Η νέα ιδεολογία στην εκπαίδευση και το υπουργείο απροσδιόριστης Παιδείας

Ιωάννης Σ. Τουλουμάκος, ομ. Καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ

Η καθιερωθείσα προσφάτως με μία από τις πρώτες αποφάσεις της νέας κυβερνήσεως μετονομασία του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων σε «Υπουργείο Παιδείας, Δια βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων», εξ όσων γνωρίζω, δεν συζητήθηκε στον βαθμό και στην έκταση που θα έπρεπε και είναι βέβαιο πως δεν πρόκειται να συζητηθεί. Ο κοινός πολίτης και πολύ περισσότερο ο εκπαιδευτικός που έχει το δικαίωμα – αλλά και την υποχρέωση – να ενδιαφέρεται για το κατ’ εξοχήν εθνικό πρόβλημα, ποιά παιδεία (και πώς) παρέχεται στην νέα γενιά, εύλογα διερωτάται, τι σημαίνει η απαλοιφή του ίδιου – με την σχετική διάταξη και του ισχύοντος Συντάγματος (αρ. 16§2) κατοχυρωμένου – χαρακτηρισμού από την ονομασία του κατ’ εξοχήν αρμόδιου θεσμού της Πολιτείας. Ή, ακριβέστερα: αν και ποια νέα ιδεολογία προϋ­πο­θέτει η μετονομασία και ποιες νέες θεσμικές ή άλλες επιλογές (με τις πιθανές συνέπειες) υποδηλώνει.
Στη θεωρητική της έκφραση αλλά και στην πρακτική της εφαρμογή η νέα ιδεολογία που προφανώς συνδέεται με την καθιερωθείσα μετονομασία είναι, χάρη στην πολύπλευρη προβολή της κατά τα τελευταία δέκα χρόνια στη χώρα μας, ευρέως γνωστή: Εξαιτίας του δυσανάλογα μεγάλου αριθμού οικονομικών μετανα­στών στη χώρα μας (αλλά και για άλλους λόγους που δεν μπορούν να εκτεθούν εδώ) υποστηρίχθηκε με βιβλία, άρθρα και ποικίλα δημοσιεύματα στον ημε­ρήσιο τύπο, ότι το «εθνικό κράτος», όπως είναι γνωστό από τον 19ο αι., δεν μπορεί να αντι­με­τωπίσει τα προβλήματα και τις αναγκαιότητες της νέας «πολυπολιτισμικής κοινωνίας» με τις «ρατσιστικές» και άλλες διαχωριστικές τάσεις που ανέχεται ή περιθάλπειž ότι η ιδέα του Έθνους, όπως και η εθνική ιστορία, είναι «κατασκευές» της αστικής τάξης του 19ου αι.ž και ότι η βασιζόμενη στην εθνική ιστορία (δηλ. την συλλογική μνήμη) κατά κύριο, στην γλώσσα κατά δεύτερο λόγο, εθνική συλλογικότητα πρέπει να αντικατα­σταθεί, σύμφωνα και με τις σύγχρονες ανάγκες της πολυπολιτισμικής κοινωνίας, με άλλες (όπως είναι εκείνες του «φύλου», ή της «τάξης»).
Στην πρακτική της εφαρμογή η νέα ιδεολογία, με την οποία προφανώς υπαγορεύθηκε η μετονομασία του Υπουργείου, είναι γνωστή από τα σχολικά βιβλία, δηλ. Αναγνωστικά και ιστορικά εγχειρίδια του Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου, τα οποία εγκρίνονται από το Παιδα­γωγικό Ινστιτούτο και διαβιβάζονται στο Υπουργείο για να αποσταλούν στα σχο­λεία, χωρίς την αρμοδιότητα του τελευ­ταίου για οποιαδήποτε παρέμβαση στο περιεχό­μενό τους: Γεγονότα και πρόσωπα της εθνικής ιστορίας που αποτελούσαν βασικής σημασίας σημεία αναφο­ράς για την συλλογική μνήμη και πρότυπα συμπεριφοράς, ή απουσιάζουν ή υποβαθ­μί­ζονται ή ακόμη – ίσως το χειρότερο – έμμεσα ή και κατάφωρα απαξιώνονταιž απα­ξιώνο­νται για να προβληθούν, αντ’ αυτών, άλλα, επιλεγμένα με ιδεολογικές ή ακόμη και κομματικές σκοπιμότητες, ή αδιάφορα, που καλλιεργούν την αντικοινω­νικότητα, την ταξική αντίθεση ή και το ταξικό μίσος, την αναξιοκρατία και την ισοπέδωση (τα πρώτα), ή προκαλούν την εξασθένηση της συλλογικής μνήμης και όχι σπάνια την φθορά της πνευματικής ευαισθη­σίας (τα τελευταία) – σε κατάφωρη αντίθεση προς την αναφερθείσα συνταγματική διάταξη. [Σχετικά παραδείγματα από όλα τα σχολικά βιβλία βλ. στην μελέτη του υπογράφοντος «Κοινωνική συνείδη­ση και εθνική ταυτότητα στη νέα ιδεολογία των σχολικών βιβλίων», Θεσσαλονίκη 2008].
Εθνική Παιδεία είναι στην δική μας περίπτωση μια μακραίωνη πολιτισμική παράδοση, της οποίας τα χαρακτηριστικά στοιχεία, η ελληνική σκέψη και η χριστιανική πίστη, ως καθορι­στι­κοί παράγοντες ενός τρόπου ζωής αποτέλεσαν και αποτελούν τις βάσεις του δυτικού (ευρωπαϊκού) πολιτισμούž εθνική παιδεία είναι ακόμη η συλλογική μνήμη και η γλώσσα που συνδέουν τους γηγενείς με τους ομοεθνείς τους των πέντε εκατομμυρίων οι οποίοι ζουν απα­­ντα­χού της γης και αισθάνονται αυτήν την χώρα ως πατρίδα τους. Πώς και με ποιες άλλες συλλογικότητες θα μπορούσε να αντικατασταθεί από την νέα ιδεολογία αυτή η παλαιό­τερη, πολύ ευρύτερη από οποιαδήποτε άλλη, εθνική συλλογικότητα, ή σε άλλη διατύπωση: να αντικατασταθεί ο «παρωχη­μένος» για τους υποστηρικτές της προσδιορισμός του «έθνους» σε ποικίλα συμφραζόμενα, (όπως π.χ. στο «Εθνικό Συμβούλιο» του Κόμματος) αποτελεί πρόβλη­μα, που θα έπρεπε, όπως και άλλα, να συζητηθούν ευρέως, εφ’ όσον άμεσα την αφορά, στην κοινωνία.
Έως ότου πάντως αρχίσει η συζήτηση αυτή, καλό θα ήταν η φοιτητική νεολαία του κόμ­μα­τος να μην έχει ως έμβλημα την υψωμένη γροθιά και την λέξη ανατροπήž και να μη διαφημίζονται ευρέως, στο χώρο Πανεπιστημίου αλλά και στις οδούς της πόλης, τα «party’s» της, με αφίσες που προσβάλλουν κάθε έννοια παιδείας, εθνικής ή μη.
πηγή:Διπλωματικό περισκόπιο