ ἐ­σω­τε­ρικῶν ἐχθρῶν, ἡ διαφθο­ρὰ καὶ παραλυσία, ἡ ἀσέ­βεια καὶ ἡ πλεονεξία καὶ τὰ λοιπὰ πάθη λυμαί­νονται τὴν Ἑλληνικὴν κοι­­νωνίαν, ὁ Παν­­­αγιώτατος Πατρι­άρ­χης μὲ ἄλλους τινὰς Συ­νο­δι­κοὺς κάθεται καὶ συ­ζη­τεῖ ­περὶ Ἡ­λίου καὶ Σε­λή­νης, περὶ στοι­χείων (πε­ρὶ ἀνέ­μων καὶ ὑ­δά­των) περὶ ἡμερολογίων καὶ πα­σχαλί­ων, περὶ νηστεί­ας κλπ. περὶ πραγμάτων ἅ­τι­να ἐ­κανο­νίσθησαν ὑπὸ τῶν Ἁγί­ων Ἀποστόλων καὶ Θεοφόρων Πατέρων διὰ νὰ μέ­νουν ἀ­σάλευτα καὶ ἀμε­­τά­τρεπτα, καὶ ὧν ἡ φύλα­­ξις καὶ ἀκρι­βὴς τή­ρησις μεγίστην ὠφέ­λει­αν προξε­νεῖ, ἡ δὲ κατα­φρό­νησις ζη­μίαν ἀνυπολό­γι­στον, συζητήσεις ἀνω­φε­λεῖς, φι­λονικίας καὶ μά­χας, ἔ­χθρας καὶ διχο­νοίας, φθόνους μνησικα­κίας καὶ τέλος σχίσματα καὶ αἱρέ­σεις.

Ταῦτα μὲν ἡμεῖς οἱ ἀ- μα­­θεῖς καὶ ἄσοφοι φρο­νοῦμεν ὡς ἀναγκαῖα πρὸς συζήτη­σιν διὰ τὴν μέλ­λου­σαν Σύν­οδον, εἴ τις δὲ ἄλ­- λος σοφὸς καὶ πεπαι­δευ­μένος νομίζει ἄλλο τι ἀ- ναγ­καιότερον καὶ ὠφε­λι- μώτερον πρὸς ὠφέλει­αν πρὸς οἰκοδομὴν τῆς Ἐκ- ­κλησίας, μετὰ φόβου Θε­οῦ καὶ συνέσεως καὶ προ- ­σοχῆς εἰπάτω· χωρὶς ἐμπα­θείας. Κα­λὸν ὡσαύτως νο­- μίζομεν νὰ ἐρωτηθῶσι καὶ δώσωσι γνώ­μην, οὐχὶ μό­νον Ἀρχιερεῖς, ἀλλὰ καὶ Ἱερεῖς καὶ Ἀρχι­μαν­δρῖται καὶ Ἱερομόναχοι καὶ Μο- να­χοὶ καὶ λαϊκοὶ Θε­ολό­γοι ἐνάρετοι, εἰδή­μονες περὶ τὰ δόγματα, ζηλωταὶ περὶ τὴν πίστιν, τοὺς ἱε­ροὺς κανόνας καὶ τὰς πα­ραδό­σεις, καὶ τότε μὲ ὁμόνοιαν, εἰρήνην καὶ ἀγά­πην καὶ μὲ ταπείνω­σιν νὰ προτιμηθῇ ἡ γνώ­μη ἐκεί­νων ἥτις θὰ εἶνε σύμφω­νος μὲ τοὺς κανό­νας καὶ τὰς παραδόσεις τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἐν γὰρ τῇ Α´ Οἰκουμ. Συνό­δῳ τὴν κατὰ τοῦ Ἀρείου νίκην ἤραντο οὐχὶ Πατρι­άρχαι καὶ Ἀρχιερεῖς, ἀλλ᾽ ὁ ἁπλοῦς διάκονος καὶ νέ­ος τὴν ἡλικίαν ̓Ἀθανάσι­ος καὶ ὁ ἀγράμματος καὶ ταπει­νὸς Σπυρίδων. Ἐ­πειδὴ οὐδόλως ἀπίθανόν ἐστι, ἐὰν ἡ Σύνοδος συγ­κροτηθῇ ἀπὸ μόνους Ἀρ­χιερεῖς, νὰ εὑρεθοῦν ἔ­νιοι τούτων νὰ προτείνω­σι ζητήματα καὶ νὰ θεσπί­σωσι κανό­νας σύμφωνα μὲ τὰ πάθη των, ὡς οἱ Ἀρχαῖοι Ἕλλη­νες ἐποί­ουν Θεοὺς τῶν παθῶν των, καὶ νὰ ἐπιτύ­χουν τοῦτο.

Νὰ διωχθοῦν οἱ κακοὶ ποιμένες. Τότε καὶ μόνον θὰ ἀνυψωθῇ ὁ κλῆρος.

Ἐπειδὴ ὑπάρχουν δυσ­τυ­χῶς τινὲς τῶν Ἀρχιε­ρέων καὶ κληρικῶν, οἵτι­νες δὲν ἐσκέφθησαν ὅτι πρέπει νὰ διάγουν ἐν νη­στείαις, ἀγρυ­πνίαις καὶ προσευχαῖς· καὶ διὰ τοῦ­το, ἐπειδὴ ἀκούουν νηστείαν, στενοχωροῦνται, θέ­λουν νὰ τὴν καταργή­σουν, ἐὰν εἶνε δυνατόν· βεβαίως οἱ τοιοῦτοι θὰ θέλουν φυ­σι­κῷ τῷ λόγῳ, ἐὰν ὑπῆρχε τρόπος καὶ μετὰ τὴν χει­ροτονίαν νὰ νυμφευθοῦν. Ἐπειδὴ θέ­λουν νὰ εἰσέρ­χωνται εἰς τὰ θέατρα καὶ εἰς τὰ κα­φενεῖα, τοὺς στενο­χω­ροῦν τὰ ράσα καὶ ἡ κό­μη, θέλουν καὶ ἐκεῖνα νὰ τὰ μετα­ποιήσουν, νὰ τὰ κόψουν. Τοὺς τοιούτους, κἂν Πατρι­άρχαι ὦσι, κἂν Ἀρχιερεῖς, κἂν Ἱερεῖς, ὀ­φείλει μία κανονικὴ Σύνοδος νὰ τοὺς ἀπομακρύ­νῃ καὶ ἀποκόψῃ τῆς Ἐκ­κλησίας ὡς σεσηπότα μέ­λη, καθὼς καὶ αἱ Οἰκου­μενικαὶ καὶ Τοπικαὶ Σύνοδοι ἀπεμάκρυνον τῆς ποί­μνης τοῦ Χριστοῦ τοὺς λοι­μώδεις λύκους καὶ Θε­οκα­πήλους αἱρετικούς, ἀν­τικαταστήσῃ δὲ τούτους δι’ ἄλ­λων ἀξίων ποιμέ­νων, οἵτι­νες νὰ ποιμαίνω­σι τὰ ἑαυτῶν ποίμνια ἐν ἰσότητι καὶ δικαιοσύνῃ.

Τότε καὶ μόνον ὁ κλῆρος θὰ ἐξυψωθῇ εἰς τὴν πρέ­πουσαν περιωπήν του, ἡ εὐ­­σέβεια θὰ λάμψῃ καὶ ἡ Ὀρθόδοξος πίστις θὰ ἐξα­πλωθῇ εἰς τὰ πέρατα τῆς Οἰκουμένης. Μὴ λανθανέ­τω ὑμᾶς, ἀγαπητοὶ ἀδελ­- φοί, ὅτι ἡ παρατηρουμένη, σήμερον καταφρόνησις τοῦ κλήρου ἐκ μέρους τοῦ λαοῦ καὶ ἡ ἐπικρατοῦσα καὶ ὁσημέραι κορυφουμέ­νη ἀσέβεια προέρχεται ἐξ αἰτίας τῶν κληρικῶν ἐκεί­νων, οἵτινες νεωτερίζουσι καὶ ποιοῦσι καινοτομίας καὶ μεταρρυθμίσεις εἰς τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ.

Οἱ κύριοι οὗτοι ὤφειλον ἀφ᾽ οὗ δὲν ἀκολουθοῦν τὰ ἤθη καὶ ἔθιμα, τοὺς κανό­νας καὶ παραδόσεις τῆς ἐκ­- κλησίας μας, νὰ ἀπόσχουν τῆς ἱερωσύνης, ἀλλ᾽ ἀφοῦ ἀναξίως ἐπέβησαν καὶ τοὺς στενοχωροῦν τὰ ράσα καὶ ἡ κόμη, ἡ προσευχὴ καὶ ἡ νηστεία, ἡ ἀνάγνωσις τῶν Θείων Γραφῶν καὶ ἡ Ἐκ­κλησία, ἂς ἀποβάλουν τὸ ἱερατικὸν σχῆμα, διὰ νὰ μὴ γίνωνται αἴτιοι καὶ βλασφημεῖται τὸ ὄνομα τοῦ Ὑ­ψίστου Θεοῦ ἐν τοῖς Ἔ­θνεσι καὶ περιφρονοῦνται καὶ χλευάζονται καὶ οἱ ἄ­ξιοι καὶ ἐνάρετοι κληρικοί.

Τελευταῖον δίδομεν καὶ τὴν ἀκόλουθον γνώμην ὡς ἠλεημένοι παρὰ Θεοῦ. Οἱ μέλλοντες νὰ λάβωσι μέ­ρος εἰς τὴν ἐν Ἁγίῳ Ὄρει Σύνοδον ὀφείλουσι νὰ πα­ρασκευασθῶσι διὰ μελέ­- της, καὶ νὰ προκαθαρθῶσι διὰ νηστείας, καὶ προσ­ευ­χῆς, διὰ μετανοίας καὶ ἐξ- ­ομολογήσεως. Ἰδίως δι᾽ ἐ­ξ­ομολογήσεως καθαρᾶς, ἐ­πειδὴ δυστυχῶς οἱ πλεῖ­στοι τῶν Ἱεραρχῶν οὐδέ­ποτε ἐξομολο­γοῦνται. Οὕτω γὰρ ἐποίουν οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι καὶ οἱ Ἅγιοι Πατέρες ὅτε συνήρχοντο εἰς Συνόδους καὶ ἐπεφοίτα εἰς αὐτοὺς τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον. Ἐὰν τοιουτοτρό­πως ποιήσουν καὶ οἱ μέλ­λον­τες νὰ συγκροτήσωσι τὴν μέλ­λουσαν Σύνοδον, θὰ ἐπι­φοιτήσῃ καὶ εἰς αὐ­τοὺς τὸ Ἅγιον πνεῦμα καὶ θὰ ἔχῃ κῦρος ἡ Σύνοδος καὶ θὰ τὴν παραδεχθοῦν πάντες οἱ ὀρθόδοξοι ὡς ἁ­γίαν. Τοὐ­ναντίον δέ, ἐὰν προσ­έλθουν ἀπρομελέ­τη­τοι, ἀ­προπαράσκευοι καὶ ἀκάθαρ­τοι, ἡ Σύνοδος θ᾽ ἀποβῇ ψευδο­σύνοδος ἄκυ­ρος καὶ οὐδεὶς θὰ παρα­δεχθῇ τὰ θεσπί­σμα­τα αὐ­τῆς.

Τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ ἐλάχιστος δοῦλος

Ἀρχιμανδρίτης

Φιλόθεος Ζερβάκος

[ἀπὸ τὸ τεῦχος· Ἡ προ­σε­χὴς ἐν Ἁγίῳ Ὄρει Οἰ­κουμενικὴ Σύνοδος· Ἀνα­σκευὴ τοῦ προγράμματος αὐτῆς, ἐκδ. Ἐν Ἑρμου­πόλ­ει Σύρου, 1927, ἐκ τοῦ τυπογραφείου Ἀθανασίου Σκορδίλη] -xristianikispitha