Ηρακλής Ρεράκης, «Κατήχηση εἰδώλων στὸ Δημοτικὸ καὶ στὸ Γυμνάσιο: Ἡ ἀπόσχιση τῶν μαθητῶν ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη, ἡ ἔνταξή τους σὲ μία πολυ-θρησκευτικὴ θρησκευτικότητα,ὡς στόχος τοῦ νέου Πιλοτικοῦ Προγράμματος Σπουδῶν»

«Κατήχηση εἰδώλων στὸ Δημοτικὸ καὶ στὸ Γυμνάσιο: Ἡ ἀπόσχιση τῶν μαθητῶν ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη, ἡ ἔνταξή τους σὲ μία πολυ-θρησκευτικὴ θρησκευτικότητα,ὡς στόχος τοῦ νέου Πιλοτικοῦ Προγράμματος Σπουδῶν»

Τοῦ κ. Ἡρακλῆ Ρεράκη,Καθηγητοῦ Παιδαγωγικῆς –Χριστιανικῆς Παιδαγωγικῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ ΑΠΘ

(6ον)

Οἱ ἀλλόδοξοι καὶ ἑτερόδοξοι γονεῖς, ποὺ μὲ τὴ θέλησή τους καὶ χωρὶς κανένα πρόβλημα δέχονται νὰ συμμετέχουν καὶ νὰ βαθμολογοῦνται τὰ παιδιά τους στὸ ὀρθόδοξο ΜτΘ τῆς χώρας ὑποδοχῆς τους ὡς μετανάστες, εἶναι κατὰ τὴ γνώμη μας βέβαιο ὅτι δὲ θὰ δεχτοῦν νὰ παρακολουθοῦν ἕνα ὑποχρεωτικὸ πολυθρησκειακὸ μάθημα, ποὺ ἔχει μάλιστα ὡς στόχο τὴν ἀλλοτρίωση τῆς πίστεώς τους καὶ τὸν ἐμποτισμὸ τῶν παιδιῶν τους μὲ μία νέα πανθρησκειακοῦ καὶ κοσμικοῦ χαρακτήρα θρησκευτικότητα.

Οἱ ὀρθόδοξοι γονεῖς, ἐπίσης, εἶναι βέβαιο ὅτι δὲν πρόκειται νὰ δεχτοῦν γιὰ τὰ παιδιά τους ἕνα τέτοιο ΠΣ τοῦ ΜτΘ, ποὺ ἔχει μὲν κοινωνικοὺς καὶ πολιτικοὺς στόχους, ἀλλὰ δὲν ἔχει στόχους θεολογικούς, ἀφοῦ δὲν ἀσχολεῖται μὲ θέματα πίστης, λατρείας, ζωῆς καὶ πνευματικῆς ἀνάπτυξης, ποὺ ἐνδιαφέρουν αὐτοὺς καὶ τὰ παιδιά τους ὡς πρὸς τὸ πνευματικό τους μέλλον, προκειμένου αὐτὰ νὰ ὁλοκληρωθοῦν ψυχοπνευματικὰ ἀλλὰ καὶ πολιτισμικά.

5. Ἀναθεώρηση τῆς οἰκείας μονοθρησκευτικῆς πίστεως καὶ δόμηση μίας νέας πολυθρησκευτικῆς

Σὲ συνδυασμὸ μὲ τὴν ἐνθάρρυνση γιὰ ἀναθεώρηση τῆς οἰκείας θρησκευτικῆς παραδόσεως, παρατηρεῖται στὸ νέο ΠΣ ἡ ἀσύμβατη μὲ τὶς ἀρχὲς τῆς παιδείας μας προσπάθεια διαμόρφωσης μίας ἀκραίας αὐτονομίας τῶν μαθητῶν, ποὺ μεθοδευμένα, μάλιστα, προβάλλεται ὡς δικαίωμά τους καὶ ὡς ἀπότοκο τῆς ἐλευθερίας τους, μέσῳ τῆς ὁποίας καλοῦνται νὰ τολμήσουν ἀφενὸς νὰ ἀμφισβητήσουν καὶ νὰ ἀναθεωρήσουν τὴν πίστη τους καὶ ἀφετέρου νὰ δημιουργήσουν μία ἄλλη νέα ἀτομικὴ ἐκκοσμικευμένη καὶ ἀνθρωπιστικὴ θρησκευτικότητα ἢ πνευματικότητα, μὲ περιεχόμενό της μία ποικιλία διαθρησκειακῶν ἢ πολυθρησκειακῶν γνώσεων, πραγματοποιώντας μάλιστα «ἐνσυνείδητες τροποποιήσεις ὡς πρὸς τὴ φύση καὶ τὴ λειτουργία τῆς θρησκείας».

Εἶναι σαφὲς ὅτι ὑπάρχει στὸ νέο ΜτΘ μεθόδευση καταρχὰς ἀμφισβήτησης καὶ κατόπιν ἀπόσχισης τοῦ μαθητῆ ἀπὸ τὴ θρησκευτική του παράδοση.

Τὰ πάντα, λέει τὸ νέο ΠΣ, μπαίνουν σὲ μία διαδικασία κριτικῆς γιὰ «νὰ διαμορφώσει ὁ μαθητὴς τὴ δική του ἄποψη, ἀλλὰ καὶ ἀντι-ἄποψη». Καμιὰ ἀπόδειξη δὲν γίνεται ἀποδεκτὴ “ἐλαφρᾷ τῇ καρδίᾳ”. Τίποτε δὲν θεωρεῖται δεδομένο, καμιὰ ἐξουσία δὲν εἶναι ὑπεράνω κριτικῆς. Ὁ μαθητὴς ἐπιβεβαιώνει ὅτι ἡ ἐπιστήμη τολμᾶ, ἐπινοεῖ καὶ ἐλευθερώνει. Πάνω καὶ πέρα ἀπὸ τὴν κατανόηση ὑπάρχει ἕνα ἐνδιαφέρον τοῦ κάθε μαθητῆ γιὰ μία ἀνα- ζήτηση αὐτοῦ ποὺ ὁρίζεται ὡς “χειραφέτηση”. Οἱ ἄνθρωποι πρέπει νὰ εἶναι ἐλεύθεροι, νὰ διαμορφώνουν τὶς δικές τους γνῶμες. Ἡ γνώση εἶναι ἀληθινή, ὅταν μᾶς ἐλευθερώνει ἀπὸ ὅ,τι ὀνομάζεται “πρόσδεση στὸ παρελθόν”. Χωρὶς αὐτὸ τὸ χειραφετικὸ ἐνδιαφέρον οἱ “ἀλήθειες” ὁποιασδήποτε γνώσης λειτουργοῦν στατικὰ καὶ ἐνδεχομένως χρησιμοποιοῦνται γιὰ ποικιλότροπη χειραγώγηση».

Ἀπὸ τὴν πλευρά του, ὁ ἐκπαιδευτικός, ἀκολουθώντας τὸ νέο ΠΣ «θὰ πρέπει νὰ σχεδιάσει καὶ νὰ ὀργανώσει δημιουργικὲς δραστηριότητες καὶ στρατηγικὲς διαλόγου, ποὺ δίνουν τὴν εὐκαιρία στοὺς μαθητὲς νὰ ἐκφραστοῦν προσωπικά, νὰ τολμήσουν καὶ νὰ ἐξετάσουν διαφορετικὲς ἰδέες καὶ ἐκδοχὲς γιὰ τὴν ἀλήθεια. Οἱ μαθητὲς ἐκπαιδεύονται στὸ νὰ ἐπεξεργάζονται τὶς θρησκευτικὲς ἰδέες τους καὶ νὰ πραγματοποιοῦν ἐνσυνείδητες τροποποιήσεις ὡς πρὸς τὴ φύση καὶ τὴ λειτουργία τῆς θρησκείας».

Ὡς τὸ πιὸ κατάλληλο μεθοδικὸ μέσο γιὰ τὴ ἐπίτευξη τῆς ἀμφισβήτησης καὶ ἀπόσχισης ἀπὸ τὴν οἰκεία θρησκευτικὴ παράδοση, ἐπιλέγονται καὶ υἱοθετοῦνται ξένα μοντέλα καὶ μέθοδοι παιδαγωγικῆς καὶ διδακτικῆς μὲ ἀποδομητικὸ περιεχόμενο, ὅπως εἶναι ἡ κριτικὴ καὶ ἡ κονστρουκτιβιστικὴ προσέγγιση τοῦ ΜτΘ:

α. Ἡ κριτικὴ προσέγγιση: Μὲ αὐτὴ τὴν προσέγγιση, ὅπως τονίζεται στὸ νέο ΟΕ, ξεκινάει οὐσιαστικὰ μία κριτική ἀμφισβήτησης καὶ ἀνατροπῆς ἀπέναντι στὰ «θρησκευτικὰ πιστεύω» ποὺ ἔχουν ὀντολογικὰ καὶ ἐμπειρικὰ οἱ μαθητὲς ἀπὸ τὴν οἰκογένεια ἢ τὸ περιβάλλον τους καὶ καταλήγει σὲ μία κριτικὴ τοποθέτηση γιὰ τὸ ἐὰν εἶναι κἄν συμβατὸ νὰ συζητοῦνται θέματα διαφορετικῶν θρησκευτικῶν ἀληθειῶν σὲ μία εἰλικρινῆ συμβίωση ἐντὸς πολυπολιτισμικοῦ περιβάλλοντος. Πιθανὸν νὰ ἐννοεῖται ἐδῶ ὅτι συμβατὸ γι᾽ αὐτὸ τὸ παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον τῆς πολυπολιτισμικότητας εἶναι μόνο μία θρησκευτικὴ ὁμογενοποίηση! Καὶ αὐτὸ φαίνεται ὅτι ἀνέλαβε νὰ ἐπιβάλει στὴν Ἑλλάδα τὸ νέο ΠΣ στὰ θρησκευτικά.

Ἔτσι, ἡ κριτικὴ προσέγγιση ἔχει μετασχηματιστεῖ σὲ μία διαδικασία, «μέσῳ τῆς ὁποίας μαθαίνουν τὰ παιδιὰ γιὰ τὶς διαφορετικὲς θρησκεῖες. Ἡ ἔνσταση σ’ αὐτὴν τὴν προσέγγιση βρίσκεται στὸ γεγονὸς ὅτι “τὰ πιστεύω” ποὺ βρίσκονται στὸν πυρήνα τῶν θρησκευτικῶν πεποιθήσεων ἀγνοοῦνται, καθὼς ἡ ὅλη ἑστίαση τῆς θρησκευτικῆς ἐκπαίδευσης ἀναφέρεται στὸ πῶς θὰ καλλιεργηθοῦν οἱ ἀξίες τῆς ἐλευθερίας καὶ τῆς ἀνεκτικότητας.

Σὲ αὐτὴν τὴ διάσταση, ἡ κριτικὴ προσέγγιση γιὰ τὴ θρησκευτικὴ ἐκπαίδευση διερευνᾶ τὸ ἐνδεχόμενο τῆς ἑστίασης σὲ ζητήματα θρησκευτικῶν ἀληθειῶν καὶ τὸ κατὰ πόσο αὐτὰ εἶναι συμβατὰ γιὰ μία εἰλικρινῆ συμβίωση σὲ πολυπολιτισμικὰ περιβάλλοντα».

β. Ἡ κονστρουκτιβιστικὴ προσέγγιση, συμπληρωματικά, καλεῖται νὰ καλλιεργήσει στοὺς μαθητὲς τὸ θρησκευτικὸ σχετικισμό, ὅταν ξεκινᾶ ἀπὸ τὴ θέση ὅτι ἡ θρησκευτικὴ μάθηση καὶ γνώση ἔχει ὡς βάση τὸ γεγονὸς ὅτι πρέπει νὰ προσλαμβάνεται ὡς μία ἀνθρώπινη κατασκευὴ καὶ ὄχι ὡς ἀντικειμενικὴ ὀντολογικὴ ἀλήθεια: «Ἡ βασική της ἀρχὴ βρίσκεται στὴν ἐκτίμηση ὅτι οἱ κονστρουκτιβιστικὲς θεωρίες τῆς μάθησης, ὅπου ἡ γνώση ἐκλαμβάνεται ὡς ἀνθρώπινη κατασκευὴ παρὰ ὡς ἀντανάκλαση μίας ἀντικειμενικῆς ὀντολογικῆς πραγματικότητας, μποροῦν νὰ ἀποτελέσουν βάση γιὰ τὴν θρησκευτικὴ ἐκπαίδευση».

Ἡ κριτικὴ καὶ ἡ κονστρουκτιβιστικὴ προσέγγιση ἀπὸ κοινοῦ ὡς ἐπιλογὲς - στηρίγματα τοῦ νέου ΠΣ γιὰ τὸ ΜτΘ, συμβάλλουν στὴν παρακίνηση καὶ ἐνθάρρυνση τοῦ μαθητῆ νὰ ἀμφισβητήσει τὶς θεόπνευστες θρησκευτικές του ἀλήθειες, ὡς προκατασκευασμένες ἔννοιες καὶ νὰ τὶς θεωρήσει ὡς ἕνα ἁπλὸ ἀνθρώπινο δημιούργημα. Οἱ μαθητὲς καλοῦνται νὰ δομοῦν, δηλαδὴ νὰ δημιουργοῦν παρὰ νὰ ἀναπαράγουν τὴ θρησκευτικὴ γνώση.

Οἱ προκατασκευασμένες ἔννοιες, δηλαδὴ οἱ διδασκαλίες τῆς χριστιανικῆς παραδόσεως, πρέπει νὰ ἀμφισβητηθοῦν, ἀφοῦ δὲ δημιουργήθηκαν, κατὰ τὸ νέο ΠΣ, ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸ μαθητή, ἀλλὰ ἀπὸ κάποιους ἄλλους, καὶ ὁπωσδήποτε ὑπονοοῦνται ὁ Χριστός, οἱ Ἀπόστολοι, οἱ Πατέρες, οἱ Ἅγιοι, οἱ Μάρτυρες καὶ ὅλοι ὅσοι θεμελίωσαν μὲ τὴν Ἁγιογραφική, Πατερικὴ καὶ Συνοδική τους διδασκαλία καὶ μαρτυρία τὴν ὀρθόδοξη πίστη.

Ορθόδοξος Τύπος, 11/04/2014

Δείτε και:

-Ηρακλής Ρεράκης, «Κατήχηση εἰδώλων στὸ Δημοτικὸ καὶ στὸ Γυμνάσιο: Ἡ ἀπόσχιση τῶν μαθητῶν ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη, ἡ ἔνταξή τους σὲ μία πολυ-θρησκευτικὴ θρησκευτικότητα,ὡς στόχος τοῦ νέου Πιλοτικοῦ Προγράμματος Σπουδῶν»

-Ηρακλής Ρεράκης, «Κατήχηση εἰδώλων στὸ Δημοτικὸ καὶ στὸ Γυμνάσιο: Ἡ ἀπόσχιση τῶν μαθητῶν ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη, ἡ ἔνταξή τους σὲ μία πολυ-θρησκευτικὴ θρησκευτικότητα,ὡς στόχος τοῦ νέου Πιλοτικοῦ Προγράμματος Σπουδῶν»

-Ηρακλής Ρεράκης, «Κατήχηση εἰδώλων στὸ Δημοτικὸ καὶ στὸ Γυμνάσιο: Ἡ ἀπόσχιση τῶν μαθητῶν ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη, ἡ ἔνταξή τους σὲ μία πολυ-θρησκευτικὴ θρησκευτικότητα,ὡς στόχος τοῦ νέου Πιλοτικοῦ Προγράμματος Σπουδῶν»

-Ηρακλής Ρεράκης, «Κατήχηση εἰδώλων στὸ Δημοτικὸ καὶ στὸ Γυμνάσιο: Ἡ ἀπόσχιση τῶν μαθητῶν ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη, ἡ ἔνταξή τους σὲ μία πολυ-θρησκευτικὴ θρησκευτικότητα,ὡς στόχος τοῦ νέου Πιλοτικοῦ Προγράμματος Σπουδῶν»

-Ηρακλής Ρεράκης, «Κατήχηση εἰδώλων στὸ Δημοτικὸ καὶ στὸ Γυμνάσιο: Ἡ ἀπόσχιση τῶν μαθητῶν ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη, ἡ ἔνταξή τους σὲ μία πολυ-θρησκευτικὴ θρησκευτικότητα,ὡς στόχος τοῦ νέου Πιλοτικοῦ Προγράμματος Σπουδῶν»