Ηρακλής Ρεράκης, Οι αξίες που καλλιεργούν τα «ΟΧΙ» και η σύγχρονη απαξίωση των αξιών

Οι αξίες που καλλιεργούν τα «ΟΧΙ»  και η σύγχρονη απαξίωση των αξιών

Ηρακλής Ρεράκης, Καθηγητής Παιδαγωγικής –Χριστιανικής Παιδαγωγικής στη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ

Στην ιστορική του διαδρομή ο ελληνικός λαός κλήθηκε πολλές φορές να επιδείξει και να αναδείξει τα δικά του εθνικά και πολιτισμικά «ΟΧΙ», εκφράζοντας με τον τρόπο αυτό τις ατελείωτες και ανεξάντλητες αξίες της ελληνικής ψυχής. Αξίες είναι οι πνευματικές, πολιτισμικές και κοινωνικές αρχές και παρακαταθήκες, που εμπνέουν και καθορίζουν τις αξιολογικές κρίσεις και προσδιορίζουν τα κριτήρια του επιθυμητού του κάθε ανθρώπου. Στην παιδαγωγική διαδικασία, οι αξίες συνδέονται με τα πρότυπα η δε βίωσή τους θεωρείται απαραίτητη για να μορφωθεί και να ολοκληρωθεί ο άνθρωπος. Πρόκειται για ένα σύνολο προϋπαρχόντων εθνικών, ηθικοθρησκευτικών, πολιτισμικών και κοινωνικών κανόνων, με τους οποίους παιδαγωγούνται οι άνθρωποι από την παιδική τους ηλικίακαι οι οποίοι επηρεάζουν την αναπτυσσόμενη δομή του χαρακτήρα τους καθώς και τον τρόπο της σκέψης, της βούλησης και της συμπεριφοράς τους στο παρόν και στο μέλλον.

Η κοινή μόρφωση, με βάση κοινές αρετές, αξίες και πρότυπα δημιουργεί και τις απαραίτητες και επικρατούσες παιδαγωγικές συνθήκες για την ομαλή και γόνιμη συμβίωση των μελών της κοινωνίας. Η καλλιέργεια κοινών αξιών, επίσης,αποτελεί την αναγκαία πυξίδα των γραπτών και άγραφτων νόμων, που ρυθμίζουν την ομαλή κοινωνική τάξη και ευημερία και δημιουργούν τις προϋποθέσεις για να αναπτύσσεται και να καλλιεργείται στις ανθρώπινες συνειδήσεις ένας άρτιος και σταθερός αξιακός κώδικας και ένα πνεύμα ελευθερίας και αντιστάσεως, συνθήκες που συμβάλλουν στην κοινωνική ενότητα και στην αποτροπή της πολιτισμικής σήψης και εξαθλίωσης.

Τα τελευταία χρόνια, στην Ελλάδα, στον χώρο της Παιδείας και του Πολιτισμού, παρατηρείται μια μεθοδευμένη προσπάθεια είτε να υποτιμηθούν οι αξίες, οι αρετές και τα πρότυπα του λαού είτε να αλλοιωθούν και να παραμερισθούν, με το πρόσχημα,αφενός, ενός ανερμάτιστου εκσυγχρονισμού, που οδηγεί στον απανθρωπισμό της κοινωνίας και, αφετέρου, ενός προοδευτισμού, που προσανατολίζει, όχι προς τις ελληνορθόδοξες αξίες και την αληθινή πρόοδο, αλλά προς την πνευματική και πολιτισμική εξαθλίωση.

Απέναντι όμως σε αυτήν την αποδομητικήτακτική,προβάλλουν, όπως συνέβαινε πάντα στην Ελλάδα, οι ανεξίτηλες αξίες και οι αστείρευτες πνευματικές αντιστάσεις του ελληνικού λαού με τα αγέρωχα «ΟΧΙ», που ματαιώνουν τα σχέδια των αποδομητών,όποιοι και αν είναι αυτοί.Τέτοιες αντιστάσεις απέναντι στην απαξίωση των αξιών του ελληνισμού παρατηρούνται και σήμερα απέναντι στην επιχειρούμενη μετατροπή του ορθόδοξου φρονήματος του λαού μας, μέσω της πολυθρησκειακής αγωγής, στην επιχειρούμενη αλλοίωση της διδασκαλίας της ελληνικής Ιστορίας, στα θέματα της αλλαγής του φύλου, συμβίωσης ή γάμου ομοφυλόφιλων και  υιοθέτησης από αυτούς τέκνων, στην διακηρυσσόμενη απελευθέρωση της χρήσης ορισμένων ναρκωτικών ουσιών, στα προβλήματα που προκύπτουν από την ανεξέλεγκτη και,καθώς φαίνεται,προγραμματισμένη άνωθεν, είσοδο προσφύγων και μεταναστών κ.ά.

Οι αντιστάσεις αυτές δείχνουν ότι ο ελληνικός λαός, παρά τις αδυναμίες και τις υποχωρήσεις που εμφανίζει, λόγω της ακατάπαυστης πλύσης εγκεφάλου που δέχεται, μέσω των γνωστών μηχανισμών και εργαλείων που χρησιμοποιούνται, στο πλαίσιο της παιδείας και της πληροφόρησης, δεν έχει λυγίσει. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι όλες αυτές οι δοκιμασίες του ελληνικού λαού αποτελούν αντίτιμα που πληρώνει η χώρα, λόγω της οργανικής σύνδεσήςτης με την Ευρώπη.

Ωστόσο,η αλήθεια είναι διαφορετική. Η ευρωπαϊκή ένωση δεν υποχρεώνει στα θέματα αυτά καμιά χώρα να ακολουθεί κάποιο συγκεκριμένο μοντέλο αξιών. Αντίθετα,κάθε ευρωπαϊκή χώρα, έχει την αποκλειστική δυνατότητα και ελευθερία να ρυθμίζει και να οργανώνει, όπως εκείνη θέλει και σύμφωνα με τα δικά της πολιτισμικά πρότυπα, τα δικά της εκπαιδευτικά, κοινωνικά και άλλα παρόμοια πνευματικά και πολιτισμικά θέματα.

Δεν μπορούνεπομένως να ισχυρίζονται οι κυβερνώντες ότι η Ευρώπη μας πιέζεικαι μας δίνει εντολές. Την ευθύνη για εμάς και τον τόπο μας, για την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διατήρηση και καλλιέργεια των αρετών, των αξιών και των προτύπων μαςή, αντίθετα, για την μεθόδευση αποδόμησής τους την έχουν οι κυβερνώντες. Αυτοί, για ποικίλους γνωστούς ή άγνωστους λόγους, δεν επιτελούν έντιμα και συνειδητά το ελληνικό τους καθήκον, που επιτάσσειη λειτουργία των θεσμών, με βάση τους νόμους, τις ελληνικές αρετές, αρχές και τα πρότυπα. Γι’ αυτό  ο λαός, όπως μαρτυρούν και πολλοί ποιητές και λογοτέχνες, είναι ανάγκη πάντοτε να αγρυπνεί,να γρηγορεί και να αντιστέκεται για να μπορεί να υπερασπίζεται τις πνευματικές του Θερμοπύλες και να προτάσσει το δοξασμένο «ΟΧΙ» σε κάθε εξωτερική ή εσωτερική προσπάθεια αλλοτρίωσης ή αλλοίωσης των ελληνορθόδοξων διαχρονικών αρετών και αξιών του.

Ο Οδυσσέας Ελύτης περιγράφει τα όρια μέσα στα οποία στεγάζεται η ελληνική ψυχή: «Τα θεμέλιά μου στα βουνά και τα βουνά σηκώνουν οι λαοί στον ώμο τους και πάνω τους η μνήμη καίει άκαυτη βάτος. Μνήμη του λαού μου σε λένε Πίνδο και σε λένε Άθω» (Άξιον Εστίν).

Ο Νικηφόρος Βρετάκος, στο ποίημά του,«Αντιστέκομαι», γράφει:«Αντιστέκομαι όπως οι ελιές της πατρίδας μου, οι σκληρές σαν τα κόκαλα τ’ αντρειωμένου, που τους λείπουν οι μαύρες μαντήλες, μονάχα για να μοιάζουν με τις μανάδες μας, που σφηνωμένες γερά στην απόλυτη πέτρα, αδιαφορούν για τις θύελλες, αναπνέουν τις αστραπές και τις κάνουν, μες στους πικρούς τους χυμούς, ειρήνη και φως» (Ημερολόγιο, Τα Ποιήματα, τ. 2, Τρία Φύλλα).

Ο Άγγελος Σικελιανός, επίσης,γράφει στο ποίημά του,«Αντίσταση»:«Δεν είναι τούτο πάλεμα σε μαρμαρένια αλώνια, εκεί να στέκει ο Διγενής και μπρος να στέκει ο Χάρος. Εδώ σηκώνετ’ όλ’ η γη, με τους αποθαμένους, και με τον ίδιο θάνατο πατάει το θάνατό της.Kι απάνω απάνω στα βουνά, κι απάνω στις κορφές τους,φωτάει μεμιας Ανάσταση, ξεσπάει αχός μεγάλος»(Λυρικός βίος).

Είμαστε στην Ευρώπη με τις διαφορετικές θρησκευτικές και πολιτισμικές αξιακές δομές των κρατών - μελών της και αυτό αποτελεί μια πραγματικότητα. Η Ευρώπη, όμως, έχει τον δικό της πολιτισμό, τη δική της ταυτότητα και τις δικές της πολιτισμικές και θρησκευτικές δυνάμεις ή αδυναμίες. Όμως αντίσταση σημαίνει να γνωρίζεις εκτός των άλλων τα πνευματικά σύνορά σου για τα οποία αντιστέκεσαι.

Ο μεγάλος Φώτης Κόντογλου, γνωρίζοντας καλά τις πολιτισμικέςδιαφορές ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Ευρώπη αλλά και την υπάρχουσα ξενομανία,που υπάρχει ως αδυναμία σε κάποιους πολίτες,έλεγε ότι  «η Ευρώπη είναι η δοκιμαστική πέτρα για κάθε έναν από μας. Ή θα γίνει πίθηκος ξενόδουλος, θαυμάζοντας όλα όσα βλέπει κι ακούει και θ’ αρνηθεί το γάλα της μάνας του, ή θα καταλάβει πόσο ψεύτικα είναι τα φανταχτερά στολίδια της, και πόση βαρβαρότητα υπάρχει κάτω από την πολιτισμένη επιφάνειά της και θα αγαπήσει με πάθος τον τόπο του, νοιώθοντας «με επίγνωση», την πνευματική του ευγένεια».

Ως προς το έργο που επιτελείται στα ελληνικά σχολεία ο Κόντογλου, με πνεύμα διάκρισης και όχι κατάκρισης, γράφει: «Τα σχολειά, αν βγάλει κανένας λίγα στην μπάντα, τ’ άλλα όλα δουλεύουν για να βγάλουνε λεβαντίνους κι όχι Έλληνες, μ’ όλα τα ψευτοελληνικά εξωτερικά πασαλείμματα. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς, που διδάσκουνε τα παιδιά μας, πέσανε με τα μούτρα στα «μοντέρνα». Γινήκανε θεριακλήδες του μοντερνισμού. Ο νους και ο λογισμός τους, μέρα-νύχτα, στριφογυρίζει στις μοντέρνες ανοησίες. Την Ελλάδα δεν θέλουνε μήδε να την ακούσουνε. Δεν υπάρχει πιο αντιπαθητικό και πιο μικρόμυαλο πλάσμα από τον ξιπασμένο άνθρωπο, που αρνήθηκε το γάλα της μάνας του.Λοιπόν, από τέτοιους δασκάλους τι θα μάθουνε τα κακόμοιρα τα παιδιά μας; Θα μάθουνε, πως για να γίνει κανένας σπουδαίος και για να φαίνεται πως είναι έξυπνος, πρέπει να μην έχει τίποτα ελληνικό απάνω του.Είτε βιβλίο, είτε τραγούδι, είτε παιδικό θέατρο, είτε χορός, είτε προσευχή, όλα πρέπει να μην είναι ελληνικά, για να είναι καλά για τους μαθητές των σκολειών μας»(Ευλογημένο Καταφύγιο).

Υπάρχουν όμως και πολλοί ΕΛΛΗΝΕΣ δάσκαλοι ή γονείς ή απλοί αγνοί άνθρωποι που λένε «ΟΧΙ» και αντιστέκονται,  ακολουθώντας το πνεύμα του Μακρυγιάννη που μιλάει για τις ΘΕΣΕΙΣ του ΕΛΛΗΙΝΙΣΜΟΥ: «Είναι αδύνατες οι θέσεις κ’ εμείς, όμως είναι δυνατός ο Θεός οπού μας προστατεύει... Ότι αρχή και τέλος, παλαιόθεν και ως τώρα, όλα τα θεριά πολεμούν να μας φάνε και δεν μπορούνε· τρώνε από μας και μένει και μαγιά».