Μακάριος Παπαχριστοφόρου, «Η τάση είναι το μάθημα των Θρησκευτικών να καταργηθεί ή να μετατραπεί σε μάθημα θρησκειολογίας»

Άγει προς το φως την αλήθειαν ο χρόνος

Μακάριος Παπαχριστοφόρου, Διευθυντής Κέντρου Κοινωνικής και Πνευματικής Στήριξης της Ιεράς Μονής Κύκκου

Η νεανική παραβατικότητα είναι το αποτέλεσμα της χέρσας και διψασμένης μαζί ψυχής, στην οποία βλαστάνουν μόνο αγκάθια και τριβόλια, πάθη και μίση, έχθρες και κακές έξεις

Αν θέλαμε να συνοψίσουμε τη φιλοσοφία της παρεχόμενης εκπαίδευσης στην Κύπρο, με μια μόνο φράση, θα λέγαμε πως αυτή αποκόπηκε από την Παιδεία. Θυσίασε στον βωμό της καλπάζουσας τεχνολογίας, του εκσυγχρονισμού και της παγκοσμιοποίησης την ουσία της ζωής. Αυτή η φιλοσοφία πόρρω απέχει από του να παραδώσει στην κοινωνία καλούς καγαθούς πολίτες, κατά το αρχαίο ελληνικό πρότυπο.

Τι είναι εκπαίδευση και τι παιδεία

· Η Εκπαίδευση έχει στόχο να αναπτύξει τις δεξιότητες του νέου και να τον κατευθύνει, μέσα από την επαγγελματική ενημέρωση, στη σωστή επιλογή του επαγγέλματός του.

· Η Παιδεία αποσκοπεί στην πνευματική καλλιέργεια του παιδευομένου, στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς του και την ολοκλήρωση του χαρακτήρα του.

Αυτά τα δυο πρέπει να πηγαίνουν πάντα μαζί, πιασμένα χέρι-χέρι. Όσες φορές οι αρμόδιοι εξοστράκισαν την Παιδεία από την Εκπαίδευση ή της στέρησαν τις πηγές άρδευσής της, επαλήθευσε το του Μενάνδρου ότι «Άγει προς το φώς την αλήθειαν ο χρόνος». Δηλαδή ο χρόνος θα μας δείξει την αλήθεια, η οποία περιφρονήθηκε από τους φορείς που ήταν εντεταλμένοι να χαράξουν την εκπαιδευτική πολιτική ενός έθνους.

Αυτήν την περιφρόνηση προς την παιδεία την ψηλαφούμε όλοι μας καθημερινά. Η εκπαίδευση που παρέχουμε τείνει να μη θέλει να έχει σχέσεις με τις θρησκευτικές και πανανθρώπινες αξίες, όπως αυτές ανέδειξαν οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι και οι Πατέρες της Εκκλησίας, της καθ΄ ημάς Αναστολής. Τα Θρησκευτικά περιορίστηκαν σε καθαρά γνωσιολογικό μάθημα και διδάσκονται με μειωμένο ωράριο. Η τάση είναι να καταργηθεί ή να μετατραπεί σε μάθημα θρησκειολογίας.

Το πιο σπουδαίο μάθημα στην εκπαίδευση έγινε ο αποδιοπομπαίος τράγος. Οι κλασικές σπουδές εξαφανίστηκαν. Οι μεγάλοι λογοτέχνες των ελληνικών γραμμάτων, αλλά και της παγκόσμιας λογοτεχνίας, έπαυσαν να ακούγονται στις σχολικές αίθουσες. Τη θέση τους πήραν αμφιβόλου λογοτεχνικής ή και ηθικής αξίας κείμενα. Άοσμα και άχρωμα. Ανούσια και μετέωρα, που αδρανοποιούν τη σκέψη και αποχαυνώνουν το ήθος.

Σκοπός του εκπαιδευτικού συστήματος δεν είναι να παρέχει μόνο γνώσεις, με στόχο να γίνουν οι νέοι κάποια μέρα μόνο καλοί επιστήμονες, με δεξιότητες που να τους επιτρέπουν να χειρίζονται με ευκολία τα επιτεύγματα της τεχνολογίας, ή να αναδειχθούν δεξιοτέχνες σ’ ένα επάγγελμα, ακόμα και χειρωνακτικό, αλλά να τους μορφώσει το ήθος, να τους αναπτύξει την προσωπικότητα, να τους καλλιεργήσει τον χαρακτήρα και να τους συνδέσει με ιδέες, αξίες και ιδανικά, έτσι που να δημιουργηθούν στην ψυχή τους τα αντισώματα εκείνα, που θα τους προφυλάξουν από του να μπουν στην ψυχή τους πάθη ή κακές έξεις. Να τους δώσει ως εφόδιο την κριτική σκέψη, για να συλλογίζονται ελεύθερα και να αποφασίζουν ελεύθερα.

Το αποτέλεσμα

Καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες τής, όλο και πιο βίαιης, νεανικής παραβατικότητας. Αυτή, βέβαια, δεν ήρθε από το πουθενά. Υπάρχουν γενεσιουργά αίτια. Το Υπουργείο της Παιδείας προσπαθεί με ημίμετρα να επιβάλει την τάξη στις αυλές των σχολείων. Μάταιος κόπος. Η νεανική παραβατικότητα είναι το αποτέλεσμα της χέρσας και διψασμένης μαζί ψυχής. Είναι γνωστό πως δεν υπάρχει μελαγχολικότερο τοπίο από μία έρημη ψυχή. Σε μια χέρσα ψυχή βλαστάνουν μόνο αγκάθια και τριβόλια, πάθη και μίση, έχθρες και κακές έξεις. Κυριαρχεί η μανία της εκδίκησης. Η απονιά και η ασπλαχνία. Δεν ανθούν τριαντάφυλλα και κρίνα. Δεν ριζοβολούν η αγάπη και η συγγνώμη. Είναι άγνωστη η ανοχή και η διαλλακτικότητα. Η μετριοπάθεια και η ταπείνωση.

Και αν, ακόμα, οι νέοι μας γίνουν σπουδαίοι και τρανοί, αλλά δεν ξέρουν τι σημαίνει αξία και τι ιδανικό, δεν έχουν συνειδητή σχέση με τον Θεό, πάντα θα είναι ανικανοποίητοι ό,τι και αν πετύχουν, ό,τι και αν έχουν, όσο και αν πλέουν σε πελάγη αφθονίας υλικών αγαθών, πάντα θα υπάρχει στην ψυχή τους ένα κενό. Αυτό το κενό πρέπει να γεμίσει. Αφού η εκπαίδευση δεν τους έφερε σε επαφή με τη γνήσια πηγή που θα τους ξεδιψάσει, τρέχουν στις υποκατάστατες. Αφού δεν ξέρουν τι είναι αξίες, τους έμαθαν άλλοι τι είναι απαξίες.

Παραδείγματα υπηρεσίας προς τις απαξίες και τα πάθη έχουμε πολλά, πρόσφατα και παλαιά, διάσημων επωνύμων και ξακουσμένων επιστημόνων και πετυχημένων της ζωής που μαρτυρούν του λόγου το αληθές, ότι χωρίς ήθος δεν θεμελιώνεται η ζωή. Ένα μόνο θα πω, εκείνο της διάσημης τραγουδίστριας Χιούστον. Πολλά άλλα ξέρουμε όλοι μας, δικά μας και ξένα.

Ό Σωκράτης ο μέγιστος των σοφών της αρχαιότητας, αλλά και των ημερών μας είπε: «Πάσα επιστήμη χωριζομένη αρετής πανουργία τις φαίνεται και ου σοφία». Κάθε επιστήμη, αν τη χωρίσουμε από την αρετή, θα εξελιχθεί σε μια πανουργία, ποτέ δεν θα είναι σοφία. Τα δικά μας σχόλια είναι περιττά.

Η Σημερινή/  29/05/2012  από  Θρησκευτικά/