Ο Σταυρός του Χριστού (Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας)

Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

1. Στό σημερινό μου κήρυγμα, ἀδελφοί χριστιανοί, θά σᾶς μιλήσω γιά τό σημεῖο καί τήν σημαία τῆς Ἐκκλησίας μας, γιά τήν σφραγίδα τῆς πίστης μας, πού εἶναι ὁ Τίμιος Σταυρός.

Σχηματικά ὁ Σταυρός εἶναι δύο γραμμές, ἡ μία κατακόρυφη καί ἡ ἄλλη ὁριζόντια γραμμή! Πάνω σ᾽ αὐτό τό σχῆμα, χριστιανοί μου, ὁ Κύριος μας Ἰησοῦς Χριστός καρφώθηκε, σταυρώθηκε, προσφέροντας τόν Ἑαυτό Του θυσία γιά τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν μας. Ἔτσι ὁ Σταυρός λέγεται καί «ἁγία Τράπεζα», γιατί πάνω σ᾽ αὐτόν τελέστηκε ἡ ἐξιλαστήρια θυσία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ γιά μᾶς.

2. Ὁ Σταυρός, ἀδελφοί, ἐκφράζει ὅλη τήν πίστη μας, ὅλη τήν θεολογία μας. Καί ἡ θεολογία αὐτή εἶναι ἡ ἑξῆς: (α) Δημιουργηθήκαμε σταυροειδῶς, (β) ἁμαρτήσαμε σταυροειδῶς καί (γ) σωθήκαμε σταυροειδῶς. Τά ἐξηγῶ αὐτά τά τρία, πού εἶναι ὅλη ἡ πίστη μας:

(α) Δημιουργηθήκαμε σταυροειδῶς σημαίνει ὅτι πλαστήκαμε νά εἴμαστε ἑνωμένοι μέ τόν Θεό καί ἑνωμένοι μέ τούς ἀνθρώπους. Γιατί ὁ Σταυρός εἴπαμε εἶναι δύο γραμμές, ἡ μία κατακόρυφη καί ἡ ἄλλη ὁριζόντια. Ἡ κατακόρυφη γραμμή πηγαίνει πρός τά ἐπάνω καί μᾶς δηλώνει νά τά ἔχουμε καλά μέ τόν Θεό. Καί ἡ ὁριζόντια γραμμή δείχνει πρός τά πλάγια καί δηλώνει νά τά ἔχουμε καλά μέ τούς πλησίον μας. Μιά τέτοια ζωή εἶναι ὡραία, ἀδελφοί: Ἀγάπη μέ τόν Θεό καί ἀγάπη μέ ὅλους τούς ἀνθρώπους. Ἀλλά (β) ἁμαρτήσαμε σταυροειδῶς: Παραβήκαμε τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ καί χαλάσαμε ἔτσι τήν κατακόρυφη γραμμή καί χάσαμε λοιπόν τήν καλή μας σχέση μέ τόν Θεό. Ἀλλά καί ὁ Κάϊν φόνευσε τόν ἀδελφό του Ἄβελ καί χαλάσαμε καί τήν ὁριζόντια γραμμή, τήν ἀγάπη πρός τόν πλησίον. Αὐτό σημαίνει τό ὅτι ἁμαρτήσαμε σταυροειδῶς. Ἀλλά χαρεῖτε, χριστιανοί, γιατί (γ) μιά Παρασκευή ἡμέρα, πού τήν λέμε Μεγάλη Παρασκευή, στό βράχο τοῦ Γολγοθᾶ, στήθηκε ὁ Σταυρός, πάνω στόν ὁποῖο ἦταν καθηλωμένο το Σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Αὐτή ἡ σταυρική Θυσία τοῦ Χριστοῦ ἔσβησε τά ἁμαρτήματά μας καί μᾶς ἔδωσε τήν ἀπαλλαγή ἀπό τό κακό!

Τά τρία λοιπόν βασικά κεφάλαια τῆς θεολογίας μας, τά σχετικά μέ τήν δημιουργία μας, μέ τήν πτώση μας στήν ἁμαρτία καί μέ τήν λύτρωσή μας ἀπ᾽ αὐτήν, τά τρία αὐτά βασικά, λέγω, συνδέονται μέ τόν Σταυρό, γιατί, ὅπως εἴπαμε: Δημιουργηθήκαμε σταυροειδῶς, ἁμαρτήσαμε σταυροειδῶς καί σωθήκαμε σταυροειδῶς.

3. Ἔχει λοιπόν, χριστιανοί μου, μεγάλη θεολογία ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ, τό πανάγιο αὐτό σημεῖο τῶν χριστιανῶν καί δέν εἶναι ἕνα ἁπλό σχῆμα. Καί γι᾽ αὐτό ἀκριβῶς ὁ λόγος γιά τόν Σταυρό δέν εἶναι μόνο στήν Καινή Διαθήκη, ἀλλά καί στήν Παλαιά. Θά σᾶς ἀναφέρω, ἀγαπητοί μου, ἕνα περιστατικό ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη, πού μιλάει γιά τόν Σταυρό, ὄχι μόνο κατά τό σχῆμα του, ἀλλά καί κατά τό νόημά του. Ἀκοῦστε: Οἱ μαθητές τοῦ προφήτου Ἐλισαίου, πού ἦταν μαθητής τοῦ προφήτου Ἠλία, πῆγαν κάπου κοντά στόν Ἰορδάνη ποταμό γιά νά κόψουν ξύλα. Ἑνός ὅμως μαθητοῦ, ἐκεῖ πού μέ τό τσεκούρι του ἔκοβε τά ξύλα, ἔφυγε τό σίδερο καί ἔμεινε στά χέρια του τό ξύλο, τό στηλιάρι. Στενοχωρέθηκε πολύ ὁ μαθητής γιά τήν ἀπώλεια αὐτή, γιατί, τήν ἐποχή ἐκείνη, τό νά χάσει κανείς τό ἐργαλεῖο πού ἐργαζόταν, ἦταν σάν νά ἔχανε μία περιουσία. Ἀλλά ὁ ἅγιος προφήτης Ἐλισαῖος ἔκανε θαῦμα. Πῆρε ἕνα στηλιάρι καί τό ἔβαλε πάνω ἀπό τά νερά τοῦ Ἰορδάνου στό σημεῖο ἐκεῖνο, ὅπου εἶχε πέσει τό σίδερο. Καί τό σίδερο ἀνασηκώθηκε ἀπό τό βάθος πού ἦταν καί ἑνώθηκε πάλι μέ τό στηλιάρι. Ἑνωμένα τώρα αὐτά τά δύο, σίδερο καί στηλιάρι, σχημάτισαν Σταυρό. Αὐτό τό περιστατικό τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης τό πρόσεξαν, ἀγαπητοί μου, οἱ ἅγιοι Πατέρες καί οἱ ὑμνωδοί τῆς Ἐκκλησίας μας, γιατί τό εἶδαν ὡς μία προφητεία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης γιά τόν Σταυρό. «Σίδερο», εἶναι ἡ ἀνθρώπινη φύση, πού ἁμάρτησε καί ἔπεσε πολύ βαθειά, στό βυθό τῆς ἀπωλείας. Ἀλλά, χαρεῖτε, χριστιανοί! Γιατί ἦλθε ὁ Χριστός καί μέ τόν Σταυρό Του, μέ τήν ἅγια Θυσία Του, πού ἔγινε πάνω σ᾽ αὐτόν, ἔσωσε τόν πεσμένο στήν ἁμαρτία ἄνθρωπο. Τόν ἀνέσυρε ἀπό τό χάος πού ἔπεσε καί μάλιστα τόν ἀνύψωσε πολύ-πολύ ψηλά, τόν ἔφτασε μέχρι τόν οὐρανό. Ναί! Μέ τήν ἀνάληψή Του ὁ Χριστός στούς οὐρανούς πῆρε μαζί Του καί τήν πεσμένη ἀνθρώπινη φύση καί τήν ἔφερε στόν οὐράνιο Πατέρα Του.

4. Χριστιανοί μου, νά κάνετε τόν Σταυρό σας, γιατί τό σημεῖο αὐτό μᾶς ξεχωρίζει ὡς χριστιανούς ὀρθόδοξους. Οἱ Καθολικοί καί Παπικοί, ὅπως εἶναι σέ πολλά ἀντίθετοι μέ τήν ὀρθόδοξη πίστη μας, ἔτσι ἔχουν καί ἄλλο Σταυρό. Ἐμεῖς κάνουμε τόν Σταυρό μέ τά τρία δάκτυλα καί μάλιστα ἑνωμένα, γιά νά δείξουμε τήν ἑνότητα καί τό ὁμοούσιο τῶν Τριῶν Προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος, τοῦ Πατέρα, τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Καί πρέπει νά κάνουμε τόν Σταυρό μας, χριστιανοί μου, μέ σωστές κινήσεις, ὥστε νά διαγράφεται καί ἡ κατακόρυφη καί ἡ ὁριζόντια γραμμή. Ἕνα παλαιό ποιηματάκι, πού τό μάθαιναν τά παιδιά στό κρυφό Σχολειό, τότε πού ἤμασταν στήν Τουρκιά, ἔλεγε: «Στό κεφάλι, στήν κοιλιά, δεξιά κι ἀριστερά»! Ἔτσι πρέπει νά κάνουμε τόν Σταυρό μας. Γιατί μερικοί ἐντρέπονται νά κάνουν κανονικά τόν Σταυρό τους. Τί λέτε, χριστιανοί! Ὁ Χριστός δέν ἐντράπηκε νά σταυρωθεῖ καί ἐμεῖς νά ἐντρεπόμαστε νά κάνουμε τόν Σταυρό μας; Οἱ ἅγιοι μάρτυρες, στόν ἄθεο τύραννο, πού τούς ρωτοῦσε τί πιστεύουν, αὐτοί σήκωναν τό χέρι τους καί ἔκαναν τό Σταυρό τους. Αὐτή ἦταν ἡ μόνη τους ὁμολογία καί ὁ τύραννος καταλάβαινε ἀπό αὐτό ὅτι εἶναι χριστιανοί.

Πάνω μας πρέπει νά φέρουμε πάντοτε τόν Σταυρό καί νά μήν τόν βγάζουμε ποτέ. Προτοῦ νά κοιμηθεῖτε τό βράδυ, νά σταυρώνετε τό μαξιλάρι σας τρεῖς φορές, «εἰς τό Ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος». «Πέφτω κάνω τόν Σταυρό μου, ἄγγελο φύλακα ἔχω στό πλευρό μου», μᾶς μάθαιναν παλαιότερα στό Σχολεῖο. Ὁ πατήρ Γερβάσιος Παρασκευόπουλος, ὁ ἅγιος αὐτός πνευματικός πατέρας τῶν Πατρῶν, πού κατάγεται ἀπό ᾽μᾶς, συμβούλευε τούς χριστιανούς ὅ,τι ἀγοράζουν καί τό φέρνουν σπίτι τους, νά τό σταυρώνουν πρῶτα οἱ ἴδιοι, γιά νά εἶναι εὐλογημένα ὅλα τους τά πράγματα.

5. Ἀλλά «Σταυρός» σημαίνει συμβολικά νά ζοῦμε μιά ἐνάρετη ζωή μέ σταυρωμένα, δηλαδή μέ καρφωμένα τά ἁμαρτωλά μας πάθη. «Σταυρός» πάλι σημαίνει ὄχι καλοπέραση καί ἄνεση, ἀλλά ἄσκηση καί προσφορά καί θυσία γά τήν δόξα τοῦ Χριστοῦ καί γιά τήν ἀγάπη τῶν ἄλλων. Ὁ Σμύρνης Χρυσόστομος, ὅταν τοῦ πρότειναν νά πάει στήν Δύση, γιά νά γλιτώσει τό μαρτύριο πού τοῦ ἑτοίμαζαν, ἀπάντησε: «Πάρτε τήν Μίτρα καί φέρτε μου ἀκάνθινο στεφάνι. Θέλω Σταυρό, μεγάλο Σταυρό, πάνω στόν ὁποῖο νά σταυρωθῶ»!

Χριστιανοί μου! Μιά μέρα θά φύγουμε ἀπό τόν μάταιο αὐτό κόσμο. Ὅλα θά τά ἀφήσουμε ἐδῶ. Ἀλλά πάνω ἀπό τόν τάφο μας θά ἔχουμε τόν Σταυρό, γιά νά διαλαλεῖ ὅτι «ἐνθάδε κεῖται» ἕνας πιστός χριστιανός, πού τιμοῦσε τόν Σταυρό καί ἔζησε τήν πολιτεία τοῦ Σταυροῦ.

Μέ πολλές εὐχές,

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας