Κυριακή Η' Ματθαίου -«Δότε αυτοίς υμείς φαγείν… ».

Απόστολος: Α΄ Κορ. α΄ 10-17

Ευαγγέλιο: Ματθ. ιδ΄14-22

«Δότε αυτοίς υμείς φαγείν… οι δε εσθίοντες ήσαν άνδρες ωσεί πεντακισχίλιοι χωρίς γυναικών και παιδίων». (Ματθ. ιδ΄ 16 και 21)

 Ιδιαίτερα σημαντικό το σημερινό ευαγγέλιο για τούτο και το περιεχόμενο του καταγράφεται και από τους τέσσερις Ευαγγελιστές. Είναι όμως ιδιαίτερα σημαντικό για τα πολλά και διαχρονικά μηνύματα του όπως:

1.       Παρά το ότι ο Θεός δεν είναι δημιουργός των προβλημάτων του ανθρώπου, εντούτοις είναι γνώστης και γίνεται κοινωνός αυτών των προβλημάτων και τροχιοδρομεί λύσεις με την φυσική παρουσία του Υιού του, του Ιησού. Με τον τρόπο αυτό επαληθεύεται ο προφητικός λόγος περί του Ιησού ως «Εμμανουήλ» και άρα επιβεβαιώνεται και η ιδιότητα του ως Μεσσία και άρα ως λυτρωτή.

2.       Επιβεβαιώνει ότι ως Θεός είναι σπλαχνικός και μάλιστα έμπρακτα. Η ευσπλαχνία του δε επιβεβαιώνεται με τρεις διαδοχικές κινήσεις. Πρώτον, κατά τον Ευαγγελιστή Μάρκο, «ήρξατο διδάσκειν αυτούς πολλά» (Μαρκ. στ΄ 34). Δεύτερον «εθεράπευσε τους αρρώστους αυτών» (Ματθ. ιδ΄ 14) και τρίτον «έφαγον πάντες και εχορτάσθησαν» δια του θαύματος του πολλαπλασιασμού των πέντε άρτων και των δύο ιχθύων.

3.       Δια του θαύματος δε του πολλαπλασιασμού των άρτων δεν επιβεβαιώνει μόνο ότι ο ίδιος είναι «ο άρτος της ζωής… και ο άρτος καταβάς εκ του ουρανού» (Ιωάν. στ΄ 35 και 41), αλλά ότι είναι «ο άρτος ο εσθιόμενος και μηδέποτε δαπανόμενος» κατά την σχετική ευχή της Θείας Λειτουργίας και κατά συνέπειαν προαναγγέλλει το μεγάλο μυστήριο της Θείας ευχαριστίας. Αλλά και ο ιχθύς, από τους πρώτους κιόλας Χριστιανικούς χρόνους ερμηνεύθηκε συμβολικά τόσο σαν παράσταση, την οποία και χρησιμοποιούσαμε για μεγάλο χρονικό διάστημα στην πρώτη σελίδα του Δελτίου Κηρυγμάτων, όσο και σαν λέξη ΙΧΘΥΣ. Δηλαδή Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ.

4.       Το θαύμα όμως είναι ιδιαίτερα σημαντικό και για τον κοινωνικό του χαρακτήρα. Ότι τα αγαθά είναι δώρο της αγάπης του Θεού προς όλους τους ανθρώπους και ότι ο άνθρωπος είναι απλός διαχειριστής των αγαθών τα οποία και θα πρέπει να μοιράζεται με τους συνανθρώπους του. Το σημερινό θαύμα θα αποτελεί τη διαχρονική διαμαρτυρία για κάθε εποχή και άρα και για τη δική μας εποχή που παρά τον πλούτο και τις τόσες παραγωγικές πηγές εντούτοις άνθρωποι υποσιτίζονται ή και κατακλύζουν τα κοινωνικά παντοπωλεία, είτε και πεθαίνουν από την πείνα. Αυτή αποτελεί μια συνεχή διαμαρτυρία προς τον υβριστή των χαρισμάτων του Θεού άνθρωπο.

5.       Τέλος ο Θεός προβάλλει ως εγγύηση και ως καταφύγιο. Έστω κι αν παντού είναι έρημος ο Θεός είναι παρών για να δώσει λύση στα προβλήματα και τις ανάγκες του ανθρώπου. Με μια κίνηση «αναβλέψας εις τον ουρανόν» και μια σύσταση «δότε αυτοίς υμείς φαγείν» αποκάλυψε δυο τρόπους για έξοδο από τα ερημικά αδιέξοδα. Καταφυγή, μέσω της προσευχής, στο Θεό και διαμοιρασμός των προσωπικών αγαθών με τους συνανθρώπους μας. Και τότε έρχεται το θαυμαστό αποτέλεσμα: «Έφαγον πάντες και εχορτάσθησαν».

Ήρθε η ευλογία, θριάμβευσε η αγάπη. Και η αγάπη και ευλογία πολλαπλασίασαν τα αγαθά. «Έφαγαν πάντες». Έφαγαν όλοι και μάλιστα χορταστικά. «Εχορτάσθησαν» τονίζει εμφαντικά στο σημερινό ευαγγέλιο ο Ματθαίος. Έφαγαν, εχόρτασαν και  όχι μόνο, αλλά υπήρξαν και περισσεύματα. Δώδεκα κοφίνια γεμάτα. Δώδεκα κοφίνια, όσοι και οι Απόστολοι. Η περισυλλογή μάλιστα που έγινε, κατ’ εντολήν του Χριστού και σαν διαμαρτυρία κατά της σπατάλης, αλλά και σαν  μήνυμα οικονομίας αποτελεί προτροπή για εκτίμηση των δώρων και δωρεών του Θεού προς τον άνθρωπο.

«Έφαγαν πάντες και εχορτάσθησαν». Κανένας δεν εξαιρέθηκε. Μέτοχοι και κοινωνοί στα αγαθά και τις δωρεές του Θεού είναι όλοι οι άνθρωποι άνδρες, γυναίκες και παιδιά. Ένα γεγονός που επιβεβαιώνει στην καθημερινή πρακτική η παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας με τη συμμετοχή στις ακολουθίες και τα μυστήρια ακόμα και νηπίων, όπως Βάπτισμα, Χρίσμα και Θεία Ευχαριστία.

Παρά το ότι στην πλειοψηφία τους ήταν άντρες (πέντε χιλιάδες) εντούτοις δεν στερήθηκαν των δωρεών του Θεού οι γυναίκες και τα παιδιά. Τούτο το γεγονός είναι από μόνο του σημαντικό. Σε μια εποχή που οι γυναίκες και τα παιδιά ήταν χωρίς δικαιώματα, η δε πλειοψηφία των ανδρών ήταν δούλοι, η ισότιμη συμμετοχή όλων στις δωρεές του Θεού αποτελεί πραγματικά επανάσταση κοινωνική.

Ναι, αποτελεί επανάσταση κοινωνική. Τούτο δεν είναι καθόλου υπερβολή. Τούτο είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός που εκδηλώθηκε στη ζωή της Εκκλησίας από την πρώτη στιγμή. Ένα τέτοιο χαρακτηριστικό γεγονός μας περιγράφουν οι «Πράξεις των Αποστόλων»: «Όλοι όσοι πίστεψαν είχαν μια καρδιά και μια ψυχή κανείς δε θεωρούσε ότι κάτι από τα υπάρχοντά του ήταν δικά του, αλλά όλα τα είχαν κοινά». Οι Απόστολοι κήρυτταν και βεβαίωναν με μεγάλη πειστικότητα ότι ο Κύριος Ιησούς αναστήθηκε. Κι ο Θεός έδινε σε όλους πλούσια τη χάρη του. Δεν υπήρχε κανείς ανάμεσα τους που να στερείται τα απαραίτητα. Γιατί όσοι είχαν χωράφια ή σπίτια τα πουλούσαν κι έφερναν το αντίτιμο αυτών που πουλούσαν, και το έθεταν στη διάθεση των Αποστόλων. Απ’ αυτό δινόταν στον καθένα ανάλογα με τις ανάγκες του. Έτσι έκανε και ο Ιωσήφ, ένας λευίτης από την Κύπρο, που οι Απόστολοι τον ονόμασαν Βαρνάβα, όνομα που μεταφράζεται «ο άνθρωπος της παρηγοριάς». Αυτός είχε ένα χωράφι, που το πούλησε κι έφερε τα χρήματα και τα έθεσε στη διάθεση των Αποστόλων» (Πραξ. δ΄ 32-37).

Δυστυχώς, όμως οι πιο πάνω αρχές του Ευαγγελίου δεν εφαρμόζονται σήμερα στο βαθμό που πρέπει. Παρά το ότι σαν κοινωνία και σαν πολιτισμός επικαλούμαστε τις αρχές του Ευαγγελίου, εντούτοις κάποιες συμπεριφορές σε ανθρώπους και λαούς, σε γυναίκες και παιδιά μας παίρνουν πολύ πίσω και μάλιστα σε προχριστιανικές εποχές. Και τούτο γιατί, σαν άτομα, αλλά και σαν κοινωνίες στεκόμαστε μακριά από τον άνθρωπο και τα προβλήματα του. Στο τέλος το μόνο που αφήνουμε να διαφανεί είναι μόνο ο εαυτός μας. Ο κακός εαυτός μας.

Αδελφοί μου, επίκαιρος ο σημερινός λόγος του ευαγγελίου «έρημος εστίν ο τόπος». Γιατί ερήμωσαν πρώτα οι ψυχές μας, αφού μετατράπηκαν σε άγονους κόκκους άμμου. Χανόμαστε στη δική μας ερημιά και στο δικό μας εγώ. Τα εύκολα τα κάνουμε δύσκολα και τα δύσκολα, αδύνατα έως και ακατόρθωτα. Ας μη σταθούμε στο γεγονός ότι τα δικά μας είναι λίγα έως ανύπαρκτα. Ας υπακούσουμε στην προτροπή του Κυρίου «δότε αυτοίς υμείς φαγείν». «Μοιραστείτε τα κι εκεί που η δική σας αγάπη αδυνατεί τότε απευθυνθείτε στο Θεό». Στις δύσκολες εποχές που ζούμε υπάρχει η δυνατότητα να διαπιστώσουμε το βαθμό της ευσέβειας μας, τη δύναμη και τις δυνατότητες της πίστεως μας και τέλος την έκταση της αγάπης μας και αν αυτή είναι μόνο φραστική ή «ενεργουμένη». Τις πιο πάνω αρετές ας τις επιβεβαιώσουμε με τον τρόπο της ζωής μας. Αμήν.

 Θεόδωρος Αντωνιάδης –Μητρόπολη Πάφου