Βατικανό : Τι πρέπει να γνωρίζει κανείς για το Κονκλάβιο

Το Κονκλάβιο είναι μια προκαθορισμένη από ο Μεσαίωνα διαδικασία εκλογής του Πάπα. Είναι απόλυτα ορισμένη βάσει των κανόνων της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Στην προκειμένη περίπτωση το Κονκλάβιο θα ξεκινήσεις στις 16:15 στις 12 Μαρτίου με μια ψηφοφορία. Από την Τετάρτη θα διεξάγονται δυο το πρωί και δυο το απόγευμα μέχρι οι 115 Καρδινάλιοι να εκλέξουν το διάδοχο του Πάπα Βενέδικτου.

Πόσο θα διαρκέσει;

Δεν υπάρχει όριο στη διάρκεια του Κονκλάβιου. Οι καρδινάλιοι μπορούν να πάρουν όσο χρόνο θέλουν μέχρι να συμφωνήσουν στο όνομα του επόμενου Πάπα. Ωστόσο, λέγεται πως ξέρουν νωρίτερα ποιος θα είναι αυτός. Τα περισσότερα κονκλάβια από το 1830 έχουν διαρκέσει λίγο, το πολύ πέντε μέρες εκτός από την περίπτωση του Πάπα Πίου ο 10^ος το 1903 που διήρκεσε 24 μέρες. Ο Πάπας Πίος ο 12^ος, εξελέγη την πρώτη μέρα με την τρίτη ψηφοφορία (μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο). Παλαιότερα – και σύμφωνα με δημοσίευμα της «Ελ Παΐς», οι Καρδινάλιοι έπαιρναν περισσότερο χρόνο επηρεασμένοι και από τις πολιτικές και ιστορικές καταστάσεις κάθε αιώνα. Τον 17^ο αιώνα ο μέσος όρος διάρκειας ήταν 39 ημέρες. Αντίθετα στον 18^ο οι εννιά εκλογές Πάπα διήρκεσαν τουλάχιστον 94 ημέρες. Το 1740 οι Καρδινάλιοι χρειάστηκαν 181 μέρες για να εκλέξουν τον Βενέδικτο 14^ο!

Το μεγαλύτερο και το μικρότερο

Το μακρύτερο Κονκλάβιο ήταν αυτό που γέννησε και την ιδέα του Κονκλάβιου. Μετά το θάνατο του Κλεμέντε του 4^ου το 1268 οι Καρδινάλιοι συγκεντρώθηκαν για να εκλέξουν το διάδοχό του. Η διαδικασία διήρκεσε 3 χρόνια για να εκλέξουν τον Γρηγόριο το 10^ο. Αυτός ήταν που το 1274 στη Λιόν εισήγαγε τη διαδικασία cum clavis- με κλειδιά-, δηλαδή βάσει της οποίας οι Καρδινάλιοι κλειδώνονταν μέχρι να αποφασίσουν. Αντίθετα, το 1503 ο Καρδινάλιος Τζιουλιάνο της Ροβέρε χρειάστηκε 10 ώρες για να εκλεγεί.

Πόσοι συμμετέχουν;

Το σύνολο των Καρδιναλίων που συμμετέχουν επηρεάστηκε κι αυτό από τις μέρες και τη διάρκεια των συνεδριάσεων. Στο Κονκλάβιο του 1268-1271 συμμετείχαν 18 (11 από τα εδάφη της σημερινής Ιταλίας) και σε εκείνη του Τζούλιο, 40 με 24 Ιταλούς. Όσο λιγότεροι πάντως συμμετείχαν τόσο δυσκολότερη ήταν η εκλογή.

Ποια είναι η περιοχή με τους περισσότερους εκπροσώπους;

Η Ιταλία παραμένει η περιοχή με τους περισσότερους εκπροσώπους παρόλο που η κυριαρχία της μειώθηκε κάπως. Από τους 115 οι 28 είναι Ιταλοί. Υπάρχουν 11 Αφρικανοί, 33 Αμερικανοί (14 Βόρειοι και 19 από τη Λατινική Αμερική). Η παρουσία των τελευταίων ήταν σχεδόν αδύνατη τον προηγούμενο αιώνα.

Ηλικία του Κονκλάβιου

Στη διάρκεια του 20^ου αιώνα η εισαγωγή στο Κονκλάβιο κληρικών από όλον τον κόσμο και η αύξηση του προσδόκιμου της ζωής επηρέασαν και τον αριθμό των εκλεκτόρων. Για το λόγο αυτό στις τελευταίες τροποποιήσεις επήλθαν αλλαγές και στον τομέα αυτόν. Το 1978 ο Παύλος ο Δ’ αποφάσισε να συμμετέχουν στο Κονκλάβιο μόνο όσοι είναι κάτω των 80 ετών.

Ποιος τους έχει επιλέξει;

Εξαιτίας της μακράς θητείας του ο Πάπας Ιωάννης Παύλος ο Β’ ήταν αυτός που επέλεξε τους περισσότερους από τους Καρδινάλιους. Φέτος, η κατάσταση είναι πιο ισορροπημένη με τους 65 εκλέκτορες να έχουν προαχθεί από τον Βενέδικτο τον 16^ο και 50 από τον Πάπα Ιωάννη Παύλο τον Β’.

Η Καπέλα Σιστίνα;

Ο Πάπας Ιωάννης Παύλος ήταν αυτός που αποφάσισε να μονιμοποιήσει την Καπέλα Σιστίνα ως το χώρο διεξαγωγής του Κονκλάβιου. Το αυτό συνέβαινε από το 1878 αν και οι προηγούμενες εκλογές είχαν πραγματοποιηθεί σε άλλα μέρη του Βατικανού, σε άλλες εκκλησίες αλλά και εκτός της Ιταλίας. Είκοσι οκτώ φορές εξελέγη Πάπας εκτός Ρώμης, οι περισσότερες πριν το 1400 και σε μέρη όπως η Κοστάντσα (Γερμανία), η Λιόν (Γαλλία) ή η Νάπολη. Ο Πάπας που εξελέγη για τελευταία φορά εκτός Βατικανού ήταν το Πάπας Πίος ο 7^ος, το 1800 στη Βενετία, την πόλη που είχε τους περισσότερους Καρδινάλιους αφού ο Ναπολέοντας είχε κατακτήσει τη Ρώμη και τα εδάφη του Πάπα.

Πλειοψηφίες

Μια ακόμη από τις αλλαγές που εισήγαγε ο Πάπας Ιωάννης Παύλος ο Β’ αφορούσαν στις αναγκαίες πλειοψηφίες. Συνήθως απαιτούνταν τα δύο τρίτα των ψήφων ή δια βοής αν είχαν επιλέξει ομόφωνα τον Πάπα και δεν χρειαζόταν να ψηφίσουν σε μυστική διαδικασία. Το αποστολικό σύνταγμα Universi Dominici Gregis το 1996 απαγόρευσε τη διά βοής εκλογή αν και εισήγαγε την απόλυτη πλειοψηφία απαραίτητη για την εκλογή του Πάπα μετά την τριακοστή ψηφοφορία.

Οι ψηφοφορίες γίνονται ως εξής: την πρώτη μέρα το απόγευμα μία και μετά δυο το πρωί και δυο το απόγευμα τις επόμενες δυο ημέρες. Αν την τρίτη μέρα δεν υπάρξει άσπρος καπνός γίνεται ένα διάλειμμα μιας μέρας για προσευχή και περισυλλογή. Έπειτα γίνονται τρεις σειρές από 7 ψηφοφορίες μέχρι να εκλεγεί ο Πάπας. Σύμφωνα με προσθήκη που εισήγαγε ο Επίτιμος Πάπας Βενέδικτος αν δεν εκλεγεί και μετά από αυτές τις σειρές Πάπας τότε περιορίζονται στους δύο υποψήφιους με τις περισσότερες ψήφους, οι οποίοι δεν μπορούν να ψηφίσουν.

Αγγελιοφόρος, 11/03/2013