Μητροπολίτης Καισαριανής Δανιήλ, Η Νέα Ταυτότητα

Ἡ Νέα Ταυτότητα

Tοῦ Μητροπολίτου Καισαριανῆς, Βύρωνος καί Ὑμηττοῦ Δανιήλ

Οἱ ἡμέρες αὐτές τῆς ἐθνικῆς μνήμης ἐπιβάλλουν σέ ὅλους μας ὅταν εἰσερχόμαστε στήν περιοχή τοῦ ἱστορικοῦ παρελθόντος νά συγκρατοῦμε τά βήματά μας καί μέ εὐλάβεια καί προσοχή ν’ ἀφουγκραζόμαστε τόν ἀπόηχο τῶν γεγονότων τῆς ἱστορίας. Αὐτή τήν ἀνάσα τῆς ἱστορίας θέλω ν’ ἀφήσω νά ἀκουσθεῖ μέσα ἀπό τίς λίγες γραμμές πού ἀκολουθοῦν σάν εὐλαβικό ἀφιέρωμα στόν ἱερό ἀγῶνα τῶν ΠΑΝΕΛΛΗΝΩΝ.

Εἶναι γεγονός, ὅτι ὅλη ἡ Ἑλληνική Ἐπανάσταση τοῦ 1821 εἶναι ἕνα μυστήριο, ἕνα πολύπλευρο ἱστορικό φαινόμενο, ὥστε φωτίζοντας το σέ μία του πτυχή νά κινδυνεύεις νά νομισθεῖς μονομερής καί προκατειλημμένος. Γι’ αὐτό τόν ἐκπληκτικό ἀγῶνα τῶν Ἑλλήνων ὁ Γάλλος ἱστορικός Πουκεβίλλ ἔγραψε: «Ἡ Ἑλληνική Ἐπανάσταση περιεῖχεν ἐν αὐτῇ ἔκτακτον τί, ὅπερ ἦτο ἀδύνατον…νά χαρακτηρισθεῖ». Ὅπως ἐπίσης καί ὁ Ἄγγλος ἱστορικός Φίνλεϋ ἔγραψε ὅτι: «Ἡ Ἑλληνική Ἐπανάσταση ἦτο ἀποτέλεσμα πολλῶν διαφόρων ἠθικῶν ὅσο καί πολιτικῶν αἰτίων, πού ὁδηγοῦν στήν ἀνάπτυξη τοῦ πνεύματος ἑνός Ἔθνους. Ἡ θεία Πρόνοια εἶχε ἐπιφυλάξει πολλά γεγονότα εὐνοϊκά γιά τούς Ἕλληνες…».

Νομίζω ὅμως, ὅτι ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες ἔχουμε τήν δυνατότητα αὐτό πού ἄλλοι διαισθάνονται νά τό ἀποκαλύψουμε τονίζοντας τά στοιχεῖα ἐκεῖνα ποῦ σφυρηλάτησαν τό ἦθος τῶν Ἑλλήνων, ποῦ τούς ἔδωσαν μία ταυτότητα γιά νά μήν ἀφομοιωθοῦν ἀπό τούς κατακτητές τους τετρακόσια χρόνια δουλείας, ἐξευτελισμοῦ καί διώξεων.

Αὐτή τήν ταυτότητά μας τήν διεμόρφωσε ἡ Ἑλληνική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας. Αὐτή μας προίκισε μέ τό πνεῦμα της καί μᾶς ζύμωσε μέ τήν παράδοσή της. Κρίνω σκόπιμο νά ὑπομνήσω, ὅτι ἡ ἐμφάνιση τοῦ Χριστιανισμοῦ βρῆκε τούς Ἕλληνες ὑπόδουλους στήν Ρωμαϊκή Αὐτοκρατορία μέ ἐξασθενημένο τό αἴσθημα τῆς ἐθνικῆς ἀνεξαρτησίας, ἀρκούμενους στήν καύχηση γιά τήν φιλοσοφία καί τήν ρητορική τῶν προγόνων τους, τήν ὁποία δίδασκαν μέ αὐταρέσκεια στούς Ρωμαίους. Ὅταν ἡ ἐξελληνισθεῖσα πλέον Ρωμαϊκή Αὐτοκρατορία δοκιμαζόταν ἀπό τίς συνεχεῖς ἐπιδρομές τῶν βαρβάρων, στίς ὁποῖες προστέθηκαν καί οἱ ἐπιδρομές τῶν Ὀθωμανῶν Τούρκων καί ἐξ ἀφορμῆς αὐτῶν οἱ Σταυροφόροι, πού ἀντί νά ἐλευθερώσουν τούς Ἁγίους Τόπους καί νά σώσουν τήν ψυχή τους, λεηλάτησαν τήν Κωσταντινούπολη καί διαμοιράστηκαν τήν Ἠπειρωτική καί Νησιωτική Ἑλλάδα, ἡ ἴδια Ἐκκλησία συγκράτησε τό εὐσεβές Γένος μας ἐνισχύουσα τήν αὐτοσυνειδησία του, ὅτι εἶναι Ἕλληνες καί Χριστιανοί Ὀρθόδοξοι.

Μέ αὐτή τήν νέα ταυτότητα ἡ αὐτοκρατορία τῆς Νίκαιας ἀπελευθέρωσε τήν Κωνσταντινούπολη, ἡ αὐτοκρατορία τῆς Τραπεζοῦντος περικυκλωμένη ἀπό τούς Τούρκους τούς ταπείνωνε, τό Δεσποτᾶτο τῆς Ἠπείρου ἀνέλαμπε καί τό Δεσποτάτο τοῦ Μωρέος πολιορκοῦσε στά κάστρα τους τούς Δυτικούς ἀφέντες.

Ὁ ὅρκος τῶν Ἱερολοχιτῶν εἶναι διαποτισμένος ἀπό τό πνεῦμα τῆς νέας ταυτότητας: «Ὡς χριστιανός Ὀρθόδοξος κι υἱός τῆς ἡμετέρας Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, ὁρκίζομαι εἰς τό ὄνομα τοῦ Παντοδυνάμου Θεοῦ, εἰς τό ὄνομα τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἁγίας Τριάδος, νά διαμείνω πιστός εἰς τήν θρησκεία μου καί τήν πατρίδα μου».

Αὐτή τήν ταυτότητα δείχνει ἡ Προκήρυξη τοῦ Ἀλέξανδρου Ὑψηλάντη, ὅταν εἰσέβαλε στήν Βλαχία στήν ὁποία ἀναφέρεται ὅτι: «Ἡ Ἑλλάς ἅπασα ἔπιασε ὅπλα, διά νά ἀποτινάξῃ τόν βαρύν ζυγόν τῶν βαρβάρων, καί ἐνατενίζουσα εἰς τό μόνον νικητήριον ὅπλον τῶν Ὀρθοδόξων, τόν τίμιον, λέγω καί ζωοποιόν Σταυρόν κράζει μεγαλοφώνως… ἐν τούτῳ τῷ σημείῳ νικῶμεν. Ζήτω ἡ Ἐλευθερία».

Μέ αὐτή τήν ταυτότητα ἀντιτάχθηκαν στό Μεσολόγγι οἱ ἀγωνιστές του καί ὁ ἄμαχος πληθυσμός του, ὅπως γράφει ὁ Φιλέλληνας Μάγερ, ἐκδότης τῆς ἐφημερίδας «Ἑλληνικά Χρονικά» στό φύλλο τῆς 3.2.1826: «Τό ὀχυρωμά μας κατεστράφη, αἱ οἰκῖαι μας ἐκρημνήσθησαν, τά ὑποστατικά μας κατεδαφίσθησαν, οἱ ἀδελφοί μας ἐτάφησαν, ἀλλ’ ἡ ἔνδοξος του Σταυροῦ Σημαία μένει καί κρατεῖ ἐπάνω στά ἐρείπια καί στούς τάφους».

Ἀλλά καί μετά σαράντα χρόνια μέ τά ἴδια ἰδανικά καλόγεροι, γυναικόπαιδα καί ἐπαναστάτες ἀνατινάχθησαν στό Ἀρκάδι.

Ἡ παράθεση μαρτυριῶν μπορεῖ νά συνεχιστεῖ χωρίς τελειωμό. Ἐγώ θά τήν κλείσω μέ τόν ποιητή Ἀνδρέα Κάλβο, ζηλωτή τοῦ Πινδάρου. Μέσα στά ποιήματά του στίς Ὠδές συναντᾶμε ὑποδείγματα Ἑλληνορθόδοξης ταυτότητας:

«Ἡμεῖς διά τῶν Σταυρόν ἀνδρείως ὑπερμαχόμεθα»

ἀλλοῦ:

«Ὕμνησον τοῦ Σταυροῦ τούς θριάμβους καί τῆς Ἑλλάδος».

Κι ἄν ἐμεῖς οἱ ΝΕΟΕΛΛΗΝΕΣ δέν ὑμνοῦμε τούς θριάμβους τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἑλλάδος, ἔτσι ὅπως πλέχθηκαν καί μεγαλούργησαν στό ΄21, νομίζω ὅτι εἴμαστε βιαστές τῆς φυλῆς μας καί τῆς ἱστορίας μας, εὐνοῦχοι ἀνίκανοι νά ἐπιβιώσουμε ἀνάμεσα σέ ἄλλους λαούς πού σέβονται, τιμοῦν καί προβάλλουν τήν αὐτοσυνειδησία τους.

Μητρόπολη Καισαριανής