Μητροπολίτης Μονεμβασίας και Σπάρτης Ευστάθιος, “Η αργία της Κυριακής θυσία στο βωμό του καταναλωτισμού”

Πρόσφατα με νομοθετική ρύθμιση του Υπουργείου Ανάπτυξης ουσιαστικά δρομολογήθηκε η κατάλυση της Κυριακής ως ημέρας αργίας και στη Χώρα μας. Μεταξύ άλλων, με τη διάταξη αυτή επιτρέπεται και η προαιρετική λειτουργία όλες τις Κυριακές του έτους των εμπορικών καταστημάτων με εμβαδόν μέχρι 250 τ.μ., εφόσον δεν ανήκουν σ ΄ αλυσίδα Καταστημάτων και δε λειτουργούν με συμφωνίες συνεργασίας του τύπου «shops-in-a-shop. Είναι βέβαιο, εντούτοις,  ότι η de iure  εθελούσια λειτουργία των καταστημάτων αυτών  μέσα σε περιβάλλον βαθειάς κρίσης και έντονου ανταγωνισμού θα εξελιχθεί σε de facto υποχρεωτική.

 Δεν μπορούμε ανεπιφύλακτα  να συνηγορήσουμε υπέρ της  άποψης ότι έτσι  θα εξυπηρετηθούν η ενίσχυση της αγοραστικής κίνησης,  η υποβοήθηση του τουρισμού και η ώθηση της οικονομικής ανάπτυξης, όταν μάλιστα πολλοί οικονομολόγοι και φορείς που σχετίζονται άμεσα με την αγορά αντιτείνουν  βάσιμη απορριπτική  επιχειρηματολογία. Γιατί, πώς είναι δυνατόν, τη στιγμή που οι ελληνικές οικογένειες κατά μέγα μέρος φυτοζωούν, χωρίς να διαθέτουν χρήματα πολλές φορές ούτε για τα αναγκαία (τροφή, στέγη, μόρφωση των παιδιών τους, υγειονομική περίθαλψη), κάποιοι εμπειρογνώμονες να αντιλαμβάνονται την  καλπάζουσα οικονομική ύφεση ως ζήτημα διεύρυνσης του ωραρίου των καταστημάτων και της εργασίας των υπαλλήλων ή  ….μετάθεσης της αργίας της Κυριακής τη Δευτέρα, ώστε η αγορά να …αναθερμανθεί, να …απελευθερωθεί, να …εκσυγχρονισθεί και να …..εξευρωπαϊσθεί; Αναρωτιόμαστε, επιπρόσθετα, ποιοι είναι οι εισηγητές αυτού του μέτρου και αν υπολανθάνουν, όπως αρκετοί ισχυρίζονται, άλλες σκοπιμότητες που συνδέονται με την αποχριστιανοποίηση της ελληνικής κοινωνίας και καθιστούν  προσχηματικό τον προτασσόμενο σκοπό του. 

Μπορούμε και πρέπει, όμως, να τονίσουμε  ότι το μέτρο αυτό προσβάλλει και βεβηλώνει κατάφωρα την ιερότητα της Κυριακής, που είναι η Μεγάλη Γιορτή του αναστημένου Κυρίου μας, και καταργεί έναν χριστιανικό θεσμό εδραιωμένο στη συνείδηση και την Παράδοση του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας.

Η Εκκλησία μας προβάλλει, ανέκαθεν, την έντιμη εργασία ως έναν σημαντικό παράγοντα για την καλλιέργεια των αρετών. Παράλληλα,  οι Χριστιανοί, θέλοντας να τιμήσουν την ημέρα που ο Χριστός αναστήθηκε, τη «μία των Σαββάτων», δηλαδή την επόμενη μέρα,  την πρώτη  της εβδομάδας δεν την έχουν ονομάσει ημέρα αργίας, αλλά αγιασμού. Έτσι, κάθε Κυριακή συναθροίζονται, με σκοπό να τελέσουν το ζωοποιό μυστήριο της θείας Ευχαριστίας. «Αὕτη ἡ ἡμέρα ἥν ἐποίησεν ὁ Κύριος ἀγαλλιασώμεθα καί εὐφρανθῶμεν ἐν αὐτῇ», μας προτρέπει και ο αναστάσιμος ψαλμός. 

Επίσης, ας θυμηθούμε ότι  η ΣΤ΄ Οικουμενική Σύνοδος καθιέρωσε την Κυριακή ως «τελεία αργία», ημέρα αφιερωμένη στον Χριστό. Οι Χριστιανοί, ξεχνώντας για λίγο τις βιοτικές μέριμνες, έχουν τη δυνατότητα να ασχολούνται με την ψυχή τους, συμμετέχοντας στη Θεία Λειτουργία, και συμπροσευχόμενοι «εν τω οίκω Κυρίου», τον κατεξοχήν προσευχητικό και λατρευτικό χώρο του Τριαδικού Θεού.  Τον Κανόνα αυτόν της Εκκλησίας μας, όπως και κάθε Κανόνα, για την υπεράσπιση του οποίου αγωνίστηκε και ο διδάχος του Γένους και εθνοϊερομάρτυρας άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, διασαλπίζοντας ότι “Εκείνο το κέρδος που γίνεται την Κυριακήν είναι αφωρισμένο και κατηραμένο”, ουδείς νομιμοποιείται να τον διαστρεβλώνει και να τον καταστρατηγεί χάριν μάλιστα του καταναλωτισμού και του υλικού ευδαιμονισμού.

Εκτός, όμως, από ημέρα για τον Θεό η Κυριακή είναι ημέρα και για την οικογένεια. Τα Σαββατόβραδα, μπορούν να θυμηθούν κυρίως οι μεγαλύτεροι τον  πατέρα  που σχόλαζε από τη δουλειά του με την καμπάνα του εσπερινού και επέστρεφε  στο σπίτι του.  Εκεί τον υποδέχονταν η γιαγιά, ο παππούς,  τα αδέλφια,  η σύζυγος, τα παιδιά, που αποτελούσαν την κλασική εκτεταμένη οικογένεια των τριών ή τεσσάρων γενεών.  Εκεί τον περίμενε το αναμμένο καντήλι στο εικονοστάσι και η μυρωδιά του λιβανιού. Εκεί εύρισκε το οικογενειακό δείπνο, ανακουφιζόταν από τον ήρεμο ύπνο και αγαλλίαζε με τη σκέψη ότι το κυριακάτικο πρωί θα εκκλησιαστούν όλοι. Το ξημέρωμα η οικογένεια σύσσωμη μετέβαινε στον ενοριακό Ναό, παρακολουθούσε ευλαβώς τη θεία λειτουργία, μεταλάμβανε των αχράντων μυστηρίων  και με ευφροσύνη πνευματική   επέστρεφε στο σπίτι. Στη θαλπωρή του ο βιοπαλαιστής πατέρας είχε τη μοναδική ευκαιρία της περισυλλογής και όλοι τον χρόνο να συνομιλήσουν, να αστειευτούν, να συσκεφθούν για τη λύση των προβλημάτων και να καθίσουν μαζί στη μεσημεριανή τράπεζα, σφυρηλατώντας τους οικογενειακούς  δεσμούς.

Στις σύγχρονες βιομηχανικές και μεταβιομηχανικές κοινωνίες, η ρύπανση του χρόνου έχει κατακλύσει πολλές εκφάνσεις της ζωής του ανθρώπου. Ο ατομικισμός σε συνδυασμό μ’ άλλους παράγοντες έχουν συρρικνώσει και παραμορφώσει τον θεσμό της οικογένειας.  “Θόρυβοι” σημειώνει σύγχρονος διανοούμενος, “εικόνες αλλεπάλληλες, βία ατελείωτη, αχαλίνωτος ερωτισμός, είναι η καθημερινή διατροφή του ανθρώπου… μια αφηνιασμένη προπαγάνδα κατάλληλη για πλύση εγκεφάλου αφαιρεί από τον ταλανισμένο Δυτικό άνθρωπο και  το τελευταίο λεπτό της περισυλλογής..”. Μόνο η Κυριακή έμεινε, που περιορίζονται λίγο οι φωνές και το τρέξιμο της αγοράς, του Χρηματιστηρίου και του μεροκάματου, για να ησυχάσει κάπως ο άνθρωπος, έμπορος, υπάλληλος, εν γένει εργαζόμενος και καταναλωτής, και να στοχαστεί την ύπαρξη και τον προορισμό του. Τώρα πια ο αυτοσκοπός της ευημερίας (των αριθμών) και η κατανάλωση, που αφυδατώνουν και μολύνουν το σώμα και την ψυχή, τρώγουν και την Κυριακή, ώστε να μην παραμείνει τίποτα όρθιο και καθαρό στην ψυχή μας και να αποξενωθεί ο φιλόθεος λαός μας από τις ιερές και ζωογόνες παραδόσεις του.

Δεν μπορούμε κατακλείοντας να μην επισημάνουμε και την επιβάρυνση  που θα έχει  ο εργαζόμενος στην υγεία του, αν συρρικνωθεῖ περαιτέρω ο διαθέσιμος χρόνος για την αναγκαία ανάπαυσή του. Η υπερκόπωση, επίσης, θα επηρεάσει αρνητικά και την παραγωγικότητά του στο πλαίσιο της επιχείρησης. Είναι χαρακτηριστικό  το παράδειγμα της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, όπου, αφού για ιδεολογικούς  λόγους κατήργησαν την αργία της Κυριακής, διαπίστωσαν μετά από κάποιο χρονικό διάστημα πτώση της παραγωγικότητας 30%, γεγονός που επέβαλε την επαναφορά της.

Το σύνθημα, επομένως, του  ωφελιμιστή Άγγλου Φιλοσόφου John Stuart Mill «ναι στο έθιμο της αργίας μια ημέρα την εβδομάδα, αλλά οποιαδήποτε ημέρα», που λειτουργεί ως ιδεολογική αφετηρία για την κατάργηση της αργίας της Κυριακής  δεν μπορεί  και δεν πρέπει να υιοθετηθεί ούτε από την Εκκλησία μας, ούτε από τον ευσεβή λαό μας.

Ο Μητροπολίτης

Μονεμβασίας και Σπάρτης Ευστάθιος