Περὶ ἀγάπης καὶ ἀσώτου - Ἀπάντηση στὸν σεβαστὸ πατέρα Νικήτα γιὰ τὸ Ουκρανικό.

Φωτό-Ο Ηγούμενος της Ι.Μ. Παντοκράτορος Γαβριήλ και ο Ιερομ. Νικήτας με τον Ψευδο-Μητροπολίτη Επιφάνιο

Περὶ ἀγάπης καὶ ἀσώτου - Ἀπάντηση στὸν σεβαστὸ πατέρα Νικήτα γιὰ τὸ Ουκρανικό.

Toῦ Βασίλειου Εὐσταθίου, Δρ. Φυσικοῦ, πτ. Θεολογίας (Τμ.Κοιν.Θ.ΕΚΠΑ)

Ἡ ἁπλοποίηση ποὺ κάνει ὁ ἀγαπητὸς καὶ σεβαστὸς πατέρας Νικήτας στὸ ἐκκλησιαστικὸ θέμα τῆς Οὐκρανίας ἀρχίζοντας τὸ ἄρθρο του μὲ μιὰ συσχέτιση μὲ τὸ νόημα τῆς παραβολῆς τοῦ ἀσώτου εἶναι μιὰ ὡραία προσέγγιση τοῦ θέματος, ἀλλὰ ὁπωσδήποτε δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι σὲ ὅλα τὰ σημεία της εὔστοχη καὶ ρεαλιστική. 

Πραγματικὰ καθόλου δὲν θὰ ὑπήρχε λόγος νὰ θλιβόμαστε μὲ τὸ ὅλο ζήτημα ἄν ἦταν ὅλα τόσο ἁπλά.  Ὅλα ὅμως σὲ αὐτὸ τὸν κόσμο δὲν λύνονται μόνο μὲ ὅρους ἀγάπης, καὶ αὐτὸ συμβαίνει καὶ μέσα στὴν Ἐκκλησία. Δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἀνάγουμε σοβαρὰ καὶ περίπλοκα ἐκκλησιολογικὰ ζητήματα ποὺ ἔχουν προκύψει σὲ βάθος χρόνου καὶ συσχετίζονται ἄμεσα καὶ μὲ τὸ γεωπολιτικὸ γίγνεσθαι τῆς ἱστορίας στὸ προσωπικὸ ἐπίπεδο ποὺ ἀναφέρεται μιὰ εὐαγγελικὴ παραβολή, στοχεύοντας στὴν Φαρισαϊκὴ σκληροκαρδία τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἀρχόντων ἀπέναντι στὸν ἁπλὸ συνάνθρωπο.

Ἅν λύνονταν ὅλα ἔτσι ἁπλά μὲ τὴν ἀγάπη, τότε γιατὶ καὶ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο δὲν ἔλαβε ὑπόψιν του τὶς ὑπόλοιπες τοπικὲς Ἐκκλησίες, πρὶν ἐπέμβει στὴν ἐκκλησιαστικὴ κατάσταση τῆς Οὐκρανίας; Τὶ εἴδους ἀγάπη ἔχουν ὅλοι αὐτοὶ τῆς νεοϊδρυθείσης Αὐτοκέφαλης Ἐκκλησίας, ὅταν βεβηλώνουν τοὺς ἱεροὺς ναοὺς τῶν πιστῶν τῆς κανονικῆς Ἐκκλησίας ὑπὸ τὸν Ὀνούφριο; Γιὰ νὰ μὴν μιλήσουμε γιὰ τὸν πρώην «Πατριάρχη» τους Φιλάρετο ὁ ὁποῖος εἶχε ἀναθεματίσει τὸ Πατριαρχεῖο ποὺ τὸν εἶχε χειροτονήσει καὶ ἀποσχίστηκε ἀπὸ αὐτό, χωρὶς σήμερα νὰ ἔχει ἀλλάξει τὴν στάση του σὲ τίποτα.  Ὁ ἄσωτος υἱὸς δὲν ἔπιασε νὰ ρίξει ἕνα χέρι ξύλο στὸν μεγαλύτερο ἀδελφό του, ἐπειδὴ δὲν συμβιβαζόταν καὶ δὲν μετεῖχε στὴν ἀσωτία του, ἀλλὰ ἀφοῦ ἔφυγε, ξαναγύρισε ὡς δοῦλος του. Ὡς δοῦλος του καὶ ὄχι γιὰ νὰ διεκδικήσει καὶ νὰ καταστρέψει. Ἐν τέλει βέβαια ἡ αἰτία τοῦ προβλήματος δὲν εἶναι στὸν οὐκρανικὸ λαό, ἀλλὰ σὲ ἐκείνους ποὺ τὸν κάνουν ἔρμαιο τῶν διεκδικήσεών τους καὶ τὸν διχάζουν. Ποιὸς ἔχει πιστεῖ πραγματικὰ ὅτι κάποιοι εἰλικρινὰ ἐνδιαφέρονται γι’ αὐτὸν καὶ ὄχι γιὰ τὰ προνόμιά τους; Ἐκεῖ ξεκινάει ὅλο τὸ θέμα, δηλαδὴ στὶς προθέσεις.  Ἄν οἱ προθέσεις ἦταν εἰλικρινὰ ἀγαθές, θὰ γίνονταν καὶ μὲ κανονικὸ καὶ θεμιτὸ τρόπο, περνώντας μέσα ἀπὸ τὴν συνοδικὴ ὁδό, ποὺ  φυσικὰ θὰ ἔνωνε.

Ἄς πάψουν τέλος πάντων καὶ οἱ ἄστοχες συγκρίσεις, ὅπως μὲ τὴν Ρωσικὴ Ἐκκλησία τῆς διασποράς, ποὺ οὔτε ἀπὸ ὅλη τὴν Ἐκκλησία ἦταν ἀποκομμένη, ὅταν  ἦταν σὲ ἀκοινωνησία μὲ τὸ Πατριαρχεῖο Μόσχας, οὔτε εἶχε διακόψει τὴν κοινωνία μαζί του, ἐπειδὴ ἀπαιτοῦσε ἡ τοπικὴ διοίκησή της τὴν αὐτοκεφαλία της, ἀλλὰ αὐτὸ συνέβη ἀναπόφευκτα λόγω τῆς δυσχερῆς κατάστασης ποὺ βρέθηκε ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρωσίας ἐπὶ μπολσεβικισμοῦ.  Δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ τσουβαλιάζονται ὅλα μαζί, καὶ ἔτσι νὰ συμπεραίνουμε ὅτι ὅλα εἶναι καλὰ καὶ θεάρεστα.

Ἑνάμιση χρόνο μετὰ τὴν ἀπόφαση γιὰ ἀπόδοση τῆς αὐτοκεφαλίας καὶ ἀποκατάσταση τῶν σχισματικῶν, μόνο τρεῖς Προκαθήμενοι τοπικῶν Ἐκκλησιῶν τὴν ἔχουν ἀναγνωρίσει, ἔχοντας καὶ μέσα στοὺς κόλπους τῶν Ἐκκλησιῶν τους σταθερὰ εὔλογες ἀντιδράσεις ἀπὸ ἱεράρχες, ἱερεῖς, μοναχοὺς καὶ πιστούς.  Τὸ Ἅγιο Ὄρος, παρόλο ποὺ ὑπάγεται στὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, στὴν πλειοψηφία του δὲν ἀναγνωρίζει τὶς ἐνέργειες του στὴν Οὐκρανία καὶ ἐπισήμως δὲν δέχεται τὴν Αὐτοκεφαλία. Τὴν ἴδια στιγμὴ ὁ Πατριάρχης Ἱεροσολύμων, μπροστὰ στὴν ἀνυποχώρητη στάση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη νὰ συγκαλέσει Πανορθόδοξη γιὰ τὸ θέμα, προσκάλεσε ὅλους τοὺς Προκαθημένους σὲ μιὰ συνάντηση στὴν Ἰορδανία καὶ ὡς ἀναμενόμενο μόνο μερικοὶ ἀπὸ αὐτοὺς θὰ παραβρεθοῦν, γύρω στοὺς μισούς, οἱ ἴδιοι ἤ μὲ ἐκπροσώπους. Δὲν εὐσταθεῖ νὰ προσμένουμε ἤ νὰ ἐπαναπαυόμαστε ὅτι παρόλη αὐτὴ τὴν ἐξέλιξη ὅλα θὰ λυθοῦν ἀπὸ μόνα τους καὶ ὅτι ὅλοι θὰ ἀναγνωρίσουν τὴν χορήγηση τῆς αὐτοκεφαλίας, χωρὶς νὰ χρειάζεται νὰ γίνει μιὰ σοβαρὴ προσπάθεια ἀπὸ κοινοῦ γι’ αὐτό, λέγοντας ὅτι αὐτὴ ἀποτελεῖ ἕνα τετελεσμένο γεγονός, καὶ αὐτὸ θέλει ὁ Θεός. Ὁ Θεὸς σίγουρα θέλει τὴν ἑνότητα, ὅμως μὲ τὴν συγκεκριμένη αὐτοκεφαλία, ὅπως χορηγήθηκε, ἐκ τῶν πραγμάτων μόνο αὐτὸ δὲν ἐπιτεύχθει ὡς σήμερα.    

Γράφει ὁ πατέρας Νικήτας: «Ο Μακαριώτατος κ. Επιφάνιος είναι ένας άνθρωπος που τον ενδιαφέρει πρωτίστως το καλό και η πνευματική προκοπή των πιστών της χώρας του, η Παιδεία, η οικογένεια, η νεολαία, ο στρατός. Δεν έχει σκοπούς εκδικητικούς. Δεν φανατίζεται και δεν φανατίζει». Δὲν ἔχουμε κανένα λόγο νὰ διαφωνήσουμε σὲ ὅλα αὐτὰ περὶ τοῦ Μητροπολίτου Ἐπιφανίου καὶ εὐχόμαστε πραγματικὰ ἔτσι νὰ εἶναι. Ὡστόσο θὰ πρέπει νὰ προσθέσουμε καὶ τὸ ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον του ποὺ ἐπανειλημμένα ἔχει ἐκφράσει καὶ τὶς στενὲς ἐπαφὲς του μὲ τοὺς ὁμοφυλόφιλους, ὅπως ἀκόμα πιὸ ἐπίφοβα καὶ ἀνησυχητικὰ καὶ μὲ τοὺς οὐνίτες στὴν Οὐκρανία.  

Στὴν συνέχεια γράφει: «Μάθαμε και εκ των πραγμάτων, ότι ο μητροπολίτης Μακάριος Μέλετιτς κατηγορήθηκε αδίκως ως αυτοχειροτόνητος. Όλα τα έγγραφα της χειροτονίας του βρίσκονται στο Πατριαρχείο». Ὅταν ἀπὸ τὴν πλευρὰ τῆς κανονικῆς Ἐκκλησίας στὴν Οὐκρανία ἔχουν δημοσιευθεῖ ἐπίσημα ἔγγραφα ποὺ ἀναιροῦν  αὐτὴ τὴν ἄποψη, ὅπως τοῦ Πρωθιερέα Νικολάου Ντανίλεβιτς, δὲν θὰ ἦταν θεμιτὸ καὶ δέον αὐτὰ τὰ σχετικὰ ἔγγραφα ποὺ ὑποστηρίζεται ὅτι βρίσκονται στο Πατριαρχείο καὶ εἶναι ὑπὲρ αὐτῆς τῆς ἄποψης νὰ δημοσιευθοῦν, ἀντὶ νὰ μιλοῦν κάποιοι γι’ αὐτὰ χωρὶς νὰ τὰ βλέπει κανεῖς; Ἄν εἶναι ἔγγυρα καὶ ἀποδεικνύουν ὄντως τὸ ζητούμενο, ποιὸς ὁ φόβος δημοσίευσής τους ποὺ θὰ ἀπέτρεπε ὅλο αὐτὸ τὸ σκάνδαλο περὶ μὴ ἀποστολικῆς διαδοχῆς; 

Τέλος ὁ πάτερ Νικήτας ἀναφέρεται σὲ κάποιον πατέρα Σέργιο: « Σε ένα κοντέινερ ακριβώς στο σημείο που ο άγιος Βλαδίμηρος βάπτισε τους Ρος, ξεκίνησε να λειτουργεί με την ευλογία του Μακαριωτάτου Κιέβου Επιφανίου Έβγαλαν ανακοίνωση στην ενορία να μην επισκέπτονται, ούτε να κοινωνάνε στον σχισματικό που λειτουργεί στο κοντέινερ. Ο κόσμος όμως που καταλαβαίνει την αδικία και βλέπει την χάρη στο πρόσωπό του, πηγαίνει στο κοντέινερ και εκκλησιάζεται. Μόνο και μόνο για να είναι δίπλα του. Αυτοί οι δεδιωγμένοι είναι οι πραγματικοί ομολογητές που δεν βγαίνουν στην επιφάνεια οι διώξεις τους. Μόνο στο έλεος του Κυρίου ελπίζουν. Άγνωστοι με πολλή χάρη». Μακάρι νὰ εἶναι ἀληθινὴ αὐτὴ ἡ ἱστορία, γιατὶ μέχρι τώρα πολὺ μᾶς λυποῦσαν οἱ ἀπεσταλμένοι τῆς Αὐτοκέφαλης Ἐκκλησίας ἀπὸ τὴν Οὐκρανία στὴν πατρίδα μας, ποὺ ἄλλο πράγμα δὲν τοὺς ἐνδιέφερε ἐδῶ ποὺ ἔρχονταν ἀπὸ τὸ ὄχι μόνο νὰ βγοῦν στὴν ἐπιφάνεια, τραβῶντας καὶ δημοσιεύοντας ἀμέτρητες φωτογραφίες, ἀλλὰ καὶ ἐπιδιώκοντας τὴν ἀναγνώρισή τους μέσα ἀπὸ συλλείτουργα, ἀντὶ νὰ ἐπιζητοῦν πρώτα νὰ ἀναγνωριστοῦν καὶ τότε μόνο νὰ συλλειτουργούν.  

 Ἐν πάσι περιπτώση, εὐχόμαστε νὰ γίνει τὸ θέλημα, ὄχι τοῦ ἑνὸς ἥ τοῦ ἄλλου Πατριάρχη, ἀλλὰ τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ ἐπανεύρουμε τὴν διασαλευμένη εἰρήνη καὶ ἑνότητα τῆς ἀνὰ τὴν οἰκουμένην Ἐκκλησίας.