Φτάνει πια η κακοποίηση της ελληνικής γλώσσας. Πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα

Φτάνει πια η κακοποίηση της ελληνικής γλώσσας

Πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα

΄Αρθρο από Γεώργιο Βλάχο  (ερευνητής)

     Η γλώσσα είναι το εργαλείο επικοινωνίας ενός λαού, μέσω του οποίου ένας λαός έχει σφυρηλατήσει και αποτυπώσει της ιστορικές του κατακτήσεις, τους αγώνες του, τον πολιτισμό του, τη σκέψη του και τη συνείδησή του (εθνική και κοινωνική). Επειδή κατά διαστήματα δέχεται επιθέσεις, οφείλουμε να τη διαφυλάξουμε.

ΤΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ AΣΧΗΜΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ, ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

1.   Προσπάθειες αλλοίωσης της γραμματικής, εκ μέρους των κυβερνήσεων

       Παράδειγμα 1    ΄Αρθρο, 16 Ιουλίου 2012, από τον ιστότοπο  www.promitheasblog.com

‘’Σάλος με την κατάργηση φωνηέντων και συμφώνων της ελληνικής γλώσσας’’

Σάλος και αντιδράσεις τόσο στην εκπαιδευτική κοινότητα όσο και στην ελληνική κοινωνία προκαλεί η επίθεση που δέχεται η ελληνική γλώσσα, με την επιχειρούμενη κατάργηση φωνηέντων και συμφώνων. Μεθόδευση, η οποία εκπορεύεται από το ίδιο το υπουργείο Παιδείας και συγκεκριμένα από το βιβλίο της Νέας Ελληνικής Γραμματικής της Ε' και ΣΤ' Δημοτικού.

      Παράδειγμα 2 ΄Οπως αναφέρει η εφημερίδα  ‘’Το Βήμα’’, ο Κύπριος ευρωβουλευτής Μάριος Ματσάκης πρότεινε την απλοποίηση της ελληνικής γλώσσας, και πρότεινε :

1. Να καταργηθούν τα γράμματα  η και υ  και να αντικατασταθούν από το γράμμα  ι.

2. Να καταργηθεί το γράμμα ω  και να αντικατασταθεί από το γράμμα  ο.

3. Να καταργηθούν οι εξής συνδυασμοί γραμμάτων και να αντικατασταθούν ως εξής:

Το  αι να γίνει  ε,  το ει να γίνει  ι,  το οι να γίνει  ι,  το αυ να γίνει αβ,  το ευ να γίνει  εβ 

4. Να καταργηθεί η χρήση του  γγ  και να αντικατασταθεί από το  γκ.

5. Να καταργηθεί το τελικό γράμμα  ς  και να αντικατασταθεί από το γράμμα  σ.

(Αναρτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2008, στον ιστότοπο  :   www.greekanalyst.blogspot.gr )

2.   Χρήση Greeklish

      Τα greeklish είναι ελληνικές λέξεις με λατινικούς χαρακτήρες, τα οποία χρησιμοποιούν στο δια-δίκτυο. Aντί να γράφουν καθαρά ελληνικά, χρησιμοποιούν λατινικά γράμματα στις ελληνικές λέξεις, το οποίο δείχνει άσχημο και πολλές φορές είναι ακατανόητο. Αυτό που κάνουν είναι απαράδεκτο και δείχνουν ότι, απαξιώνουν εντελώς την ελληνική γραφή. Ευτυχώς, υπάρχουν μερικοί ιδιοκτήτες ιστό-τοπων που δεν δέχονται  greeklish. Eίναι όμως πολλοί λίγοι.

     ΄Εχω επικοινωνήσει με πολλούς γι αυτό το θέμα, μέσω διαδικτύου και οι δικαιολογίες τους είναι απαράδεκτες. Μερικοί ισχυρίζονται ότι έχουν λατινικό πληκτρολόγιο το οποίο τους δυσκολεύει και οι υπόλοιποι ‘’έτσι, έχουν συνηθίσει’’. Ορισμένους από αυτούς τους έχω εξηγήσει ‘’Όταν οι αρχαίοι ΄Ελληνες από την περιοχή της Εύβοιας αποίκισαν την Κάτω Ιταλία, αρχές του 8ου αιώνα π.Χ., είχαν μαζί τους το χαλκιδαϊκό αλφάβητο. Το αλφάβητο αυτό (ένα από τα επτά ελληνικά αλφάβητα, τότε), άρεσε στους αρχαίους Ιταλούς, το υιοθέτησαν και το τροποποίησαν, κάνοντας το δικό τους λατινικό αλφάβητο. Αυτό σημαίνει ότι, το λατινικό αλφάβητο προέρχεται από το ελληνικό’’. Ακόμη και μ’ αυτή την εξήγηση, κανένας δεν συγκινείται και συνεχίζουν να γράφουν greeklish.

      ΄Όταν ζήτησα από μερικούς να μού πουν : στο διαδίκτυο γράφεις greeklish. Αν χρειαστεί όμως να γράψεις μία επιστολή σε μία εταιρεία, σε μία δημόσια υπηρεσία, έχεις την εντύπωση ότι αυτή θα γίνει δεκτή ; Θα την πετάξουν αμέσως, στον κάλαθο αχρήστων. Σ’αυτή την περίπτωση, δεν έλαβα καμία απάντηση.

3.  Υπερβολική χρήση ξένων λέξεων (ιδίως αγγλικών)

α)   Γενικά

      Στη χώρα μας, παρατηρείται μία υπερβολική χρήση ξένων λέξεων, ιδίως αγγλικών. Ενώ υπάρχουν ελληνικές λέξεις, αυτές απαξιώνονται και χρησιμοποιούνται αγγλικές. Είναι καιρός, να καταλάβουμε όλοι μας ότι, αυτό που γίνεται  είναι άσχημο και ανθελληνικό.

      Παραθέτω απόσπασμα από άρθρο του διαδικτύου, το οποίο αφορά την εκτεταμένη χρήση ξένων λέξεων και εκφράσεων.  ‘’….Πολλοί νέοι, αλλά και ενήλικες υιοθετούν λέξεις, όρους και εκφράσεις από άλλες γλώσσες -ιδίως από την αγγλική- σε τομείς που αφορούν κυρίως την τεχνολογία και τη διασκέδαση. Συχνά, ακόμη κι αν υπάρχει ή μπορεί να δημιουργηθεί αντίστοιχη ελληνική λέξη, παρα-τηρείται η άκριτη υιοθέτηση του αγγλικού όρου και η ευρεία χρήση του στην καθημερινή επικοινωνία, με αποτέλεσμα ο λόγος των νέων ανθρώπων να αποτελείται από ένα κράμα ελληνικών και ξένων λέξεων. Η υιοθέτηση αυτή των ξένων λέξεων, δεν υποτιμά μόνο τις γλωσσοπλαστικές δυνατότητες της ελληνικής γλώσσας, αλλά επιφέρει και μία αισθητή υπονόμευση της εκφραστικής ικανότητας των νέων ανθρώπων. ΄Ετσι, δυσκολεύονται πλέον  να  συντάξουν ένα κείμενο με καθαρό και ολοκληρωμένο ελληνικό λόγο, χωρίς να καταφύγουν στη χρήση ξενικών όρων…..’’

      Εκτός της υπερβολικής χρήσης αγγλικών λέξεων, γίνεται και χρήση λατινικών λέξεων, όπως de facto αντί εκ των πραγμάτων, mea culpa αντί λάθος μου, de jure αντί εκ του νόμου, erga omnes  αντί  έναντι όλων, ad hoc  αντί  επί τούτου, και άλλες.

β)   Στα μέσα ενημέρωσης

      Στις εφημερίδες δεν παρατηρούνται υπερβολές σε ξένες λέξεις, αλλά σε κάποια περιοδικά η κατάσταση είναι απαράδεκτη. ΄Οσον αφορά την τηλεόραση, συχνά παρατηρείται υπερβολική χρήση ξένων λέξεων, λες και κάνουν επίδειξη αγγλικών. Μία λύση θα ήταν να δοθούν αυστηρές εντολές από τους ιδιοκτήτες σταθμών, στους δημοσιογράφους, εκφωνητές και παρουσιαστές εκπομπών, να σταματήσουν τη χρήση ξένων λέξεων και στη θέση τους να χρησιμοποιούν αποκλειστικά ελληνικές. Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (Ε.Σ.Ρ.), μπορεί επίσης να πιέσει προς αυτή την κατεύθυνση. Επιπλέον,  σε  πολλούς τηλεοπτικούς  σταθμούς  θα μπορούσαν να υπάρχουν συγκεκριμένες εκπομπές μικρής διάρκειας, στις οποίες ένας γλωσσολόγος καθηγητής θα παρέθετε από μία κατάσταση, ποιες ξένες λέξεις πρέπει να αποφεύγονται και στη θέση τους να χρησιμοποιούνται ελληνικές. Στην ίδια εκπομπή, θα μπορούσαν να δίνονται επίσης οδηγίες γραμματικής και ορθογραφίας.

      γ)   Στις επιγραφές καταστημάτων

      Στα περισσότερα εμπορικά καταστήματα (περίπου 80%), οι επιγραφές είναι γραμμένες στην αγγλική γλώσσα. Η κατάσταση είναι απαράδεκτη και νομίζει κανείς ότι βρίσκεται στις Η.Π.Α., Ηνωμένο Βασίλειο ή άλλη αγγλόφωνη χώρα.

            Οι κυβερνώντες σ΄αυτή τη χώρα, είτε σε επίπεδο δήμου είτε σε επίπεδο υπουργείου αποφεύγουν να αντιμετωπίσουν το ζήτημα αυτό, το οποίο οι προηγούμενοί τους είχαν αντιμετωπίσει από το 1924. Ειδικός νόμος προέβλεπε την αναγραφή της ξενόγλωσσης επιγραφής, ως δευτερεύουσας, με πιο μικρά γράμματα και με την καταβολή ενός σημαντικού ειδικού τέλους από όσους ήθελαν την ξενό-γλωσση επιγραφή.

      Για το θέμα των ξενόγλωσσων επιγραφών, ένας ευαίσθητος γλωσσολόγος απευθύνθηκε σε Δήμο της χώρας και με την υπ’ αριθμόν 1261/19.1.1979 αίτηση-πρόταση, ζητούσε να ληφθούν μέτρα για την κατάργησή τους. ΄Ομως, οι ‘’προοδευτικοί’’ τοπικοί άρχοντες προτίμησαν να σιωπήσουν και να αδρανήσουν, παρά να δυσαρεστήσουν τους καταστηματάρχες. Παρέπεμψαν το θέμα στο τοπικά Επαγγελματικά Επιμελητήρια, όπου δεν δόθηκε η πρέπουσα σημασία. Από τότε, το ζήτημα των ξενόγλωσσων επιγραφών χειροτέρευσε και το ελληνικό κράτος, σύρθηκε από τα πράγματα στη λήψη κάποιων μέτρων, με το νόμο 1491/1984, κατά το άρθρο 5 του οποίου ορίστηκε ότι, ‘’οι επιγραφές των εμπορικών καταστημάτων γράφονται ελληνικά και επιπροσθέτως επιτρέπεται η αναγραφή της επιγραφής σε ξένη γλώσσα’’.

     Σε εκτέλεση αυτού του νόμου, εκδόθηκε μία σειρά κοινών εγκυκλίων των Υπουργείων Εσωτερικών και Δημόσιας Τάξης, οι οποίες ανέλυαν τις προϋποθέσεις και τους όρους εφαρμογής του νόμου, διαγράφοντας τα απώτατα χρονικά όρια της προσαρμογής των επιγραφών. Συγκεκριμένα, η υπ’ αριθμόν 95718/1985 εγκύκλιος, όριζε τα εξής ‘’Οι επιγραφές των καταστημάτων και οι γνωστοποιήσεις των προϊόντων που πωλούνται ή των υπηρεσιών που παρέχονται ή των εργασιών που εκτελούνται σ’ αυτά, πρέπει να είναι υποχρεωτικά στην ελληνική γλώσσα. Επιτρέπεται επιπρόσθετα η αναγραφή, δίπλα ή κάτω από την ελληνική επιγραφή ξενόγλωσσης μετάφρασης, αλλά με εμφανώς μικρότερα στοιχεία. Οι Δήμοι και οι Κοινότητες υποχρεούνται να δώσουν ευρεία δημοσιότητα στην απόφαση αυτή και να επιμεληθούν για την εφαρμογή της’’.

     Επειδή η κατάσταση δεν βελτιωνόταν, τα υπουργεία επανέρχονταν, επαναλάμβαναν τις διατάξεις του σχετικού νόμου, ζητούσαν την εφαρμογή του, παρέτειναν τις προθεσμίες και ξαναϋπενθύμιζαν στους Δήμους και τις Κοινότητες  ‘’να επιμεληθούν την εφαρμογή τους’’, όπως έλεγε η υπ’ αριθμόν 97718/3.1.1986 κοινή εγκύκλιος.

     Δυστυχώς, οι αρμόδιοι των Δήμων και Κοινοτήτων συνέχιζαν να αδρανούν, παρά την έκδοση άλλων δύο εγκυκλίων από τα αρμόδια Υπουργεία (την υπ’ αριθμόν 4175/24.2.1986 και την υπ’αριθμόν 1558/3.1.1990).

      Tι παρατηρούμε εδώ, από την έναρξη μιας μαραθώνιας προσπάθειας η οποία ξεκίνησε το 1979  και έληξε το 1990 ; ΄Ότι, με την αδράνεια και αδιαφορία που έδειξαν οι Δήμοι και Κοινότητες της χώρας, οι ξενόγλωσσες επιγραφές δεν περιορίστηκαν και συνεχίζουν να υπάρχουν. Σήμερα, καταλαμβάνουν περίπου το 80%.

      Όλα τα παραπάνω δείχνουν ότι, όχι μόνο δεν σεβόμαστε τη γλώσσα μας και συνεχίζουμε να την κακοποιούμε, αλλά ούτε και από πλευράς της εξουσίας δεν υπάρχει πραγματική θέληση και επιβολή, για να βελτιωθεί η κατάσταση.

     Είναι πλέον καιρός, όλοι οι αρμόδιοι  :  Εκδότες εφημερίδων και περιοδικών, συγγραφείς, δάσκαλοι και καθηγητές, ιδιοκτήτες ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών, δημοσιογράφοι, παρουσιαστές εκπομπών, Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, Υπουργείο Παιδείας, οφείλουμε να φανούμε αντά-ξιοι, διαφυλάττοντας το μεγαλύτερο θησαυρό μας.