DSA: ΕΝΑΣ ΧΡΟΝΟΣ ΜΕ ΤΟΝ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗΣ ΛΟΓΟΚΡΙΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΕ!

DSA: ΕΝΑΣ ΧΡΟΝΟΣ ΜΕ ΤΟΝ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗΣ ΛΟΓΟΚΡΙΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΕ!

Γράφει ο Νικόδημος Καλλιντέρης, Νομικός

   H Δρ Νομικής Adina Portaru δημοσίευσε ένα εξαιρετικό άρθρο που συμπυκνώνει σύνολη την προβληματική για τον σχετικά πρόσφατο Κανονισμό της ΕΕ με τον τίτλο Digital Services Act (DSA) που τέθηκε σε εφαρμογή ακριβώς πριν από ένα χρόνο, τον Φεβρουάριο του 2024!

Το εν λόγω νομοθέτημα ήρθε με αρκετές τυμπανοκρουσίες από την ΕΕ και παρουσιάστηκε ως το ιδανικό εργαλείο που θα φέρει την τάξη στον άναρχο ψηφιακό κόσμο, θα προστατεύσει τη δημοκρατία και θα διαφυλάξει τα ανθρώπινα δικαιώματα, ιδίως την ελευθερία της έκφρασης στο διαδίκτυο!

Πίσω όμως από αυτή την επιφανειακή προσέγγιση υποκρύπτονται υπερβολές, ασάφειες και καταπάτηση θεμελιωδών ελευθεριών στον κυβερνοχώρο.

Η Κομισιόν ισχυρίζεται ότι το DSA είναι απαραίτητo για την «προστασία της δημοκρατίας» μέσω της αντιμετώπισης της λεγόμενης «παραπληροφόρησης» και της «ρητορικής μίσους» στο διαδίκτυο. Υπόσχεται να δημιουργήσει έναν ασφαλέστερο διαδικτυακό χώρο καθιστώντας τις ψηφιακές πλατφόρμες - ιδίως τις πολύ μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες (VLOP), όπως η Google, η Amazon, η Meta και η X - υπεύθυνες για την τήρηση αυτών των όρων.

Ωστόσο, η εφαρμογή του συγκεκριμένου νομοθετικού πλαισίου εγείρει σοβαρές ανησυχίες. Με την εντολή αφαίρεσης του ευρέως ορισμένου «επιβλαβούς» (“harmful”) περιεχομένου, η νομοθεσία αυτή θέτει τις βάσεις για ευρεία λογοκρισία, περιορίζοντας τον σύννομο λόγο υπό το πρόσχημα της συμμόρφωσης και της ασφάλειας. Το αποτέλεσμα είναι ένα αυστηρά ελεγχόμενο διαδίκτυο, όπου η ελεύθερη ανταλλαγή ιδεών καταπνίγεται.

Σε τελική ανάλυση, το DSA επιτρέπει τη φίμωση των διαδικτυακών απόψεων που δεν είναι αρεστές στους κυβερνώντες. Η ελευθερία του λόγου όμως αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο μιας δημοκρατικής κοινωνίας και περιλαμβάνει το δικαίωμα έκφρασης αντιδημοφιλών ή ακόμα και αμφιλεγόμενων απόψεων.

Κατά την Adina Portaru το γράμμα και το πνεύμα του DSA επιβάλλει στις ψηφιακές πλατφόρμες να ενεργούν κατά του «παράνομου περιεχομένου», αφαιρώντας ή αποκλείοντας την πρόσβαση σε τέτοιο υλικό εντός συγκεκριμένου χρονικού πλαισίου. Ωστόσο, ο ορισμός του «παράνομου περιεχομένου» είναι ιδιαίτερα ευρύς, περιλαμβάνοντας ασαφείς όρους όπως η «ρητορική μίσους» (σημαντικό μέρος της εστίασης του DSA).

Λόγω της ασαφούς και υποκειμενικής φύσης τους, οι νόμοι περί «ρητορικής μίσους» οδηγούν σε ασυνεπή ερμηνεία και επιβολή, βασιζόμενοι περισσότερο στην ατομική αντίληψη παρά στη σαφή και αντικειμενική βλάβη. Επιπλέον, η έλλειψη ενιαίου ορισμού σε επίπεδο ΕΕ σημαίνει ότι αυτό που θεωρείται «παράνομο» σε μια χώρα μπορεί να είναι νόμιμο σε μια άλλη.

Οι ψηφιακές πλατφόρμες δεν αφαιρούν μόνο τις ξεκάθαρες παραβιάσεις. Έχουν επίσης αρχίσει να αφαιρούν λόγο που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «επιβλαβής». Αν δημοσιεύσετε μια πολιτική άποψη ή μοιραστείτε ένα tweet που κάποιοι μπορεί να θεωρήσουν προσβλητικό, μπορεί να στιγματιστείτε από έναν αλγόριθμο. Για να αποφύγουν τα τεράστια πρόστιμα, οι πλατφόρμες είναι δεδομένο ότι θα προτιμήσουν να είναι με υπερβάλλοντα ζήλο προσεκτικές στην τήρηση του DSA και θα αφαιρέσουν την ανάρτησή σας, ακόμη και αν είναι απολύτως νόμιμη.

Η αρθρογράφος υποστηρίζει ότι οι πλατφόρμες βασίζονται στην αυτοματοποιημένη απομάκρυνση των «επιβλαβών» πληροφοριών. Αυτά τα εργαλεία είναι ευρέως γνωστά ότι είναι ανακριβή, συχνά δεν λαμβάνουν υπόψη το πλαίσιο και, ως εκ τούτου, στοχοποιούν και νόμιμο περιεχόμενο. Και αν δεν είναι οι αλγόριθμοι που στοχοποιούν το περιεχόμενό σας, μπορεί να είναι οι διαδικτυακές χρήστες που διαφωνούν με αυτά που λέτε.

Οι κυρώσεις για τη μη συμμόρφωση των ψηφιακών πλατφορμών με το DSAείναι εξαιρετικά αυστηρές. Σε μη συμμορφούμενες πλατφόρμες με περισσότερους από 45 εκατομμύρια ενεργούς χρήστες μπορεί να επιβληθεί πρόστιμο έως και 6% του παγκόσμιου ετήσιου κύκλου εργασιών τους. Για τεχνολογικές πλατφόρμες όπως η Google, η Amazon, η Meta και η X, αυτό σημαίνει αρκετά δισεκατομμύρια ευρώ. Έτσι, ακόμη και οι μεγαλύτερες εταιρείες τεχνολογίας δεν έχουν την πολυτέλεια να μην τηρούν τους κανονισμούς του DSA.

Εάν μια πλατφόρμα αποτύχει επανειλημμένα να συμμορφωθεί με το DSA, η Κομισιόν μπορεί να επιβάλει προσωρινή ή μόνιμη απαγόρευση, η οποία μπορεί να οδηγήσει στον πλήρη αποκλεισμό της πλατφόρμας από την αγορά της ΕΕ. Για τις πλατφόρμες που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την αγορά αυτή, αυτό θα σήμαινε την απώλεια της πρόσβασης σε μια από τις μεγαλύτερες ψηφιακές αγορές του κόσμου.

Αρκετοί ευρωβουλευτές οι οποίοι αρχικά τάχθηκαν υπέρ της νομοθεσίας, εξέφρασαν σοβαρές προσφάτως αντιρρήσεις για το DSA, ενώ ορισμένοι ζήτησαν την αναθεώρηση ή την ακύρωσή του. Σημαντικό σημείο διαφωνίας ήταν η πιθανότητα γι’ αυτό που ονόμασαν «σκιώδη απαγόρευση περιεχομένου» (“shadow content banning”), δηλ. αφαίρεση περιεχομένου χωρίς επαρκή διαφάνεια.

Αυτό περιλαμβάνει περιπτώσεις στις οποίες οι χρήστες ενδέχεται να μη γνωρίζουν γιατί απαγορεύτηκε το αναρτηθέν περιεχόμενό τους, σε ποια νομική βάση ή πώς μπορούν να ασκήσουν έφεση κατά τέτοιων αποφάσεων. Τις περισσότερες φορές, τους μένει μόνο μια γενική απάντηση της τεχνητής νοημοσύνης και καμία εξήγηση.

Η Adina Portaru στο εκτενές άρθρο της καταλήγει ότι οι μηχανισμοί επιβολής της νομοθεσίας της ΕΕ για τις ψηφιακές υπηρεσίες είναι γεμάτοι ασάφειες. Όροι όπως «παραπληροφόρηση» και «ρητορική μίσους» είναι πολύ ευρείς και ασαφείς για να χρησιμεύσουν ως κατάλληλη βάση για τη φίμωση του διαδικτυακού λόγου. Αυτοί οι όροι είναι πολύ εύκολο να χρησιμοποιηθούν ως λογοκριτικά εργαλεία, επιτρέποντας στους εξουσιαστές να αστυνομεύουν τον διάλογο και να καταστέλλουν τη διαφωνία στο όνομα της ασφάλειας.

Το DSA, ασκώντας υπερβολική πίεση στις πλατφόρμες να μετριάσουν το περιεχόμενο, κινδυνεύει να δημιουργήσει ένα διαδίκτυο που θα κυβερνάται από το φόβο, το φόβο των προστίμων, το φόβο των απαγορεύσεων και το φόβο της έκφρασης των απόψεων. Αν επιτραπεί στο DSA να καταπνίξει τον ανοιχτό διάλογο και να καταστείλει τη νόμιμη συζήτηση, θα υπονομεύσει τις ίδιες τις δημοκρατικές αρχές που ισχυρίζεται ότι προστατεύει.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΤΗΣ ΔΡ ADINA PORTARU ΕΔΩ