Ἀνοιχτὴ ἐπιστολὴ πρὸς τὸν σεβ. Μητροπολίτη Ἰλίου κ. Ἀθηναγόρα περὶ τῆς Θείας Κοινωνίας.

 

Ἀνοιχτὴ ἐπιστολὴ πρὸς τὸν σεβ. Μητροπολίτη  Ἰλίου κ. Ἀθηναγόρα περὶ τῆς Θείας Κοινωνίας.

Toῦ Βασίλειου Εὐσταθίου,Δρ. Φυσικοῦ, πτ. Θεολογίας (Τμ.Κοιν.Θ.ΕΚΠΑ)

   21/12/2020

Σεβασμιώτατε Μητροπολίτη Ἰλιοῦ, Ἀχαρνῶν καὶ Πετρουπόλεως κ. Ἄθηναγόρα,                         

Εὐλογεῖτε. Παρακολούθησα τὴν συνέντευξή σας  στὸ Πρώτο Θέμα στὶς 18 Δεκεμβρίου 2020. Γράφω αὐτὸ τὸ κείμενο σχετικὰ μὲ τὶς δηλώσεις σας γιὰ τὴν Θεία Κοινωνία. Δηλώσατε ὅτι ὁ τρόπος της Θείας  Κοινωνίας δὲν εἶναι δογματικὸ θέμα καὶ ἔτσι συμπεράνατε ὅτι εἶναι δυνατὸν νὰ ἀλλάξει (τὸ ἀκριβὲς ἀπόσπασμα βρίσκεται ἀπομαγνητοφωνημένο  στὸ παράρτημα στὸ τέλος). Κατ’ ἀρχὴν πιστεύω ὅτι εἴπατε γιὰ τὸ θέμα αὐτό, τὸ εἴπατε χωρὶς ἐπίγνωση τοῦ τὶ πραγματικά σημαίνει αὐτό. Ἄλλωστε ἦταν ἀπάντηση σὲ μιὰ ἐρώτηση τοῦ δημοσιογράφου, στὴν πραγματικότητα ἄσχετη μὲ τὸ θέμα τῆς συνέντευξης, τὸ ὁποῖο ἦταν ἡ ἀπόφαση γιὰ τὰ μέτρα στὸ δωδεκαήμερο, στὰ ὁποία δὲν γίνεται καμιὰ ἀναφορὰ στὴν Θ. Κοινωνία. Ὡστόσο, οἱ δηλώσεις εἶναι βαρυσήμαντες καὶ δὲν ὑπάρχει περιθώριο νὰ ἀφεθοῦν ἀναπάντητες.  

    

Ἐπειδὴ ἤδη ἔχουμε ἀσχοληθεῖ μὲ τὸ τρόπο τῆς Θείας Κοινωνίας σὲ προγενέστερο κείμενο («Τὸ μεγάλο λάθος τοῦ π. Ἀλέξανδρου Καρλούτσου»), ἐδὼ θὰ προσθέσουμε ἕνα προσωπικό μας βίωμα. Τὴν νεανική μας ἡλικία τὴν περάσαμε μέσα σὲ ἐργαστήρια θετικῶν ἐπιστημῶν. Ἐξοικειωθήκαμε μὲ τὶς ἔννοιες τοῦ ἐπιστημονικοῦ ἐξοπλισμοῦ, τοῦ πειράματος, τοῦ δείγματος, τῆς παρατήρησης. Ἀφιερώσαμε ἀτελείωτες ὧρες νὰ στήνουμε πειράματα, νὰ παρατηροῦμε, νὰ καταγράφουμε, νὰ ὑπολογίζουμε, νὰ ἐρμηνεύουμε καὶ πάλι νὰ ξεκινοῦμε ἀπὸ τὴν ἀρχή. Μέσα σὲ αὐτὴ τὴν ζωή θέλησε ὁ Κύριος νὰ Τὸν γνωρίσουμε καὶ μέσα στὰ πειραματικὰ ἐργαστήρια θαυμάσαμε τὰ μεγαλεία καὶ τὴν σοφία Του. Ἔτσι ζήσαμε τὸ πέρασμα ἀπὸ τὴν ἀντικειμενικὴ γνώση τοῦ φυσικοῦ κόσμου καὶ τῆς ὑλικῆς κτίσης στὴν ἀντικειμενικὴ γνώση τοῦ πνευματικοῦ κόσμου καὶ τῆς προσωπικῆς ἐν ἀληθεία ἀγάπης. Γνωρίζουμε λοιπόν καλὰ ἐξ ἐμπειρίας τὶ εἶναι αὐτὸ ποὺ ὀνομάζεται ἐπιστημονικὸ πείραμα.

Ὡς γνωστὸν στοὺς πάντες διερχόμαστε τὸ δεύτερο κύμα τῆς πανδημίας τοῦ κορονοΐου, ὅπως τὴν ὀνομάζει ὁ ΠΟΥ, καὶ ταυτόχρονα τῆς δεύτερης καραντίνας ἤ lockdown. Τὸ πρώτο ἄρχισε σταδιακά στὶς 11 Μαρτίου καὶ διήρκησε περίπου δύο μήνες, μέχρι τὶς 4 Μαΐου, ὁπότε ἄρχισε σταδιακὰ ἡ ἄρση του. Ὁ κορονοϊὸς ἐμφανίστηκε στὴν Ἑλλάδα, ὅταν ἀνιχνεύτηκε  τὸ πρῶτο κρούσμα στὶς 26 Φεβρουαρίου.  Ἀπὸ τότε  μέχρι σήμερα, λίγο πρὶν τὰ Χριστούγεννα, ὅπου ἤδη βρισκόμαστε ἑνάμισο μήνα ἀκριβῶς (ἀπὸ 7 Νοεμβρίου) ὑπὸ αὐστηρῶν περιορισμῶν, ἔχουν περάσει δέκα μήνες. Ὡς ἐδῶ, αὐτὰ ὅλοι οἱ  Ἕλληνες λίγο πολὺ τὰ γνωρίζουν. Αὐτὸ ποὺ θὰ θέλαμε νὰ προσθέσουμε εἶναι τὸ προσωπικό μας πείραμα.

Ἀπὸ τότε ὡς σήμερα, στὴν περίοδο αὐτὴν τῶν δέκα μηνῶν, εἴτε κατὰ τὴν διάρκεια τῶν αὐστηρῶν μέτρων, εἴτε κατὰ τὸν ὑπόλοιπο καιρὸ ἄρσης τους, δὲν παύσαμε νὰ κοινωνοῦμε ἀρκετὰ συχνά. Τὸν ἀκριβὴ ἀριθμὸ ποὺ τὸ κάναμε δὲν τὸ βρίσκουμε σκόπιμο νὰ τὸν παραθέσουμε, ἀλλὰ εἶναι ἀρκετὲς δεκάδες φορές. Ἐπιπλέον αὐτὸ συνέβη καὶ σὲ διαφορετικοὺς τόπους καὶ ἐνορίες, δηλαδὴ μὲ διαφορετικὰ ἐκκλησιάσματα πιστῶν.  Μιὰ ἄλλη σημαντικὴ παράμετρο τοῦ ἐν λόγου πειράματος εἶναι ὅτι συνηθίζουμε, ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὸ πείραμα, νὰ μεταλαμβάνουμε τελευταίοι, πράγμα ὅμως ποὺ τὸ κάνει ἀκόμα πιὸ ἀξιόπιστο. Καὶ αὐτὸ συμβαίνει, γιατὶ πρὶν ἀπὸ μᾶς ἔχουν κοινωνήσει ὅλοι, νέοι καὶ γέροι.  Μετὰ ἀπὸ ὅλα αὐτά ἐν μέσω πανδημίας κορονοϊοῦ, ἔρχεται ἡ διαπίστωση ὅτι ὡς σήμερα δὲν κολλήσαμε τίποτα. Τὸ ἴδιοι καὶ οἱ συγκεκριμένοι ἱερωμένοι ποὺ μᾶς κοινώνησαν.

Ἄν ἐφαρμόσουμε τὴν λογικὴ τῆς διάδοσης μέσω τοῦ σάλιου, τὰ παραπάνω στοιχεία, καὶ μάλιστα ἡ ποικιλία τοῦ δείγματος, ἀφοῦ πήγαμε σὲ πέντε διαφορετικοὺς ἐνοριακοὺς ναοὺς καὶ μοναστήρια, συνηγοροῦν ὅτι θὰ ἔπρεπε μὲ βεβαιότητα νὰ ἔχουμε κωλύσει. Κάποιος μπορεῖ νὰ πεῖ ὅτι ὑπάρχει βέβαια καὶ ἡ τύχη, ἤ ὅτι μπορεῖ νὰ κωλύσαμε καὶ νὰ ἤμασταν ἀσυμπτωματικοί, ὡστόσο ὅμως δὲν εἴμαστε οὔτε οἱ πρῶτοι, οὔτε οἱ τελευταίοι, ἀλλὰ ἕνας ἀπὸ τοὺς πολλούς, στοὺς ὁποίους λίγο πολὺ συνέβη κάτι παρόμοιο. Ἡ ἀξιοπιστία τοῦ ἀποτελέσματος ἐνισχύεται ἀκόμα περισσότερο, δεδομένου ὅτι στὶς περισσότερες περιπτώσεις δὲν παίρναμε οὔτε μέτρα μέσα στὸ ναό, δὲν φοράγαμε μάσκα, ἀσπαζόμασταν εἰκόνες, φιλάγαμε τὰ χέρια τῶν ἱερέων. Νὰ ἐπισημάνουμε, ὡστόσο ὅτι στὸν Ἱερὸ Ναὸ παραμέναμε μόνο γιὰ προσευχὴ καὶ τίποτα ἄλλο, ἐνῶ ἐκτὸς ναοῦ, εἴμασταν ὅσο πιὸ αὐστηροὶ μπορούσαμε στὴν τήρηση τῶν μέτρων.

Σύμφωνα μὲ τὰ πορίσματα τοῦ παραπάνω πειράματος λοιπόν, κατὰ πρῶτον ὑπάρχουν σοβαρὲς ἐνδείξεις ὅτι ὁ κορονοϊὸς δὲν μεταδίδεται ἐντὸς τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ, ὅταν βρισκόμαστε σὲ αὐτὸν γιὰ πνευματικὴ ἐργασία. Καὶ κατὰ δεύτερον κατὰ τὴν Θεία Μετάληψη ἐπιβεβαιώνεται περίτρανα, ὅτι παρόλη τὴν χρήση κοινοῦ δισκοπότηρου καὶ κοινῆς λαβίδας ἀπὸ νέους, γέρους, ὑγιεῖς καὶ ἀσθενεῖς μὲ ὁποιοδήποτε νόσημα, δὲν μεταδίδεται, οὔτε ὁ κορονοϊός, οὔτε καμιὰ ἄλλη ἀσθένεια. Αὐτό, ὅπως  παρατηρήθηκε καὶ τώρα, ἔχει παρατηρηθεῖ καὶ μέσα σὲ ὅλους τοὺς εἵκοσι τελευταίους αἰῶνες.  Ὅποιος τὸ ἀρνεῖται ἤ τὸ ἀμφισβητεῖ αὐτό, γιὰ νὰ εἶναι συνεπὴς πρὸς τὸν ἑαυτό του καὶ νὰ μὴν φάσκει καὶ ἀντιφάσκει, ἁπλὰ θὰ πρέπει νὰ ἀμφισβητήσει καὶ ὅλη τὴν ἐπιστημονικὴ ἔρευνα καὶ γνώση, σὲ ὅλους τοὺς κλάδους καὶ σὲ ὅλη τὴν ἀνθρώπινη ἱστορία.  

   Εἰλικρινὰ θέλω νὰ πιστεύω σεβασμιώτατε κ. Ἀθηναγόρα ὅτι τὸ καταλαβαίνετε αὐτὸ καὶ συμφωνεῖτε ὅτι τὸ Ἄχραντο Σῶμα καὶ τὸ Τίμιο Αἷμα τοῦ Κυρίου ὡς φορεῖς αἰωνίας ζωῆς καὶ ἀφθαρσίας εἶναι ἀδύνατο νὰ μεταδώσουν ἀσθένεια καὶ φθορά. Γιατὶ διαφορετικὰ ἄν δὲν τὸ πιστεύατε αὐτό, δὲν θὰ μπορούσατε νὰ λέγατε ὅτι δὲν εἶναι δογματικὸ θέμα. Δὲν θὰ τὸ λέγατε αὐτὸ, γιατὶ αὐτὸ εἶναι τὸ κεντρικὸ δόγμα ὅλης τῆς χριστολογίας.  Ὁπότε αὐτὸ τὸ ἀπορρίπτουμε.

Τότε τὶ συμβαίνει καὶ δηλώνετε ὅτι μπορεῖ νὰ χρειαστεῖ νὰ ἀλλάξει ὁ τρόπος Θείας Μετάληψης; Γιατὶ ἐφόσον δηλώνετε ὅτι μπορεῖ νὰ ἀλλάξει, ὑποεννοεῖται ὅτι ὑπάρχει καὶ κάποιος εὔλογος σκοπὸς γιὰ νὰ ἀλλάξει, ὅτι ὑπάρχει κάποια πραγματικὴ ἀνάγκη. Γιατὶ διαφορετικά, ἔτσι ἄσκοπα καὶ ἀνώφελα στὴν Ἐκκλησία δὲν γίνεται τὸ παραμικρό, πολὺ περισσότερο κάτι σημαντικό. Ἄν τὰ ἴδια τὰ  Ἅγια Μυστήρια μεταδίδουν μόνο ζωή, ποιὸς φόβος μπορεῖ νὰ ὑπάρξει ἀπὸ τὴν Θεία Μετάληψη μέσω κοινῆς λαβίδας, γιὰ νὰ χρειαστεῖ νὰ ἀλλάξουμε τὸν τρόπο αὐτό;  Φοβάται κάποιος ἀπὸ τὴν χρήση τῆς λαβίδας ὅτι μπορεῖ νὰ κωλύσει καὶ ἀπὸ τὴν λαβίδα καὶ ἀπὸ τὰ σάλια ποὺ μπορεῖ νὰ μεταφέρει τῶν ἄλλων;  Καὶ αὐτὸ θεωρεῖται ὅτι δὲν εἶναι δογματικὸ θέμα;  

Ὅμως τὸ ζήτημα εἶναι ὅτι ἡ λαβίδα δὲν παύει νὰ εἶναι καθέδρα, ὄχημα καὶ ἔνδυμα καὶ τοῦ Βασιλέως. Εἶναι δυνατὸ μαζὶ μὲ τὸ Βασιλέα ἤ ἀλλιῶς τὴν Ζωή, νὰ μεταφέρονται καὶ μικρόβια, ἤ ἀλλιῶς ὁ θάνατος; Δὲν μεταφέρει ὁ ἴδιος ὁ Βασιλέας τὰ μικρόβια, τὰ μεταφέρει τὸ ἔνδυμά Του; Αὐτὸ μᾶς λέτε; Τὴν θεραπεία τῆς αἱμορροούσης μήπως τὴν ξεχάστε ἤ δὲν τὴν ἔχετε καταλάβει καλά; Τελικά, ἐδῶ ποὺ μᾶς ὁδηγεῖτε μὲ τοὺς λόγους σας, εἴσαστε σίγουρος πῶς δὲν ὑπάρχει καὶ δογματικὸ θέμα σεβασμιώτατε; Μήπως κάτι δὲν καταλάβατε καλά, κάτι σᾶς διέφυγε;  Τόσοι αἰῶνες δὲν ἔχουν φθάσει γιὰ νὰ σᾶς πείσουν, αὐτὸ ποὺ μπορεῖ νὰ σᾶς πείσει καὶ μόνο τὸ δικό μου πείραμα παραπάνω, ὅτι ἡ κοινὴ λαβίδα κατὰ τὴν Θεία Μετάληψη δὲν μεταδίδει ἀσθένειες;

Ἐκτὸς καὶ ἄν τὸ πιστεύετε καὶ σεῖς αὐτό, ἀλλὰ κλίνετε γόνυ τῶ Καίσαρι, καὶ γιὰ χάρη του κάνετε τὸ δογματικό, νὰ εἶναι  μὴ δογματικό, καὶ αὐτὸ ποὺ δὲν ἀλλάζει, τὸ κάνετε νὰ ἀλλάζει. Ταυτόχρονα, ὅμως γιὰ νὰ μὴν πράξετε φυσικὰ τὸ ἀνήκουστο καὶ προδοτικό, ἐπικαλεῖστε τὴν ἀνάγκη πανορθόδοξης συναίνεσης γιὰ τὴν ἀλλαγή. Ἔτσι καὶ ὁ Καίσαρας θὰ ἀκούσει αὐτὸ ποὺ ποθεῖ, καὶ ἐσεῖς δὲν θὰ πράξετε τὴν θανάσιμη ἁμαρτία. Ἔτσι γιὰ ὅλους χρειάζεται πανορθόδοξη συναίνεση, ἐκτὸς ἀπὸ τὸν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀμερικῆς, ποὺ στὴν Ἀρχιεπισκοπή του εἶναι ἀρμόδιος νὰ κάνει ὅτι θέλει, ὅπως εἴπατε. Ὅμως νὰ ξέρετε, μόνο καὶ μόνο ποὺ εἴπατε αὐτὸ τὸ πράγμα, ἀκόμα καὶ ἄν δὲν τὸ πιστεύετε, σκανδαλίσατε πολὺ κόσμο. Ἀκόμα καὶ γιὰ μᾶς εἶναι πολὺ δύσκολο νὰ τὸ χωνέψουμε, ὅτι ἕνας  Ἕλληνας  Ἱεράρχης μέσα στὴν πατρίδα μας, καὶ μάλιστα ὁ ἐκπρόσωπος Τύπου τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, ἐκστόμισε αὐτὴν τὴν κουβέντα. Θὰ σᾶς παρακαλέσουμε λοιπὸν ὅσο πιὸ εὐγενικὰ μποροῦμε νὰ μὴν ξαναεκφράσετε δημοσίως τέτοιες προσβλητικὲς γιὰ τὴν πίστη μας ἀπόψεις, καὶ νὰ τελειώσει τὸ θέμα ἐδὼ χωρὶς νὰ λάβει συνέχεια, τουλάχιστον ὄχι μαζί σας.

Σᾶς εὔχομαι ἐκ καρδίας νὰ εἶστε καλὰ καὶ νὰ ὑγιαίνετε,

Βασίλειος Εὐσταθίου. 

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α.

Ἀπόσπασμα συνέντευξης σεβ. Μητροπολίτη Ἰλιοῦ, Ἀχαρνῶν καὶ Πετρουπόλεως κ. Ἄθηναγόρα:

-Ἡ Αρχιεπισκοπὴ Ἀμερικῆς κάνει κοινωνία μὲ κουταλάκι μιὰς χρήσεως. Γιατὶ νὰ μὴν τὸ κάνουμε καὶ ἐμεῖς αὐτὸ ἐδῶ, εἶναι ἀντιδογματικὸ αὐτό;

-Κοιτάξτε, εἶναι μιὰ μακρὰ συνήθεια, ἡ ὁποία μπορεῖ νὰ ἀλλάξει βέβαια. Ἀλλά χρειάζεται μιὰ συμφωνία ἀνάμεσα στὶς Ἐκκλησίες, στὶς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες. Δὲν μποροῦμε νὰ τὸ κάνουμε μόνοι μας, γιατὶ δεσμευόμαστε ἀπὸ ἕναν κανόνα τῆς πρώτης Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Δὲν μπορεῖ νὰ τὸ κάνει μόνος του κάποιος. Τώρα τὶ κάνει ἡ Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀμερικῆς, ἐκεῖ τώρα ἐντάξη, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἐκεῖ εἶναι ὑπεύθυνος για τὴν ἀρμοδιότητα τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς …

- Ἄλλο ἐκεῖ. Δὲν ἀντίκειται σὲ κάτι στὸ χριστιανικό μας δόγμα, δὲν ἔχει πρόβλημα;

-Ὄχι, δὲν εἶναι δογματικό. Ὑπάρχουν Θείες Λειτουργίες, ὅπως αὐτὴ τοῦ Ἁγίου Ἰακώβου, ὅπου γίνεται χωριστὰ ἡ  Θεία Μετάληψη. Χωριστὰ τὸ σώμα, ὁ ἄρτος, χωριστὰ ὁ οἶνος.  Καὶ ἀπὸ τοὺς πιστούς.

-Ἄρα θὰ μποροῦσε νὰ ἐφαρμοστεῖ καὶ αὐτό.

-Θὰ μποροῦσε.

-Ἄρα δὲν μᾶς τὸ ἀπαγορεῦει κάτι.

-Ὄχι, δὲν ὑπάρχει κάτι δογματικὸ νὰ τὸ ἀπαγορεῦει.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β.

Ἀπόσπασμα ὁμιλίας σεβ. Μητροπολίτη Κυθήρων Σεραφείμ περὶ τῆς δήλωσης τοῦ σεβ. Μητροπολίτη Ἰλιοῦ κ. Ἀθηναγόρα (ἀπὸ ἐσπερινὸ Κυριακῆς πρὸ τῶν Χριστουγέννων):

«Είναι και δογματικό θέμα, το αν χρησιμοποιήσουμε τα κουταλάκια μιας χρήσεως. Και αυτό γιατί η παράδοσης της Εκκλησίας μας, που είναι παράδοσης αιώνων, είναι μέσα στο δόγμα. Λέει η δογματική της Εκκλησίας μας, ότι δόγμα είναι ότι πάντοτε, πανταχού και υπό πάντων επιστεύθει. Είναι και αυτό μια παράδοσης της Εκκλησίας μας ιερή και σεβαστή.

Επίσης το κανονικό  δίκαιο της Εκκλησία μας λέει  ότι το εκκλησιαστικό έθιμο είναι πηγή του κανονικού δικαίου. 

Επομένως δεν μπορούμε να λέμε έτσι αψήφιστα, ότι αν το αποφασίσει η Εκκλησία μας, μπορούμε να το αλλάξουμε. Γιατί θα το αλλάξουμε , για ποιο λόγο θα το αλλάξουμε. Έχουμε επηρεαστεί από τους Λοιμωξιολόγους της Κυβέρνησης, κάποιους λίγους που λένε ότι ο μολυσμός μπορεί να μεταδοθεί μέσω της Θ Κοινωνίας; Είναι μεγάλη και βαρυτάτη αυτή η ασέβεια και βλασφημία. Ποτέ δεν έχει μεταδοθεί με την Θεία Κοινωνία ο μολυσμός. Και  στα λεπροκομεία έχει μέσα Εκκλησία και κοινωνάν και υγιείς μαζί με τους αρρώστους και ποτέ δεν μεταδόθηκε μολυσμός.

Αυτή η σκέψης που έκανε ο αδελφός δεν είναι κατά Θεόν. Μερικά πράγματα δεν στέκονται από πλευράς ορθοδόξου, είναι η παράδοσής μας δοκιμασμένη. Και αν θέλουμε μια τελευταία επιβεβαίωση από το τέλος του Μαΐου (τότε που έληξε η πρώτη καραντίνα) μέχρι το τέλος του Οκτωβρίου (πριν αρχίσει πάλι η δεύτερη καραντίνα) που ήταν ανοικτές οι Εκκλησίες μας και κοινωνούσαν οι πιστοί αθρόως κατά χιλιάδες με την αγία λαβίδα κανείς δεν κώλυσε, δεν έπαθε κανείς τίποτα, ούτε πρόκειται να πάθει. Γι αυτό να μην κλονιζόμαστε, να μην μας κλονίζουν. Και εμείς οι Ιεράρχες κάνουμε λάθη όταν ξεφεύγουμε από την Ορθόδοξη  Παράδοση».

……………………………

Δείτε και

-Κυθήρων Σεραφείμ: Απάντηση στον Μητροπολίτη Ιλίου Αθηναγόρα «το κουταλάκι της μιας χρήσης είναι και δογματικό θέμα»

-Ιλίου Αθηναγόρας : Το κουταλάκι μιας χρήσης για τη Θεία Κοινωνία δεν είναι δογματικό θέμα«είναι μια μακρά συνήθεια αλλά μπορεί να αλλάξει με τη συμφωνία της Ορθόδοξης Εκκλησίας».