ΑΚΤΙΝΕΣ: Γέρων Ἐφραίμ Κατουνακιώτης: "Πορεία κατά το θέλημα του Κυρίου"

Γέρων Ἐφραίμ Κατουνακιώτης: "ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟ ΘΕΛΗΜΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ"

π. Γιώργης Δορμπαράκης

Ἀπό τούς μεγάλους ἁγίους Γέροντες τῆς ἐποχῆς μας, ἀνεξάρτητα ἀπό τό ἄν ἡ ἀγία μας Ἐκκλησία δέν τόν ἔχει ἀκόμη ἐντάξει ἐπισήμως στίς δέλτους τῶν ἁγίων της, εἶναι ὁ Γέρων Ἐφραίμ ὁ Κατουνακιώτης. Γνωστός σέ ὅλους τούς πιστούς, σχετικούς καί ἀσχέτους, ἔχει γίνει ἀποδεκτός γιά τήν ἁγιωσύνη τῆς ζωῆς του, μολονότι ὁ ἴδιος ἐπιμελῶς καί διακαῶς ἀπέφευγε κάθε ἔπαινο καί συναναστροφή πού πιθανόν διατυμπάνιζε τίς ἀρετές του. Ἀλλά αὐτό ἀκριβῶς ἦταν καί τό ἀποδεικτικό τῆς ὁσιότητάς του: ἡ ταπείνωσή του. Ὑπῆρξε τό κατεξοχήν τέκνο ὑπακοῆς. Ἄν ὅλοι οἱ ἅγιοι τονίζουν ὅτι ἡ ὑπακοή στό θέλημα τοῦ Θεοῦ, πού περνάει ἰδίως γιά τόν καλόγερο ἀπό τήν ὑπακοή στόν πνευματικό καί Γέροντά του, εἶναι αὐτή πού ὁδηγεῖ στή ζωή τόν ἄνθρωπο, δηλαδή στή ζωντανή σχέση του μέ τόν Θεό, τότε στό πρόσωπο τοῦ μεγάλου Γέροντα Ἐφραίμ ἔχουμε τήν κατεξοχήν περίπτωση τοῦ ἀνθρώπου πού ὑπήκουε, πού σημαίνει ὅτι στή ζωή του ψηλαφοῦμε ὅλα τά χαρακτηριστικά τῆς ἁγιότητας καί τῆς ἀνάπαυσης τοῦ Κυρίου στήν ὕπαρξή του. Ὁλόκληρη ἡ ζωή του μέ ἄλλα λόγια ἦταν μία ἑτοιμότητα νά δεχτεῖ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, νά θυσιάσει τό δικό του θέλημα, νά γίνει καί ὁ ἴδιος, ὅπως καί οἱ ἄλλοι ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας, μία φανέρωση τοῦ Χριστοῦ στόν κόσμο.

Ἡ ἐπαφή μέ τά κείμενα πού ἀναφέρονται σ’ αὐτόν, ὅπως ἀκόμη περισσότερο μέ τά ἴδια τά δικά του κείμενα μέσα ἀπό τίς πολλές ἐπιστολές πού μᾶς ἄφησε, μᾶς πείθουν μ’ ἕναν ἐσωτερικό μυστικό τρόπο, τόν τρόπο τῆς καρδιᾶς, περί τῆς ἁγιοπνευματικῆς σπουδαίας καταστάσεώς του, μᾶς φέρνουν πρόσωπο μέ πρόσωπο μέ τόν ἴδιο τόν Κύριο!

Ἕνα ἀπόσπασμα ἀπό μία ἐπιστολή του πού ἔγραψε ἀπό το Ἅγιον Ὄρος σέ ἀγαπητό ἐν Χριστῷ ἀδελφό καί συλλειτουργό του, τήν Πεντηκοστή τοῦ 1979, ὅταν ὁ ἀδελφός αὐτός περνοῦσε μία κρίση στήν ἱερατική του πορεία πού ὀφείλετο σέ κακότροπη στάση ἄλλων συλλειτουργών του, μᾶς ἀποκαλύπτει τό σκεπτικό πού καθόριζε καί τή δική του ὕπαρξη, τόν δικό του ρυθμό ζωῆς, ὅ,τι ὁ ἴδιος θεωροῦσε ὡς φῶς στήν κατά Χριστόν πολιτεία του.

«Ἅγιον Ὄρος, Πεντηκοστή 1979

Ἐν Χριστῷ ἀδελφέ καί συλλειτουργέ Π. Μέ πολλήν ἀγάπην σέ ἀσπάζομαι ἀδελφικά, εὐχόμενος, ὅπως ὁ γλυκύς μας Ἰησοῦς ἐξαποστείλει τόν Ἄγγελον Αὐτοῦ καί κατευθύνει τά διαβήματά σου καί διανοήματά σου κατά τό Ἅγιον Αὐτοῦ θέλημα. Πῆρα τό γράμμα σου καί εἶδα τόν Γολγοθᾶ σου. Δέν θέλω νά σέ διδάξω οὔτε νά σέ συμβουλεύσω, ἀλλά ἐνθύμησιν νά σοῦ κάνω. Τό Εὐαγγέλιον κάθε ἡμέρα τό διαβάζουμε, καί αὐτό μᾶς κανονίζει τήν πορεία αὐτοῦ μας τοῦ βίου, εἰς ὅλας τάς περιπτώσεις… Διέρχεσαι μίαν σοβαράν κρίσιν τοῦ βίου σου. Μή ρίχνεις κάτω τά ὅπλα τοῦ Χριστοῦ μας. Χωρίς ὑπομονήν κανένας δέν στεφανώνεται. Προσεύχου ὅσον μπορεῖς περισσότερον, γιά νά σοῦ δώσει ὁ Θεός ὑπομονήν καί ἀνεξικακία… Μή χάνεις τό θάρρος σου. Δέν θά νικήσει ὅμως αὐτός (ὁ διάβολος), ἀλλά ὁ Χριστός… Πρόσεξε ὅμως καί τοῦτο· μήπως ἀπογοητευθεῖς, μήπως ἀποκάμεις πολεμώντας…

Μέ ἀδελφικήν ἀγάπην

παπα-Ἐφραίμ».

1. «Εἶδα τόν Γολγοθᾶ σου…».

Ὁ ἅγιος Γέροντας εἶναι πολύ προσεκτικός καί διακριτικός: δέν θέλει νά διδάξει οὔτε καί νά συμβουλεύσει τόν ἐν Χριστῶ ἀδελφό του, διότι γνωρίζει ὅτι τό διδασκαλικό καί τό συμβουλευτικό ἀνήκει στους πολύ μεγάλους, τούς τελείους, τούς «φτασμένους», ἀνήκει τελικῶς στόν ἴδιο τόν Θεό, γι’ αὐτό καί ἀποκαλύπτοντας τήν τεράστια ταπείνωσή του λέει ὅτι ἁπλῶς θέλει «ἐνθύμησιν νά κάνει». Κάνει «ἐνθύμησιν» δηλαδή καί μᾶς προσφέρει δύο καλά: δείχνει πρῶτον τό ἦθος τοῦ ἁγίου, τό δικό του ταπεινό καί σεμνό ἦθος πού ξέρει νά ἀποφεύγει τίς παγίδες τῆς νόσου τοῦ διαβόλου, τῆς ὑπερηφάνειας πού ἐκφράζεται συχνά μέ τό διδασκαλικό ὑπεροχικό ὕφος - «σέ διδάσκω ἐγώ πού τό ἔχω φτάσει, συνεπῶς εἶμαι πάνω ἀπό σένα!»· παρηγορεῖ δεύτερον τόν ἀδελφό του γιατί συμπάσχει μέ τό πρόβλημά του, τό ὁποῖο μάλιστα τό χαρακτηρίζει ὡς «Γολγοθᾶ», συνεπῶς κάτι πού παραπέμπει στή συμμετοχή στό ἴδιο τό Πάθος τοῦ Κυρίου. Μία μόνο λέξη χρησιμοποιεῖ ὁ ὅσιος Γέροντας καί φαίνεται νά ἀποφορτίζει τό βάρος τοῦ φίλου καί ἀδελφοῦ του. Γιατί τοῦ ὑπενθυμίζει ὅτι «ἡ σοβαρή κρίση πού διέρχεται» δέν εἶναι χωρίς νόημα: εἶναι ἡ δική του συμμετοχή στό Πάθος τοῦ Κυρίου, ἡ δική του ἄρση σταυροῦ, χωρίς τήν ὁποία κανείς δέν μπορεῖ νά γίνει ἀκόλουθος Χριστοῦ. «Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόν αὐτοῦ καί ἀκολουθείτω μοι». Ὁ ἀπόστολος Παῦλος δέν εἶναι αὐτός πού ὅπως καί οἱ ἄλλοι ἀπόστολοι τόνιζαν ὅτι «πάντες οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῶ Ἰησοῦ διωχθήσονται»; Καί· «οὐκ ἄξια τά παθήματα τοῦ νῦν καιροῦ πρός τήν μέλλουσαν εἰς ὑμᾶς ἀποκαλυφθῆναι δόξαν»; Λοιπόν, ὁ μέγας Γέρων στήν οὐσία αὐτό ὑπενθυμίζει στόν ἐν Χριστῶ ἀδελφό του: «ἐφόσον θέλεις νά στεφανωθεῖς ἀπό τόν Χριστό, ἕνας δρόμος ὑπάρχει: νά περιμένεις πειρασμούς, διότι “ἔπαρον αὐτούς καί οὐδείς ὁ σωζόμενος”». Καί καθιστᾶ ἐμφανή τή σκέψη του αὐτή μέ τήν ἐν συνεχείᾳ φράση του: «Χωρίς ὑπομονή κανείς δέν στεφανώνεται».

Ἀλλά καί πέραν τούτου: ὁ λόγος τοῦ Γέροντα ὅτι πρόκειται περί μιᾶς κρίσεως τοῦ βίου τοῦ ἀδελφοῦ, ἔστω καί σοβαρῆς, φανερώνει καί κάτι ἀκόμη πολύ ἐνδιαφέρον. Ὄχι μόνο ἡ δοκιμασία του ἔχει ἕνα ἐσωτερικό νόημα, διότι εἶναι «Γολγοθᾶς», ἀλλά καί ἡ ἴδια ἡ ζωή πού ζοῦμε στόν κόσμο τοῦτο πάντοτε θά χαρακτηρίζεται ἀπό θλίψεις καί δοκιμασίες, κατά τόν λόγο τοῦ Κυρίου πού εἶπε ὅτι «διά πολλῶν θλίψεων δεῖ ὑμᾶς εἰσελθεῖν εἰς τήν βασιλείαν τῶν Οὐρανῶν», ὅπως ὅμως καί ἀπό χαρές καί εὐφρόσυνη διάθεση. Δέν εἶναι δηλαδή μόνο κρίσεις ἡ ζωή μας, ἀλλά ἔχει καί τίς εὐχάριστες στιγμές καί διαστάσεις της. Συνεπῶς ὁ π. Ἐφραίμ μέ τά λόγια του παρηγορεῖ τόν παραλήπτη τῆς ἐπιστολῆς του καί μέ αὐτόν τόν τρόπο: «κοίτα», εἶναι σά νά τοῦ λέει, «κρίση εἶναι καί θά περάσει. Προσανατολίσου λοιπόν στήν ὑπέρβαση καί στή λύση τοῦ προβλήματος». Κι αὐτό εἶναι κάτι πού ὄντως μᾶς ὑπενθυμίζει συχνά ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ καί τονίζουν οἱ ἅγιοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας: ἡ ζωή μας μοιάζει μέ τόν καιρό, πού ἄλλοτε ἔχει συννεφιά κι ἄλλοτε ἔχει λιακάδα. Ἔρχεται ἡ θλίψη καί ἡ δοκιμασία; Πρόκειται γιά τή συννεφιά. Ἔρχεται ἡ λύση καί ἡ χαρά; Πρόκειται γιά τή λιακάδα. Γι’ αὐτό καί μᾶς κατευθύνουν καί μᾶς λένε: «Μή χαίρεσαι ὑπερβολικά στίς χαρές σου· θά ἔλθει καί πάλι ἡ θλίψη. Μή λυπᾶσαι ὑπερβολικά στίς θλίψεις σου· θά ἔλθει καί πάλι ἡ χαρά».

2. Πορεία κατά τό ἅγιο θέλημα τοῦ Θεοῦ.

Μπροστά σ’ αὐτήν τήν τρεπτότητα καί στήν ἐναλλαγή τί προτείνει ὁ ὅσιος Γέροντας; Μά τίποτε ἄλλο πέραν αὐτοῦ πού συνιστᾶ τόν βράχο τῆς ζωῆς μας (βλ. Ματθ. 7, 24-27): τό ἅγιο θέλημα τοῦ Θεοῦ, διατυπωμένο κυρίως μέσα στό Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας. «Τό Εὐαγγέλιον κάθε ἡμέρα τό διαβάζουμε, καί αὐτό μᾶς κανονίζει τήν πορεία αὐτοῦ μας τοῦ βίου, εἰς ὅλας τάς περιπτώσεις». Τό κανονιστικό στοιχεῖο τῆς ζωῆς μας βρίσκεται στίς ἅγιες ἐντολές τοῦ Χριστοῦ, οἱ ὁποῖες ὅμως δέν κατανοοῦνται κατά ἕναν ἠθικό καί εὐσεβίστικο τρόπο, ὡς κανόνες δηλαδή πού ἀπαιτοῦν τήν ἐφαρμογή τους γιατί ἐπικρέμαται ἡ τιμωρία, ἀλλά ὡς ἀνταπόκριση ἀγάπης στήν ἔναντι ἡμῶν ἀγάπη τοῦ ἴδιου τοῦ Θεοῦ μας. «Ἐάν ἀγαπᾶτέ με, τάς ἐντολάς τάς ἐμάς τηρήσατε», εἶπε ὁ Κύριος. «Ἐάν τις ἀγαπᾶ με, τόν λόγον μου τηρήσει». Λοιπόν, σέ κάθε περίσταση τῆς ζωῆς μας ἐκεῖνο τό φῶς πού φωτίζει τήν πορεία μας καί μᾶς κάνει νά ζοῦμε τήν ἀληθινή ζωή, τή ζωή τοῦ Θεοῦ στήν ὕπαρξή μας, εἶναι τό θέλημα τοῦ Κυρίου (βλ. Ἰωάν. 8,12). Εἴτε στίς εὐχάριστες στιγμές εἴτε στίς δυσάρεστες καί τίς ὅποιες δοκιμασίες, τό ζητούμενο εἶναι νά μπορῶ μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ νά λέω «γενηθήτω τό θέλημά Σου». Ἡ ἑτοιμότητα ἀποδοχῆς τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, καί μάλιστα στίς δύσκολες καταστάσεις, ἀποκαλύπτει καί τήν ποιότητα τῆς πίστεώς μας σέ Αὐτόν. Ἄν ὄντως πιστεύω ὅτι ὑπάρχει ἡ Πρόνοια τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία ἐκτείνεται σέ ὅλη τή δημιουργία, κατεξοχήν δέ στόν ἄνθρωπο ἀκόμη καί στίς λεπτομέρειες τῆς ζωῆς του, («ὑμῶν δέ καί αἱ τρίχες τῆς κεφαλῆς πᾶσαι ἠρίθμηνται»), τότε αὐτό πού μοῦ συμβαίνει ἀποτελεῖ μέρος τοῦ σχεδίου τοῦ Θεοῦ γιά τή σωτηρία μου, λοιπόν τό θέλημά Του γιά ἐμένα θά πρέπει νά τό δεχτῶ καί νά τό ἀγαπήσω.

Ἔτσι κατά τόν ἅγιο Γέροντα ἡ ματιά τοῦ ἀνθρώπου ἐπί τῆς γῆς, σέ ὅλες τίς περιπτώσεις, χρωματίζεται ἀπό τήν πίστη: ὁ χριστιανός βλέπει τά πράγματα ὅπως ὁ Θεός τοῦ τά ἀποκαλύπτει καί ὄχι ὅπως τά πάθη του ἤ ὁ Πονηρός τοῦ τά «σερβίρουν»· καί βεβαίως γιά νά συμβαίνει αὐτό ἀπαιτεῖται ἡ καθημερινή ἐπαφή τοῦ πιστοῦ μέ τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, τό Εὐαγγέλιο. Μ’ ἕναν ἁπλούστατο τρόπο, ὡς τό κατεξοχήν δεδομένο, ὁ Γέροντας Ἐφραίμ τό ἐπισημαίνει: «τό Εὐαγγέλιο κάθε ἡμέρα τό διαβάζουμε»! Γιά τόν π. Ἐφραίμ ἡ καθημερινή ἀνάγνωση καί μελέτη τοῦ Εὐαγγελίου δέν συζητεῖται. Θέλεις νά δεῖς τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ στή ζωή σου; Ἐφάρμοσε τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Τό θέλημα τοῦ Θεοῦ ἀποκαλύπτεται ὅμως στό ἅγιο Εὐαγγέλιο, ὅπως ἀσφαλῶς καί σέ ὅλες τίς ἄλλες ἐκδοχές του, τά Πατερικά κείμενα, τά ἐκκλησιαστικά βιβλία, τούς βίους τῶν ἁγίων. Αὐτονόητο πράγμα γιά τόν Γέροντα, πού δυστυχῶς ἀποτελεῖ διαρκῶς ζητούμενο γιά ἐμᾶς τούς «λειψούς» χριστιανούς.

3. Χρειάζεται ὑπομονή καί προσευχή.

Γίνεται ἀκόμη σαφέστερος ὁ π. Ἐφραίμ στίς λιτές ἐπισημάνσεις του. Βεβαίως ἔχουμε τό Εὐαγγέλιο πού μᾶς δείχνει τόν δρόμο στίς κακοτοπιές τῆς ζωῆς, τότε πού θολώνει ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τίς θλίψεις καί τίς δοκιμασίες, κι αὐτός ὁ δρόμος πέρα ἀπό τήν ἐνεργοποίηση τῶν δικῶν μας δυνάμεων περνάει ἀπό τήν ἀναφορά μας στόν Θεό. «Δέν εἶσαι μόνος», σάν νά λέει ὁ Γέροντας στόν ἱερέα, «εἶναι ὁ Κύριος ἕτοιμος νά σέ βοηθήσει, ἀρκεῖ νά Τοῦ τό ζητήσεις. Εἶναι κι ὁ φύλακας άγγελός σου. Κάνε προσευχή καί ὁπλίσου μέ τήν ἁγία ὑπομονή, τήν ὁποία καί αὐτήν θά σοῦ δώσει Ἐκεῖνος». Ὁ ὅσιος Γέροντας τονίζει ὅ,τι τονίζουν ὅλοι οἱ ἅγιοι Πατέρες: σέ κάθε δοκιμασία τά ὅπλα μας, ὅπλα πού μᾶς ἔδωσε καί μᾶς δίνει ὁ Θεός, εἶναι ἀκριβῶς ἡ προσευχή μας, ἀλλά καί ἡ ὑπομονή μας. Κάνω προσευχή καί ζητῶ ἀπό τόν Θεό δηλαδή, δέν σημαίνει ὅτι αὐτομάτως αἴρονται τά προβλήματα. Τά προβλήματα θά ὑφίστανται, ὁ Σταυρός πάντοτε θά ἀποτελεῖ κλῆρο τῆς ζωῆς, ἀλλά θά βλέπω ὅτι θά μοῦ δίνει ὁ Θεός ἐκεῖνα τά στηρίγματα καί τίς δυνάμεις, ὥστε νά μπορῶ νά τά ὑφίσταμαι ἐν πίστει, ἀκόμη καί μέ χαρά. «Ἰδού γάρ ἦλθε διά τοῦ Σταυροῦ χαρά ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ».

Ὁ Γέροντας ἐν προκειμένῳ δέν ὑπενθυμίζει στόν ἀδελφό αὐτό πού σημειώνει ὁ ἀπόστολος Παῦλος καί σημειώνουν καί πολλοί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας: ὅτι μέσα στό πλαίσιο τῆς Πρόνοιας τοῦ Θεοῦ γιά τόν ἄνθρωπο, καί μάλιστα τόν πιστό ἄνθρωπο, οἱ δοκιμασίες πού πάντοτε θά ὑφίστανται ἀποτελοῦν ἐπακολούθημα τῆς χάριτος καί τῆς δύναμης πού ἔχει ἤδη προηγηθεῖ στήν καρδιά τοῦ πιστοῦ. Τί θέλουμε νά ποῦμε; Μᾶς διδάσκουν οἱ ἅγιοι ὅτι πρίν νά ἐπιτρέψει ὁ Θεός τήν ὅποια δοκιμασία καί τόν ὅποιο πειρασμό στή ζωή μας, πρῶτα δίνει τά στηρίγματα τῆς πίστεως, πρῶτα δίνει τή χάρη τῆς ἐνίσχυσης, ὥστε νά μπορεῖ νά ἀντέξει τόν πειρασμό ὁ ἄνθρωπος, καί ἔπειτα παραχωρεῖ τόν πειρασμό. Ἁπλῶς τήν ἐνισχυτική χάρη δέν τήν βλέπουμε, ἐνῶ τίς δοκιμασίες τίς ζοῦμε μέ ἔντονο τρόπο καί φαίνονται. Λοιπόν, πρέπει πάντοτε νά ἔχουμε ἐμπιστοσύνη στόν Κύριό μας, διότι «οὐκ ἐάσει ἡμᾶς πειρασθῆναι ὑπέρ ὅ δυνάμεθα, ἀλλά ποιήσει σύν τῷ πειρασμῷ καί τήν ἔκβασιν τοῦ δύνασθαι ἡμᾶς ὑπενεγκεῖν». Ὁ ἅγιος Γέροντας σαφῶς γνωρίζει τήν πραγματικότητα αὐτή, καί ἀπό τίς μελέτες του ἀλλά καί ἀπό τή μεγάλη πείρα του, ἀλλά στή συγκεκριμένη σύντομη ἐπιστολή δέν θεώρησε ἀναγκαία τήν ἀναφορά του αὐτήν.

Προσευχή καί ὑπομονή λοιπόν! Τά ὅπλα μέ τά ὁποῖα ἀντιμετωπίζονται ὅλοι οἱ πειρασμοί τοῦ ἀνθρώπου, οἱ ὁποῖοι ἔτσι τόν ἀνεβάζουν σέ ἀνώτερο πνευματικό ἐπίπεδο. Ὁ Θεός μας δίνει τή χάρη Του, ἀλλά ἡ παροχή χάρης τίς περισσότερες φορές ἔχει τό τίμημά της γιά νά ριζώσει στόν ἄνθρωπο!

4. «Μήν ἀποκάμεις πολεμώντας…».

Ὁ πολύπειρος μέγας Γέροντας εἶναι ἀπολύτως προσγειωμένος. Ναί μέν γνωρίζει τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, γνωρίζει ἐκ καρδίας τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ἀλλά γνωρίζει ἀπό τήν ἄλλη καί τίς μεθοδεῖες τοῦ διαβόλου - ἐλεγχόμενες ἐννοεῖται κι αὐτές ἀπό τήν παντοδυναμία τοῦ Κυρίου. Ὅ,τι σημειώνει ὁ ἀπόστολος Πέτρος ὅτι «ὁ ἀντίδικος ἡμῶν διάβολος ὡς λέων ὠρυόμενος περιπατεῖ ζητῶν τίνα καταπίῃ», ὅ,τι ἀποκαλύπτει ὁ ἀπόστολος Παῦλος ὅτι ὁ Πονηρός «μετασχηματίζεται καί εἰς ἄγγελον φωτός» προκειμένου νά πλανήσει τόν ἄνθρωπο, τά ἔχει ὑπόψη του, καί μάλιστα ἔχει ὑπόψη του τό κατεξοχήν ὅπλο πονηρίας πού διαθέτει αὐτός, τήν ἀπογοήτευση, τήν ἀπόγνωση, τήν ἀπελπισία. Τά λόγια του «μή ρίχνεις κάτω τά ὅπλα τοῦ Χριστοῦ μας… μή χάνεις τό θάρρος σου… Πρόσεξε ὅμως καί τοῦτο· μήπως ἀπογοητευθεῖς, μήπως ἀποκάμεις πολεμώντας…», αὐτό ἀκριβῶς ἀποκαλύπτει. Κινεῖται ὁ π. Ἐφραίμ πάνω στή γραμμή ὅλων τῶν ἁγίων πού μᾶς λένε ὅτι δέν ἔχει τόση σημασία ἀπό πλευρᾶς πνευματικῆς νά ἁμαρτήσει ὁ ἄνθρωπος, ὅση νά ἀπογοητευθεῖ, νά ἀπελπιστεῖ, νά ρίξει κάτω τά ὅπλα. Γιατί στήν ἁμαρτία ὑπάρχει τό φάρμακο: ἡ μετάνοια· στήν ἀπελπισία ὅμως καί στήν ἀποθάρρυνση τίποτε δέν ὑπάρχει, παρά μόνον ἡ σκοτεινή παρουσία τοῦ Πονηροῦ. Γι’ αὐτό καί στήν κατάσταση αὐτήν τρομάζουν οἱ ἅγιοι. Γιατί τή βλέπουν καί τήν ταυτίζουν μέ τή μόνη ἁμαρτία πού δέν συγχωρεῖται εἰς τούς αἰῶνες, τή βλασφημία τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Κι αὐτό γιατί συνιστᾶ τήν ἴδια τήν ἀπιστία, τήν ἀμετανοησία, τήν πεποίθηση ὅτι δέν ὑφίσταται γιά τόν ἄνθρωπο ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ!

Πρόκειται γιά ἔκπτωση τοῦ ἀνθρώπου στόν πειρασμό τοῦ Ἰούδα, ὁ ὁποῖος μολονότι μετανόησε δέν σώθηκε. Γιατί σώζεται κανείς ὅταν ὄχι μόνο ἀναγνωρίσει τήν ἁμαρτία καί τήν ἀδυναμία του, ἀλλά τήν ρίξει ταυτόχρονα στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Στήν κατάσταση λοιπόν τῆς ἀπελπισίας καί τῆς ἀπογοήτευσης ὑπάρχει ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία ὅμως δέν βρίσκει χῶρο νά ἐνεργήσει μέσα στή σκοτεινιασμένη καρδιά τοῦ ἀνθρώπου. Γιατί ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀφεθεῖ στήν παγίδα τοῦ Πονηροῦ. Σάν τόν στρατιώτη, ὁ ὁποῖος φοβισμένος καί πανικόβλητος πάει μόνος του καί παραδίδεται στόν ἐχθρό! Δέν εἶναι τυχαῖο πού ὁ ἅγιος Γέροντας ἐπανειλημμένως σέ ἄλλες ἐπιστολές του καί σέ λόγους του τόνιζε πάντοτε τό πόσο σημαντικό εἶναι γιά τόν χριστιανό ἡ τόλμη, ἡ ἀνδρεία καί ἡ γενναιότητα. «Γιά τόν λόγο πού ὁ Θεός γνωρίζει», σημειώνει κάπου ἀλλοῦ, «σέ δοκιμάζει. Μπορεῖς νά κρατήσεις αὐτή τή θλίψη; (λέγει ὁ Κύριος). Μπορῶ! Θά σοῦ δώσω Χάρη. Δέν μπορεῖς; Κι αὐτό πού σοῦ ἔδωσα, θά τό ἀφαιρέσω. Ἐγώ δέν θέλω δειλούς ἀνθρώπους».

Λοιπόν, καί στή μεγαλύτερη θλίψη καί στή μεγαλύτερη δοκιμασία καί στόν μεγαλύτερο πειρασμό, αὐτό πού ζητεῖται ἀπό τόν πιστό εἶναι νά μή γίνει ρίψασπις· νά μπορεῖ νά ἀνασηκώνει τό κεφάλι καί νά βλέπει τό πρόσωπο τοῦ Κυρίου του. Γιατί εἶναι τό μόνο πρόσωπο πού πραγματικά τόν ἀγαπάει καί τόν φροντίζει, ὅπως καί τόν ἔχει διαρκῶς στήν ἀγκαλιά Του! Τά λόγια τοῦ ἁγίου Χρυσοστόμου στό θέμα εἶναι συγκλονιστικά: «Ἐγὼ εἶμαι πατέρας, ἐγὼ ἀδελφός, ἐγὼ νυμφίος, ἐγὼ οἰκία, ἐγὼ τροφή, ἐγὼ ἔνδυμα, ἐγὼ ρίζα, ἐγὼ θεμέλιον, κάθε τι τὸ ὁποῖον θέλεις ἐγώ· νὰ μὴν ἔχεις ἀνάγκην ἀπὸ τίποτε. Ἐγὼ καὶ θὰ σὲ ὑπηρετήσω· διότι ἦλθα νὰ ὑπηρετήσω, ὄχι νὰ ὑπηρετηθῶ. Ἐγὼ εἶμαι καὶ φίλος, καὶ μέλος τοῦ σώματος καὶ κεφαλὴ καὶ ἀδελφός, καὶ ἀδελφὴ καὶ μητέρα, ὅλα ἐγώ· ἀρκεῖ νὰ διάκεισαι φιλικὰ πρὸς ἐμέ… Ὅλα δι᾿ ἐμὲ εἶσαι σύ· καὶ ἀδελφὸς καὶ συγκληρονόμος καὶ φίλος καὶ μέλος τοῦ σώματος. Τί περισσότερον θέλεις;»

π. Γιώργης Δορμπαράκης